Teknologji

Bluepower: Makina më moderne e mbledhjes së plehrave në botë

Published

on

Në qytetin e Bremenit, plehrat i mbledh këto ditë një makinë që nuk punon me karburant, por me hidrogjen të lëngshëm. Pas kësaj prove pritet që makina speciale e prodhuar nga firma Faun të hidhet në treg.

Hidrogjeni i lëngshëm është fjala magjike që ka marrë rrugën për një të ardhme ku mjedisi nuk dëmtohet. Por ajo ka marrë rrugën edhe tek automjetet dhe sidomos tek makinat e plehërave, që ecin nëpër qytetet me dyndje popullsie duke depërtuar kudo. 

Firma Faun nga Osterholz- Sharmbek në Bremen që i prodhon këto makina bazohet tek hidrogjeni i lëngshëm dhe pajisjet ku bëhet djegia me oksigjen e hidrogjenit, pajisje që transformojnë energjinë kimike në energji elektrike. Firma e ka quajtur automjetin me hidrogjen Bluepower, fuqia blu.

Drejtori i firmës Faun, Burkard Oppmann, thotë se që nga gushti i kaluar një makinë e tillë është duke u provuar nga pastruesit e komunales së qytetit të Bremenit. “Ky automjet ka një vend ku bëhet diegia e hidrogjenit dhe dy rezervuarë, 8,2 kilogram hidrogjen të lëngshëm dhe një bateri me fuqi 85 kilovatë në orë.” Pjesa kryesore është një elektromotor 250 kilovatësh, që i përgjigjet fuqisë prej 320 kuaj-fuqi të një motori me naftë. Energjinë elektrike e japin pajisjet e djegies që ushqehen me hidrogjenin e lëngshëm. Makina ka gjithnjë me vete një bateri. Ajo ushqehet me energjinë që krijohet gjatë frenimit. Teknika e përdorur është shumë e kushtueshme. Për një pajisje që djeg hidrogjenin jepen 70 mijë euro. Burkhard Oppmann shpreson që ato të fillojnë të prodhohen në masë: „Aktualisht ekziston vetëm një firmë në botë që bën prodhimin industrial të pajisjeve të djegies së hidrogjenit të lëngshëm, që është Hyundai në Korenë e Jugut.”

Subvencione të mëdha nga Federata

Kështu që nëse një makinë e zakonshme plehërash kushton 250 mijë euro, atëherë një makinë që punon me hidrogjen të lëngshëm kushton trefishin. 90 përqind e kostos subvencionohet nga Federata, por mbas muajit maj subvencionimi do jetë vetëm 80 përqind. Paratë vijnë nga paketa nëntë miliardëshe e qeverisë gjermane, dhënë për strategjinë kombëtare të përdorimit të hidrogjenit të lëngshëm.

Burkard Oppmann del nga zyra që ka në katin e parë të ndërtesës së administratës dhe futet përballë në sallën e prodhimit. Aty ndodhen dy automjete të reja Bluepower, të lyera në ngjyrë të bardhë. „Njëra shkon në Duizburg dhe tjetra në Vupertal.” Impianti i djegies së plehrave në Vurpetal e prodhon vetë hidrogjenin e lëngshëm në një impiant elektrolize.

Automjete me hidrogjen të lëngshëm

“Në Duizburg përdoret një pikë publike ambulante furnizimi me H2.”

Një kilogram hidrogjen i lëngshëm kushton aktualisht 9,50 euro dhe makina e plehërave gllabëron 6,5 kilogram hidrogjen të lëngshëm. Me çmimet aktuale të karburanteve, blihet me këto para 50 litra diesel. Kaq shumë karburant nuk përdor për 100 kilometër asnjë kamion i zakonshëm. Por hidrogjeni i lëngshëm nuk lëshon dioksid karboni, prandaj shihet si furnizuesi i energjisë së të ardhmes, mendon Paul Schneider, nga prodhuesi i energjisë EWE në Oldenburg. “Ne mendojmë se çmimi i hidrogjenit të lëngshëm do të përgjysmohet.” Çmimi bie me rritjen e kërkesës. Por për këtë gjë mungon tregu.

Por ajo që dihet është se taksat mbi dioksidin e karbonit do të dyfishohen vitin e ardhshëm, kjo do të rrisë çmimin për prodhuesit e energjisë nga fosilet. Kështu që nuk ka alternativë tjetër përveç përdorimit të baterive dhe pajisjeve me hidrogjen. Shpesh kur flitet për teknologjinë e djegies së hidrogjenit të lëngshëm thuhet, se humbjet e efektivitetit janë të larta. Por kjo bëhet pa të drejtë, thotë Paul Schneider. “Humbje efektiviteti ka gjithnjë edhe kur prodhohet energji nga qymyri, gazi apo era.” Kjo gjë nuk është ndryshe tek hidrogjeni i lëngshëm. „Ne mund ta transportojmë dhe depozitojmë hidrogjenin e lëngshëm më mirë se energjinë elektrike.”

Zgavrat e kripës për depozitim

Edhe pas rritjes së CO2, një pjesë e nevojave për energji në Gjermani do të duhet të mbulohen nga importet. Në zonat ku ushtron biznesin EWE ndodhen zgavra të mëdha nëntokësore kripe, ku sot depozitohet gaz i lëngshëm por ku mund të depozitohet në të ardhmen edhe hidrogjeni i lëngshëm. Për shpërndarjen dhe transportimin e tij mund të përdoren pa shumë shpenzime sistemet ekzistuese të transportit të gazit të lëngshëm. Përveç kësaj, pajisjet e djegies së hidrogjenit të lëngshëm janë transformatorë energjie, një lloj centrali i vogël, që mund të prodhojë në bordin e makinës energjinë që duhet për të vënë në lëvizje makinën.

Modeli i avionit HY4, i pari avion për 4 pasagjerë në botë që përdor hidrogjenin e lëngshëm i firmë H2Fley në Shtutgart

Bateritë janë konservuese energjie, rryma elektrike prodhohet jashtë makinës, në centralet e qymyrit, të gazit, impiantet e erës duke patur humbje efektiviteti. Nëse sheh zinxhirin që nga prodhimi i energjisë elektrike deri tek transformimi i energjisë elektrike në kinetike, pra kur energjia vjen tek rrotat, atëherë sheh se efektiviteti i një automjeti që ecën me bateri nuk është më i mirë se sa efektiviteti i një automjeti që ecën me hidrogjen të lëngshëm. Kështu, thotë Paul Schneider, pajisja për djegien e hidrogjenit të lëngshëm gllabëron shumë më pak minerale të rralla se sa një bateri. „Sidoqoftë na duhen më shumë fusha përdorimi, ku të shfaqen përfitimet e përdorimit të hidrogjenit të lëngshëm.”

Prodhimi vazhdon

Sidomos në transportin e ngarkesave të rënda, ku nevojiten bateri të fuqishme, bateritë janë shumë më të rënda se sa pajisjet për djegien e hidrogjenit të lëngshëm, kështu që ngarkesa që do duhej të transportohej do të duhej të zvogëlohej. Kjo vlen për shembull tek makinat që mbledhin plehrat, si ato që prodhin firma Faun, që ofrojnë pastrimin e plehrave duke u bazuar në hidrogjenin e lëngshëm. Drejtori Burkard Oppmann tregon ku do dërgohen makinat e para: “Gjashtë copë do të shkojnë në Berlin, dy në Frajburg, si dhe në Mainc, Rojtlingen, Bilefeld dhe Bohum.”

Mbas financimit me subvencione do të duhet që teknologjia të jetë në gjendje të qëndrojë në treg pa ndihmat shtetërore. Burkard Oppmann është i sigurt se kjo do të ndodhë. “Ne do të prodhojmë këtë vit edhe 50 makina që do dërgohen në vende të ndryshme.” Për vitin 2022 janë porositur 100 deri 150 makina. “Deri në vitin 2030 në këtë uzinë nuk do të dalë më makinë konvencionale plehrash.”

Mospërdorimi i fosileve si prodhues energjieështë një gjë e mbaruar, dhe politika kërkon alternativa të reja prodhimi energjie, të cilat të mos dëmtojnë klimën. Pas pak kohe faza e provës në ndërmarrjen e pastrimit të qytetit merr fund. Përgjigje nuk kanë marrë të gjitha pyetjet, për shembull as pyetja për kohëzgjatjen e përdorimit të pajisjes që djeg hirogjenin. Burkard Oppmann shpreson që ajo të arrijë 8 vjet. Sepse makinat komunale të plehërave nuk përdoren më për një kohë më të gjatë se 8 vjet.

Teknologji

Ndërprerje e madhe globale prek Google, Snapchat, Canva e dhjetëra platforma tjera

Published

on

Disa nga aplikacionet e faqet më të mëdha në botë, përfshirë Amazon, Google, Snapchat, Roblox, dhe Canva u goditën nga një ndërprerje teknologjike të hënën në mëngjes, duke shkaktuar probleme për miliona përdorues anembanë botës.

Sipas faqes së monitorimit Down Detector, problemet nisën rreth orës 09:00 të mëngjesit (CET) dhe u përhapën shpejt në platforma të shumta që mbështeten në Amazon Web Services (AWS) – një nga ofruesit më të mëdhenj të infrastrukturës cloud në botë.

Shkaku i ndërprerjes

AWS, që u ofron kompanive akses në serverë, ruajtje dhe baza të dhënash pa nevojën e ndërtimit të infrastrukturës së tyre fizike, raportoi se deri në orën 12:35 pasdite (CET) problemi ishte “zbutur plotësisht” dhe se shumica e shërbimeve ishin në proces rikuperimi.

Ndërprerja preku një gamë të gjerë faqesh dhe aplikacionesh, nga lojërat online deri te shërbimet qeveritare dhe financiare.

Platformat e prekura

Sipas Down Detector, ndër platformat e goditura ishin: Snapchat, Slack, Signal, Tinder, Ring, Roblox, Clash Royale, Life360, MyFitnessPal, Xero, Canva, Amazon, Amazon Web Services, Amazon Music, Prime Video, Clash of Clans, Fortnite, Wordle, Duolingo, Coinbase, HMRC, Vodafone, PlayStation dhe Pokémon Go.

Po ashtu, ndërprerja ndikoi edhe tek ofruesit francezë të telekomunikacionit SFR dhe Free, si dhe tek autoriteti tatimor britanik HMRC.

Platforma e kriptomonedhave Coinbase siguroi klientët e saj se “të gjitha fondet janë të sigurta”, pavarësisht problemeve të aksesit.

Ndikim global dhe në transportin ajror

Gazeta The New York Times raportoi se ndërprerja preku edhe udhëtimet ajrore në SHBA, me vonesa të gjata në sportelet e regjistrimit në Aeroportin LaGuardia të Nju Jorkut, pasi disa kioska dhe sisteme digjitale dolën jashtë funksionit.

Disa orë pas incidentit, Down Detector vuri re një ulje të ndjeshme të raportimeve për probleme, duke treguar se shumica e shërbimeve ishin rikthyer në normalitet. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Teknologji

Kina akuzon SHBA-në për sulm kibernetik

Published

on

Kina ka akuzuar Shtetet e Bashkuara të Amerikës për infiltrim në Qendrën Kombëtare të Kohës, duke paralajmëruar se këto shkelje mund të ndikojnë në rrjetet e komunikimit, sistemet financiare, furnizimin me energji elektrike dhe orarin standard ndërkombëtar, raporton Reuters.

Në një deklaratë të Ministrisë së Sigurisë Shtetërore të Kinës, thuhet se Agjencia Kombëtare e Sigurisë (NSA) e SHBA-së ka kryer një operacion sulmi kibernetik ndaj kësaj qendre për një periudhë të gjatë.

Ministria thekson se ka zbuluar prova lidhur me të dhënat dhe kredencialet e vjedhura, të cilat datojnë nga viti 2022 dhe u përdorën për spiunimin e pajisjeve mobile dhe sistemeve të rrjetit të punonjësve të qendrës.

Po ashtu, u bë e ditur se agjencia amerikane kishte shfrytëzuar një dobësi në shërbimin e mesazheve të një marke të huaj telefonash inteligjentë për të pasur qasje në pajisjet e stafit në vitin 2022, pa u përmendur emri i markës.

Qendra Kombëtare e Kohës është një institut kërkimor nën Akademinë e Shkencave të Kinës, e cila krijon, mirëmban dhe po ashtu transmeton orarin standard të vendit.

Hetimi i ministrisë ka zbuluar gjithashtu se SHBA-ja ka kryer sulme ndaj sistemeve të brendshme të rrjetit të qendrës, duke theksuar seriozitetin e këtyre sulmeve kibernetike. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Teknologji

Studim i ri: ChatGPT jep përgjigje më të sakta kur përdoruesit janë më pak të sjellshëm

Published

on

Një studim i ri nga Universiteti Penn State ka zbuluar një rezultat befasues: ChatGPT performon më mirë kur përdoruesit nuk përdorin fraza të sjellshme si “të lutem” dhe “faleminderit”.

Sipas analizës së kryer me 250 pyetje testuese, kërkesat me ton më të drejtpërdrejtë arritën saktësi prej 84.8%, ndërsa ato të formuluara në mënyrë më të sjellshme arritën vetëm 80.8%.

Studiuesit shpjegojnë se fjalët e tepërta dhe strukturat e ndërlikuara që shoqërojnë pyetjet e sjellshme mund të shtojnë konfuzion, duke e bërë më të vështirë për inteligjencën artificiale të kuptojë qëllimin e saktë të përdoruesit.

Në të kundërt, komandat e qarta dhe të drejtpërdrejta si “Më jep përgjigjen” e bëjnë kërkesën më të kuptueshme për sistemin.

Ironikisht, toni që mund të tingëllojë i ashpër për njerëzit, ndihmon që makinat të kuptojnë më qartë se çfarë kërkohet prej tyre.

Pra, a është ide e mirë të jesh i pasjellshëm me AI? Studiuesit thonë se nuk ka nevojë të jesh i vrazhdë, por qartësia dhe shkurtësia janë çelësi për të marrë përgjigje më të sakta dhe efikase. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Teknologji

Apple heq aplikacionin ICEBlock pas shqetësimeve për sigurinë e agjentëve

Published

on

Apple ka hequr nga App Store aplikacionin ICEBlock, i cili lejonte përdoruesit të shënonin në hartë vendndodhjet ku kishin parë agjentë të Shërbimit për Imigracion (ICE).

Gjithashtu, janë larguar edhe aplikacione të tjera me funksion të ngjashëm.

Sipas raportimeve të Fox Business, prokurorja e shtetit Pam Bondi kërkoi heqjen e këtyre aplikacioneve, duke theksuar se “janë krijuar për të vënë në rrezik agjentët e ICE, vetëm sepse po bëjnë punën e tyre.”

Apple deklaroi se App Store është krijuar për të qenë një vend i sigurt dhe i besueshëm për të zbuluar aplikacione.

Bazuar në informacionet e marrë nga autoritetet ligjzbatuese mbi rreziqet që paraqiste ICEBlock, kompania vendosi të heqë aplikacionin dhe të ngjashmit me të, sipas Engadget.

Kërkesa për heqjen e aplikacioneve erdhi pas raportimeve se një sulmues në Dallas, i cili hapi zjarr ndaj një objekti të ICE, kishte përdorur aplikacione për gjurmim – përfshirë ICEBlock – për të qëlluar nga çatia.

Sulmuesi vrau dy emigrantë dhe plagosi një të tretë, edhe pse synimi i tij ishin agjentët e ICE.

Zhvilluesi i aplikacionit, Joshua Aron, i tha Fox Business se ishte “jashtëzakonisht i zhgënjyer” nga vendimi i Apple.

ICEBlock kishte arritur majat e listave të App Storepas kritikave nga zyrtarët e administratës, që rritën popullaritetin e aplikacionit.

Zyrtarët paralajmëruan Aronin se po e ndiqnin, e këshilluan të ishte i kujdesshëm, pasi aplikacioni rrezikonte jetët e oficerëve të rendit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara