Nga Philip Stephens
Epoka e internacionalizmit liberal i ka hapur rrugën rikthimin e rivalitetit të madh për pushtet. Faktet e ndërvarësisë globale janë të njëjta -shihni përçmimin për kufijtë shtetërorë të treguar nga Covid-19 dhe ndryshimin e klimës. Por rishpërndarja e fuqisë globale, e ka ndryshuar “motin” gjeopolitik.
Pafuqia kombëtare është duke u provuar të jetë një frenues i dobët në ngritjen e nacionalizmit. Tani për tani, bota qëndron në pozitën interesante të “tokës së askujt” – ende e lidhur me institucionet e njohura shumëpalëshe, por me fuqitë e mëdha që po përplasen në një betejë rreth kontureve të peizazhit të ri gjeopolitik. Fuqitë jo aq të mëdha do të përballen me një presion në rritje për të marrë anë.
A do të jenë me SHBA-në apo me Kinën? Historianët do të shkruajnë kalimthi se ky ishte një moment vërtetë i çuditshëm që zgjodhi një fuqi mesatare si Britania,për t’u larguar nga Bashkimi Evropian. Një Kinë e guximshme në rritje, dhe një Rusi e zemëruar në rënie, nuk janë të gatshme në thelb që të pranojnë një rend global, të cilin ata e akuzojnë se është llogaritur që të përjetësojë hegjemoninë perëndimore.
Xi Jinping dëshiron ta vendosë Kinën në qendër të skenës globale. Rusia e Vladimir Putin dëshiron të rikthejë sferën e ndikimit në hapësirën ish-sovjetike. Efekti i përgjithshëm është zëvendësimi nga “bandat rivale”i rregullave shumëpalëshe.
Disa kombe do të ulen në gardhin përbri; të tjerët do të përpiqen të mbajnë një marrëdhënie të privilegjuar ekonomike me Kinën, ndërsa do të mbeten ende të fshehur pas mburojës së sigurisë së Uashingtonit. Shumë prej tyre e kanë bërë tashmë zgjedhjen e tyre.
Këto kohë është në mode të thuash se autokratët kryesojnë ngado. Dhe është e vërtetë që mungesa e opozitës së brendshme do të thotë që Xi i Kinës dhe Putin i Rusisë mund të veprojnë me një farë mosndëshkimi relativ. Por kur është fjala tek bandat, prioriteti qëndron tek Perëndimi.
Joe Biden ka një karrierë të gjatë politike. Ai e vlerëson rendin e vjetër. Dhe ka shumë arsye të forta për këtë. Periudha midis viteve 1945-2000, solli një rreshtim pothuajse të përsosur midis interesave kombëtare egoiste të Amerikës dhe udhëheqjes së saj ndërkombëtare.
Kjo ishte para se Kina të anëtarësohej në Organizatën Botërore të Tregtisë, para se SHBA-ja në hynte në luftë në Lindjen e Mesme, dhe para se sistemi global financiar të shembej mbi arkitektët e tij perëndimorë. Paraqitjet e Biden gjatë një jave të samiteve ndërkombëtare, duke përfshirë edhe një takim kokë më kokë me Putin në Gjenevë, kishin një synim të vetëm:të bënin bashkë bandën e vjetër për konfrontimin e afërt me Kinën.
Rusia përbën një shqetësim serioz. Kina paraqet një kërcënim sistematik. Këtu miqtë e Amerikës janë aseti i saj më i rëndësishëm. Streset dhe tensionet në aleancën transatlantike nuk do të zhduken. Francezët do t’i shohin gjithmonë me dyshim qëllimet e amerikanëve. Angela Merkel refuzon që të lejojë që angazhimi i saj ndaj rregullave demokratike liberale, të pengojë interesat ekonomike të Gjermanisë. Dhe evropianët kanë “bandën” e tyre. BE-së mund t’i mungojë një prani gjeostrategjike, por ajo është atje në majë me SHBA-në dhe Kinën në përcaktimin e normave ekonomike globale.
Për të gjitha arsyet e lartpërmendura, ndjekja agresive nga ana e Xi e interesave të Kinës, e ka bërë më të lehtë detyrën e Joe Biden. Rëndësia e arritjes së një marrëveshje për t’i dhënë fund mosmarrëveshjes BE-SHBA mbi subvencionet ndaj kompanive “Boeing” dhe “Airbus”qëndron në njohjen e faktit se kërcënimi i vërtetë për të dy kompanitë do të vijë së shpejti nga Kina.
Emmanuel Macron është Golist si çdo president francez. Ai është gjithashtu po aq i zellshëm sa çdo udhëheqës evropian,që sigurohet që kamerat televizive të kapin sjelljen e tij të afërt me presidentin e SHBA-së. Merkel është në muajt e fundit në detyrë.
Kur presidenti amerikan ta presë atë në Shtëpinë e Bardhë muajin e ardhshëm,ai do të urojë që pasardhësi i saj të përputhë retorikën me veprimet konkrete. Me pak fjalë evropianët kanë nisur të përballen me realitete strategjike të pakëndshme.
Jo aq shpejt sa parashikonin disa në Uashington, por gjithsesi mjaftueshëm që Biden të pretendojë se koha e shpenzuar në Evropë ishte një javë e frytshme. Këtu vendi i çuditshëm është Britania e Madhe. Si mikpritës i samitit të G7-ës në Gjirin Karbis, Boris Johnson mund të ketë shpresuar që të vendosë në qendër të ngjarjeve Britaninë pas Brexit. Në vend të kësaj përpjekja e tij për të hequr dorë nga marrëveshja tregtare e Irlandës së Veriut, mbi të cilën ai ra dakord me BE-në, e la atë të izoluar midis kolegëve të tij.
Irritimi i Macron me anglezin dinak bëri bujë në media, por Biden nuk ishte më pak i ftohtë në bisedat e tij me Johnson. Ndoshta ai ia bëri të qartë së nuk mund ta paraqitë veten si një kampion i rendit të bazuar në rregulla, teksa nga ana tjetër shkel një traktat që sapo kishte nënshkruar me aleatët.
Siç do t’ju thonë diplomatët evropianë dhe amerikanë, Johnson nuk besohet nga askush. Nëse nuk ndryshon kjo gjë, “Britania Globale” e promovuar prej tij do të duket shumë më tepër “Britania e Vetmuar”. / “Financial Times”
Bota3 weeks ago
Bota3 weeks ago
Lajmet2 months ago
Kulturë2 months ago