Lajmet

Çekët zbulojnë në Shqipëri një nga liqenet termale nëntokësore më të mëdha të botës

Published

on

Një ekip shkencëtarësh çekë kanë zbuluar në Shqipërinë e Jugut një liqenen termal nëntokësor ndërsa sipas tyre cilësohet si më i madhi në botë dhe e kanë quajtur Liqeni Neuron, sipas fondacionit që financoi ekspeditën.

Brenda luginave të zonave kufitare malore midis Greqisë dhe Shqipërisë, shkencëtarët çekë kanë eksploruar prej disa vitesh situatën komplekse nën tokë.

Në rajonin e Vromonerit, në anën shqiptare të kufirit, ata hasën në një sistem të gjerë shpellash në vitin 2021, të cilat që atëherë i kanë hartuar në detaje.

Sistemi përmban shumë burime të nxehta që lëshojnë kolona të larta avulli dhe gjurmimi i burimit të avullit i çoi ata të gjenin një humnerë mbi njëqind metra të thellë, të cilën e quajtën Atmos.

Në fund të asaj humnerë, ekipi tani ka konfirmuar zbulimin e liqenit termal nëntokësor më të madh në botë deri më sot.

Me një gjatësi prej 138 m, një gjerësi prej 42 m dhe një perimetër 345 m, mund të mbajë 8,335 m3 ujë të nxehtë.

Për një krahasim çek, madhësia e dhomës së liqenit është tre herë më e madhe se salla kryesore e Teatrit Kombëtar në Pragë.

Harta e sistemit të shpellës dhe zbulimi i liqenit kërkonin pajisje teknike, të cilat u mundësuan nga Fondacioni Neuron.

Organizata çeke e financimit shkencor i dha ekspeditës gati një milion kurora, të dhuruara nga dashamirës privatë dhe tani liqeni nëntokësor shqiptar ka marrë emrin Neuron, për nder të fondacionit.

Richard Bouda, një fotograf dhe speleolog, përshkruan se si u bë zbulimi:

“Gjatë eksplorimit fillestar, ne krijuam një hartë bazë duke përdorur pajisjet që kishim. Ne e dinim që atëherë se kishim zbuluar diçka vërtet të veçantë.

Falë Fondacionit Neuron, kemi blerë një skaner celular LIDAR, i cili na lejon të matim të gjithë shpellën dhe të gjithë zonën e liqenit.

Ne do të bashkëpunojmë edhe me hidrologët të cilët do të matin pjesën nënujore të atij liqeni duke përdorur sonar.”

Teknologjia më e fundit është përdorur nga ekipi çek; GeoSlam, një lloj teknologjie skanimi 3D, ka krijuar modele të sakta të shpellës.

Procesi me të cilin është bërë shpella që përmban liqenin është gjithashtu e pazakontë.

Uji mineral i liqenit është i ngopur me sulfur hidrogjeni, i cili, në kontakt me ajrin, oksidohet dhe prodhon acid sulfurik që e kthen vazhdimisht shkëmbin gëlqeror në gips të butë.

Puna e ekipit çek në Shqipëri do të kontribuojë në kuptimin e këtij lloji të rrallë të formimit të shpellave dhe ka më shumë punë për të bërë atje, siç shpjegon Richard Bouda:

Falë shkencëtarëve me të cilët punojmë, ne e dimë se burimet përreth ushqehen me ujë nga liqeni.

Ne besojmë se ky zbulim mund të kontribuojë gjithashtu në mbrojtjen e të gjithë zonës dhe në një kuptim më të mirë të hidrologjisë së saj, sepse deri më sot askush nuk e di se si janë të lidhura saktësisht këto ujëra nëntokësore me sipërfaqen”, thotë Richard Bouda.

Continue Reading

Bota

Fëmijët ukrainas që u morën me dhunë nga familjet e tyre u kthyen në shtëpi

Published

on

Tetë fëmijë ukrainas, të cilët u morën me forcë nga familjet e tyre, janë kthyer në shtëpitë e tyre, njoftoi një zyrtar i lartë ukrainas. Këto fëmijë u morën nga autoritetet ruse në gadishullin e Krimesë, i cili është nën kontrollin e Moskës, dhe u vendosën në jetimoret shtetërore.

Sipas Darina Zarivna, këshilltare e shefit të kabinetit të presidentit ukrainas, Volodymyr Zelensky, fëmijët u morën ndërsa ishin në trajtim në një spital, dhe gjatë kohës që qëndruan në jetimore, ata përjetuan keqtrajtimin dhe u detyruan të marrin pjesë në trajnime pro-ruse. Për më tepër, fëmijët u detyruan të mbanin armë dhe të përgatiteshin për luftë, tha Zarivna.

Fëmijët u shpëtuan në kuadër të një programi të quajtur “Bring Kids Back”, por Zarivna nuk ofroi detaje të mëtejshme mbi mënyrën se si ata u shpëtuan dhe se ku ndodhen tani.

Zarivna e cilësoi këtë si një shembull të brutalitetit sistematik të pushtuesve rusë, duke theksuar se ky akt është pjesë e politikës së Rusisë për të shkatërruar identitetin ukrainas. Ajo shtoi se fëmijët u morën me forcë nga nënat e tyre ndërsa po merrnin trajtim mjekësor, duke theksuar që ky ishte një akt i pashembullt i dhunës.

Në vitin 2023, Gjykata Ndërkombëtare Penale lëshoi urdhër-arresti për presidentin rus Vladimir Putin për akuzat për krime lufte, duke përfshirë rrëmbimin e fëmijëve ukrainas. Nga ana tjetër, Kremlini ka hedhur poshtë këto akuzat.

Përveç këtyre tetë fëmijëve, shefi i shtabit të Zelensky, Andriy Yermakov, bëri të ditur se njëzet fëmijë të tjerë, të cilët ishin dërguar me forcë në Rusi, janë kthyer tashmë në Ukrainë. Ky është një proces që përfshin disa shkëmbime të fëmijëve, për t’u bashkuar ata me familjet e tyre.

Ukraina ka denoncuar këtë akt si një krim lufte, duke i cilësuar rrëmbimet e fëmijëve si një pjesë të gjenocidit, sipas një traktati të Kombeve të Bashkuara. Sipas autoriteteve ukrainase, më shumë se 19,500 fëmijë janë dërguar në Rusi ose në territoret e pushtuara nga Rusia pa pëlqimin e familjeve të tyre./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Trupat e 29 emigrantëve janë gjetur në Libi

Published

on

Në dy lokacione të ndryshme në Libinë juglindore dhe perëndimore, janë gjetur të paktën 29 trupa emigrantësh, sipas Drejtorisë së Sigurisë dhe Gjysmëhënës së Kuqe Libiane. Në një varr masiv në fermën e Jikharra, rreth 441 km nga Bengazi, janë zbuluar 19 trupa, të cilat mendohet të jenë viktima të aktiviteteve të kontrabandës. Trupat janë marrë nga oficerët e policisë dhe vullnetarët e Gjysmëhënës së Kuqe dhe janë vendosur në qese plastike të zeza.

Gjysmëhëna e Kuqe Libiane ka njoftuar se, më herët gjatë ditës, janë gjetur edhe 10 trupa të emigrantëve në portin e Dila, rreth 40 km nga Tripoli, pasi varka e tyre u mbyt. Rruga e migrimit përmes Libisë është një nga më të njohurat për emigrantët që ikin nga konflikti dhe varfëria për të arritur në Evropë. Në janar, 263 migrantë sub-Saharanë u shpëtuan nga grupet e kontrabandës, të cilët ishin mbajtur në kushte jashtëzakonisht të këqija.

Të gjitha trupat janë dërguar për analiza mjeko-ligjore për të përcaktuar shkakun e vdekjes./UBTNews/

Continue Reading

Lajmet

​Seanca për keqpërdorime në KEK, njëri nga të akuzuarit pranon fajësinë

Published

on

By

Në seancën fillestare ndaj ish-kryeshefit të Korporatës Energjetike të Kosovës (KEK), Nagip Krasniqi, Ymer Dagushës, si dhe Isuf Zejnës, të akuzuar për keqpërdorime në rastin KEK2, Krasniqi dhe Zejna u deklaruan të pafajshëm, ndërsa Ymer Dragusha ka pranuar fajësinë.

Dragusha më 4 shkurt 2025 ka nënshkruar marrëveshjen e pranimit të fajësisë me Prokurorinë Themelore të Prishtinës. Kjo marrëveshje rekomandon dënim në kohëzgjatje prej 2 vitesh, i cili nuk ekzekutohet me këto kushtet: të mos kryej vepra penale brenda dy viteve, të jetë dëshmitarë bashkëpunues.

Dënimi në kohëzgjatjes prej 8 muajsh, dispozitave 2 me dënim 6 muaj, dispozitivi 3 për 6 muaj dhe dispozitivi 4 po ashtu 6 muaj apo në total prej 2 vitesh dhe nuk ekzekutohet nëse i pandehuri nuk i përmbush këto kushte”, tha prokurorja Zejnullahu.

Prokurorja e rastit, Fikrie Fejzullahu tha se pranimi i fajësisë nga i akuzuari Dragusha është bërë në mënyrë vullnetare.

Këtë e pohuan edhe mbrojtësi i Ymer Dragushës, si dhe veta i akuzuari.

Gjykatësi Rrahman Beqiri më pas mori aktvendim që shpallja e fajësisë për këtë çështje të bëhet deri në përfundim të çështjes penale në tërësi.

Gjatë kësaj seance fillestare është lexuar edhe aktakuza e cila për këtë rast ishte ngritur më 30 dhjetor 2024.

Continue Reading

Bota

Vendet baltike po shkëputen nga sistemi elektrik i Rusisë dhe Bjellorusisë

Published

on

Vendet baltike të Estonisë, Letonisë dhe Lituanisë po i japin fund lidhjeve të tyre me rrjetet elektrike të Rusisë dhe Bjellorusisë, duke filluar nga fundjava, dhe do të drejtohen plotësisht drejt rrjetit të Bashkimit Evropian. Ky ndryshim gjeopolitik dhe simbolik ka marrë përshpejtim pas pushtimit rus të Ukrainës, që ka dëmtuar marrëdhëniet e Moskës me BE-në.

Për më shumë se 30 vjet pas pavarësisë nga Bashkimi Sovjetik, vendet baltike janë përpjekur të largohen nga ndikimi rus dhe bjellorus në sektorin e energjisë. Të gjitha linjat elektrike që lidhin këto vende me Rusinë dhe Kaliningradin do të shkëputen më 10 shkurt, duke i dhënë fund kësaj periudhe të varësisë energjetike. Pas një periudhe 24-orëshe në një “modalitet ishullor”, sistemi energjetik baltik do të lidhet me rrjetin evropian dhe nordik përmes Finlandës, Suedisë dhe Polonisë.

Në një ceremoni të organizuar në Vilnius më 9 shkurt, liderë të Bashkimit Evropian, përfshirë Presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, do të shënojnë këtë ngjarje historike, ndërsa një orë e veçantë do të numërojë sekondat e fundit të lidhjes me Rusinë.

Për të arritur këtë, vendet baltike kanë investuar 1.2 miliardë euro për të sinkronizuar rrjetin e tyre me atë të Evropës. Lituania, Letonia dhe Estonia kanë ndërprerë blerjen e energjisë nga Rusia dhe kanë punuar për të siguruar pavarësinë energjetike pas pushtimit të Ukrainës. Pavarësisht përgatitjeve të shumta, kërcënimet e mundshme nga Moska dhe Minsku, përfshirë sulme kibernetike, mbeten një shqetësim i madh për sigurinë e këtij procesi.

Kryeministrja letoneze, Evika Silinja, ka paralajmëruar për mundësinë e provokimeve dhe ka siguruar se vendi është i përgatitur për çdo skenar të mundshëm./UBTNews/

 

Continue Reading

Të kërkuara