Vendi
Censurë dhe vetcensurë në mediat e Kosovës
Published
4 years agoon
By
Betim GashiPse Kosova shënoi rënie në lirinë e mediave?
Pandemia e COVID-19 dhe sulmet verbale dhe fizike ndaj punonjësve të mediave, kanë kontribuar që Kosova të shënojë rënie në raportin e sivjetmë për lirinë e shtypit të Reporterëve pa Kufij.
Kështu thotë Ardita Zejnullahu nga Asociacioni i Mediave të Pavarura Elektronike të Kosovës.
“Ajo që ka bërë që Kosova të bie tetë pozita më poshtë (në raportin e Reporterëve pa Kufij) është viti pandemik, mbyllja e njerëzve dhe konsumimi i tepërt i mediave. Pastaj, sulmet verbale dhe kibernetike, po ashtu edhe sulmet fizike që kanë ndodhur gjatë kësaj periudhe. Në anën tjetër, iniciativa ligjore që mund të censurojnë lirinë e mediave dhe shprehjes nuk ka pasur”, tha Zejnullahu për Radion Evropa e Lirë.
Në raportin e Reporterëve pa Kufij për lirinë e shtypit, të publikuar më 20 prill, Kosova u radhit në vendin e 78-të, përkatësisht tetë pozita më keq se vitin paraprak.
Studiuesi i mediave në Universitetin e Agderit në Norvegji, Abit Hoxha tha për Radion Evropa e Lirë se faktorët e rënies nuk varen drejtpërdrejtë nga Kosova. Sipas tij, vlerësimi është global dhe nëse dikush tjetër përmirësohet, Kosova natyrisht bie me poshtë në listë.
Megjithatë, ai thekson se së fundmi, presioni dhe sulmet ndaj gazetarëve janë në rritje.
Edhe në raportin e Reporterëve pa Kufij thuhet se “gazetarët në Kosovë dhe mediat janë të ekspozuara ndaj një ambienti armiqësor, që përfshin sulme fizike dhe verbale, sulme kibernetike, presion për censuruar veten dhe mungesë të transparencës për pronësi të mediave”.
Po ashtu, në raport thuhet se mediat e brishta financiarisht janë të ndjeshme edhe ndaj ndikimit politik.
Ndarjet në vija etnike
Reporterët pa Kufij kanë potencuar se mediat në Kosovë, sikurse edhe në pothuajse secilin shtet, janë të ndara në linja etnike. Kjo organizatë thotë se qasja në informacione shpesh është e kufizuar në një grup të veçantë etnik dhe politik dhe mediat kanë tendencë të fokusohen në çështjet që përbëjnë shqetësim për kombësinë e tyre dhe i mbulojnë ato nga këndvështrimi i tyre.
Abit Hoxha e pranon se mediat në Kosovë kanë pak bashkëveprim ndëretnik, por ai këtë e arsyeton me mosnjohjen e gjuhës së komuniteteve.
“Këtë si duket nuk e kupton shumë Reporterët pa Kufij sepse Kosova është e ndarë në aspektin etnik, gjuha është e ndryshme. Nuk është ndarje vetëm politike apo konfliktuoze, por gazetarët në të dyja anët kanë moshën mesatare shumë të re dhe nuk mësojnë gjuhët e njëri-tjetrit. Është ndarje praktike, pra”, tha Hoxha.
Censurë dhe vetcensurë në mediat e Kosovës
Por, Ardita Zejnullahu, nga Asociacioni i Mediave të Pavarura Elektronike të Kosovës, thotë se mediat në vend mundohen që ngjarjet dhe situatat t’i mbulojnë në bazë të interesit publik dhe jo në linja etnike.
Në anën tjetër, Zorica Vorguçiq, gazetare e RTV Kim në Çagllavicë pranon që gazetarët nga komunitetet e ndryshme, janë të fokusuar kryesisht në komunitetet e tyre. Kjo posaçërisht është vërejtur, shtoj ajo, gjatë pandemisë COVID-19.
“Nuk kam vërejtur se kolegët shqiptarë janë marrë shumë me situatën në komunat me shumicë serbe ashtu siç edhe nuk po shoh që edhe kolegët nga redaksitë serbe raportojnë lidhur me situatën në komunitetin shqiptar në Kosovë. Kjo ndoshta ka të bëjë edhe me faktin se sistemi i shëndetësisë, ku mjekohen serbët dhe shqiptarët, janë të ndara”, tha ajo.
Ajo po ashtu tha se si gazetare, që raporton në gjuhën serbe, është ballafaquar me sfida të ndryshme gjatë raportimit për pandeminë, siç është qasja e kufizuar në informata në Ministrinë e Shëndetësisë së Kosovës dhe në Institutin Kombëtar të Shëndetësisë Publike, por edhe në ato institucione shëndetësore në sistemin serb në Kosovë. Ajo po ashtu e potencoi si sfidë edhe mungesën e komunikatave nga institucionet shëndetësore në gjuhën serbe si dhe mungesën e përkthimit gjatë konferencave për media.
AGK: Raporti pasqyron gjendjen reale
Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës – AGK, përmes një komunikate për media ka shprehur shqetësim lidhur me gjetjet e organizatës “Reporterët pa Kufij” Rënia që ka pësuar Kosova për tetë vende në Indeks, sipas këtij asociacioni dëshmon gjendjen reale, jo të kënaqshme të lirisë së medieve në Kosovë.
