

Aktualitet
Çfarë dimë për origjinën e pandemisë?
Published
4 years agoon
By
Betim GashiA ka pasur një aksident në laborator? Çfarë e dallon SARS CoV-2 nga viruset e tjera të Coronës? Shërbimet sekrete amerikane po hetojnë mbi origjinën e pandemisë, Kina kritikon.
Në të gjithë botën janë vërtetuar si të infektuar me SARS CoV-2 rreth 170 milionë vetë dhe më shumë se 3,4 milionë kanë humbur jetën. Por nga vjen ky vírus kaq ngjitës që paralizoi me muaj ekonomitë në botë dhe shkatërroi ekzistencën e kushedi sa të tjerëve? Deri më tani ka pasur vetëm më shumë supozime se fakte, se ku e ka origjinën pandemia botërore.
Për një aksident të mundshëm në Institutin e Virologjisë në Vuhan, Kinë, raportoi së fundmi “Wall Street Journal” duke iu referuar një raporti të një shërbimi sekret amerikan, sipas të cilit në nëntor 2019 tre punonjës të institutit, të cilët u sëmurën rëndë me simptoma të njëjtja si ato të Covidit, kishin qenë në një klinikë. Shërbimet sekrete amerikane duan të mbledhin tani fakte të besueshme në vend të supozimeve për një aksident të mundshëm laboratori në Kinë dhe do të paraqesin një raport brenda 90 ditësh, këtë e ka urdhëruar presidenti Biden. “SHBA do të vazhdojnë të bashkëpunojnë me partnerët me të njëjtat synime për të rritur presionin ndaj Kinës, që të marrë pjesë në një hetim ndërkombëtar të bazuar në fakte, të plotë, transparent dhe të lejojë qasjen në të gjitha të dhënat e provat e nevojshme”, tha presidenti Biden.
Kina akuzoi SHBA, se po politizon kërkimet dhe do t’ia japë Kinës fajin për pandeminë. Në të njëjtën kohë ky vend me gjasë vend origjine i virusit bllokon një hetim të hapur dhe hedh poshtë çdo lloj përgjegjësie.
Çfarë dihet për virusin?
Që në janar 2020, studiuesit kinezë gjetën shkakun për një shpeshtim të një sëmundjeje të mushkërive të panjohur më parë, nga e cila në qytetin Vuhan kishin humbur jetën shumë vetë. Në qelizat e tyre të rrugëve të frymëmarrjes ata gjetën gjenet e një virusi ARN nga familja e viruseve të Coronës, që u kategorizua në nëngrupin B (Betacoronavirus).
Ky vírus, që ishte definitivisht plotësisht i ri, kishte megjithatë ngjashmëri të madhe me virusin Corona, që solli shpërthimin e pandemisë SARS në vitet 2002-2004: SARS-CoV. Ky vírus i ri nga Kina jugore u përhap brenda pak javësh gati në të gjitha kontinentet. Në të gjithë botën u sëmurën 8096 persona – të testuar- dhe 774 vetë ndërruan jetë nga sindromi i një sëmundjeje të rëndë të rrugëve të frymëmarrjes. Edhe pse shifrat krahasuar me pandeminë e tanishme ishin shumë më të pakta, pandemia e atëhershme tregoi, se sa tmerrësisht shpejt përhapet një sëmundje ngjitëse në një botë të globalizuar.
Sars-CoV-2 – ilustrim
Ku u zbulua për herë të parë virusi?
Disa studime japin të dhëna, se virusi ishte përhapur disa javë, ndoshta edhe disa muaj më parë, pra para se të zbulohej në dhjetor në Vuhan. Në Kinë sipas të dhënave të gazetës “South China Morning Post” ka pasur që në mesin e nëntorit një infektim të parë të testuar me SARS CoV-2. Kjo nuk do të thotë patjetër që ky infeksion e ka edhe origjinën në Kinë. Studiues të Universitetit Cambridge kishin publikuar në prill 2020 një studim, në të bazë të të cilit pandemia me shumë gjasa filloi në mes të shtatorit dhe fillim dhjetorit 2019, ose në Kinë ose në një vend kufitar. ( https://www.pnas.org/content/117/17/9241 )
Nga ana tjetër gjurmë të virusit të ri u gjetën në prova të ruajtura të ujërave të bardha në Itali dhe Brazil, që ishin marrë që në dhjetor, ose në nëntor 2019. Në Itali u gjetën madje në provat e gjakut të një testimi me pjesëmarrës të skanerit për kancerin e mushkërive antitrupa kundër SARS-CoV-2,- provat e gjakut ishin marrë që në shtator 2019 dhe shkurt 2020.
Që virusi mund të jetë përhapur që në vjeshtën e vonë 2019 në Europë dhe prej mesit të nëntorit në Kinë nuk lejon përfundime të sakta për origjinën e pandemisë. Ai tregon vetëm se sa shpejt mund të përhapet një virus kaq agresiv në botë.
Nga cila kafshë vjen virusi?
Si skenari më i mundshëm konsiderohet një origjinë zoologjike përmes një kafshe ndërmjetës. Sipas skenarit, një kafshë e ka pasur virusin në fillim dhe e ka kaluar tek një kafshë tjetër. Por deri më tani as nuk është identifikuar saktë një kafshë potenciale si origjinë dhe as kafsha ndërmjetëse. Po ashtu të dyja viruset Corona SARS nuk janë identifikuar saktësisht në botën e kafshëve. Por se të dy këto viruse Corona janë të vërtet të ngjashëm me viruset Corona që gjenden tek lakuriqët e natës, që gjenden në Azinë Juglindore. Sekuenca gjenetike e SARS-CoV-2 aktual përputhet 96,2% me virusin Corona RaTG13 – që u gjet në një lloj lakuriq nate. Kjo tingëllon shumë, por është vetëm një pikë e parë, sepse përputhshmëria e viruseve me kafshë të tjera si pangolinët nuk është më e vogël.
Për shkak se shumica e njerëzve nuk kanë kontakt direkt me lakuriqët e natës apo pangolinët, ekspertët kërkojnë për kafshë ndërmjetësuese, që kanë kontakt më të ngushtë me njerëzit, si psh vizonët.
A vjen virusi nga një laborator?
Ajo që dihet është se në Institutin e Vuhanit për virologji është eksperimentuar me virusin Corona RaTG13 dhe me RmYN02, sekuencat gjenetike të të cilëve përputhen 93,3% me SARS-CoV-2.(Current Biology, 2020; DOI: 10.1016/j.cub.2020.05.023). Nga kjo rrodhën dy skenarë: SARS CoV-2 mund të jetë prodhuar artificialisht si një armë kimike dhe/ose ka dalë gabimisht për shkak të një aksidenti.
Ekspertët e Organizatës Botërore të Shëndetësisë i quajnë të dy skenarët si “shumë pa gjasa”. Por ata nuk mundën të ishin plotësisht bindës, sepse me hetimet e tyre shumë të kufizuara ata nuk mund të bënin inspektime të pavarura apo të siguronin prova, sepse Kina nuk e lejoi këtë. Në vend të kësaj ata duhet të merrnin të dhëna të publikuara dhe të dhëna të partnerit kinez. Madje vetë kreu i OBSH, Tedros Adhanom Ghebreyesus kërkoi më vonë që të paktën hipoteza e një aksidenti në laborator të hetohet më tej.
Çfarë flet për një „armë biologjike”?
Prodhimin artificial të SARS-CoV-2 në një laborator në Vuhan shumë vetë e quajnë si shumë pa gjasa. Kështu një ekip i profesores së mikrobiologjisë, Kristian Andersen nga “Scripps Research Institute” në La Jolla, Kaliforni hulumtoi proteinën Spike në sipërfaqen e virusit, Në segmentin e genomit u panë dy dallime të mëdha mes SARS-CoV-2 dhe viruseve të ngjashme Corona. Proteina ka një ndërtim ndryshe, e vërtet që virusi mund të depërtojë më shpejt qelizat e njeriut, por për të qenë një “armë biologjike” struktura e virusit, sipas këtyre ekspertëve në La Jolla nuk është e rafinuar sa duhet.
Ekspertë të OBSH në Vuhan, 31 janar 2021
Aksident laboratori?
Mbetet teoria se studiuesit kinezë kanë eksperimentuar me viruset e rrezikshme Corona si psh. RaTG13 apo RmYN02, dhe se SARS CoV-2 gabimisht për shkak të një aksidenti ka dalë nga laboratori. Udhëheqja kineze e hedh poshtë kategorikisht këtë teori.
Edhe ekspertët e OBSH e shohin si me shumë pak gjasa këtë në bazë të të dhënave që iu ofruan. Kundër kësaj flet evoluimi i virusit, dhe tjetra, Instituti i Vuhanit për Virologjinë ka laboratorë të sigurisë së lartë. Tek të dhënat e ofruara nuk ka asnjë shenjë për aksident në laborator apo sëmundje të punoënjësve.
Pikërisht kjo pikë nuk përkon me atë që ka publikuar “Wall Street Journal” duke iu refereruar shërbimeve sekrete, ku tre punonjës në nëntor 2019 treguan simptoma të afërta me Covid. Kina e hedh poshtë edhe këtë.
Deri tani ka supozime në vend të fakteve dhe refuzime në vend të transparencës – mbetet e hapur, nëse dikur ne do ta dimë se ku e pati origjinën kjo pandemi botërore. Dhe sidomos si të mos lejojmë që të përhapen pandemi të tjera.

Një tërmet me magnitudë 5.4 ballë tronditi Iranin juglindor herët të martën në mëngjes, me epiqendrën rreth 139 kilometra në jug të Bamit në provincën Kerman.
Tërmeti ndodhi në orën 08:36 të mëngjesit sipas kohës lokale (05:06GMT), në një thellësi prej afërsisht 56.7 km (35.2 mi), sipas Shërbimit Gjeologjik të SHBA-së, shkruan Anadolu.
Megjithatë, deri më tani nuk janë konfirmuar lëndime ose dëme strukturore.
Irani ndodhet në një rajon sizmikisht aktiv dhe ka përjetuar shumë tërmete shkatërruese në vitet e fundit. Më katastrofik në historinë e kohëve të fundit të vendit ndodhi në vitin 2013, kur një tërmet me magnitudë 6.7 ballë goditi qytetin e Bamit, duke vrarë të paktën 34,000 njerëz.
Në korrik 2022, një tërmet me magnitudë 6.1 ballë goditi provincën jugore të Hormozgan, përgjatë bregdetit të Gjirit Persik, duke vrarë të paktën pesë persona dhe duke plagosur më shumë se 80 të tjerë.
Aktualitet
BIK bën thirrje për pjesëmarrje masive në protestën e OVL-UÇK-së
Published
12 hours agoon
August 5, 2025By
UBT News
Kryetari i Bashkësisë Islame të Kosovës, Myftiu Naim Tërnava, ka pritur në takim kryetarin e OVL-së së UÇK-së, Hysni Gucati.
Myftiu Tërnava falënderoi Gucati për vizitën dhe vlerësoi lart punën dhe angazhimin e OVL të UÇK-së në ruajtjen e vlerave të luftës së ushtrisë tonë të lavdishme dhe kultivimin e këtyre vlerave te brezat që vijnë për të mbrojtur këtë trashëgimi të shtrenjtë të kombit.
Nga ana e tij, Hysni Gucati falënderoi Myftiun për mikpritjen e ngrohtë dhe vlerësoi kontributin e Bashkësisë Islame të Kosovës gjatë luftës së fundit dhe sakrificën e imamëve dëshmorë në rradhët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës në mbrojte të lirisë dhe atdheut.
Sipas BIK, gjatë takimit u diskutua edhe për protestën paqësore të organizuar nga OVL e UÇK-së, të cilën myftiu Tërnava e mbështeti dhe e përkrahu dhe me këtë rast ftoi besimtarët dhe bëri thirrje për pjesëmarrje masive në këtë protestë paqësore, për t’i dalë zot vlerave të Ushtrisë së lavdishme çlirimtare të Kosovës dhe në mbrojtje e përkrahje të dhe krerëve të saj, të cilët po gjykohen padrejtësisht nga Gjykata Speciale në Hagë.
Protesta paqësore do të mbahet më 7 gusht në orën 17:00 në sheshin “Skënderbeu” në Prishtinë.
Lajmet
FIBA nis hetim pas thirrjeve antishqiptare në ndeshjen e basketbollit në Kumanovë
Published
12 hours agoon
August 5, 2025By
UBT News
Federata Ndërkombëtare e Basketbollit tha se e ka nisur një hetim lidhur me thirrjet antishqiptare që shpërthyen gjatë një ndeshjeje basketbolli mes Maqedonisë së Veriut dhe Rumanisë gjatë fundjavës.
“Në këtë fazë, jemi duke mbledhur raportet dhe deklaratat përkatëse, duke punuar në përputhje të ngushtë me federatat kombëtare të përfshira, si dhe me autoritetet lokale dhe forcat e rendit”, tha FIBA për REL.
Sipas politikanëve shqiptarë në Maqedoninë e Veriut, në turmën e tifozëve në ndeshjen e fazës së dytë parakualifikuese për Kupën e Botës që do të mbahet në Katar më 2027, janë dëgjuar thirrje si “Shqiptari i mirë është shqiptari i vdekur”, “Dhoma gazi për shqiptarët” dhe “Maqedoni e pastër”.
FIBA tha se e dënon pa rezerva dhe me vendosmëri gjuhën e urrejtjes dhe çdo formë diskriminimi apo gjuhe raciste.
“Ne promovojmë në mënyrë aktive krijimin e një mjedisi gjithëpërfshirës dhe me respekt për të gjithë lojtarët, ekipet dhe tifozët, si një përparësi kryesore në sport”, tha ajo.
Zyrtarë të lartë të Qeverisë së Maqedonisë së Veriut ku shqiptarët përbëjnë gati një të katërtën e popullsisë prej 1.8 milionë banorësh ndodheshin në sallë gjatë ndeshjes.
Incidenti ka shkaktuar gjithashtu reagime të ashpra në Kosovë dhe Shqipëri, vende me popullsi kryesisht shqiptare.
Kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Hristijan Mickoski, një nga zyrtarët që morën pjesë në ndeshje, dënoi “thirrjet nacionaliste dhe ksenofobike” në një deklaratë më 4 gusht, dy ditë pas ndeshjes.
Ai tha se, ndonëse ishte i pranishëm në arenë, “nuk i kishte vënë re” thirrjet e tifozëve, duke pretenduar se ato ishin bërë nga “një grup i vogël njerëzish”.
“Dua ta shfrytëzoj këtë rast për t’iu bashkuar dënimit të nacionalizmit dhe ksenofobisë së pari për atë që ndodhi gjatë ndeshjes së basketbollit ndërmjet Maqedonisë dhe Rumanisë, e më pas për të dërguar një mesazh te të gjitha grupet e tifozëve: të mbështesin në mënyrë sportive, ta përkrahin ekipin e tyre dhe përfaqësuesen kombëtare të Maqedonisë”, tha Mickoski.
Partia shqiptare në opozitë në Maqedoni të Veriut, Bashkimi Demokratik për Integrim (BDI), tha se në këtë ngjarje “u dëgjuan kore antishqiptare, thirrje raciste dhe gjuhë e pastër e urrejtjes etnike ndaj shqiptarëve”.
Ministri i Sportit i Maqedonisë së Veriut, Borko Ristovski, tha se kjo Ministri nuk mund të reagojë konkretisht ndaj kësaj ngjarjeje, “sepse nuk vjen nga ndonjë subjekt sportiv vjen nga tifozë në tribunë dhe nuk kemi asnjë kompetencë për të reaguar kur bëhet fjalë për tifozët”.
“Megjithatë, le ta shfrytëzoj këtë rast për të bërë një apel: në Maqedoni nuk ka nevojë për brohoritje të tilla, as nga njëra anë, as nga tjetra, nga askush, nga cilado anë që të vijë”.
Kodi Penal i Maqedonisë së Veriut parasheh dënime për thirrjet raciste dhe gjuhën e urrejtjes në disa nene, ndërsa më i rëndësishmi është neni 319, i cili parashikon se kushdo që nxit ose përhap publikisht urrejtje, përçarje apo jotolerancë mbi baza racore, fetare, etnike apo kombëtare, dënohet me burgim nga një deri në pesë vjet.
Aktualitet
Kosova pranohet në Aleancën Evropiane për Arsimin Dual
Published
12 hours agoon
August 5, 2025By
UBT News
Kosova është pranuar si anëtare e Aleancës Evropiane për Praktikën Profesionale- Arsimin Dual (European Alliance for Apprenticeships – EAfA), duke u bërë vendi i 43-të që i bashkohet kësaj platforme evropiane prestigjioze.
Për Ministrinë e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit (MAShTI), ky anëtarësim përbën një arritje të madhe dhe është dëshmi e përkushtimit për të fuqizuar arsimin profesional, duke e lidhur atë ngushtë me nevojat reale të tregut të punës.
“Synimet kyçe të Kosovës përmes kësaj platforme përfshijnë: përfshirjen aktive të sektorit privat në zhvillimin e arsimit dual; zgjerimin e arsimit dual në partneritet me bizneset; integrimin e arsimit dual në programet për aftësimin dhe riaftësimin e të rriturve; krijimin dhe funksionimin e Këshillave Sektoriale të Shkathtësive; përmirësimin e qeverisjes së shkollave profesionale. anëtarësimi në EAfA gjithashtu i mundëson Kosovës të ftojë për anëtarësim edhe organizata vendore, si: Odat ekonomike, shoqatat sektoriale, përfaqësues të sektorit privat, partnerë socialë dhe organizata rinore.”.
MAShT thotë se platforma EAfA nxit praktika profesionale cilësore, mobilitet të praktikantëve, bashkëpunim ndërkombëtar, dhe mbështet ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, si dhe angazhimin e autoriteteve lokale dhe të partnerëve socialë në zhvillimin e arsimit profesional.
Ministria thekson se praktikat profesionale janë çelës për një kalim të suksesshëm nga arsimi në tregun e punës, duke u ofruar të rinjve aftësi praktike në kushte reale pune.
“Pas aplikimit tonë zyrtar, kemi punuar intensivisht për të përmbushur të gjitha kriteret që kërkohen për pranim në këtë aleancë. Sot, Kosova është pjesë e një rrjeti evropian që promovon cilësinë dhe bashkëpunimin në fushën e arsimit profesional,” thuhet në deklaratën e MAShTI-t.

Edicioni i ri në Serie-A vjen me risi në ndarjen e drejtësisë

Kriza në Barcelonë, përplasje e hapur mes klubit dhe Ter Stegen

United paraqet megaofertë për sulmuesin slloven

Meta do t’i ndalojë reklamat politike në BE nga tetori

Pesë suplemente që nuk kombinohen mirë me kafenë

Galliani drejt rikthimit te Milani, zbulohet roli i tij

Osmani tërheq kërkesën e saj në Kushtetuese: Gjyqtari Llaban paraqet rrezik për sigurinë kombëtare

S25 arrin 3 milionë shitje në Korenë e Jugut, dy muaj më shpejt se paraardhësi

Rikthimi i Shawn Mendes në skenë që nga 2022, për herë të parë përpara një publiku kosovar
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit