Kuriozitete

Çfarë do të ndodhë në 2023?

Sipas ekspertëve më të mirë të Financial Times.

Published

on

Disa prej parashikimeve për botën në vitin që sapo ka nisur, nga disa prej ekspertëve më të mirë të Financial Times.

A do të ketë një armëpushim në luftën e Rusisë në Ukrainë?

Jo. Kushtet për një armëpushim të qëndrueshëm, e lëre më për një zgjidhje formale të paqes, nuk ka gjasa të përmbushen në vitin 2023. Ngrirja e pozicioneve aktuale nuk do të kënaqte as Rusinë dhe as Ukrainën. Kremlini i Vladimir Putinit nuk do ta ketë thyer pavarësinë e Ukrainës, apo edhe të kontrollojë plotësisht katër rajonet që “aneksoi” në shtator. Presidenti Volodymyr Zelenskyy nuk mund të pranojë një armëpushim duke e lënë Ukrainën pa territorin e humbur që nga pushtimi i Rusisë në shkurt, përveç Donbasit dhe Krimesë të pushtuara në vitin 2014. Rifitimi i këtij territori do të kërkonte armatim që perëndimi duket se nuk dëshiron ta japë. Rusia po përpiqet të rigrupohet dhe po përgatit popullin e vet për një luftë të gjatë. Ka shumë të ngjarë të jetë një konflikt i vazhdueshëm dhe i ashpër.

Toni Barber

A do të ketë ndërprerje energjie në Evropë?

Po. Mund të ndodhë para prillit nëse moti është mjaft i ftohtë, por dimri i ardhshëm është sfida më e madhe. Megjithëse vendet e depozitimit të gazit tani janë pothuaj plot, rimbushja e tyre në pranverë do të jetë e vështirë.

Në vitin 2022, flukset e gazit rus ishin kryesisht të paprekura deri në qershor; në vitin 2023 do të jenë afër zeros. Gazi natyror i lëngshëm do të ketë vështirësi për të mbuluar mungesën. Kompensimi i rrezikut është zhvendosja mbrapsht e Evropës nga gazi tek qymyri. Impiantet bërthamore të Francës duhet të kenë më pak probleme të mirëmbajtjes. Por sistemi energjetik është sforcuar prej 18 muajsh. Rreziku që diçka të prishet po rritet.

David Sheppard

A do të arrijë përkohësisht temperatura globale pragun e ngrohjes 1.5 gradë C?

Jo, por mund të ndodhë që në vitin 2024. Planeti tashmë është ngrohur me rreth 1.1 gradë C, duke krahasuar temperaturat mesatare në 2011-2020 me fundin e viteve 1800, dhe me të paktën 1.2 gradë C në vitet e fundit. Me emetimet në nivele rekord, shkencëtarët i vendosin shanset 50:50 për të arritur përkohësisht 1.5 C në të paktën një vit në periudhën 2022-2026.

Me ftohjen e modeleve të motit në La Nina që pritet të zgjasin në fillim të vitit 2023, parashikuesit mendojnë se temperatura gjatë gjithë vitit do të jetë mesatarisht 1.2 gradë C, por kjo mund të ndryshojë në vitet e ardhshme. Një vit me 1.5 gradë C nuk do të thotë se qëllimi i Marrëveshjes së Parisit është shkelur, por do ta afronte botën shumë më afër.

Pilita Clark

A do të kandidojë sërish Joe Biden për president?

Po. Nuk ka çfarë t’i bëhet moshës së presidentit; Biden do të jetë 81 vjeç deri në zgjedhjet e 2024-ës dhe 82-vjeç kur të ndodhë inaugurimi i vitit 2025. Por mos e përjashtoni një kandidim. Pas një viti të vështirë të legjislacionit dhe një performancë më të mirë se sa pritej të demokratëve në zgjedhjet e mesit të mandatit, Biden ndoshta është ende mundësia më e mirë e demokratëve për të mbajtur Shtëpinë e Bardhë; Zëvendëspresidentja Kamala Harris ka patur vështirësi për të krijuar një profil. Kjo nuk do të thotë se demokratët e tjerë nuk po eksplorojnë mundësinë e një kandidimi në vitin 2024.  

Courtney Weaver

A do të paditet Donald Trump?

Po. Ekzistojnë të paktën katër fusha rreziku të mundshëm hetimor për ish-presidentin: përpjekja e Trump për të ndryshuar zgjedhjet e vitit 2020, mbajtja e dokumenteve të klasifikuara në Mar-a-Lago, presioni i tij ndaj zyrtarëve të Xhorxhias për të gjetur “votat e munguara” dhe menaxhimi i Organizatës Trump përmes mashtrimeve. Dy të parët janë në duart e Jack Smith, këshilltarit special të emëruar në nëntor, i cili ka thirrur zyrtarë në shtatë shtete. Bazuar në atë që është tashmë informacion publik, prokurorët në të paktën një nga këto hetime ka të ngjarë të konsiderojnë se ka prova të mjaftueshme për një aktakuzë – të cilën Trump pa dyshim do ta mohojë dhe do ta kundërshtojë në gjyq.

Eduard Luce

A mund ta rikthejë Kina rritjen ekonomike në më shumë se 5 për qind?

Po. Kina u përball me një fund të zymtë të vitit 2022; largimi nga politika e saj “zero-Covid” fatkeqësisht do të marrë ende shumë jetë të tjera dhe po i tejmbush spitalet, siç bëri pandemia gjetkë në periudhën 2020-21. Por shumë gjëra mund dhe do të ndryshojnë gjatë vitit. Sapo Kina të mësojë të “jetojë me Covid”, aktiviteti ekonomik duhet të rikthehet fuqishëm. Shpenzimet e konsumatorit do të forcohen nga një tepricë e kursimeve e nxitur nga pandemia dhe Pekini do të nisë një paketë stimuluese të fokusuar në infrastrukturë.

James Kynge

A do ta pushtojë, apo do i bëjë bllokadë Taivanit, Pekini?

Jo. Xi Jinping një ditë mund të vendosë të sulmojë ose bllokojë Tajvanin – por ndoshta jo në vitin 2023. Një pushtim do të ishte një lojë kolosale. Nëse shkon keq, Xi mund të nisë një luftë me SHBA-në, të humbasë pushtetin dhe të dëmtojë përgjithmonë perspektivat e Kinës. Një bllokadë ka shumë më tepër gjasa: do të ushtronte presion të madh mbi Tajvanin për t’u përkulur dhe do të sfidonte SHBA-të të vepronte e para. Por edhe kjo do të sjellë rreziqe të mëdha. Xi nuk ka gjasa të hedhë zaret, nëse nuk bindet se Tajvani po i rrëshqet vazhdimisht nga duart. Zgjedhjet presidenciale të Tajvanit të vitit 2024 mund të jenë pika e ardhshme e krizës.

Gideon Rachman

A do të marrë fund epoka e Erdoganit në zgjedhjet e qershorit në Turqi?

Jo. Rexhep Tayyip Erdoğan do të lëshojë një breshëri metodash, të drejta apo edhe jo, për të qëndruar në pushtet, pavarësisht nga popullariteti i tij në rënie. Zgjatja e sundimit të Erdoganit në një dekadë të tretë do të ketë pasoja të rënda për ekonominë e Turqisë, do të përkeqësojë një rënie të standardeve të jetesës dhe do të kufizojë më tej liritë personale. Nuk dihet nëse një dënim me burg dhe ndalim politik i dhënë muajin e kaluar rivalit të tij më të besueshëm, kryebashkiakut të Stambollit, Ekrem İmamoğlu, mund të krijojë një reagim dhe të nxisë opozitën.

Laura Pitel

A do të marrin fund protestat në Iran?

Jo. Demonstratat disamujore të protestuesve iranianë, shumë prej tyre gra, u shkaktuan nga vrasja e një gruaje të re, Mahsa Amini, në paraburgim nga policia. Ato janë zgjeruar në thirrje për të zëvendësuar teokracinë me një sistem demokratik. Shkalla e tyre ka rënë; nëse ato përshkallëzohen sërish, regjimi islamik mund të godasë edhe më fort. Por me ekonominë që po lufton nën sanksionet perëndimore, protestat kanë shfaqur një qëndrueshmëri që thekson zemërimin dhe zhgënjimin e shumë iranianëve. Kjo do të sigurojë që, çfarëdo që të bëjnë autoritetet, protestat në një formë ka të ngjarë të vazhdojnë.

Andrew England

A do të mbijetojë Twitter?

Po. Blerja prej 44 miliardë dollarësh e Elon Musk ka qenë kaotike, por platforma do të ecë përpara. Përdoruesit nuk do të largohen. Alternativave të tilla si Mastodon u mungon madhësia. Megjithatë, humbjet do të rriten. Do të emërohet një CEO miqësor me Musk, por reklamuesit do të mbeten të kujdesshëm dhe do të duheshin 100 milionë abonime të reja prej 8 dollarësh vetëm për të mbuluar pagesat e interesit të borxhit. Musk do të blejë borxhin e Twitter për të lehtësuar presionin financiar. Megjithatë, fiksimi i tij për “fjalën e lirë” do ta vendosë në një rrugë përplasjeje me Aktin e Shërbimeve Dixhitale të BE-së. Një ndalim nuk ka gjasa, por gjoba të mëdha mund të jenë në horizont.

Elaine Moore

A do të dështojë një tjetër biznes i madh kriptomonedhash?

Po. Egërsia e “kriptove të dimrit” të vitit 2022 do të thotë se shumë nga lidhjet e dukshme të dobëta tashmë janë shembur dhe disa mashtrime janë ekspozuar. Por do të ketë edhe më shumë viktima vitin e ardhshëm – dhe ndoshta disa viktima të mëdha – ndërsa firmat e ndëshkuara të kapitalit të sipërmarrjes dhe tregtarët me pakicë vazhdojnë të tërhiqen dhe të privojnë industrinë e kriptove nga karburanti nga i cili varet nga rritja: lojtarët në tavolinë.

Robin Wigglesworth

A do të shitet apo bashkohet ndonjë nga platformat e mëdha të streaming?

Jo, jo këtë vit. Konsolidimi është i pashmangshëm në industrinë e argëtimit pasi streaming bëhet dominues. Spekulimet janë të shumta rreth bashkimeve: NBC Universal dhe Warner Bros Discovery, Disney me Apple, Netflix me një gjigant teknologjik të gatshëm për të paguar më shumë. Warner ndoshta do të jetë dominoja e parë që do të bjerë duke pasur parasysh problemet e saj financiare. Por kur AT&T shiti Warner në 2022, ishte përmes një strukture që kufizon marrëveshjet për disa vjet. Kjo do të thotë se tronditja e madhe ka më shumë gjasa të vijë në vitin 2024, vit kur shumë transmetues pretendojnë se më në fund do të jenë duke nxjerrë fitime.

Alex Barker

Me shkurtime nga Financial Times – Bota.al

Kuriozitete

Rrezik nga hapësira: Anija kozmike e periudhës sovjetike pritet të bjerë në Tokë

Published

on

Një pjesë e një anijeje kozmike të epokës sovjetike pritet të rrëzohet në Tokë këtë javë, pasi ka mbetur e bllokuar në orbitë për më shumë se gjysmë shekulli.

“Kosmos 482” u lansua më 1972 si pjesë e një misioni në Venus, por nuk doli nga orbita e ulët e Tokës dhe u nda në katër pjesë, sipas njoftimit të NASA-s, transmeton BBC. Një nga këto pjesë, që besohet të jetë sonda e uljes, pritet të rifuten në atmosferë rreth datës 10 maj dhe të paktën një pjesë e saj mund t’i mbijetojë udhëtimit pa u djegur.

Ka shumë gjëra që nuk dihen rreth rifutjes në atmosferë, përfshirë vendin ku mund të bjerë, por edhe nëse ndonjë prej tyre mbijeton, 70% e planetit është e mbuluar nga deti, kështu që nuk ka gjasa të shkaktojë dëme të konsiderueshme.

“Ka shumë më tepër gjasa që të fitoni lotarinë, sesa të prekeni nga kjo copë mbeturinash hapësinore”, ka deklaruar Stijn Lemmens, zyrtar i mbeturinave hapësinore në Agjencinë Evropiane të Hapësirës.

Kapsula e uljes është një objekt i fortë, sferik, rreth një metër i gjerë dhe peshon gati gjysmë ton, ajo ishte ndërtuar për t’i mbijetuar nxehtësisë dhe presionit ekstrem të atmosferës së Venusit, që do të thotë se ka një mburojë të fortë ndaj nxehtësisë dhe një strukturë të qëndrueshme.

Kjo është arsyeja pse ekspertët mendojnë se mund t’i mbijetojë një zbritjeje të pakontrolluar nëpër atmosferën e Tokës.

Sistemi i parashutave, i menduar fillimisht për të ngadalësuar zbritjen e anijes kozmike drejt Venusit është dëmtuar prej kohësh pas më shumë se 50 vjetësh në hapësirë. Potencialisht, pjesa e anijes kozmike mund të bjerë kudo, nga veriu i Londrës deri në Amerikë të Jugut.

Incidente të pakontrolluara të mbeturinave hapësinore kanë ndodhur edhe më parë.

Continue Reading

Kuriozitete

Studim i ri: Puna nga shtëpia dëmton shëndetin e të rinjve

Published

on

Puna nga shtëpia mund të jetë e dëmshme për shëndetin, pasi të rinjtë që punojnë nga shtëpia mund të bëjnë 30 minuta më pak aktivitet fizik çdo ditë, zbulon një studim i ri.

Një studim i njerëzve që fillojnë punën e tyre të parë tregoi se ata që shkojnë në zyrë marrin 28 minuta shtesë aktivitet fizik të moderuar çdo ditë, si ecje ose çiklizëm. Por, ata që punojnë nga shtëpia përjetojnë një rënie mesatare prej 32 minutash aktivitet fizik të moderuar në ditë.

Për të gjykuar se si fillimi i punës ndikon te aktiviteti fizik, gjumi dhe dieta e njerëzve, studiuesit analizuan të rinjtë në Mbretërinë e Bashkuar – të moshës 16 deri në 30 vjeç – të cilët morën pjesë në një anketë kombëtare familjare.

Vullnetarët raportuan statusin e punës çdo vit, çdo tre vjet, treguan sa ushtrime bënin gjatë një jave, kjo përfshin aktivitet fizik të moderuar, çiklizmi, aktivitet fizik intensiv, ngritja e peshave ose aerobiku. Studiuesit krahasuan 128 persona që punonin nga shtëpia me 3,000 që shkonin në zyrë ose vende të tjera pune.

Bazuar në analizë, rënia e aktivitetit fizik për ata që punonin nga shtëpia ishte ekuivalente me 32 minuta aktivitet të moderuar në ditë ose 16 minuta aktivitet intensiv në ditë.

Rritja e aktivitetit fizik mes të rinjve u pa kryesisht tek ata me punë gjysmë-rutine, si shoferë autobusësh dhe parukierë, si dhe tek ata me punë rutinë si pastrues ose kamarierë. Ndërkohë, ndryshime të vogla u vunë re tek ata që fillonin punë menaxheriale ose profesionale.

Rezultatet janë publikuar në International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity.

Dr. Eleanor Winpenny, autorja kryesore e studimit nga Universiteti i Kembrixhit, tani në Imperial College London, tha:

“Nëse duam të qëndrojmë të shëndetshëm gjatë jetës, duhet të kujtojmë se të qenit aktiv është një mënyrë e rëndësishme për të arritur këtë qëllim. Ata që punojnë nga shtëpia mund të konsiderojnë përfshirjen e aktivitetit fizik në ditën e tyre, për shembull duke bërë një shëtitje para ose pas punës, ose gjatë pushimit të drekës”.

Alena Oxenham, bashkëautore e studimit nga Universiteti i Kembrixhit, shtoi: “Fillimi i punës mund të ketë një ndikim të madh në stilin tonë të jetesës dhe sjelljet që mund të bëjnë një ndryshim në shëndetin tonë, nëse jo menjëherë, atëherë më vonë në jetë.

Megjithëse zbuluam se njerëzit priren të bëjnë më shumë aktivitet fizik kur fillojnë punën, që është një lajm i mirë, këto janë mesatare dhe disa njerëz – veçanërisht ata që punojnë nga shtëpia dhe, në një masë më të vogël, ata me punë zyre – mund të bëjnë më pak”.

Continue Reading

Kuriozitete

Njerëzit e zgjuar zgjedhin vetminë për një arsye shumë interesante

Published

on

Shumë njerëz besojnë se vetmia shkaktohet nga paaftësia për t’u socializuar apo mungesa e miqve. Por rezulton se edhe kur jemi të rrethuar nga miq dhe në turma njerëzisht, ne ende mund të ndihemi bosh dhe të vetmuar.

Vetmia nuk duket si një gjë e këndshme, nga studimet ndër vite, vërehet se njerëzit me IQ më të lartë kanë më pak gjasa të shoqërohen dhe se vetmia është një luks gjithnjë e më popullor.

Vetëm për shkak se dikujt i pëlqen të jetë vetëm, nuk do të thotë se është i vetmuar. Pra, a janë të lidhura inteligjenca dhe vetmia? A janë njerëzit e zgjuar më të vetmuar?

Nuk është e qartë, por ajo që është e dukshme është se njerëzit inteligjentë janë më të prirur ndaj stresit dhe stresi mund të shkaktojë vetminë.

Në këtë brez, gratë kanë pritshmëri të mëdha: të jenë tërheqëse, të afta, të kenë kohë për të lexuar libra për të përmirësuar veten dhe në të njëjtën kohë të kujdesen për pamjen e tyre.

Me këtë presion mbytës, gradualisht u shfaq dëshira për të qenë vetëm. Gjithnjë e më shumë vajza e gra duan të shkojnë në një udhëtim ku janë vetëm dhe nuk duhet të kënaqen apo të mbështeten te të tjerët apo ndonjë faktor tjetër ndikues.

Për më tepër, shkalla e rritjes së kërkesës për udhëtime të vetme ka bërë që shumë kompani ta përdorin atë si metodën e tyre kryesore të promovimit në vitet e fundit.

Prej shumë kohësh, beqaret janë cilësuar si të vetmuara, teksa rrallëherë shihni një mashkull që merr këto komente.

Burrat e gratë janë njësoj. Për ata që duan të takojnë njerëz të rinj, të pushojnë a të kenë liri, vetmia nuk është e frikshme.

Sot të rinjtë përfitojnë nga fundjava për t’u çlodhur dhe për të shkuar në udhëtime të shkurtra, me njerëz që takojnë për herë të parë. Kjo periudhë mund të jetë e shkurtër, por ndihmon në reduktimin e ankthit dhe ndjenjave të izolimit.

Dhe pas udhëtimit? Të gjithë ekspertët pajtohen se nuk është e nevojshme ta ndani udhëtimin tuaj me miqtë dhe familjen. Ju mund të ndani të njëjtat peizazhe të bukura, por ndjenjat janë diçka shumë personale dhe unike. Është ndërthurja e kuriozitetit, tolerancës, të panjohurës, që vetëm ju e ndjeni që e bën udhëtimin tuaj personal magjik.

Njerëzit e zgjuar shpesh vlerësojnë pavarësinë e tyre dhe mund të preferojnë të marrin vendime dhe të ndjekin rrugën e tyre pa presion ose ndikim nga jashtë.

Pa shpërqendrime, vetmia i lejon ata të eksplorojnë mundësitë në mënyrë të pavarur, të zbulojnë ide të reja dhe të ushtrojnë vullnetin e lirë pa mbikëqyrje. Kjo u jep atyre lirinë për të planifikuar jetën dhe për të ndjekur qëllimet e tyre me një ndjenjë të fortë kontrolli. Sigurisht, kjo vetmi nuk nënkupton tjetërsim nga marrëdhëniet shoqërore. Përkundrazi, këta njerëz e bëjnë praninë e tyre në turmë një luks të dukshëm që shumë e presin me padurim.

Është e rëndësishme të mbani mend se çdo person është unik dhe tendencat e tyre shpesh përcaktojnë pse ata preferojnë të jenë vetëm. Ndërsa disa njerëz shumë inteligjentë janë më produktivë dhe kreativë kur punojnë vetëm, disa njerëz të zgjuar mund të kuptojnë se të qenit pranë njerëzve të tjerë ndihmon në rritjen e motivimit të tyre dhe u siguron atyre informacione të rëndësishme.

Të jesh vetëm nuk do të thotë vetmi, njerëzit me inteligjencë të lartë mund të mbajnë ende marrëdhënie të forta dhe të shijojnë përfitimet e vetmisë pa sakrifikuar lidhjet kuptimplota me të tjerët. Është e rëndësishme të kuptohet se të qenit vetëm i lejon ata të përqendrohen thellë në punën dhe idetë e tyre, duke i lejuar të mendojnë në mënyrë kritike, objektive dhe kreative për çdo projekt që zgjedhin.

Continue Reading

Kuriozitete

Shfaqet një njollë e madhe në diell, çfarë do të thotë për Tokën?

Published

on

Astronomët po monitorojnë një pikë të madhe të errët në sipërfaqen e Diellit që mund të ndikojë në Tokë në ditët në vijim.

Brenda Culbertson nga Laboratori Jet Propulsion i NASA-s ka folur për njollën masive diellore të quajtur 4079 dhe çfarë mund të thotë për banorët në Tokë.

“Energjia nga 4079 është shumë e fortë, dhe ndërsa i afrohet qendrës së fytyrës diellore, ajo përballet drejtpërdrejt me Tokën”, tha Culbertson.

“Nëse ndodh ndonjë ndezje e madhe diellore ndërsa ajo është përballë Tokës, ne do të marrim një goditje të drejtpërdrejtë të energjisë diellore dhe grimcave diellore, duke shkaktuar një stuhi gjeomagnetike.”

Qendra e Parashikimit të Motit Hapësinor (SWPC) e Administratës Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike (NOAA) i përshkruan stuhitë gjeomagnetike si shqetësime të mëdha në magnetosferën e Tokës, të cilat mund të rezultojnë në rritjen e aktivitetit të dritave veriore/aurora borealis.

Njollat ​​diellore mund të shpërthejnë në ngjarje të referuara si nxjerrje masive koronale (CME) të cilat dërgojnë grimcat diellore në hapësirë ​​dhe me raste drejt Tokës, shkruan Yahoo News. Periudhat e stuhive gjeomagnetike veçanërisht intensive mund të rezultojnë në ndërprerje të teknologjisë.

“Një nga zonat më të mëdha të njollave diellore në historinë e regjistruar ndodhi 1-2 shtator 1859 prodhoi atë që quhet Ngjarja Carrington”, tha Culbertson.

“Ajo ishte një stuhi gjeomagnetike aq e fortë sa aurora u pa rreth Tokës, ndërpreu rrjetet elektrike, , madje thuhet se shkaktoi edhe zjarre.”

Njerëzit në SHBA dëshmuan ndikimin e një stuhie të fuqishme gjeomagnetike më 2024, të referuar si stuhia diellore Gannon, që solli dritat veriore në pjesë të Midwest.

Continue Reading

Të kërkuara