Lajmet

Bota nuk është e përgatitur për mot ekstrem

Bota është më e nxehtë se në kohërat para-industriale .

Published

on

Shkencëtarët paralajmërojnë se ngjarje të motit ekstrem do të ndodhin gjithnjë e më shumë në të ardhmen.

Sipas tyre, bota është më e nxehtë se në kohërat para-industriale dhe kjo i bën më intensive përmbytjet, stuhitë apo valët e nxehtësisë.

Hayley Fowler, ligjëruese e ndryshimeve klimatike në Universitetin Newcastle në Mbretërinë e Bashkuar, thotë në një intervistë për Radion Evropa e Lirë se ngjarjet e tilla i ndikon edhe faktori njeri dhe bën thirrje për zvogëlimin urgjent të gazrave serë.

Fowler thotë se vendet, në përgjithësi, nuk janë të përgatitura për mot ekstrem, “nuk kanë sisteme të paralajmërimit, as menaxhimit”.

Ajo tregon hapat që duhet t’i ndërmarrin qeveritë, sepse, siç thotë, ka fshatra dhe qytete, ku njerëzit nuk duhet të jetojnë më, pasi ato “do të përmbyten gjithnjë e më shumë”.

Fowler flet edhe për përmbytjet masive në Gjermani, që shkaktuan numër të lartë viktimash dhe shkatërrime të mëdha.

Radio Evropa e Lirë: Profesoreshë Fowler, ngjarje të motit ekstrem po bëhen të zakonshme në të gjithë botën. Brenda disa ditësh kemi parë përmbytje masive në Evropën Perëndimore, zjarre në Arktik dhe valë rekorde të nxehtësisë në Shtetet e Bashkuara dhe Kanada. Cili është shpjegimi juaj për këto?

Hayley Fowler: Bota është tashmë 1.2 gradë më e nxehtë se në kohërat para-industriale. Kjo është mesatarja globale. Temperaturat ekstreme rriten me ritme shumë më të shpejta se temperaturat mesatare globale. Për valën e nxehtësisë në Kanada, organizata Atribuimi i Motit në Botë ka nxjerrë një raport, ku thuhet se ajo është pasojë e ndryshimeve klimatike. Pra, është e sigurt se kjo ngjarje është përkeqësuar për shkak të ngrohjes globale.

Pastaj, edhe përmbytjet, si ato që kemi parë javën e kaluar në Gjermani, janë më intensive, për shkak të atmosferës më të ngrohtë në të cilën jetojmë.

Radio Evropa e Lirë: A mund të parashikohen këto ngjarje në shkallën që ndodhin? Kemi parë që përmbytjet në Gjermani kanë shkaktuar shumë viktima dhe shkatërrime.

Hayley Fowler: Po, përmbytjet në Gjermani kanë qenë shumë mirë të parashikuara nga parashikuesit e motit. Pra, nuk janë shkencëtarët e klimës që ndjekin këtë gjë, por parashikuesit e motit. Ata i kanë parashikuar reshjet ekstreme të shiut në Gjermani që nga e hëna e javës së kaluar. Por – cilado që të ketë qenë arsyeja – paralajmërimet e tyre nuk janë marrë parasysh.

Unë nuk jam e sigurt se ku saktësisht është ndërprerë komunikimi, por reshjet ekstreme të shiut janë parashikuar. Ndoshta paralajmërimet edhe janë dërguar, por njerëzit kanë menduar se nuk do të ketë përmbytje, sepse përmbytje të tilla nuk mbahen mend. Por, ndoshta paralajmërimet edhe nuk janë dërguar. Unë mendoj se duhet një analizë e madhe e kësaj ngjarjeje.

Radio Evropa e Lirë: Këto ngjarje, siç e thatë edhe ju, vijnë në kohën e ndryshimeve klimatike. Por, sa i kanë ndikuar ndryshimet klimatike përmbytjet e fundit në Evropë?

Hayley Fowler
Hayley Fowler

Hayley Fowler: Ndryshimet klimatike i kanë ndikuar këto përmbytje në Evropë, sepse ne po jetojmë në një botë më të nxehtë se në të kaluarën dhe ky fakt i bën ngjarjet e tilla më intensive. Organizata Atribuimi i Motit në Botë do të bëjë analiza për të parë se sa ka ndikuar ngrohja globale në këto përmbytje, por rezultatet do të jenë në dispozicion për rreth një muaj.

Radio Evropa e Lirë: A ka ndikime edhe nga njerëzit? Mendoj në zhvillimet pranë lumenjve, për shembull.

Hayley Fowler: Po, padyshim. Ne po flasim për përmbytje historike. Por, këto vende janë përmbytur edhe para rreth 70 vjetësh, edhe më herët. Popullsia, ndërkohë, është rritur masivisht dhe në ato pjesë të Gjermanisë, që kanë qenë zona të përmbytura, ka pasur shumë ndërtime.

Për t’i përballuar këto lloje ngjarjesh, nuk duhet ndërtuar në zona përmbytjesh, duhet kuptuar më mirë rrezikun e mundshëm për komunitetet dhe duhet pasur sisteme më të zhvilluara të paralajmërimit dhe menaxhimit të emergjencave.

Radio Evropa e Lirë: Sa të përgatitura janë vendet për t’u përballur me motin ekstrem?

Hayley Fowler: Nuk duket sikur jemi shumë mirë të përgatitur. Në Mbretërinë e Bashkuar, disa javë më parë, kishte një raport nga Komiteti për Ndryshimin e Klimës, i cili analizoi shpejtësinë me të cilën Britania e Madhe po përshtatet në trajtimin e ngjarjeve të tilla të motit ekstrem. Ka dalë se hendeku po zgjerohet – rreziqet rriten, ndërsa ne nuk ndërmarrim veprime. Unë dyshoj se kështu është rasti me shumicën e vendeve të botës.

Ne thjesht nuk kemi në dispozicion sisteme të paralajmërimit dhe menaxhimit të këtyre fatkeqësive dhe sigurisht që nuk kemi menduar mjaft mirë në përshtatjen e infrastrukturës.

Radio Evropa e Lirë: A do të shohim më shpesh këtë lloj moti ekstrem?

Hayley Fowler: Puna që unë dhe ekipi im kemi bërë me Zyrën Meteorologjike në Mbretërinë e Bashkuar, për më shumë se një dekadë tani, sugjeron se do të kemi më shumë ngjarje si këto. Do të shohim stuhi shiu shumë më intensive në të ardhmen. Do të shohim stuhi erërash dhe, rrjedhimisht, akumulime më të mëdha të të reshurave. Për këtë arsye, padyshim se edhe rreziku nga përmbytjet do të rritet.

Radio Evropa e Lirë: Atëherë, si duhet t’i përshtatemi këtij moti ekstrem për të zvogëluar rrezikun?

Hayley Fowler: Është e vështirë. Siç e thashë edhe më herët, ne duhet të mendojmë së pari për paralajmërimin e emergjencave dhe menaxhimin. Kur i parashikojmë këto ngjarje dhe e dimë se do të ketë përmbytje të rënda, duhet t’i largojmë njerëzit. Kjo është gjëja e parë që duhet bërë: të shpëtojmë jetë.

Pastaj, duhet të mendojmë për shtëpitë e reja. Nuk duhet të ndërtojmë shtëpi të reja në zona përmbytjesh ose zona që janë në rrezik nga ngjarjet e motit ekstrem. Ndoshta ka edhe disa pjesë, fshatra ose qytete, ku njerëzit nuk duhet të jetojnë më, sepse ato do të përmbyten gjithnjë e më shumë.

Lajmet

25 vjet nga vdekja e Jashar Salihut

Published

on

Janë bërë 25 vjet nga vdekja e Jashar Salihut, përfaqësuesit të parë diplomatik i Qeverisë së Përkohshme të Kosovës, në Zvicër, dhe njëherit edhe ish-kryetar i Këshillit për Administrimin e Fondit “Vendlindja thërret”.

Që nga vitet e 70-ta, Jashar Salihu ishte anëtar i Lëvizjes Nacionalçlirimtare të Kosovës dhe viseve Shqiptare në Jugosllavi, respektivisht ishte ndër anëtarët më aktiv të grupeve ilegale të asaj kohe që vepronte brenda organizatës ilegale të quajtur Komiteti për Deçan, në kuadër të lëvizjes së udhëhequr nga ideologu, veprimtari më i shquar i çështjes kombëtare, Jusuf Gërvalla.

Bashkë me vëllain e tij, Hajdarin, ishin dalluar për guximin e tyre politik që haptazi ju kundërviheshin qëndrimeve e veprimeve të udhëhequra nga ish-qendrat komuniste të organizuara përmes komiteteve komunale, që binin ndeshë me synimet dhe idealet e lëvizjes së mirëfilltë kombëtare për çlirim nga pushtimet sllave.

Vite më vonë vëllezërit Salihu, punuan si profesor në shkollën e mesme “Vëllezërit Frashëri” gjimnazi në Deçan. Më 1 maj të vitit 1990, do ta drejtojë tubimin tek Verrat e Llukës, ku kishte më se 500 mijë të pranishëm nga të gjitha trevat shqiptare, ku do të arriheshin 106 pajtime; 62 gjaqe, 25 plagë dhe 19 ngatërresa.

Në fund të këtij viti e arrestojnë dhe e torturojnë tmerrësisht, barbarisht. Por, asgjë nuk përfundon me kaq; ndjekja e tij do të vazhdojë edhe më tutje, në çdo hap, gjer aty sa ta detyrojnë të marrë rrugën e mërgimit. Veprimtaria e tij politike, në kuadër të ish-Lëvizjes Popullore të Kosovës, vetëm se do të shënojë ngritje dhe do të marrë dimensione të reja, të shumanshme.

Duke qenë paraprakisht në hierarkinë më të lartë drejtuese të saj, me nismën e tij në vitin 1993, do të formohet Fondi “Vendlindja thërret”, fond i cili fillim e mbarimin ka qenë në funksion të formimit të vetëfinancimit të luftës çlirimtare të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Që nga ky vit, pra që nga koha e themelimit, Jashar Salihu ka qenë kryetar i Këshillit për Administrimin e Fondit “Vendlindja thërret”.

Në sensibilizimin e opinionit perëndimor me të vërtetën për luftën e drejtë të Kosovës kundër forcave kriminale të Millosheviqit, roli i Jasharit është i pazëvendësueshëm, dhe, rrjedhimisht, po dëshmohej se jo rastësisht në kuadër të Drejtorisë Politike të UÇK- së.

Ai ishte anëtar i Grupit për Marrëdhënie me Jashtë, ndërkaq që më vonë do të jetë përfaqësuesi i parë diplomatik i Qeverisë së Përkohshme të Kosovës, në Zvicër.

“Shqiptarët e Kosovës janë evropianë dhe nuk kanë lidhje me vendet islamike. Ata janë të vendosur të luftojnë deri në fund”, i ka deklaruar Jashar Salihu gazetës amerikane “The Christian Science Monitor”, të datës 16 prill 1998, duke mbrojtur kështu dhe përhapur të vërtetën për shqiptarët dhe vlerat civilizuese perëndimore të luftës së UÇK- së, njëkohësisht duke demantuar propagandën antishqiptare të regjimit kriminal të Millosheviqit dhe satelitëve të tij.

Jashar Salihu lindi në fshatin Batushë më 10 shkurt 1953. Shkollimin fillore e kreu në fshatin Molliq, ndërsa atë të mesën në Gjakovë. Fakultetin e mbaroi në Prishtinë, në Fakultetin Filozofik, ku studioi gjuhën angleze.

Vdiq me 16 dhjetor të vitit 2000, në spitalin kantonal të Aaraut të Zvicrës./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

​Sali Berisha paralajmëron protestë të dhunshme më 22 dhjetor

Published

on

Kryetari i Partisë Demokratike në Shqipëri, Sali Berisha, gjatë fjalës së tij në Foltoren e përjavshme para Kryeministrisë, deklaroi se PD-ja nis betejën e saj përfundimtare për fitoren e opozitës, për fitoren e shqiptarëve.

“Miqtë e mi, parafolësit këtu theksuan se Edi Rama është një hajdut i papërmbajtur, por në të gjitha ligësitë e njeriut, ajo që shterron guximin më shumë është vjedhja. Ndaj, dhe Edi Rama është frikacaku më i madh që ka njohur Shqipëria në atë detyrë. Vetëm një moment, shikoni se ç’bën çdo natë me Adriatik Lapajn, në protestën e tij më qytetare, më civile. Vë një karrige aty, disa mjete dhe proteston në emër të çdo qytetari. Çdo ditë, me orë të tëra policia, banditët ua heqin çadrat, u heqin tavolinat, u heqin ujin me akte banditeske. Pse kjo? Sepse ai është kryefrikacaku i kombit. Kryehajduti është edhe kryefrikacaku i kombit”, tha Berisha.

Gjithashtu, ai tha se Rama vjedh shqiptarët ditë e natë dhe nuk ngopet kurrë.

“Dhe u garantoj unë se ai është aty, se ai vjedh shqiptarët ditë e natë, nuk ngopet kurrë, e tha bukur Gëzim Sadiku, ai nuk ngopet kurrë. Ai i bën të gjitha këto vetëm për shkakun tonë, se e lejojmë ne. Ju jap ju fjalën e nderit, se kur ta zëmë në këtë shesh, me betimin se nuk e lëshojmë pa largimin e tij, ai do ia mbathë”, shtoi Berisham shkruan A2./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

Infantino: Shqipëria vetëm dy fitore larg skenës më të madhe të futbollit në botë

Published

on

Presidenti i FIFA-s, Gianni Infantino, me anë të një videomesazhi vlerësoi progresin e futbollit shqiptar në Mbrëmjen Gala “Topi i Artë 2025”.

Ai përgëzoi Kombëtaren për kualifikimin për herë të parë në fazën play-off të Kupës së Botës FIFA 2026, si dhe organizimin e suksesshëm të Kampionatit Europian U-17 “Shqipëri 2025”.

Presidenti Infantino përgëzoi FSHF-në për investimet në infrastrukturë, “Shtëpinë e Futbollit” dhe rritjen e numrit të futbollistëve, duke uruar Presidentin Armand Duka, stafin dhe fituesit e mbrëmjes për kontributin e tyre në futbollin shqiptar, transmeton ATSH.

Më poshtë mesazhi i plotë i presidentit të FIFA-s, Gianni Infantino:

“Të dashur miq të futbollit, mirëmbrëma! Mirëmbrëma i dashur Armand, mirëmbrëma të gjithëve.

Është kënaqësi t’iu drejtohem figurave dhe drejtuesve të futbollit shqiptar me rastin e veçantë të ceremonisë Gala të Topit të Artë.

Kjo ceremoni është kthyer shumë shpejt në një ngjarje e rëndësishme të kalendarit të futbollit me ndjesinë e një eventi tradicional dhe prestigjioz.

Kjo është dëshmi e kreativitetit dhe përkushtimit, pa harruar rritjen mbresëlënëse të lojës së bukur në vendin tuaj të bukur.

Kishte shumë gjëra për t’u duartrokitur gjatë vitit 2025. Pas paraqitjes impresionuese në EURO 2024, ekipi juaj kombëtar i meshkujve u rendit i dyti në grupin sfidues të Kupës së Botës FIFA 2026 dhe me meritë siguroi një vend në play-off.

Vetëm dy fitore larg skenës më të madhe të futbollit!

Ndërkohë, organizimi juaj i suksesshëm i Kampionatit Evropian U-17 Shqipëri 2025 tërhoqi vlerësime të larta dhe shumë spektatorë.

Ishte edicioni më i ndjekur që nga viti 2008, dhe tërhoqi mbi 10,000 tifozë në finalen e luajtur në “Arenën Kombëtare” spektakolare në Tiranë.

Pata privilegjin ta vizitoja stadiumin më 2022, kur po ashtu mora pjesë në përurimin e selisë tuaj “Shtëpia e Futbollit”, e cila u ndërtua në partneritet me FIFA-n.

Përkushtimi juaj për bashkëpunim dhe për të përmirësuar infrastrukturën futbolli ka dhënë rezultate të matshme, nga më shumë spektatorë në stadiume te rritja e numrit të futbollistëve.

Urime presidentit Armand Duka, kolegëve dhe stafit që punojnë me përkushtim për të promovuar dhe lartësuar futbollin shqiptar! Dhe sigurisht urime fituesve të mbrëmjes së sotme për arritjet tuaja, dhe për kontributin tuaj në një vit të paharrueshëm për lojën tonë të dashur!”, tha presidenti i FIFA-s, Gianni Infantino./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

​Meloni thirrje Evropës: Duhet të forcojmë mbrojtjen vetë, SHBA-ja do tërhiqet

Published

on

Tubimin vjetor të partisë së saj, kryeministrja italiane Giorgia Meloni e mbylli me thirrjet jo vetëm për mbrojtjen e arritjeve të qeverisë së saj, por edhe drejtuar Europës të forcojë aftësitë e veta mbrojtëse, sidomos në kohën kur administrate e Donald Trumpit po lëshon sinjale të një ndryshimi të strategjisë së saj të sigurisë, dhe një tërheqjeje të mundshme nga angazhimet në kontinentin e vjetër.

Nga Castel Sant’Angelo në Romë, Meloni deklaroi se Trump e kishte bërë të qartë se SHBA-të kanë ndërmend të shkëputen nga Europa dhe se europianët duhet të jenë të përgatitur.

“Trump e ka pohuar me shumë vendosmëri se Shtetet e Bashkuara kanë ndërmend të shkëputen dhe evropianët duhet të organizohen për të mbrojtur veten. Për tetëdhjetë vjet ne ia kemi dorëzuar sigurinë tonë SHBA-së duke u shtirur se ishte falas, por kishte një çmim për t’u paguar dhe ky çmim quhet kushtëzim. Liria e ka një çmim”, tha Meloni.

Komentet e Melonit vijnë në mesin e tensioneve midis BE-së dhe administratës Trump. Kryeministria italiane i hodhi poshtë pretendimet se ka një krisje në marrëdhëniet mes Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Europian.

Megjithatë, sërish apeloi për një strukturë mbrojtëse europiane më të fortë, e të aftë të angazhohet me fuqitë globale në kushte të barabarta./S.K/KP/Tch/

Continue Reading

Të kërkuara