Shëndeti

Çfarë duhet t’i thuash dikujt që është në depresion

Për t’u diagnostikuar me depresion, një person do të përjetojë simptoma të çrregullimit të humorit pothuajse çdo ditë për dy javë.

Published

on

Çfarë i thoni dikujt që është në depresion? Shumë shpesh, atë që e thoni është gjëja e gabuar.

Njerëzit kanë ende një ide kaq të turbullt se çfarë është sëmundja mendore”, tha Dr. Kathleen Brannon, nga Herndon, Virxhinia.

Ndonjëherë njerëzit do të thonë, ‘Oh, ti je në depresion? Po, unë kam qenë në depresion’, dhe ti e kupton ashtu siç e thonë ata, jo, nuk është e njëjta gjë. Nuk është depresion vetëm se unë jam duke u ndjerë i trishtuar”, tha Brannon.

Sipas Institutit Kombëtar të Shëndetit Mendor, për t’u diagnostikuar me depresion, një person do të përjetojë simptoma të çrregullimit të humorit pothuajse çdo ditë për dy javë. Disa shenja përfshijnë trishtimin, ankthin, dëshpërimin, ndjenjën e fajit ose gjendjen shpirtërore boshe. Njerëzit me depresion mund të jenë nervoz, të humbasin interesin për hobi ose aktivitete të këndshme dhe të përjetojnë ndryshime fizike të tilla si dhimbja dhe humbja ose shtimi në peshë. Në raste të rënda, një person mund të ketë mendime për vdekje ose vetëvrasje.

Më poshtë është një listë e gjërave të dobishme për t’i treguar dikujt që po lufton me depresionin, e ndjekur nga ajo që nuk duhet thënë – mirësjellje e Aleancës së Depresionit, një organizatë kombëtare që bën fushata për t’i dhënë fund stigmës së depresionit, ofron informacion mbi opsionet e trajtimit të depresionit dhe rrit ndërgjegjësimin për atë që do të thotë të jetosh me depresionin.

“Jam këtu për ty”
Çfarë të thuash: “Nuk je vetëm në këtë”.
Çfarë NUK duhet thënë: “Gjithmonë është dikush më keq se ju”.

“Ti ke rëndësi”
Çfarë të thuash: “Ti je i rëndësishëm për mua”.
Çfarë NUK duhet thënë: “Askush nuk ka thënë që jeta ishte e drejtë”.

“Më ler të ndihmoj”
Çfarë të thuash: “A dëshiron një përqafim?”
Çfarë NUK duhet thënë: “Mos u vjen keq për veten tuaj”.

“Depresioni është i vërtetë”
Çfarë të thuash: “Nuk po çmendesh”.
Çfarë NUK duhet thënë: “Pra, ju jeni në depresion. A nuk jeni gjithmonë?”.

“Ka shpresë”
Çfarë të thuash: “Ne nuk jemi në këtë tokë për të parë njëri-tjetrin, por për të parë njëri-tjetrin përmes vështirësive”.
Çfarë NUK duhet thënë: “Mundohuni të mos jeni kaq të dëshpëruar”.

Ju mund t’i mbijetoni kësaj”
Çfarë të thuash: “Kur të mbarojë e gjithë kjo, unë do të jem akoma këtu dhe ju gjithashtu”.
Çfarë NUK duhet të thuash: “Fajin e keni vetë”.

“Do të bëj çmos për të kuptuar”
Çfarë të thuash: “Unë nuk mund ta kuptoj me të vërtetë se çfarë po ndjen, por mund të të ofroj dhembshurinë time”.
Çfarë NUK duhet thënë: “Më besoni, e di si ndiheni. Kam qenë në depresion një herë për disa ditë”.

“Ju nuk do të më përzëni larg”
Çfarë të thuash: “Nuk do të të lë apo të braktis”.
Çfarë NUK duhet thënë: “Unë mendoj se depresioni juaj është një mënyrë për të na ndëshkuar”.

“Unë kujdesem për ty”
Çfarë të thuash: “Të dua”. (Thuaj këtë vetëm nëse e ndjen).
Çfarë NUK duhet thënë: “A nuk jeni lodhur akoma nga të gjitha këto gjëra “unë, unë, unë”?”

