

Aktualitet
Çfarë dimë për origjinën e pandemisë?
Published
4 years agoon
By
Betim GashiA ka pasur një aksident në laborator? Çfarë e dallon SARS CoV-2 nga viruset e tjera të Coronës? Shërbimet sekrete amerikane po hetojnë mbi origjinën e pandemisë, Kina kritikon.
Në të gjithë botën janë vërtetuar si të infektuar me SARS CoV-2 rreth 170 milionë vetë dhe më shumë se 3,4 milionë kanë humbur jetën. Por nga vjen ky vírus kaq ngjitës që paralizoi me muaj ekonomitë në botë dhe shkatërroi ekzistencën e kushedi sa të tjerëve? Deri më tani ka pasur vetëm më shumë supozime se fakte, se ku e ka origjinën pandemia botërore.
Për një aksident të mundshëm në Institutin e Virologjisë në Vuhan, Kinë, raportoi së fundmi “Wall Street Journal” duke iu referuar një raporti të një shërbimi sekret amerikan, sipas të cilit në nëntor 2019 tre punonjës të institutit, të cilët u sëmurën rëndë me simptoma të njëjtja si ato të Covidit, kishin qenë në një klinikë. Shërbimet sekrete amerikane duan të mbledhin tani fakte të besueshme në vend të supozimeve për një aksident të mundshëm laboratori në Kinë dhe do të paraqesin një raport brenda 90 ditësh, këtë e ka urdhëruar presidenti Biden. “SHBA do të vazhdojnë të bashkëpunojnë me partnerët me të njëjtat synime për të rritur presionin ndaj Kinës, që të marrë pjesë në një hetim ndërkombëtar të bazuar në fakte, të plotë, transparent dhe të lejojë qasjen në të gjitha të dhënat e provat e nevojshme”, tha presidenti Biden.
Kina akuzoi SHBA, se po politizon kërkimet dhe do t’ia japë Kinës fajin për pandeminë. Në të njëjtën kohë ky vend me gjasë vend origjine i virusit bllokon një hetim të hapur dhe hedh poshtë çdo lloj përgjegjësie.
Çfarë dihet për virusin?
Që në janar 2020, studiuesit kinezë gjetën shkakun për një shpeshtim të një sëmundjeje të mushkërive të panjohur më parë, nga e cila në qytetin Vuhan kishin humbur jetën shumë vetë. Në qelizat e tyre të rrugëve të frymëmarrjes ata gjetën gjenet e një virusi ARN nga familja e viruseve të Coronës, që u kategorizua në nëngrupin B (Betacoronavirus).
Ky vírus, që ishte definitivisht plotësisht i ri, kishte megjithatë ngjashmëri të madhe me virusin Corona, që solli shpërthimin e pandemisë SARS në vitet 2002-2004: SARS-CoV. Ky vírus i ri nga Kina jugore u përhap brenda pak javësh gati në të gjitha kontinentet. Në të gjithë botën u sëmurën 8096 persona – të testuar- dhe 774 vetë ndërruan jetë nga sindromi i një sëmundjeje të rëndë të rrugëve të frymëmarrjes. Edhe pse shifrat krahasuar me pandeminë e tanishme ishin shumë më të pakta, pandemia e atëhershme tregoi, se sa tmerrësisht shpejt përhapet një sëmundje ngjitëse në një botë të globalizuar.
Sars-CoV-2 – ilustrim
Ku u zbulua për herë të parë virusi?
Disa studime japin të dhëna, se virusi ishte përhapur disa javë, ndoshta edhe disa muaj më parë, pra para se të zbulohej në dhjetor në Vuhan. Në Kinë sipas të dhënave të gazetës “South China Morning Post” ka pasur që në mesin e nëntorit një infektim të parë të testuar me SARS CoV-2. Kjo nuk do të thotë patjetër që ky infeksion e ka edhe origjinën në Kinë. Studiues të Universitetit Cambridge kishin publikuar në prill 2020 një studim, në të bazë të të cilit pandemia me shumë gjasa filloi në mes të shtatorit dhe fillim dhjetorit 2019, ose në Kinë ose në një vend kufitar. ( https://www.pnas.org/content/117/17/9241 )
Nga ana tjetër gjurmë të virusit të ri u gjetën në prova të ruajtura të ujërave të bardha në Itali dhe Brazil, që ishin marrë që në dhjetor, ose në nëntor 2019. Në Itali u gjetën madje në provat e gjakut të një testimi me pjesëmarrës të skanerit për kancerin e mushkërive antitrupa kundër SARS-CoV-2,- provat e gjakut ishin marrë që në shtator 2019 dhe shkurt 2020.
Që virusi mund të jetë përhapur që në vjeshtën e vonë 2019 në Europë dhe prej mesit të nëntorit në Kinë nuk lejon përfundime të sakta për origjinën e pandemisë. Ai tregon vetëm se sa shpejt mund të përhapet një virus kaq agresiv në botë.
Nga cila kafshë vjen virusi?
Si skenari më i mundshëm konsiderohet një origjinë zoologjike përmes një kafshe ndërmjetës. Sipas skenarit, një kafshë e ka pasur virusin në fillim dhe e ka kaluar tek një kafshë tjetër. Por deri më tani as nuk është identifikuar saktë një kafshë potenciale si origjinë dhe as kafsha ndërmjetëse. Po ashtu të dyja viruset Corona SARS nuk janë identifikuar saktësisht në botën e kafshëve. Por se të dy këto viruse Corona janë të vërtet të ngjashëm me viruset Corona që gjenden tek lakuriqët e natës, që gjenden në Azinë Juglindore. Sekuenca gjenetike e SARS-CoV-2 aktual përputhet 96,2% me virusin Corona RaTG13 – që u gjet në një lloj lakuriq nate. Kjo tingëllon shumë, por është vetëm një pikë e parë, sepse përputhshmëria e viruseve me kafshë të tjera si pangolinët nuk është më e vogël.
Për shkak se shumica e njerëzve nuk kanë kontakt direkt me lakuriqët e natës apo pangolinët, ekspertët kërkojnë për kafshë ndërmjetësuese, që kanë kontakt më të ngushtë me njerëzit, si psh vizonët.
A vjen virusi nga një laborator?
Ajo që dihet është se në Institutin e Vuhanit për virologji është eksperimentuar me virusin Corona RaTG13 dhe me RmYN02, sekuencat gjenetike të të cilëve përputhen 93,3% me SARS-CoV-2.(Current Biology, 2020; DOI: 10.1016/j.cub.2020.05.023). Nga kjo rrodhën dy skenarë: SARS CoV-2 mund të jetë prodhuar artificialisht si një armë kimike dhe/ose ka dalë gabimisht për shkak të një aksidenti.
Ekspertët e Organizatës Botërore të Shëndetësisë i quajnë të dy skenarët si “shumë pa gjasa”. Por ata nuk mundën të ishin plotësisht bindës, sepse me hetimet e tyre shumë të kufizuara ata nuk mund të bënin inspektime të pavarura apo të siguronin prova, sepse Kina nuk e lejoi këtë. Në vend të kësaj ata duhet të merrnin të dhëna të publikuara dhe të dhëna të partnerit kinez. Madje vetë kreu i OBSH, Tedros Adhanom Ghebreyesus kërkoi më vonë që të paktën hipoteza e një aksidenti në laborator të hetohet më tej.
Çfarë flet për një „armë biologjike”?
Prodhimin artificial të SARS-CoV-2 në një laborator në Vuhan shumë vetë e quajnë si shumë pa gjasa. Kështu një ekip i profesores së mikrobiologjisë, Kristian Andersen nga “Scripps Research Institute” në La Jolla, Kaliforni hulumtoi proteinën Spike në sipërfaqen e virusit, Në segmentin e genomit u panë dy dallime të mëdha mes SARS-CoV-2 dhe viruseve të ngjashme Corona. Proteina ka një ndërtim ndryshe, e vërtet që virusi mund të depërtojë më shpejt qelizat e njeriut, por për të qenë një “armë biologjike” struktura e virusit, sipas këtyre ekspertëve në La Jolla nuk është e rafinuar sa duhet.
Ekspertë të OBSH në Vuhan, 31 janar 2021
Aksident laboratori?
Mbetet teoria se studiuesit kinezë kanë eksperimentuar me viruset e rrezikshme Corona si psh. RaTG13 apo RmYN02, dhe se SARS CoV-2 gabimisht për shkak të një aksidenti ka dalë nga laboratori. Udhëheqja kineze e hedh poshtë kategorikisht këtë teori.
Edhe ekspertët e OBSH e shohin si me shumë pak gjasa këtë në bazë të të dhënave që iu ofruan. Kundër kësaj flet evoluimi i virusit, dhe tjetra, Instituti i Vuhanit për Virologjinë ka laboratorë të sigurisë së lartë. Tek të dhënat e ofruara nuk ka asnjë shenjë për aksident në laborator apo sëmundje të punoënjësve.
Pikërisht kjo pikë nuk përkon me atë që ka publikuar “Wall Street Journal” duke iu refereruar shërbimeve sekrete, ku tre punonjës në nëntor 2019 treguan simptoma të afërta me Covid. Kina e hedh poshtë edhe këtë.
Deri tani ka supozime në vend të fakteve dhe refuzime në vend të transparencës – mbetet e hapur, nëse dikur ne do ta dimë se ku e pati origjinën kjo pandemi botërore. Dhe sidomos si të mos lejojmë që të përhapen pandemi të tjera.
Aktualitet
I kapen 38 qese kokainë një personi në Prishtinë
Published
4 hours agoon
August 27, 2025By
UBT News
Policia e Kosovë në Prishtinë ka njoftuar se ka gjetur tek një person 38 qese substanca që dyshohet të jenë lëndë narkotike të llojit kokainë.
Policia njofton se droga është gjetur tek drejtuesi i një veture gjatë kontrolleve të rregullta ka në rrugën “Ahmet Krasniqi” në kryeqytet.
“I dyshuari menjëherë është proceduar më tej dhe ndaj tij janë ndërmarrë veprimet e nevojshme ligjore dhe hetimore”, thuhet në një njoftim të policisë.
Aktualitet
Akuzohen nga Italia si pjesëtarë të grupeve kriminale, arrestohen tre persona në Fier
Published
4 hours agoon
August 27, 2025By
UBT News
Janë kryer 3 operacione të tjera nga Drejtoria e Forcës së Posaçme Operacionale në DPPSh, për kapjen e shtetasve të shpallur në kërkim ndërkombëtar.
Operacionet policore të koduara “Operacionalja 61”, “Operacionalja 62” dhe “Operacionalja 63” kanë vënë në pranga 3 shtetas të cilët akuzohen nga autoritetet italiane, si pjesëtarë të një organizate kriminale që trafikonte lëndë narkotike.
Në vijim të operacioneve të njëpasnjëshme për kapjen e shtetasve të shpallur në kërkim ndërkombëtar, strukturat e Drejtorisë së Forcës së Posaçme Operacionale në DPPSh, bazuar në informacionet e siguruara, kapën gjatë 3 operacioneve të zhvilluara në qarkun e Fierit, 3 shtetas të kërkuar nga autoritetet italiane, konkretisht:
Në kuadër të operacionit “Operacionalja 61”, u kap dhe u vu në pranga shtetasi K. Sh., 24 vjeç, banues në Fier;
Në kuadër të operacionit “Operacionalja 62” u kap dhe u vu në pranga A. M., 29 vjeç, banues në Fier;
Në kuadër të operacionit “Operacionalja 63” u kap dhe u vu në pranga shtetasi E. F., 22 vjeç, banues në Fier.
Këta shtetas ishin shpallur në kërkim ndërkombëtar, pasi Gjykata e Riminit, Itali, iu ka caktuar masën e sigurisë “Arrest në burg”, për veprat penale “Organizata kriminale” dhe “Trafikimi i narkotikëve”. Maksimumi i dënimit: 10 vjet burgim.
Ata akuzohen se gjatë periudhës qershor-dhjetor 2024, në bashkëpunim me njëri-tjetrin dhe me shtetas të tjerë, kanë blerë sasi të mëdhaja droge, me qëllim shitjen në qytetin e Riminit.
Interpol Tirana, në bashkëpunim me Interpol Romën, vijon procedurat për ekstradimin e këtyre shtetasve në Itali.
Bota
Vetoja e presidentit polak kundër ndihmave për refugjatët ukrainas shkakton stuhi politike
Published
4 hours agoon
August 27, 2025By
UBT News
Presidenti i Polonisë, Karol Nawrocki, i cili është një nga aleatët më të afërt të Kievit në luftën kundër pushtuesit rus. e ka përdorur veton kundër një projektligji për ndihma për refugjatët ukrainas, duke shkaktuar stuhi politike në këtë vend të Evropës Qendrore.
Nawrocki, i cili shpesh ka ngritur çështje të ndërlikuara historike midis Varshavës dhe Kievit, e përdori të martën veton ndaj një projektligji që, duke filluar nga 1 tetori, do t’ua mohonte refugjatëve ukrainas në Poloni të drejtën për të punuar.
Sipas kritikëve, ky veprim i tij do të bëjë që refugjatët të bëjnë punë të padeklaruar dhe Qeveria polake do të humbë të ardhura nga taksat si pasojë.
Të hënën, Nawrocki paraqiti gjithashtu plane për ta kufizuar qasjen e refugjatëve ukrainas në përfitimet për fëmijë dhe kujdesin shëndetësor.
I zgjedhur pas një fushate që pasqyronte disa prej politikave të presidentit amerikan, Donald Trump, Nawrocki ka premtuar një politikë “Polonia e Para”, duke përfshirë vendosjen e kufizimeve për të drejtat e të huajve në vendin që është anëtar i BE-së dhe NATO-s.
Politikani konservator u zgjodh pasi mposhti ngushtësisht në rundin e dytë kryetarin liberal të Varshavës, Rafal Trzaskowski, në zgjedhjet e 1 qershorit.
Rezultati i zgjedhjeve përbënte një goditje të rëndë për kryeministrin Donald Tusk, i cili është aleat i ngushtë i Trzaskowskit dhe mbështetës i zëshëm i Ukrainës.
Edhe vetë Nawrocki ka shprehur mbështetje për Ukrainën në luftën kundër forcave pushtuese ruse. Por, ai ka thënë se i është kundër anëtarësimit të Ukrainës në NATO, një qëndrim që duket se polakë po e ndajnë gjithnjë e më shumë.
Megjithëse në përgjithësi e mbështesin betejën e Kievit kundër Rusisë, shumë polakëve u ka humbur durimi me fluksin e rreth 1.5 milionë refugjatëve të luftës nga Ukraina dhe kostot e lidhura me ta.
Vendimet e Nawrockit kanë nxitur kritika nga mbështetësit e Ukrainës brenda Qeverisë polake.
“Vendimi i tij minon stabilitetin e ekonomisë, kohezionin social, detyrimet ndërkombëtare të Polonisë dhe sigurinë e të gjithë vendit”, thuhet në një deklaratë të Ministrisë së Brendshme të Polonisë.
Ministria shtoi se vendimi për të vënë veton ndaj projektligjit për ndihmën për refugjatët ukrainas mund të krijojë shpenzime shtesë prej 2.18 miliardë dollarësh, duke ushtruar trysni shtesë mbi një buxhet tashmë të tendosur.
Bota
Trump: Nëse Rusia nuk lëviz drejt paqes, shpallim luftë ekonomike
Published
4 hours agoon
August 27, 2025By
UBT News
Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, sërish e ka hedhur poshtë mundësinë e ndonjë takimi së shpejti mes udhëheqësve rusë dhe ukrainas, si dhe ka folur për mundësinë e sanksioneve të reja ndaj Moskës, megjithëse tha se edhe pala ukrainase është në faj.
“Unë dua që lufta të përfundojë. “Ajo që e kam në mendje është shumë, shumë serioze, nëse më duhet ta bëj. Por, dua ta shoh duke përfunduar”, theksoi ai. Ne duam përfundimin e saj. Ne kemi sanksione ekonomike”, u tha Trump gazetarëve të martën në Shtëpinë e Bardhë.
Trump shtoi: “Nuk do të jetë një luftë botërore, por do të jetë një luftë ekonomike. Një luftë ekonomike do të jetë e keqe, dhe do të jetë e keqe për Rusinë, dhe unë nuk e dua këtë”.
Ka kohë që Trump e përdor kërcënimin me sanksione ekonomike apo tarifa të larta kundër vendeve të tjera në çështje ndërkombëtare.
Ai ka paralajmëruar por ende nuk ka vendosur masa ekonomike kundër Moskës, megjithëse SHBA-ja dhe Perëndimi kanë vendosur një sërë sanksionesh të rënda ndaj Rusisë prej se ajo e filloi pushtimi e plotë të Ukrainës në shkurt të vitit 2022.
“Mendoj se, në shumë mënyra, ai [presidenti rus Vladimir Putin] është aty. Ndonjëherë ai është aty dhe [presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky nuk është aty. As Zelensky nuk është plotësisht i pafajshëm. Unë kaloj shumë mirë me të tani, por kemi marrëdhënie shumë më ndryshme sepse tani nuk po ia japim asnjë qindarkë Ukrainës”, tha Trump, duke iu referuar një marrëveshjeje ku anëtarët e NATO-s blejnë armë amerikane për t’u përdorur nga Kievi”, nënvizoi ai.
Trump gjithashtu la të kuptohej për mundësinë e masave kundër Kievit, por nuk dha hollësi.
“Unë kam marrëdhënie shumë të mira me Putinin. Nëse mund t’i shpëtoj mijëra njerëz nga vdekja përmes sanksioneve ndaj Rusisë ose Ukrainës ose kujtdo tjetër, është mirë”, shtoi ai.
Kur u pyet për refuzimin e Putinit për t’u takuar ballë për ballë me Zelenskyn dhe për dyshimet e Kremlinit mbi legjitimitetin e udhëheqësit ukrainas, Trump tha se nuk ka rëndësi çfarë thonë rusët sepse të gjithë po bëjnë shfaqje.
Rusia ka vazhduar me pushtimin e plotë të Ukrainës pa ndërprerje pas takimeve të Trumpit me Putinin në Alaskë, më 15 gusht, dhe me Zelenskyn dhe liderët evropianë në Shtëpinë e Bardhë tri ditë më vonë.
Trump, i cili që prej se e mori detyrën në janar ka kërkuar ta ndërmjetësojë përfundimin e luftës, i përdori ato takime për ta organizuar një takim ballë për ballë mes Putinit dhe Zelenskyt, të cilët nuk janë takuar që nga viti 2019.
Zelensky – i cili ka kërkuar një takim të tillë me Putinin – më 26 gusht tha se Turqia, vendet e Gjirit ose shtetet evropiane mund të shërbejnë si mikpritës të çdo takimi që ai mund të mbajë me Putinin.

Chelsea ofron trefishin e pagës për Fermin Lopez

Manchester United organizon edicionin e katërt të “Sleep Out” në Old Trafford për të ndihmuar të rinjtë pa strehë

Milani hap bisedimet me Marseille për Adrien Rabiot, Allegri kërkon përforcim në mesfushë

Ditë kyçe për Barcelonën në afatin e transferimeve

Real Madridi synon rikthimin e Nico Paz në vitin 2026

I kapen 38 qese kokainë një personi në Prishtinë

E ardhmja e Vinicius Junior te Real Madridi mbetet e pasigurt

Akuzohen nga Italia si pjesëtarë të grupeve kriminale, arrestohen tre persona në Fier

Barcelona refuzon të shesë Fermin Lopezin, pavarësisht interesimit të Chelseat
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA