Lajmet
Bota nuk është e përgatitur për mot ekstrem
Bota është më e nxehtë se në kohërat para-industriale .
Published
3 years agoon
By
Betim GashiShkencëtarët paralajmërojnë se ngjarje të motit ekstrem do të ndodhin gjithnjë e më shumë në të ardhmen.
Sipas tyre, bota është më e nxehtë se në kohërat para-industriale dhe kjo i bën më intensive përmbytjet, stuhitë apo valët e nxehtësisë.
Hayley Fowler, ligjëruese e ndryshimeve klimatike në Universitetin Newcastle në Mbretërinë e Bashkuar, thotë në një intervistë për Radion Evropa e Lirë se ngjarjet e tilla i ndikon edhe faktori njeri dhe bën thirrje për zvogëlimin urgjent të gazrave serë.
Fowler thotë se vendet, në përgjithësi, nuk janë të përgatitura për mot ekstrem, “nuk kanë sisteme të paralajmërimit, as menaxhimit”.
Ajo tregon hapat që duhet t’i ndërmarrin qeveritë, sepse, siç thotë, ka fshatra dhe qytete, ku njerëzit nuk duhet të jetojnë më, pasi ato “do të përmbyten gjithnjë e më shumë”.
Fowler flet edhe për përmbytjet masive në Gjermani, që shkaktuan numër të lartë viktimash dhe shkatërrime të mëdha.
Radio Evropa e Lirë: Profesoreshë Fowler, ngjarje të motit ekstrem po bëhen të zakonshme në të gjithë botën. Brenda disa ditësh kemi parë përmbytje masive në Evropën Perëndimore, zjarre në Arktik dhe valë rekorde të nxehtësisë në Shtetet e Bashkuara dhe Kanada. Cili është shpjegimi juaj për këto?
Hayley Fowler: Bota është tashmë 1.2 gradë më e nxehtë se në kohërat para-industriale. Kjo është mesatarja globale. Temperaturat ekstreme rriten me ritme shumë më të shpejta se temperaturat mesatare globale. Për valën e nxehtësisë në Kanada, organizata Atribuimi i Motit në Botë ka nxjerrë një raport, ku thuhet se ajo është pasojë e ndryshimeve klimatike. Pra, është e sigurt se kjo ngjarje është përkeqësuar për shkak të ngrohjes globale.
Pastaj, edhe përmbytjet, si ato që kemi parë javën e kaluar në Gjermani, janë më intensive, për shkak të atmosferës më të ngrohtë në të cilën jetojmë.
Radio Evropa e Lirë: A mund të parashikohen këto ngjarje në shkallën që ndodhin? Kemi parë që përmbytjet në Gjermani kanë shkaktuar shumë viktima dhe shkatërrime.
Hayley Fowler: Po, përmbytjet në Gjermani kanë qenë shumë mirë të parashikuara nga parashikuesit e motit. Pra, nuk janë shkencëtarët e klimës që ndjekin këtë gjë, por parashikuesit e motit. Ata i kanë parashikuar reshjet ekstreme të shiut në Gjermani që nga e hëna e javës së kaluar. Por – cilado që të ketë qenë arsyeja – paralajmërimet e tyre nuk janë marrë parasysh.
Unë nuk jam e sigurt se ku saktësisht është ndërprerë komunikimi, por reshjet ekstreme të shiut janë parashikuar. Ndoshta paralajmërimet edhe janë dërguar, por njerëzit kanë menduar se nuk do të ketë përmbytje, sepse përmbytje të tilla nuk mbahen mend. Por, ndoshta paralajmërimet edhe nuk janë dërguar. Unë mendoj se duhet një analizë e madhe e kësaj ngjarjeje.
Radio Evropa e Lirë: Këto ngjarje, siç e thatë edhe ju, vijnë në kohën e ndryshimeve klimatike. Por, sa i kanë ndikuar ndryshimet klimatike përmbytjet e fundit në Evropë?
Hayley Fowler: Ndryshimet klimatike i kanë ndikuar këto përmbytje në Evropë, sepse ne po jetojmë në një botë më të nxehtë se në të kaluarën dhe ky fakt i bën ngjarjet e tilla më intensive. Organizata Atribuimi i Motit në Botë do të bëjë analiza për të parë se sa ka ndikuar ngrohja globale në këto përmbytje, por rezultatet do të jenë në dispozicion për rreth një muaj.
Radio Evropa e Lirë: A ka ndikime edhe nga njerëzit? Mendoj në zhvillimet pranë lumenjve, për shembull.
Hayley Fowler: Po, padyshim. Ne po flasim për përmbytje historike. Por, këto vende janë përmbytur edhe para rreth 70 vjetësh, edhe më herët. Popullsia, ndërkohë, është rritur masivisht dhe në ato pjesë të Gjermanisë, që kanë qenë zona të përmbytura, ka pasur shumë ndërtime.
Për t’i përballuar këto lloje ngjarjesh, nuk duhet ndërtuar në zona përmbytjesh, duhet kuptuar më mirë rrezikun e mundshëm për komunitetet dhe duhet pasur sisteme më të zhvilluara të paralajmërimit dhe menaxhimit të emergjencave.
Radio Evropa e Lirë: Sa të përgatitura janë vendet për t’u përballur me motin ekstrem?
Hayley Fowler: Nuk duket sikur jemi shumë mirë të përgatitur. Në Mbretërinë e Bashkuar, disa javë më parë, kishte një raport nga Komiteti për Ndryshimin e Klimës, i cili analizoi shpejtësinë me të cilën Britania e Madhe po përshtatet në trajtimin e ngjarjeve të tilla të motit ekstrem. Ka dalë se hendeku po zgjerohet – rreziqet rriten, ndërsa ne nuk ndërmarrim veprime. Unë dyshoj se kështu është rasti me shumicën e vendeve të botës.
Ne thjesht nuk kemi në dispozicion sisteme të paralajmërimit dhe menaxhimit të këtyre fatkeqësive dhe sigurisht që nuk kemi menduar mjaft mirë në përshtatjen e infrastrukturës.
Radio Evropa e Lirë: A do të shohim më shpesh këtë lloj moti ekstrem?
Hayley Fowler: Puna që unë dhe ekipi im kemi bërë me Zyrën Meteorologjike në Mbretërinë e Bashkuar, për më shumë se një dekadë tani, sugjeron se do të kemi më shumë ngjarje si këto. Do të shohim stuhi shiu shumë më intensive në të ardhmen. Do të shohim stuhi erërash dhe, rrjedhimisht, akumulime më të mëdha të të reshurave. Për këtë arsye, padyshim se edhe rreziku nga përmbytjet do të rritet.
Radio Evropa e Lirë: Atëherë, si duhet t’i përshtatemi këtij moti ekstrem për të zvogëluar rrezikun?
Hayley Fowler: Është e vështirë. Siç e thashë edhe më herët, ne duhet të mendojmë së pari për paralajmërimin e emergjencave dhe menaxhimin. Kur i parashikojmë këto ngjarje dhe e dimë se do të ketë përmbytje të rënda, duhet t’i largojmë njerëzit. Kjo është gjëja e parë që duhet bërë: të shpëtojmë jetë.
Pastaj, duhet të mendojmë për shtëpitë e reja. Nuk duhet të ndërtojmë shtëpi të reja në zona përmbytjesh ose zona që janë në rrezik nga ngjarjet e motit ekstrem. Ndoshta ka edhe disa pjesë, fshatra ose qytete, ku njerëzit nuk duhet të jetojnë më, sepse ato do të përmbyten gjithnjë e më shumë.
Lajmet
PDK i kundërpërgjigjet Kurtit: Ai po mallkon të kaluarën në mungesë të platformës për qytetarët
Published
14 minutes agoon
January 13, 2025By
UBTnewsZëdhënësi i Partisë Demokratike të Kosovës, Blerand Stavileci i është kundërpërgjigjur kryeministrit Albin Kurti, në lidhje me gjuhën e ashpër të tij ndaj opozitës. Një ditë pasi Kurti në një tubim në Mitrovicë i quajti “zuzar” opozitarët, Stavileci tha se Kurti në mungesë të platformës konkrete për qytetarët po mallkon të kaluarën.
Ai në një konferencë për media të hënën, tha se gjuha e ashpër e Kurtit ndaj partive të tjera është si rezultat edhe dështimeve të shumta gjatë mandatit katërvjeçar.
“Në mungesë të platformave konkrete për qytetarët, pastaj me dështimet e shumta që kanë ndodhur gjatë kësaj kohe. Në një kohë kur qytetarët vuajnë nga mungesa e energjisë nga një arsimim i dobët dhe shumë sfera të tjera që kemi ngecur, kryeministri merret me të kaluarën. Mirëpo kjo nuk është për t’u çuditur sepse ju po e shihni se të njëjtën gjë po e bënë me mediat dhe debatet. Nëse s’ke çfarë për t’iu thënë qytetarëve tuaj që i keni premtuar shumë atëherë ke vetëm një zgjidhje për të ikur apo siç e ka stilin për të mallkuar të kaluarën”, tha ai.
Krahas kësaj, pas nisjes së fushatës zgjedhore, Stavileci tha se dy tubimet e PDK-së në Prishtinë dhe Ferizaj treguan se Kosova është gati për një të ardhme më të mirë.
“Kosova është gati për një të ardhme më të mirë. Kjo nuk është thjesht një fushatë ky është një mision dhe mbi të gjitha një rrugëtim i pandalshëm i atyre qytetarëve që besojnë se Kosova mundet më mirë. Qytetarëve të Prishtinës dhe Ferizajt i falënderojmë nga zemra. Përkrahja juaj e madhe, energjia dhe besimi juaj te Bedri Hamza kryeministër janë forca që na shtyjnë përpara. Kosova po flet dhe porosia është e qartë. Është koha për më mirë. Është koha për të rikthyer dinjitetin dhe çliruar potencialin e Kosovës sonë për më mirë”, theksoi zëdhënësi i PDK-së.
Fushata zgjedhore ka nisur me 11 janar, ku partitë politike kanë filluar mbajtjen e tubimeve elektorale me qytetarët.
Zgjedhjet parlamentare do të mbahen me 9 shkurt.
Lajmet
KQZ funksionalizon platformën online për regjistrimin e votuesve me nevoja të veçanta
Published
57 minutes agoon
January 13, 2025By
UBTnewsKomisioni Qendror i Zgjedhjeve ka njoftuar se është duke u zhvilluar periudha për regjistrimin e votuesve me nevoja të veçanta, të cilët nuk mund të shkojnë në vendvotim në ditën e zgjedhjeve.
“Për të mundësuar votimin e personave të regjistruar si votues me nevoja të veçanta, KQZ do të angazhojë ekipet mobile në çdo komunë të Republikës së Kosovës, më 9 shkurt 2025. Procesi i regjistrimit të këtyre votuesve ka filluar më 4 janar dhe do të përfundojë më 5 shkurt 2025”, thuhet në njoftim.
Me qëllim të lehtësimit të regjistrimit të këtyre votuesve, KQZ ka funksionalizuar platformën online: https://vpnv.kqz-ks.org/
Sipas KQZ-së votuesit me nevoja të veçanta përfshijnë këto kategori:
Personat me sëmundje apo aftësi të kufizuar për shkak të së cilës nuk mund të dalin nga shtëpia, personat me lëvizje të kufizuar në institucione, si: spitale, shtëpi për të moshuarit dhe strehimore dhe personat në rrethana të veçanta, të cilët nuk mund të shkojnë në vendvotim për shkaqe sigurie apo janë në arrest shtëpiak.
Lajmet
Viti 2024 solli 11,7 milionë vizitorë të huaj në Shqipëri
Published
1 hour agoon
January 13, 2025By
UBTnews11,7 milionë vizitorë të huaj vizituan Shqipërinë gjatë vitit 2024, me një rritje prej 15,2% krahasuar me vitin 2023.
Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro bëri publike shifrat duke theksuar se Shqipëria është në rrugë të mbarë për sa i përket rritjes së qëndrueshme në nivel fluksesh hyrëse, si dhe ka konsoliduar një ofertë turistike dhe të diversifikuar.
Përtej rritjeve të hyrjeve turistike nga vendet e rajonit, viti 2024 ka konfirmuar rritje dhe qëndrueshmëri të tregjeve nga Evropa Perëndimore si Italia, Gjermania, Franca apo Britania e Madhe dhe ka zgjeruar hartën e tregjeve të largëta e ka afruar më shumë vizitorë prej tyre.
“Konsolidimi i tregjeve të Evropës Perëndimore si Italia, Gjermania, Franca, Spanja apo Britania, përveç rritjeve nga vendet e rajonit dhe afrimi i vizitorëve nga tregjet e largëta aziatike dhe amerikane, shoqëruar me impaktin e jashtëzakonshëm në ekonomi siç janë 3,8 miliardë euro të gjeneruara nga turizmi vetëm në 9 muajt e vitit 2024 apo rritja e standardeve të strukturave akomoduese janë treguesit më të mirë të vizionit që po bëhet realitet, promovimit prestigjioz dhe eksperiencave të mira të krijuara vit pas viti”, u shpreh ministrja Kumbaro.
Më herët, ministrja Kumbaro e kishte quajtur vitin 2024 si “prova e zjarrit”, për ruajtjen e suksesve të arritura në vitin 2023 në turizëm dhe sipas të dhënave të Ministrisë së Turizmit dhe Mjedisit për shifrat dhe Bankës së Shqipërisë për rritjen ekonomike, ky vit që shkoi shfaqi një rritje të qëndrueshme në të dy aspektet.
Lajmet
Eksperti i mjekësisë ligjore nis dëshminë në Speciale
Published
3 hours agoon
January 13, 2025By
UBTNewsEksperti i mjekësisë forenzike, njëherësh gjeneticist mjekoligjor, William Goodwin, ka nisur dëshminë e tij në Gjykatën Speciale në Hagë.
Goodwin po pyetet lidhur me raportet që i ka përpiluar ai.
Dëshmitari pohoi se ka përgatitur një raport më 22 shtator 2021 dhe sipas tij, ky raport përfshinë opinionin e tij të pavarur në pyetjet që ia parashtroi ZPS-ja në letrën udhëzuese së bashku me dokumentet përkatëse që e kishte marrë më 30 korrik 2021.
Sipas prokurorit James Pace, ky është një raport i ADN-së për një person të cilit nuk iu tha emri në seancë të hapur. Si rrjedhojë, prokurori lexoi një pjesë të raportit të këtij dëshmitari.
“Në raportin tuaj thuhet se profili i ADN-së është i kriptuar që kufizon mundësinë për rishikim të plotë. Megjithatë, bazuar në pjesëtarët e familjes që janë të disponueshem dhe leukocitet që përputhen, gjasat e përputhjes dhe probaliteti i identitetit duken të arsyeshme”, tha prokurori.
Për këtë gjë, dëshmitari tha se nuk ka asgjë për të ndryshuar në këtë pjesë.
Ai pohoi se pas udhëzimeve të ZPS-së, ka përgatitur një raport tjetër më 6 mars 2023.
Më pas dëshmitarit iu prezantua një pjesë e raportit ku sipas prokurorit mund të shihen tipat e personave të testuar.
“Shohim nënë, baba, bashkëshorte, vajzë, djalë. A mund të na thoni që informacionet shtesë që po shihni tani; nëna, babai, bashkëshortja, vajza, djali kanë ndonjë ndikim në vlerësimin tuaj në raportin tuaj?”, tha prokurori.
“Në këtë rast kanë. Kemi të dhëna të plota. Kemi nënën, babain, të cilët me personin e zhdukur mund të rrisin jashtëzakonisht gjasat. Kem vajzën, djalin dhe bashkëshorten. Pra, bashkërisht mund të nxjerrim shkallë të gjasave të larta për secilin prej tyre”, u përgjigj dëshmitari.
Me kaq mbaroi pyetjet prokuroria për të vazhduar ekipet e mbrojtjes pas pushimit dhjetë minutash.
Vlen të theksohet se mbrojtja e Veselit e përfaqësuar nga avokatja Ann Rowan tha se sa i takon konfidencialitetit, të gjithë personat që kanë të bëjnë dhe janë të lidhur me mostrat e ADN-së janë publik në aktakuzë.
“Në rrethana të tilla ne kemi vazhduar me supozimin se këto raporte të ADN-së do të emërohen dhe referencat e kampioneve do të përmenden. Pra, këto janë viktima publike në këtë rast dhe nuk është e qartë nëse ndonjëri prej tyre raporteve që kanë të bëjnë me viktimat publike në këto rrethana do të jenë konfidenciale apo jo”, tha Rowan, duke kërkuar që këto raporte të mos jenë konfidenciale.
Sipas kryetari të trupit gjykues, Charles Smith III, dëshmia e këtij eksperti pritet të zgjasë një ditë. Nga kjo kohë, prokuroria ka parashtruar se i duhen një orë ndërsa mbrojtja rreth katër orë e gjysmë.
Vlen të theksohet se gjatë fillimit të seancës kishte probleme teknike në qasjen e transmetimit. Pas kësaj, një pjese të seancës i mungoi përkthimi në gjuhën shqipe sidomos kur u lexua një pjesë e raportit./Betimipërdrejtësi/
PDK i kundërpërgjigjet Kurtit: Ai po mallkon të kaluarën në mungesë të platformës për qytetarët
Lituania këtë javë do të dërgojë 4500 dronë në Ukrainë
Gjermania heton spiunazhin e dyshuar rus në bazat e saj ushtarake
KQZ funksionalizon platformën online për regjistrimin e votuesve me nevoja të veçanta
Viti 2024 solli 11,7 milionë vizitorë të huaj në Shqipëri
Zyrtare: Dajaku largohet nga Hajduk Spliti
Mbi 300 ushtarë të Koresë së Jugut të vrarë dhe 2700 të plagosur në Ukrainë
Katari i jep Izraelit dhe Hamasit draftin për marrëveshjen e armëpushimit në Gaza
Klinika e Kirurgjisë Abdominale ka referuar tre pacientë për shërim jashtë vendit
Të kërkuara
-
Bota2 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota2 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota2 months ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Lajmet2 months ago
Rektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!