

Shëndet
Çfarë është sëmundja e virusit Marburg, dhe cilat janë simptomat e saj?
Te njerëzit, sëmundja e virusit Marburg mund të shkaktojë një sëmundje shumë të rëndë.
Published
3 years agoon
By
UBT.NewsSëmundja e virusit Marburg shkaktohet nga virusi Marburg, një virus gjenetikisht unik zoonotik (i lindur nga kafshët).
Sëmundja është ajo që njihet si ethe hemorragjike virale dhe i referohet një gjendjeje që prek shumë nga sistemet e organeve të trupit, dëmton sistemin kardiovaskular dhe zvogëlon aftësinë e trupit për të funksionuar vetë.
Lakuriqët e natës afrikane janë nikoqirët e virusit Marburg, sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC). Lakuriqët e natës, të cilët janë banorë të shpellave, gjenden në të gjithë Afrikën. Sëmundja ka qenë gjithashtu e njohur për ndikimin e primatëve jo-njerëzor.
Virusi Marburg u regjistrua për herë të parë në vitin 1967, kur shpërthimet ndodhën njëkohësisht në laboratorë në Gjermani dhe Jugosllavi. Gjatë atij shpërthimi, 31 persona u sëmurën dhe shtatë vdiqën. Sipas CDC, individët e infektuar në atë kohë ishin ekspozuar ndaj majmunëve të gjelbër afrikanë të importuar nga Uganda ose indeve të tyre gjatë kryerjes së kërkimeve.
Shpërthimet pasuese kanë qenë shumë të kufizuara dhe sporadike. Kjo është vetëm hera e dytë që sëmundja raportohet në Afrikën Perëndimore, sipas OBSh-së. I pari ishte në Guinea, një rast i vetëm, dhe shpërthimi u shpall i përfunduar në vitin 2021.
Shpërthime të tjera kanë ndodhur në Angola, Republikën Demokratike të Kongos, Kenia, Afrikën e Jugut dhe Ugandë.
Te njerëzit, sëmundja e virusit Marburg mund të shkaktojë një sëmundje shumë të rëndë. Zakonisht, sipas OBSh-së, ajo fillon papritur, me temperaturë të lartë, dhimbje koke të rëndë dhe keqardhje.
Simptomat shtesë, të cilat mund të shfaqen diku nga dy deri në 21 ditë pas ekspozimit përfshijnë të dridhura, dhimbje koke dhe dhimbje muskulore, tha Dr. Blumberg.
“Një skuqje shfaqet shpesh pas rreth pesë ditësh të simptomave. Mund të shfaqen gjithashtu simptoma gastrointestinale si të vjella dhe diarre. Simptomat mund të përparojnë në sëmundje të rënda që përfshijnë shumë organe dhe mund të pasojë shoku që përfshin episode të gjakderdhjes masive“, tha Blumerg.
Në shumë raste, pacientët zhvillojnë shenja të rënda hemorragjike brenda shtatë ditëve dhe shkalla e vdekshmërisë së rasteve varion diku nga 24% në 88%, në varësi të llojit të virusit dhe menaxhimit të rastit, sipas OBSh-së.
“Ajo përhapet në të gjithë trupin, duke i bërë organet tona të sëmura në mënyrë progresive. Mund të hyjë edhe në qelizat e lëkurës sonë. Kjo është arsyeja pse njerëzit vdesin nga Marburgu. Sisteme të ndryshme organesh mund të infektohen. Mund të ndikojë në kapacitetin tuaj të gjakderdhjes dhe njerëzit mund të hemorragjinë në lëkurën e tyre ose të rrjedhin gjak nga rektumi ose nga goja“, shpjegoi Dr. Schaffner. /UBTNews/
Shëndet
Studimi: Personat me më shumë tatuazhe kanë rrezik më të ulët për melanomë!
Published
2 hours agoon
September 22, 2025By
UBT News
Një studim i fundit nga Huntsman Cancer Institute në Universitetin e Utah sugjeron se personat që kanë bërë dy ose më shumë seanca tatuazhesh mund të kenë rrezik më të ulët për të zhvilluar melanomë, një lloj i rrezikshëm i kancerit të lëkurës.
Ekipi i udhëhequr nga doktoresha Jennifer Doherty analizoi të dhënat e 7 mijë banorëve dhe gjeti se personat me një seancë tatuazhi kishin rrezik më të lartë, veçanërisht për melanomën “in situ”, ndërsa ata me disa tatuazhe dukeshin më të mbrojtur.
Shkencëtarët nuk e kuptojnë ende pse ndodh kjo, por një shpjegim i mundshëm është se personat me më shumë tatuazhe tregohen më të kujdesshëm ndaj diellit dhe përdorin krem mbrojtës, ose që tatuazhet mund të nxisin një reagim imunitar të dobishëm.
Doktoresha Rachel McCarty thekson se kjo nuk do të thotë që të bësh më shumë tatuazhe ul automatikisht rrezikun.
Hulumtimet e mëparshme sugjerojnë se tatuazhet mund të lidhen me lloje të tjera kanceri, si disa forma të leukemisë.
Studimi u publikua në Journal of the National Cancer Institute, dhe ekspertët theksojnë rëndësinë e kuptimit të faktorëve të rrezikut për të përmirësuar strategjitë parandaluese dhe shpëtuar jetë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Çka duhet të dini për ulcerën: shkaqet, rreziqet dhe trajtimin
Published
5 hours agoon
September 22, 2025By
UBT News
Ulcera peptike është një plagë që formohet në mukozën e aparatit tretës, më së shpeshti në stomak, dymbëdhjetëgishtore ose më rrallë në ezofag.
Ajo lind kur prishet ekuilibri midis faktorëve mbrojtës të mukozës dhe atyre agresivë, si acidi gastrik dhe pepsina.
Dy faktorët më të shpeshtë që çojnë në ulçerë janë:
Infeksioni me bakterin Helicobacter pylori (H. pylori) – një nga infeksionet bakteriale më të përhapura në botë dhe faktor i rëndësishëm rreziku edhe për kancerin gastrik.
Përdorimi i gjatë i barnave anti-inflamatore jo-steroide (NSAID), si ibuprofeni, aspirina, naprokseni apo diklofenaku, të cilat dëmtojnë mukozën dhe e bëjnë stomakun më të ndjeshëm ndaj acidit.
Si zhvillohet ulcera?
Mukoza e stomakut mbrohet nga një shtresë mukoze e cila pengon acidin të dëmtojë indet. Kur kjo shtresë dobësohet ose dëmtohet, acidi fiton përparësi dhe krijon plagën.
Simptomat më të zakonshme:
Dhimbje në pjesën e sipërme të barkut
Tek ulçera e stomakut: dhimbja shfaqet menjëherë pas ngrënies
Tek ulçera e dymbëdhjetëgishtores: dhimbja shfaqet disa orë pas ngrënies ose gjatë natës
Simptoma të tjera: nauze, të vjella, fryrje, ndjesi ngopjeje të hershme
Në disa raste, ulçera mund të mos japë shenja deri sa të shfaqen komplikime.
Komplikimet më të rrezikshme:
Gjakderdhja – mund të jetë e fshehur (duke shkaktuar anemi) ose e dukshme (jashtëqitje e zezë, gjak në të vjella).
Perforimi (shpimi i murit të stomakut/duodenumit) – gjendje urgjente që çon në dalje të përmbajtjes së stomakut në zgavrën abdominale dhe kërkon ndërhyrje kirurgjikale të menjëhershme.
Diagnostikimi:
Metoda më e saktë është endoskopia e sipërme (EGDS), e cila mundëson:
identifikimin e ulcerës,
marrjen e mostrave për biopsi,
ndalimin e gjakderdhjes përmes teknikave të ndryshme terapeutike.
Trajtimi:
Inhibitorë të pompës protonike (PPI) – për uljen e aciditetit.
Terapia eradikuese kundër H. pylori – kombinim antibiotikësh me PPI.
Barnat mbrojtëse të mukozës si sukralfati.
Metoda endoskopike – në rastet me gjakderdhje aktive.
Me trajtim adekuat, shumica e ulcerave shërohen brenda disa javësh. Nëse faktorët shkaktarë nuk eliminohen, ulçera mund të rikthehet.
Përfundim:
Ulçera është një sëmundje e zakonshme, por e trajtueshme. Zbulimi i hershëm i simptomave dhe trajtimi i duhur janë thelbësorë për të shmangur komplikimet serioze. Konsultimi me mjekun mbetet hapi më i sigurt drejt shërimit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Vaji i ullirit, përfitime dhe rreziqe për lëkurën
Published
3 days agoon
September 19, 2025By
UBT News
Vaji i ullirit është më i yndyrshëm se shumë vajra tjerë e prej kohësh njihet për efektet e tij pozitive në shëndet dhe kujdesin e lëkurës. Ai ndihmon në hidratimin e lëkurës së thatë, zbut thembrat e plasaritura dhe rigjeneron buzët e çara.
Megjithatë, si çdo produkt natyral, edhe ky vaj ka anët e tij negative që duhen marrë parasysh.
Vajrat që gjejmë në treg përmbajnë përbërës kimikë të panjohur, përdorimi i tyre duhet të bëhet me kujdes.
Përveç përfitimeve, vaji i ullirit mund të sjellë edhe disa efekte anësore:
Shkaktimi i akneve
Nuk përthithet lehtë nga lëkura e formon shtresë sipërfaqësore që bllokon poret. Kjo favorizon grumbullimin e papastërtive dhe shfaqjen e akneve.
Skuqje dhe irritim
Për personat me lëkurë të yndyrshme, vaji përkeqëson gjendjen. Përzierja me sebumin natyral të lëkurës çon në skuqje, kruarje dhe irritim.
Reaksione alergjike
Tek individët e ndjeshëm, përdorimi i vajit shkakton alergji. Nëse keni përjetuar më parë skuqje apo irritim pas aplikimit, është e këshillueshme të shmanget dhe të konsultoheni me mjekun.
Përdorimi tek të porsalindurit
Nuk rekomandohet përdorimi në lëkurën e foshnjave, pasi nuk dihet nëse mund të shkaktojë reaksione alergjike. Për siguri, shmangeni përdorimin e tij për masazhe tek bebet.
Formimi i pikave të zeza
Për shkak të natyrës së tij yndyrore, ulliri mund të bllokojë poret e nxit shfaqjen e pikave të zeza, duke grumbulluar qeliza të vdekura dhe papastërti në sipërfaqen e lëkurës.
Përndryshe, vaji i ullirit është i dobishëm, por jo i përshtatshëm për çdo tip lëkure. Përpara përdorimit të rregullt, është mirë të bëni një test të vogël dhe të vëzhgoni reagimin e lëkurës suaj. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Soda e bukës dhe diabeti, mit apo e vërtetë?
Published
4 days agoon
September 18, 2025By
UBT News
Soda e bukës është një nga produktet që nuk mungon kurrë në kuzhinën e një amviseje.
Ajo përdoret jo vetëm për gatime të mrekullueshme por edhe për pastrimin me themel të shtëpisë.
Sodës së bukës i janë thurur shumë lavde për aftësinë e saj në trajtimin dhe kurimin e disa sëmundjeve.
Së fundmi, soda e bukës ka fituar një reputacion të mirë edhe kundër diabetit.
Kjo sëmundje shfaqet kur organizmi nuk arrin të prodhojë mjaftueshëm insulinë.
Soda e bukës për mbajtjen e diabetit nën kontroll
Studimet thonë se soda përbën linjën e parë të mbrojtjes kundër diabetit dhe për mbajtjen e sëmundjes nën kontroll. Përdorimi i saj kundër sëmundjes rekomandohet të bëhet vetëm nëpërmjet konsultave me mjekun, ndonëse ajo është një produkt i sigurt për shëndetin.
Sipas ekspertëve, nëse organizmi i njeriut ofron një mjedis acidik që nxit shumë sëmundje, përfshrië diabetin, soda e bukës e kthen situatën në normalitet. Për më tepër, diabetikët janë të prirur të preken një mykomukoza, një infeksion i rrallë dhe i rrezikshëm.
Soda e bukës parandalon përhapjen e infeksionit dhe shmangë shterimin e plotë të insulinës dhe rënies së trupit në koma.
Bëhet fjalë për një komplikacion të rrezikshëm për diabetikët që shfaqet me simptoma si: etje e tepruar, të vjella, urinim i shpeshtë, tharje të gojës e plogështi. Ekspertët thonë se përdorimi i sodës së bukës kundër këtyre komplikacioneve të diabetit duhet bërë me kujdes.
Vetëm mjeku rekomandon një kurë e doza të sakta të sodës që janë të nevojshme për mbajtjen nën kontroll të diabetit e komplikacioneve të tij. Konsultat janë të nevojshme sepse nëse e teproni me të, ajo mund të ketë efekt të kundërt nga qëllimi fillestar. /A.Z/UBT News/

Vdes aktori dhe regjisori i njohur Enver Petrovci

Uji nga Badoci vazhdon të jetë i papijshëm

Parandalohet kontrabandë në burgun e Dubravës

Avionët gjermanë ndalojnë avionin rus mbi Detin Baltik

BQK dhe BQE nënshkruajnë marrëveshje bashkëpunimi për sigurimin e integritetit të valutës euro

Jolie mahnit në San Sebastian dhe mendon të largohet nga Hollywood

STOP: Metoda që të rikthen balancën mes jetës dhe punës

Sonte mbahet ceremonia për fituesin e Topit të Artë 2025

Shkencëtarët zbulojnë akuifer të madh nën Oqeanin Atlantik
Të kërkuara
-
Aktualitet4 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26