AGK-ja vlerëson se gjetjet e këtij raporti duhet të jenë alarm për institucionet e vendit në funksion të krijimit të një ambienti më të mirë dhe të sigurt të të bërit gazetari.
Ndryshe, nga vendet e rajonit, Bosnje dhe Hercegovina është renditur e 58-ta në listë, Maqedonia e Veriut në vendin e 90-të, Serbia 93 dhe Mali i Zi 104.
Aktualitet
Studentët e Media dhe Komunikimit në UBT vizitojnë bibliotekën, radion dhe shtypshkronjën e kampusit për praktikën gazetareske
Published
2 days agoon
November 15, 2024Në kuadër të një serie vizitash studimore, studentët e vitit të parë të degës Media dhe Komunikim në UBT, patën mundësinë të vizitojnë disa prej objekteve më të rëndësishme të kampusit, të cilat lidhen ngushtë me mediat dhe praktikën gazetareske. Vizitat e realizuara këtë javë përfshinë Radio Kampusin, Media Grupin, Bibliotekën dhe Shtypshkronjën e kampusit.
“Po i realizojmë ëndrrat tona sepse kështu e kam dashur gazetarinë që nga fillimi, duke shijuar edhe pjesën praktike”, thonë Dea Gashi e Diellza Beka. Në kuadër të vizitave edhe njohëse dhe studimore për studentët e të gjitha viteve të Media dhe Komunikimit, të premten është realizuar vizita në dy mekanizma të rëndësishëm që posedon kampusi i UBT-së.
Studentët e vitit të parë të drejtimit Media dhe Komunikim, pasi kanë përjetuar atmosferën në “Radio Kampus”, në “Media Grupin”, ku punohet me shumë entuziazëm e përkushtim të pashoq, sepse aty përjetohet lajmi, kronika, dhe gjithçka që duhet të dijnë e kuptojnë studentët për format e komunikimit, të premten ndërkaq kanë realizuar edhe një vizitë tjetër.
Këtë herë ata patën mundësi të shohin nga afër shtypshkronjën dhe bibliotekën.
Aty i priti stafi i mrekullueshëm i UBT-së, të cilët nuk hezituan të ju shpjegonin më në detaje punën që zhvillohet, në këto dy vende kaq me rëndësi.
Si fillim, studentët u interesuan në lidhje me bibliotekën si një vend me vlerë të madhe, ku ata ku kanë rastin që të huazojnë libra të cilët lidhen me gazetarinë dhe me komunikimin në përgjithësi.
Mentorja dhe shoqëruesja e vizitave studimore, Albina Zeneli u shpreh se do të jetë një nder i madh të jetë pranë këtyre vajzave të reja, që duan të futen në botën e mediave, dikush në ekran, dikush në radio e dikush në portal.
“Unë si gazetare prej 10 vitesh do të bëj maksimumin që studentëve të mos u mungoj ana praktike, duke e ditur vlerën që ky profesion ka. Nuk thuhet më kot që media është pushteti i katërt dhe se fuqia që ajo ka është e mahnitshme. Andaj, bashkë me UBT do të angazhohem në transmetimin e informacioneve jo vetëm si leksione, por dhe në praktikë ku secili student do të provoj zërin në radio, shkrimin në portal si dhe prezantimin në emision, që kështu ato do të kenë një nivel krejt tjetër për këto drejtime duke u bërë shumë shpejt të zonjat në këtë “zanat”, u shpreh mes tjerash Albina.
Studentet gjithashtu ishin të kënaqura me këtë vizitë sepse ato po e përjetojnë në praktikë gazetarinë, që ato e kanë ëndërruar.
Dea Gashi tha se vërtet ndihet mirë kur sheh që UBT ka arritur të ketë gjithë këtë pasuri praktike për studentet e media dhe komunikimit.
“Kjo për mua është vërtet një freski dhe një realizim i gazetarisë praktike. Krahas mësimit e ligjëratave këto vizita edhe na freskojë, edhe na ofrojnë njohuri bazike mbi historinë e gazetarisë”, tha Gashi.
Diellza Beka ndërkaq mendon se vizitat studimore i japin kuptim edhe dëshirës së madhe që të jemi pjesë e UBT-së.
“Po befasohem për të mirë kur shoh gjithë këtë pasuri dhe teknikë moderne që posedon UBT dhe në veçanti Media dhe komunikimi. Jam shumë e gëzuar që kam rastin të vizitojë gjithë këto objekte vetëm brenda kampusit të UBT-së, dhe po na ndihmon shumë në përvetësimin e praktikës, në situatat e ndryshme të gazetarisë”, tha mes tjerash ajo.
Detaj parësor e kësaj vizite është fakti që UBT ka një vend të mjaftueshëm edhe për punimet që bëhen në këtë institucion duke filluar nga tavolinat, karriget dhe çdo gjë tjetër del nga kjo dhomë e rrëmujshme por mbi të gjitha e bukur.
Vendi i tretë që vizituan studentët e vitit të parë të drejtimit Media dhe Komunikim ishte dhe shtypshkronja ku nga atje na njoftuan më në vija të holla procedurën e një botimi.
Një detaj i rëndësishëm i këtyre vizitave ishte edhe mundësia për t’u njohur me mënyrën e punës dhe teknologjitë që përdoren në shtypshkronjën e UBT-së. Studentët patën mundësinë të njihen me procedurat e botimit të materialeve të ndryshme, nga gazeta dhe revista, deri te botimet akademike, siç janë librat e profesorëve të UBT-së.
Ky aktivitet është pjesë e angazhimit të fakultetit për të ofruar një edukim të balancuar, ku teorikës i shtohet thelbësisht komponenti praktik, duke i mundësuar studentëve të zhvillojnë aftësitë dhe njohuritë e nevojshme për t’u bërë profesionistë të suksesshëm në fushën e mediave dhe komunikimit./UBTNews/
Aktualitet
Prishtina në mes të ‘përparimit vetë-shkatërrues’ dhe evoluimit që duhet!
Published
4 days agoon
November 13, 2024By
UBT NEWSNë një qytet që është në zemër të ndryshimeve dhe përplasjeve urbane, Prishtina po përpiqet të gjejë rrugën e duhur drejt harmonisë urbane. Por, çfarë është në të vërtetë kjo harmoni? Dhe a mund të arrihet ndonjëherë një balancë mes zhvillimit dhe ruajtjes së traditës.
Në çdo qytet, ndodhet një shpirt që mbush dhe u jep jetë hapësirave të tij. Ky shpirt, i njohur si Genius Loci “the spirit of the place”, është ai që krijon lidhjen e thellë mes njeriut dhe vendit ku jeton. Në një qytet si Prishtina, ku zhvillimi i shpejtë është shpesh në kundërshtim me ruajtjen e trashëgimisë, lind një pyetje e natyrshme: Si mund të mbajmë gjallë këtë shpirt qyteti, ndërkohë që përballemi me kërkesat e reja të urbanizimit dhe modernizimit?
Për të kuptuar më mirë se si mund të harmonizojmë këtë dualitet mes traditës dhe modernitetit, kemi intervistuar Shqiprim Ahmetin, Drejtorin e Institutit për Studime Urbane në UBT, një urbanist që ka reflektuar thellësisht mbi këto dilema. Ky diskutim është një përpjekje për të gjetur rrugët që mund të udhëheqin Prishtinën drejt një zhvillimi që respekton historinë e saj, por që gjithashtu i përgjigjet nevojave të një shoqërie që po rritet dhe po zhvillohet. Disa mund të thonë se kaosi është i pashmangshëm në qytetet moderne, por ndoshta është një kaos që mund të drejtohet dhe që mund të na mësojë diçka të vlefshme për ardhmërinë tonë!
A po përballet Prishtina me një rritje të popullsisë dhe urbanizim të shpejtë, kur infrastruktura shpesh nuk është në përputhje me këtë rritje. A është rregullimi i kaosit urbanistik thjesht një çështje infrastrukturale, apo është një sfidë filozofike dhe sociale që kërkon një ndryshim të thellë në mënyrën se si e konceptojmë qytetin dhe jetesën urbane, Ahmeti nënvizon se zhvillimi infrastrukturor nuk mund të shikohet vetëm si një çështje teknike apo ekonomike, por si një reflektim i thellë i gjendjes socio-ekonomike të shoqërisë. “Niveli i zhvillimit infrastrukturorë është një pasqyrë e nivelit të përgjithshëm të zhvillimit të shoqërisë”, shprehet ai, duke theksuar se problemi nuk është vetëm i natyrës infrastrukturore, por është një sfidë që kërkon një ndryshim të filozofisë dhe konceptit të jetës urbane. Sipas tij, nëse një qytet përballet me probleme infrastrukturore, ato janë pasojë e një pengese më të madhe që lidhet me rritjen e popullsisë dhe urbanizimin e shpejtë, ndërsa kapacitetet e institucioneve për t’iu përgjigjur këtyre kërkesave janë të kufizuara.
Por çfarë është, në të vërtetë, sfida e këtij zhvillimi urban? “Problemi është shumë më i thellë se sa të pasurimi i infrastrukturës me mbështetje teknike,” shprehet Ahmeti. Ai argumenton se mënyra e tanishme e menaxhimit të kërkesave , ku ne përpiqemi të mbulojmë boshllëqet ekzistuese, pa një plan afatgjatë është e pamjaftueshme dhe krijon një kaos të vazhdueshëm. Pra, duhet të ndryshojmë mënyrën se si e shohim zhvillimin urban. A mund të menaxhohet ky zhvillim pa e ndryshuar mënyrën se si konceptojmë qytetin?
Për ta sqaruar, Ahmeti thekson se aktualisht, të gjitha institucionet janë duke u përpjekur që t’i përgjigjen kërkesës ekzistuese dhe të mbishtresuar për infrastrukturë dhe shërbime të tjera, ndërsa mungojnë kapacitetet për t’iu përgjigjur gjithë asaj kërkese në një afat optimalisht të shkurtër. Në anën tjetër, përderisa institucionet me gjithë kapacitetet e mangëta mundohen t’u përgjigjen kërkesave vetëm pjesërisht, vazhdimisht kemi shtim dhe paraqitje të kërkesave të reja. Rrjedhimisht, kërkesës së mbishtresuar për disa vite e madje dekada, i shtohet edhe kërkesa e re emergjente që shfaqet përderisa institucionet përpiqen t’u japin përgjigje apo t’i adresojnë kërkesat e vjetra.
“Për shembull, përderisa një qytet ka 100,000 banorë, ndërsa për 10 vitet e ardhshme ka kapacitete infrastrukturore dhe investive vetëm për gjysmën e atij numri të banorëve dhe paralelisht me këtë, numri i banorëve vazhdon të rritet në mënyrë të pakontrolluar, ai qytet/ajo komunë do të mbetet në kaos, edhe sikur t’i realizojë të gjitha investimet e planifikuara në infrastrukturë. Kjo sepse, në fund të planit 10-vjeçar të investimeve, komuna do të duhej të përmbushte nevojat dhe kërkesat e të paktën gjysmës së numrit të banorëve fillestarë (100,000), por, me rritjen e pakontrolluar të popullsisë, komuna përfundon duke mos mundur të ofrojë asnjë mundësi të nevojshme infrastrukturore dhe shërbimesh për më shumë se të themi 30-40% të banorëve. Në këtë mënyrë, problemi dhe sfida do të komplikohet edhe më shumë, dhe assesi do të zgjidhet”, reflekton Ahmeti.
Në këtë pikë, Ahmeti argumenton për një filozofi të re të zhvillimit të qytetit. Ai flet për “diktimin dhe dirigjimin e kërkesës” përmes planifikimit afatgjatë dhe strategjik, duke marrë si shembull Planin për Zhvillimin e Qëndrueshëm të Kopenhagës, i njohur si Five Finger Plan. Ky plan është një model i zhvillimit të infrastrukturës që orienton qytetin sipas nevojave të projektura dhe jo të reaktuara sipas nevojave spontane të popullsisë.
Në një botë të mbushur me kaos urbanistik dhe kërkesa të paemërta, duhet të përqafojmë një model ku infrastruktura zhvillohet dhe rritet në përputhje me vizionin dhe planifikimin e qytetit. Kjo mund të duket si një idealistike, por për Ahmetin, kjo është e mundur. “Kjo është ajo që duam të arrijmë,” përfundon ai, “një qytet që zhvillohet sipas një plani të qartë, që kontrollon kërkesën dhe zhvillimin, dhe që siguron një cilësi jetese të qëndrueshme për të gjithë qytetarët.”
Në epokën e globalizimit dhe përparimeve të shpejta teknologjike, pyetja e ndërtimit të qyteteve të reja është një kërkim i thellë për kuptim dhe qëllim. A është e mundur të ndërtosh një qytet të ri pa humbur kujtesën e tij kolektive dhe trashëgiminë?
Profesori Ahmeti ofron një përgjigje filozofike dhe thelbësore, duke theksuar se qyteti është shumë më tepër se thjesht një mbledhje ndërtesash dhe rrugë. “Një qytet është një trup që mbart kujtesën kolektive të atyre që e banojnë, është një pasqyrë e kohës dhe e historisë së vet. Arkitektura, si një formë artistike dhe funksionale, është shprehja e botëkuptimit të një shoqërie, dhe çdo ndërtim i ri duhet të ruajë këtë pasuri të pashembullt”, shprehet ai.
Megjithatë, ndërsa zhvillimi urban shpesh shtyn përpara për të përmbushur nevojat e një shoqërie që është gjithnjë në ndryshim, profesori e bën të qartë se humbja e “Genius Loci” – shpirtit të qytetit, është një rrezik i madh. “Nëse nuk e ruajmë atë që na bën të veçantë, rrezikojmë të krijojmë një qytet të paidentifikueshëm, një makinë e ftohtë që funksionon në mënyrë mekanike, por që ka humbur lidhjen me historinë e tij dhe shpirtin e banorëve të tij”, shton ai.
Më pas, ai reflekton se zhvillimi i qyteteve të reja nuk do të thotë të sakrifikohet e kaluara, por të krijohet një simbiozë e qëndrueshme mes të tashmes dhe të kaluarës. “Qytetet nuk janë thjesht hapësira ku jetojmë, por janë mjedise që na formojnë si individë dhe si shoqëri. Kjo është arsyeja pse është kaq e rëndësishme të ndërtosh hapësira që ruajnë trashëgiminë kulturore dhe historike, ndërsa e integrojnë modernitetin në një mënyrë që respekton këtë trashëgimi.”
Prof. Ahmeti argumenton se, megjithëse mund të ndërtohen qytete të reja, është thelbësore që ato të jenë një vazhdimësi e identitetit të shoqërisë dhe jo një ndarje prej tij. “Ideja nuk është të stagnojmë në zhvillim,” thekson ai. “Nuk bëhet fjalë që të mos i zgjerojmë qytetet, të mos i ndjekim trendet dhe frymën e re në arkitekturë, apo të mos shfrytëzojmë përparimin teknologjik për t’i lehtësuar jetën njerëzve. Por, ajo që është thelbësore është të mos humbasim shpirtin tonë (Genius Loci) dhe të mos i nënshtrohemi dinamikës kaotike të ‘përparimit të shpejtë’, i cili shpesh bëhet në dëm të ruajtjes së identitetit dhe trashëgimisë.”
Kjo është një kritikë e drejtpërdrejtë ndaj tendencës së urbanizimit të shpejtë, ku shpesh fokusi është vetëm tek infrastruktura dhe funksionaliteti. Prof. Ahmeti paralajmëron se nëse nuk e mbajmë parasysh rëndësinë e identitetit dhe trashëgimisë, qytetet mund të shndërrohen në prototipe industriale, pa shpirt, pa kuptim dhe të kufizuara vetëm në funksionin e tyre teknik. “Balancimi mes zhvillimit dhe ruajtjes së identitetit socio-kulturor dhe urban (Genius Loci) është gjithmonë i mundur”, thotë profesori duke ritheksuar se “qyteti është më shumë se thjesht një grumbull ndërtesash dhe rrugë – është një trup që mbart kujtesën e kolektivitetit. Sa herë që e rindërtojmë, duhet të kujtojmë se nuk po krijojmë vetëm hapësira fizike, por edhe lidhje mes atyre që jetojnë aty dhe atyre që kanë jetuar.”
Në përmbledhje, Prof. Ahmeti ofron një vizion të thellë dhe filozofik për zhvillimin e qytetit, duke nënvizuar se ky proces nuk mund të shkojë përpara nëse nuk e ruan unitetin dhe shpirtin e tij. “Qyteti, si një organizëm i gjallë, duhet trajtuar si një sistem tërësor, ku çdo pjesë është e lidhur me tjetrën, pa lejuar që ndarjet fizike, konceptuale dhe funksionale të shkatërrojnë harmoniën e tij. Evolucioni i qytetit duhet të jetë një rritje që i shërben përforcimit të identitetit dhe qenies së tij, dhe jo një shkatërrim i asaj që ka qenë. Nëse ndodh kjo, përparimi është në rrezik të bëhet vetë-shkatërrues, një proces që nuk mund të pranojmë as si individë, as si shoqëri”, përfundon Ahmeti dhe na kujton se qyteti nuk është vetëm një strukturë betoni apo rrugë të ndërlikuara, por një qenie në vete, e ndërtuar nga historia, kujtesa dhe njerëzit që e banojnë!
Prof. Shqiprim Ahmeti, Drejtor i Institutit për Studime Urbane në UBT
Gazetare: Dionesa Ebibi
Aktualitet
Edukimi mediatik në Kosovë, nevojë urgjente për përballje me “fake news”
Published
6 days agoon
November 11, 2024By
UBT NEWSNë epokën digjitale, kur informacioni rrjedh në çdo moment përmes platformave sociale dhe mediatike, edukimi mediatik është shndërruar në një nevojë urgjente për të mbrojtur dhe fuqizuar të rinjtë në Kosovë. Një ndër praktikat më të mira që merret shembull i një kurrikule të suksesshme të edukimit mediatik është Finlanda, që nga vitet e 50-ta, ka ndërtuar një kurrikulum edukativ të tillë që ka bërë edukimin mediatik një shtyllë të qëndrueshme të arsimit të saj.
Në dekadën e fundit, ky vizion ka evoluar në një formë tjetër, duke përqendruar vëmendjen tek “alfabetizimi i inteligjencës artificiale”, një aftësi jetike për qytetarët e sotëm, që përballen me mundësinë dhe rrezikun që sjellin teknologjitë e reja, si dhe për të përdorur ato në mënyrë kritike dhe produktive. Finlanda ka arritur të jetë në krye të shteteve në edukimin mediatik, duke qenë në vendin e parë në Indeksin e Edukimit Mediatik që nga viti 2017.
Ekspertët e edukimit dhe medias e theksojnë se përfshirja e edukimit mediatik në sistemin arsimor të Kosovës është e domosdoshme për të përgatitur brezat e rinj për të jetuar dhe vepruar në një shoqëri ku informatat janë një burim i paanë dhe shpesh i pavërtetë. Kjo është një mundësi për të forcuar aftësitë kritike të të rinjve, për t’i ndihmuar ata të mbrohen nga ndikimet e jashtme dhe të bëhen qytetarë të përgjegjshëm dhe të arsimuar në epokën e informacionit të paanshëm.
Blerta Aliu – Ahmeti, drejtore ekzekutive e “Education Empowerment Initiative” (EEI), argumenton se edukimi mediatik është i domosdoshëm për të zhvilluar njohuri të rëndësishme rreth sigurisë online, mbrojtjes së privatësisë dhe analizimit të informacionit. Ajo vë në dukje që përmes projekteve të tilla si “MediaWise”, është dëshmuar urgjenca për t’i aftësuar të rinjtë të përdorin në mënyrë të shëndetshme dhe të qëlluar mediat digjitale, duke vendosur një balancë midis aktiviteteve online dhe offline.
“Ne, si EEI, kemi zbatuar së fundmi projektin MediaWise me nxënës nga tri vende të rajonit dhe kemi parë nga afër se sa urgjente është nevoja për edukimin e këtyre nxënësve në përdorimin e shëndetshëm të mediave digjitale, si dhe për të gjetur një balancë të qëndrueshme midis aktiviteteve online dhe atyre offline”, është shprehur Aliu – Ahmeti.
Sipas saj, nxënësit duhet të jenë të përgatitur për të mbrojtur veten nga bullizmi kibernetik dhe rreziqet që sjellin lajmet e rreme.
“Është thelbësore që në shkolla të mësojnë si të përdorin këto media në mënyrë të shëndetshme dhe për qëllime pozitive. Përmes edukimit mediatik, nxënësit mund të zhvillojnë njohuri për sigurinë online, mbrojtjen e privatësisë, analizimin e dezinformatave, mbrojtjen nga bullizmi kibernetik dhe shmangien e rreziqeve të lajmeve të rreme”.
Një element tjetër kritik i edukimit mediatik është zhvillimi i aftësive për të analizuar dhe verifikuar përmbajtjen e lajmeve. Sipas EEI, aftësitë për të dalluar informacionin e saktë nga dezinformimi dhe për të marrë vendime të informuara janë thelbësore në shoqërinë e sotme. Nxënësit duhet të mësojnë që të mos i pranojnë lajmet menjëherë si të vërteta, por të bëjnë krahasime me burime të tjera të besueshme.
Edukimi mediatik është përfshirë në kurrikulën arsimore të Kosovës që nga viti 2016, por përvoja ka treguar se zbatimi efektiv i tij ka mbetur sfidues. Sipas Aliu – Ahmetit, mungesa e trajnimeve të mësuesve për të mësuar këtë lëndë është një pengesë kryesore. Trajnimi i mësuesve dhe krijimi i materialeve didaktike të përshtatshme janë hapa të domosdoshëm për të përballuar këtë sfidë dhe për të bërë që edukimi mediatik të ketë një ndikim real në shkolla.
“Për të integruar edukimin mediatik në mënyrë efektive, është e domosdoshme të investohet në trajnimin e mësuesve dhe krijimin e materialeve didaktike të përshtatshme. Kjo do të ndihmonte në tejkalimin e sfidave ekzistuese dhe në përgatitjen e të rinjve për të përdorur mediat në mënyrë të ndërgjegjshme dhe të përgjegjshme”, thotë Aliu – Ahmeti.
Ferid Selimi, dekan i Fakultetit të Medias dhe Komunikimit në UBT, pohon se përballja me teknologjinë e re dhe rrjetet sociale kërkon një edukim të shtuar për të rinjtë. Ai thekson rëndësinë e edukimit mediatik për të zhvilluar një rini të përgatitur dhe të ndërgjegjshme për rreziqet e dezinformimit dhe keqinformimit. Në mendimin e tij, edukimi mediatik është më shumë sesa mësim për të shkruar një artikull; është përgatitje për t’u mbrojtur nga lajmet e pavërteta dhe për të dalluar mes fakteve dhe subjektivizmit.
“Duke pasur parasysh, publikimet e ndryshme, postimet e shpeshta, që bëhen pa ndërhyrje redaktoriale e me teka personale, është e nevojshme që të rinjtë, e sidomos nxënësit e shkollave fillore e të mesme të dinë të ndajnë të vërtetën prej jo të vërtetës, të qëllimshmen nga jo e qëllimshmja, fabrikimin nga realiteti i krijuar, si dhe subjektivitetin nga objektiviteti. Sepse, vetëm në këtë mënyrë, ne mund të llogarisim në një rini të shëndoshë dhe të përgatitur mediatikisht”, është shprehur Selimi.
Selimi gjithashtu thekson rëndësinë e përgatitjes së profesionistëve të mediave që janë të aftë të edukojnë të tjerët për median. Sipas tij, edukimi mediatik mund të integrohet në mënyrë të suksesshme në shkolla përmes universiteteve që ofrojnë programe në media, ku studentët aftësohen për të ndarë informacionin e besueshëm nga ai i pabesueshëm dhe për të mësuar të tjerët për rëndësinë e vërtetësisë në gazetari.
Gazetarja Aferdita Maliqi përmend se edukimi mediatik i ofruar në shkolla i ndihmon të rinjtë të dallojnë burimet e besueshme nga burimet e pabazuara në fakte. Kjo është një mënyrë për të përgatitur qytetarë të informuar dhe të vetëdijshëm në një shoqëri ku informacioni shpesh përhapet pa redaktim profesional dhe me qëllime të ndryshme, duke përfshirë ndikimin politik. Integrimi i edukimit mediatik në kurrikulën shkollore, sipas Maliqit, mund të ndihmojë në krijimin e një kulture të përgjegjshme informimi dhe të një brezi të ri të ndërgjegjshëm.
“Në këtë rast janë disa hapa që duhet bërë institucionet paraprakisht: Përcaktimi i objektivave të qarta të edukimit mediatik, trajnimi i mësuesve dhe përfshirja e tyre në lëndë të ndryshme, sepse edukimi mediatik mund të integrohet jo vetëm si lëndë e veçantë, por edhe si pjesë e lëndëve ekzistuese. Por, në realizim duhet të kemi parasysh sfidat: si p.sh. mungesa e burimeve dhe infrastrukturës, sepse ka disa shkolla që kanë mungesë të teknologjisë bazë. Edukimi mediatik përballet me sfidën e mësimit të nxënësve për t’u përballur me dezinformimin, propagandën, dhe përmbajtjet e dëmshme, andaj kjo kërkon një qasje të kujdesshme për të mos ekspozuar nxënësit në mënyrë të panevojshme ndaj këtyre rreziqeve”, thekson Maliqi.
Nga ana tjetër, Naile Dema, anëtare e Asociacionit të Gazetarëve të Kosovës, nënvizon se edukimi mediatik është thelbësor për të fuqizuar të rinjtë përballë lajmeve të rreme. Ajo vë në theks se të rinjtë dhe të moshuarit janë grupet më të prekura nga dezinformimi dhe thekson rëndësinë e futjes së lëndës së edukimit mediatik si obligative në shkolla.
“Kategori më të prekura nga lajmet e rreme, sipas disa hulumtimeve, janë të rinjtë dhe të moshuarit. Kjo nuk përjashton asnjë moshë tjetër, por këto dy grupe janë më të cenueshme ndaj keqinformimit. Prandaj, ne si AGK, si dhe përmes Forumit për Integritetin e Informacionit në bashkëpunim me NDI, kemi dy vite që lobojmë aktivisht për ta futur edukimin mediatik si lëndë obligative, sepse fuqizon jashtëzakonisht të rinjtë”, potencon Dema.
Dema thekson se edukimi mediatik është i një rëndësie të veçantë për të rinjtë, duke i ndihmuar ata të dallojnë lajmet e besueshme. Sipas saj, në Kosovë niveli i edukimit mediatik është shumë i ulët dhe shoqëria është e ndikuar politikisht.
“Edukimi mediatik luan rol krucial te të rinjtë për të verifikuar lajmet e besueshme. Në Kosovë, niveli i edukimit mediatik është shumë i ulët dhe shoqëria është mjaft e ndikuar politikisht. Në kohë fushate shtrohet pyetja nëse edukimi mediatik është i domosdoshëm. Është jashtëzakonisht e rëndësishme që të rinjtë ta kenë këtë njohuri që nga baza. Sa herë i pyesim të rinjtë se cilat janë burimet e para të informacionit, ato rezultojnë të jenë rrjetet sociale”, ka shtuar Dema.
Ekspertët janë të një mendimi se edukimi mediatik nuk është vetëm një nevojë arsimore, por një domosdoshmëri për të siguruar që të rinjtë në Kosovë të jenë të përgatitur për të përballuar sfidat e epokës digjitale.
Kjo kërkon përkushtim në trajnimin e mësuesve, përfshirjen e edukimit mediatik në të gjitha nivelet arsimore dhe ngritjen e ndërgjegjësimit për rolin e medieve në shoqëri. Vetëm në këtë mënyrë Kosova mund të shpresojë për një të ardhme ku të rinjtë janë të aftë të verifikojnë, analizojnë dhe ndajnë informacione me përgjegjësi dhe ndërgjegjësim. Dhe vetëm në këtë mënyrë mund të ndërtohet një shoqëri ku çdo individ është një qytetar aktiv, kritik dhe i vetëdijshëm!
Artikull i shkruar nga Driton Hyseni
Bota
Analizë: Cili vend ballkanik është më afër anëtarësimit në BE?
Published
1 week agoon
November 7, 2024By
UBT NEWSMë 30 tetor, Komisioni Evropian publikoi raportet e zgjerimit për vitin 2024, duke ofruar një vlerësim të hollësishëm të progresit të bërë nga vendet që kanë aspirata për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian. Raportet përfshijnë Gjeorgjinë, Moldavinë, Ukrainën, Turqinë, dhe vendet e Ballkanit Perëndimor (Shqipërinë, Bosnjë dhe Hercegovinën, Kosovën, Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut, dhe Serbinë).
Këto vlerësime shoqërohen me rekomandime dhe udhëzime të detajuara për reformat që secili kandidat duhet të prioritarizojë në mënyrë që të përparojë në negociatat e anëtarësimit.
Në fund të tetorit, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, realizoi një vizitë të rëndësishme në Ballkanin Perëndimor, duke vizituar Shqipërinë, Bosnjë dhe Hercegovinën, Kosovën, Maqedoninë e Veriut, Malin e Zi dhe Serbinë. Ajo siguroi që zgjerimi i Bashkimit Evropian do të mbetet një prioritet kryesor gjatë mandatit të saj të ardhshëm, duke e quajtur këtë proces të rëndësishëm për stabilitetin dhe zhvillimin e rajonit. Në një konferencë të përbashkët me kryeministrin Edi Rama në Tiranë, von der Leyen theksoi: “Të jeni të sigurt se zgjerimi do të mbetet një prioritet kryesor në mandatin tim të ardhshëm.”
Zgjerimi i BE-së në Ballkanin Perëndimor është një çështje që ka qenë në diskutim për më shumë se 20 vjet, dhe Brukseli ka pasur periudha të ndryshme të tërheqjes dhe lëshimeve gjatë këtij kohë. Megjithatë, pas një periudhe të tensionuar, von der Leyen dhe Komisioni Evropian kanë siguruar angazhimin e plotë për të avancuar këtë proces.
Pozita aktuale e vendeve kandidate për BE
Gjeorgjia
Statusi i anëtarësimit: vend kandidat
Komisioni Evropian dha një vlerësim kritik për Gjeorgjinë, duke theksuar zhvillime shqetësuese që dëmtojnë rrugën e saj drejt BE-së, siç janë mangësitë në zgjedhjet parlamentare dhe presionet ndaj votuesve. Gjeorgjia, që mori statusin e vendit kandidat në dhjetor 2023, është në një situatë të vështirë, dhe Komisioni Evropian paralajmëron se nëse nuk korrigjon kursin e saj, mund të vonohet hapja e negociatave të anëtarësimit.
Moldavia
Statusi i anëtarësimit: vend kandidat
Moldavia ka bërë progres të dukshëm në miratimin e legjislacionit të BE-së dhe Komisioni Evropian ka vlerësuar se, nëse plotëson kushtet, vendi mund të hapë negociatat për kapitujt deri në vitin 2025. Presidentja Maia Sandu dhe qytetarët moldavë kanë shprehur një angazhim të fuqishëm për anëtarësim në BE, duke votuar pro ndryshimeve kushtetuese që nënvizojnë kursin pro-BE.
Ukraina
Statusi i anëtarësimit: vend kandidat
Komisioni Evropian vlerësoi se Ukraina po bën përparime të mëdha përkundër luftës së agresionit të Rusisë, dhe se duhet të bëhen hapa më të qartë për hapjen e negociatave në vitin 2025. Ukraina është e angazhuar për reformat në fusha të ndryshme dhe është shprehur e gatshme për të përmbushur kushtet e nevojshme për të avancuar në procesin e anëtarësimit.
Turqia
Statusi i anëtarësimit: vend kandidat
Komisioni ka theksuar një “rifillim gradual” të marrëdhënieve midis BE-së dhe Turqisë, por ka bërë të ditur se nuk ka pasur përparim në përmbushjen e standardeve demokratike. Megjithatë, Turqia ka një rëndësi strategjike për BE-në dhe ka shprehur interesin për të vazhduar bisedimet për integrimin.
Shqipëria
Statusi i anëtarësimit: vend kandidat
Shqipëria është një nga vendet që ka bërë përparime të dukshme, duke hapur kapitullin e parë të negociatave të anëtarësimit më 15 tetor. Kryeministri Edi Rama e vlerësoi këtë hap si një arritje historike, ndërsa Komisioni Evropian ka vendosur që të mbyllen negociatat me Shqipërinë deri në fund të vitit 2027. Ky progres është parë si një sukses jo vetëm për Shqipërinë, por edhe për gjithë rajonin.
Bosnjë dhe Hercegovina
Statusi i anëtarësimit: vend kandidat
Bosnja ka përjetuar një stagnim në reformat e saj, ku zhvillimet pozitive janë penguar nga tensionet në entitetin e Republika Srpska. Megjithatë, autoritetet kanë shprehur gatishmërinë për të përshpejtuar reformat dhe për të avancuar në rrugën e anëtarësimit, ndonëse problemi i retorikës secesioniste mbetet një pengesë e madhe.
Kosova
Statusi i anëtarësimit: kandidate e mundshme
Komisioni Evropian ka deklaruar se është i gatshëm të përgatisë një opinion për aplikimin e Kosovës për anëtarësim në BE, por ende ka pengesa të rëndësishme nga vendet anëtare të BE-së që nuk e njohin pavarësinë e Kosovës. Kosova aplikoi për anëtarësim në BE në dhjetor 2022, por pa një miratim të plotë nga të gjitha shtetet anëtare, procesi i saj mbetet i pasigurt.
Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, dhe Serbia
Të tri vendet kanë bërë progres në negociatat e anëtarësimit, megjithatë, Mal i Zi dhe Maqedonia e Veriut duhet të përshpejtojnë zbatimin e reformave të lidhura me sundimin e ligjit, ndërsa Serbia ka përmbushur disa kritere, por ka ende pengesa në disa fusha të rëndësishme të drejtësisë dhe demokracisë. Komisioni ka vendosur synime për mbylljen e negociatave për këto vende deri në vitin 2026 për Malin e Zi dhe deri në vitin 2027 për Serbinë.
Përfundimisht, rruga e zgjerimit të BE-së për vendet e Ballkanit Perëndimor dhe për shtetet tjera kandidate mbetet e ngarkuar me sfida, por ka gjithashtu mundësi për avancim të rëndësishëm nëse reformat e nevojshme zbatohen me përkushtim dhe përgjegjësi.
Kjo analizë është edhe kontribut i Agjencisë Telegrafike Shqiptare
Rektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!
Nga Franca për Kosovën: Rektori i UBT-së nderohet me çmimin “European Quality Leader First Finalist” nga Organizata Evropiane për Cilësi
BE: Çështjet e arsimit dhe shëndetësisë në veri të Kosovës të adresohen në dialog
Jetëgjatësia, shtoni 9 vjet të jetën suaj me vetëm një lëvizje
Kuvendi me seancë të hënën, Osmani pritet tu adresohet deputetëve
Kurti: Qeveria është për familjen, synojmë barazinë dhe nxitjen e punësimit
Studentët e Media dhe Komunikimit në UBT vizitojnë bibliotekën, radion dhe shtypshkronjën e kampusit për praktikën gazetareske
Federata rumune u tregon tifozëve se si të sillen në ndeshjen me Kosovën
FFK ka një njoftim të rëndësishëm për tifozët para ndeshje Rumani-Kosovë
Të kërkuara
-
Bota2 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Lajmet3 months ago
Zgjedh Menaxhment, Biznes dhe Ekonomi në UBT – Ferizaj dhe bëhuni liderët e së ardhmes
-
Kulturë2 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman