Në fjalimin e tij të lamtumirës drejtuar kombit amerikan më 16 janar 2025, Presidenti Joe Biden theksoi shqetësimet e tij lidhur me rritjen e ndikimit të një “oligarkie” të ultra të pasurve dhe ndikimin e rrezikshëm të industrisë teknologjike në demokracinë amerikane. Duke folur nga Zyra Ovale, në prag të dorëzimit të pushtetit te Presidenti i zgjedhur Donald Trump, Biden paralajmëroi për përqendrimin e pushtetit dhe pasurisë në duar të pakta individësh që përbëjnë kërcënim për liritë dhe të drejtat themelore të qytetarëve amerikanë.

Ai tha se “një oligarki me pasuri, fuqi dhe ndikim ekstrem po merr formë në Amerikë”, duke e konsideruar këtë një kërcënim për demokracinë dhe për të ardhmen e vendit. Presidenti gjithashtu paralajmëroi për rrezikun që sjell fuqizimi i sektorit teknologjik, duke e krahasuar këtë shqetësim me paralajmërimet e Presidentit Dwight Eisenhower për kompleksin ushtarako-industrial në vitin 1961.

Alarmi i Biden erdhi pas fitores së Trump në zgjedhjet e nëntorit dhe mbështetjes financiare të disa prej individëve më të pasur në botë, përfshirë Elon Musk, Mark Zuckerberg dhe Jeff Bezos. Këta individë kishin mbështetur Trumpin dhe kishin investuar në fushatën e tij, çka ka ngritur shqetësime për ndikimin e pushtetit të pasur në politikën amerikane.

Biden gjithashtu lajmëroi arritjen e një marrëveshjeje armëpushimi mes Izraelit dhe Hamasit, por fjalimi i tij theksoi se nuk po largohej nga Shtëpia e Bardhë ashtu siç kishte shpresuar. Pavarësisht kandidaturës për një mandat të dytë, ai hoqi dorë nga gara pas një paraqitjeje të dobët në debatet kundër Trump, dhe mbështeti Kamala Harris, e cila humbi zgjedhjet ndaj Trump.

Në një letër të hapur, Biden pranoi se nuk i kishte realizuar të gjitha premtimet e tij, duke theksuar se arritjet e tij përfshijnë luftën kundër pandemisë, mbështetjen për prodhimin e brendshëm dhe uljen e kostos së barnave. Fjalimi i tij përmbylli pesë dekada të angazhimit në politikë, duke filluar nga senatori më i ri në moshën 30 vjeçare, deri te pozita e Presidentit të SHBA./UBTNews/

Ambasadori në largim i SHBA në Serbi Christopher Hill deklaroi sonte, duke shpjeguar arsyet e vendosjes së sanksioneve nga Shtetet e Bashkuara (SHBA) ndaj industrisë së naftës të Serbisë (NIS), “se Rusia filloi të përdorë rafinerin në Serbi për të financuar luftën” dhe theksoi se ai vend “duhet të largohet nga NIS”.

“Për sa i përket NIS, ka vite që ka shqetësime, sepse Rusia bleu të vetmen rafineri të madhe të naftës në Serbi. Ne e kemi ndjekur këtë për një kohë të gjatë, shumë kohë përpara agresionit rus kundër Ukrainës, dhe jemi të shqetësuar se Rusia po përdor energjinë dhe burimet energjetike dhe po nxjerr përfitime politike prej saj për vete. Kjo vazhdoi edhe pas fillimit të luftës në Ukrainë. Prandaj, Rusia filloi të përdorë rafinerinë në Serbi për të financuar luftën. Përfundimi ishte se Rusia duhet të largohet nga NIS dhe kjo është ajo për të cilën po punojmë tani”, tha Hill në emisionin “Intervist” në Insider TV shkruan Danas.rs.

Hill tha se qeveria amerikane ishte shumë e shqetësuar kur ndodhi kjo shitje dhe se Serbia praktikisht kishte humbur sovranitetin mbi naftën e saj dhe përfundoi në një situatë ku Rusia po përcaktonte se sa naftë do të rafinohej.

Duke komentuar afatin e shkurtër prej vetëm 45 ditësh për daljen e mundshme të Rusisë nga pronësia e NIS, Hill deklaroi se Departamenti i Thesarit i SHBA po shqyrton gjithashtu nëse ka një plan.

“Nëse ka një plan, afatet mund të jenë fleksibile. Nuk po flasim për këtë afatin konkret të 25 shkurtit, por për disa raste të tjera të ngjashme. Nuk besoj se afati do të jetë problem për Serbinë. Është 45 apo 60 ditë? Çështja e vërtetë është krijimi i një lidershipi serb në NIS. Industria e naftës në Serbi duhet të menaxhohet nga Serbia, jo nga Rusia. Pra, menaxhimi serb, dhe a mund të zbatohet brenda një afati të arsyeshëm kohor“’ vuri në dukje Hill.

I pyetur pse ai e mbështet projektin e minierës së litiumit Rio Tinto duke pasur parasysh kundërshtimin e fortë në Serbi, Hill përsëriti se “qytetarët e Serbisë duhet të vendosin për këtë”.

Ai tha se beson se projekti “Rio Tinto” është “një mundësi për Serbinë për t’u bashkuar dhe për t’u lidhur me ekonominë moderne”.

“Litiumi është një konstante dhe është një pjesë e rëndësishme e teknologjive të komunikimit.” Nëse një vend ka mundësi ta prodhojë atë dhe ta përdorë për qëllime ekonomike, mendoj se ai vend duhet ta konsiderojë seriozisht, por nuk jam unë ai që duhet t’u them serbëve se çfarë të bëjnë”, tha Hill.

Duke folur për protestat e studentëve në Serbi, Hill tha se po i ndjek, por se beson se të huajt nuk duhet të komentojnë protestat.

“Ne duam, pra qytetarët e Serbisë të kenë të drejtën e lirisë së shprehjes dhe kjo duhet të vazhdojë dhe mendojmë se do të vazhdojë. Fakti që këto demonstrata po zhvillohen është thjesht një çështje e brendshme e Serbisë,” tha Hill.

I pyetur nëse protestat kishin të bënin me shkeljen e të drejtave dhe vlerave elementare të njeriut – përmes ftesave të paligjshme nga BIA për studentët për të ashtuquajtura biseda miqësore, publikimit të të dhënave private të studentëve në media pro-qeveritare, rrahjeve të studentëve dhe fushatave mediatike kundër tyre, Hill përsëriti se ai “nuk ndërhyn në punët e brendshme të Serbisë”.

“Shtetet e Bashkuara i kanë bërë të qarta pikëpamjet e tyre në shumë vende, duke përfshirë ato ku ne i mbështesim, kështu që të drejtën për të protestuar, të drejtën për lirinë e tubimit, të drejtën për lirinë e protestës, ne e mbështesim atë. Por ne tani të mbajmë anë në çështjet e brendshme politike, nuk do ta bëjmë këtë. Ajo që është e rëndësishme është që vlerat tona në lidhje me ato liri të respektohen, ne duhet të jemi të qartë për këtë dhe ne kemi qenë. Por se si do të merret Serbia me këto probleme është çështje e Serbisë”, theksoi diplomati amerikan.

Presidenti Bajram Begaj ka reaguar me anë të një statusi në X lidhur me marrëveshjen e armëpushimit  në Gaza. Ai shprehet se përshëndet përpjekjet e SHBA, Katarit dhe Egjiptit për të ndërmjetësuar fundin e konfliktit që ka zgjatur mbi 15 muaj.

Begaj shton se zbatimi i plotë i marrëveshjes është thelbësor për një paqe të qëndrueshme.

“Përshëndeti marrëveshjen e armëpushimit në Gaza, duke shënuar fundin e konfliktit mbi 15 muajsh. Unë përshëndes përpjekjet ndërmjetësuese të Shteteve të Bashkuara, Katarit, Egjiptit dhe të tjerëve. Zbatimi i plotë i marrëveshjes është thelbësor për një paqe të qëndrueshme dhe lehtësim për ata që janë prekur në rajon”, tha Begaj.