Ne do ta kalojmë këtë së bashku
“Çfarë të thuash: “Më vjen keq që po ke kaq shumë dhimbje. Nuk do të largohem nga ju. Unë do të kujdesem për veten, kështu që ju nuk duhet të shqetësoheni se dhimbja juaj mund të më lëndojë.”
Çfarë NUK duhet thënë: “A keni provuar çaj kamomili?”

Ne do ta kalojmë këtë së bashku
“Çfarë të thuash: “Më vjen keq që po ke kaq shumë dhimbje. Nuk do të largohem nga ju. Unë do të kujdesem për veten, kështu që ju nuk duhet të shqetësoheni se dhimbja juaj mund të më lëndojë”.
Çfarë NUK duhet thënë: “A keni provuar çaj kamomili?” /UBTNews/

Shëndeti

Hani çokollatë rregullisht, ja pse

Published

on

Continue Reading

Shëndeti

Ja arsyet pse ju dridhen duart

Published

on

Një neurolog ka zbuluar ilaçet e zakonshme që mund të shkaktojnë dridhje të duarve.

Dr. Baibing Chen, i cili punon në Ann Arbor, Michigan, thotë se sheh shumë pacientë me dridhje të duarve që shqetësohen se mund të kenë një çrregullim serioz të trurit, siç është Parkinsoni.

Para se t’i vlerësojë për gjendje neurologjike, Dr. Chen kontrollon çfarë ilaçesh po marrin. Ai sheh nëse pacientët marrin pseudoefedrinë, e shitur nën emrin tregtar Sudafed, ndër të tjera për bllokim të hundëve ose sinuseve, pasi dridhjet janë efekt anësor i këtij ilaçi pa recetë.

Kjo ndodh se dekongjestionuesi stimulon sistemin nervor qendror e nxit lirimin e norepinefrinës, një neurotransmetues i lidhur me vigjilencën dhe gjallërinë – gjë që çon në efekte anësore si nervozizmi, ankthi dhe dridhjet.

Simptomat shtohen kur ilaçi merret në doza të larta ose nga të ndjeshmit, vlen për amfetaminat që përdoren për trajtimin e ADHD-së, si Adderall. “Këto mund të rrisin aktivitetin e sistemit nervor dhe ndonjëherë të shkaktojnë dridhje ose lëkundje,” thotë Dr. Chen në TikTok.

Më tej, neurologu analizon përdorimin e antidepresivëve, ai thotë se frenuesit selektivë të rimarrjes së serotoninës që janë klasë antidepresivësh që rrisin nivelet e serotoninës në tru, mund të shkaktojnë dridhje.

FDA ka miratuar pesë SSRI për trajtimin e depresionit: Citalopram, Escitalopram, Fluoxetine, Paroxetine dhe Sertraline. Disa s’kanë efekte anësore, e shumë efekte zhduken pas javëve të para, përveç dridhjeve, ilaçet shkaktojnë shqetësime, djersitje dhe dhimbje koke.

Dr. Chen thotë se antidepresivi triciklik amitriptilina shkakton të njëjtën reaksion. Antipsikotikët që përdoren për trajtimin e simptomave psikozike si halucinacionet, deluzionet dhe mendimi i çrregullt, shkaktojnë dridhje.

Litiumi, një stabilizues i humorit, është “i njohur për të shkaktuar ose përkeqësuar dridhjet, veçanërisht në nivelet e larta në gjak”.

Dr. David Osser, profesor i asociuar i psikiatrisë në Shkollën Mjekësore të Harvardit, thotë se dridhjet e shkaktuara janë “ të zakonshme dhe të padëshiruara nga pacientët”, dhe ankthi i përkeqëson ato. Për t’i zbutur sugjeron mbajtjen e nivelit të ulët të litiumit dhe reduktimin e ilaçeve tjera që shkaktojnë dridhje, si kafeina. Një tjetër shkaktar, sipas Dr. Chen, janë ilaçet për astmën, ilaçet e përshkruara për pacientët me astmë, si albuterol, salmeterol e arformoterol, shkaktojnë dridhje. Deri në 20% e njerëzve që marrin këto ilaçe zhvillojnë dridhje.

Dr. Chen përmbyll informacionin e tij duke renditur disa ilaçe të tjera që duhen pasur parasysh për shkaktimin e dridhjeve.

Ilaçet kundër krizave epileptike shkaktojnë dridhje se ndërveprojnë me sistemin nervor qendror, ilaçet antiaritmike që përdoren për trajtimin e rrahjeve të çrregullta të zemrës kanë ndikim të ngjashëm. Steroidet janë tjetër grup në listën e Dr. Chen që shkaktojnë dridhje.

Me prednizonin, një nga steroidet më të përshkruara në SHBA, disa nga efektet anësore që ndodhin, nëse përdoret në sasi të mëdha ose për periudha të gjata, përfshijnë ndjesi shpimi gjilpërash në fytyrë dhe gjymtyrë, ngërç të muskujve dhe dridhje të pakontrollueshme të duarve.

Mjeku përmend një shkaktar; Stimulantët. Kafeina, që konsumohet përmes çajit, kafesë, pijeve me gaz, shkakton dridhje të duarve nëse konsumohet në sasi të mëdha, veçanërisht te individët që janë të ndjeshëm ndaj efekteve stimuluese. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Ruani shëndetin e syve: Identifikimi dhe parandalimi i faktorëve të rrezikut

Published

on

Shëndeti i syve është aspekt i rëndësishëm i mirëqenies sonë, por shumë shpesh e injorojmë deri sa të shfaqen probleme.

Ka faktorë rreziku që ndikojnë në shëndetin e syve, përfshirë moshën, gjenetikën, ekspozimin ndaj dritës së diellit dhe përdorimin e dëmshëm të ekraneve për periudha të gjata. Është thelbësore të kuptojmë këta faktorë për të mbrojtur shëndetin vizual.

Mosha e gjenetika janë dy faktorë që ndikojnë në shëndetin e syve, ndryshimet që ndodhin me kalimin e moshës çojnë në sëmundje si katarakti e degjenerimi makular. Një histori familjare e sëmundjeve të syve rrit rrezikun e zhvillimit të këtyre kushteve.

Nëse keni anëtarë të familjes që vuajnë nga sëmundje të tilla, është e rëndësishme të bëni kontrolle të rregullta e të jeni të vetëdijshëm për shenjat e hershme të problemeve vizuale. Ekspozimi ndaj diellit është problem serioz, rrezatimi UV dëmton retinën e rrit mundësinë e zhvillimit të sëmundjeve si katarakti e degjenerimi makular. Përdorimi i syzeve me mbrojtje UV është mënyrë e thjeshtë për të mbrojtur sytë. Kjo veprimtari preventive është e rëndësishme verës, kur jemi në mjedise të hapura.

Përdorimi i ekraneve moderne, si telefonat e kompjuterët ka ndikim negativ. Përdorimi i vazhdueshëm i pajisjeve shkakton lodhje dhe tharje të syve e përkeqësim të shikimit. Ka rregull të njohur, që quhet 20-20-20: çdo 20 minuta, shikoni diçka në distancë 20 metra për 20 sekonda. Ky zakon ndihmon në lehtësimin e lodhjes së syve por si të kujdesemi për sytë?

Kontrolli i rregullt është thelbësor, vizitat te okulisti janë të rëndësishme për parandalim të problemit. Një kontroll i thjeshtë identifikon problemet e mundëson trajtim. Mbrojtja nga dielli është aspekt i rëndësishëm i kujdesit. Përdorni syze që filtrojnë rrezet UV. Jo vetëm që kjo i mbron sytë nga dëmtimi, por parandalon shfaqjen e rrudhave rreth syve.

Një dietë e pasur me vitamina është esenciale për sytë. Ushqimet që janë të pasura me vitaminë A, C dhe E, si karotat dhe domatet ndihmojnë në ruajtjen e syve.  Përveç kësaj, shmangia e duhanit është element thelbësor në ruajtjen e shëndetit të syve.

Pirja e duhanit rrit rrezikun e zhvillimit të degjenerimit makular dhe kataraktit. Nëse jeni duhanpirës, kërkoni ndihmë për të lënë duhanin; shëndeti juaj, duke përfshirë shëndetin e syve tuaj, do të përfitojë ndjeshëm. Përmes kujdesit të duhur dhe këndvështrim të përgjegjshëm ndaj stilit të jetesës, është e mundur të mbani sytë tuaj të shëndetshëm dhe të parandaloni probleme që shfaqen me kalimin e kohës.

Kujdesi për shëndetin e syve është investim në mirëqenien afatgjatë, nuk është kurrë vonë për të filluar të merremi seriozisht me këtë. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Personat me këtë grup gjaku nuk duhet të pinë kafe

Published

on

Ngrënia e disa ushqimeve bazuar në grupin tuaj të gjakut përmirësojë shëndetin dhe të ndihmojë në menaxhimin e peshës.

Koncepti i dietave sipas grupeve të gjakut u prezantua fillimisht nga dr. James L. D’Adamo. Djali i tij, dr. Peter J. D’Adamo, e popullarizoi këtë dietë në librin e tij “Eat Right 4 Your Type”.

Ai pretendon se grupe të ndryshme gjaku kanë evoluar në periudha të ndryshme në historinë tonë gjenetike dhe se grupi juaj i gjakut duhet të përcaktojë se çfarë hani dhe si ushtroheni, shkruan Healthline.

Cilat lëngje duhet të pini cilin grup gjaku?

Dietat e grupeve të gjakut janë sistem ushqimor që i kategorizon ushqimet si të dobishme, neutrale a të dëmshme. Ai bazohet në grupin e gjakut të personit dhe faktorë tjerë. Dieta ofron udhëzime për zgjedhjen e pijeve bazuar në grupin tuaj të gjakut.

Plazma përmban antitrupa anti-A dhe anti-B, por sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut nuk përmban antigjene A ose B. Meqenëse këto antigjene nuk janë të pranishme, një person i çdo grupi gjaku ABO mund ta marrë këtë grup gjaku.

Dietë për grupin e gjakut O

Theksi vihet te ushqimet me shumë proteina, kurse drithërat, bizelet dhe produktet e qumështit janë të kufizuara. Ai bazohet në idenë se njerëzit me grupin O kanë sistem tretës që përshtatet përproteinat shtazore.

Sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut përmban antigjen A, dhe plazma ka antitrupa anti-B. Antitrupi anti-B do të sulmonte qelizat e gjakut që përmbajnë antigjenin B. Dieta fokusohet në perime, fruta dhe drithëra, duke minimizuar mishin dhe produktet e qumështit. Ai bazohet në besimin se njerëzit me grupin A kanë sistem imunitar më të ndjeshëm dhe janë më të përshtatshëm për një dietë vegjetariane.

Lëngje frutash alkaline si koncentrati i holluar i lëngut të qershisë së zezë

Tretja e produkteve të qumështit thuhet se është e vështirë për njerëzit me grupin A të gjakut, por disa lloje të produkteve të qumështit mund të jenë të pranueshme, duke përfshirë:

Sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut përmban antigjen B, plazma ka antitrupa anti-A. Antitrupi anti-A sulmon qelizat e gjakut që përmbajnë antigjenin A. Dieta përfshin bilanc të mishit, perimeve, frutave, drithërave dhe produkteve të qumështit. Ai bazohet në idenë se njerëzit me grup B kanë sistem të fortë tretës e mund të hanë shumëllojshmëri ushqimesh.

Qelizat e kuqe përmbajnë antigjene A dhe B, plazma s’përmban antitrupa anti-A ose anti-B. Ata me grupin  AB marrin çdo lloj gjaku ABO.

Dieta përfshin një kombinim të ushqimeve nga dietat e grupit të gjakut A dhe B Dieta e grupit të gjakut AB bazohet në besimin se njerëzit me grup gjaku AB mund të përfitojnë nga të dyja dietat, sepse gjaku i tyre është një përzierje e të dy llojeve. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara