Lajmet

Arti i të bërit pyetjet e duhura

Nga Kevin Dikinson.

Published

on

Nga Kevin Dikinson

Shumë njerëz, përfshirë edhe mua, mund t’iu duket e frikshme bërja e pyetjeve. Pasi kjo gjë nxit tek ne shqetësime dhe dyshime për veten, sikur akti i të qenit kureshtar të jetë një pranim tepër publik i padijes sonë.

Fatkeqësisht, bërja e pyetjeve mund të na motivojë të gjejmë ngushëllim tek përgjigjet – pavarësisht se sa i lëkundur mund të jetë kuptimi ynë mbi faktet – në vend se të rrezikojmë të dukemi budallenj para të tjerëve apo edhe ndaj vetes. Por një herë e një kohë, ne të gjithë ishim dijetarë që shtronim pyetje.

Filluam t’i ngacmonim me pyetje prindërit tanë që kur ishim të vegjël, madje edhe në moshën parashkollore, teksa ku u rritëm kërkimet tona epistemike hodhën themelet e shkencës, filozofisë dhe rendit shoqëror. Ku fshihet Dielli natën? Si ndodh që hallkat e zinxhiritqëndrojnë të lidhura së bashku? Pse ai njeriu atje nuk ka një shtëpi si ne? Pse gurët fundosen, ndërsa akulli noton? A është e njëjtë bluja që shihni ju me atë që shoh unë?

Ndërsa është menduar prej kohësh se arsyetimi i shoqëruar me një listë të pafundme pyetjesh nga fëmijët, ishte një strategji e tyre për të kërkuar vëmendje, studimet e fundit sugjerojnë se fëmijët janë vërtet kureshtarë, dhe se pyetjet e tyre ndikojnë tek të menduarit e tyre të mëvonshëm.

Pastaj, në një moment, zhduket nxitja jonë për të bërë pyetje. Dhe ky është një problem sepse siç thotë gazetari Uorren Berger, “Në një kohë kur ka kaq shumë informacione rreth nesh, dhe përgjigjet janë në majë të gishtave tanë, ne kemi nevojë për pyetje të mëdha, në mënyrë që të mund të dimë se çfarë të bëjmë me gjithë këtë informacion dhe të gjejmë rrugën drejt përgjigjes tjetër”.

Asnjëra prej tyre nuk përbën një shkak për të qenë disfatistë. Pavarësisht nga mosha jonë, arti (dhe aftësia) për të bërë pyetjen e duhur nuk është as i vdekur dhe as i humbur. Në rastin më të keq, ai thjesht është i përgjumur, dhe ne duhet të gjejmë mënyra për ta rigjallëruar atë.

Mbështesni një mjedis kureshtar

Po pse zbehet impulsi i fëmijëve për të bërë pyetje kur ata rriten? Përgjigja për këtë varion, por unë mendoj se një faktor i rëndësishëm, është se si ndryshojnë mjediset shoqërore që na rrethojnë ndërsa rritemi. Shkollat ​​transformohen nga vendi ku bëhen pyetje, në një vend të financuar nga aftësia jonë për t’iu përgjigjur atyre.

Ne mësojmë ta shesim veten në tregun e punës nga ajo që dimë, dhe jo ​​nga ajo që nuk dimë. Dhe e pranojmë se shoqëria i shpërblen njerëzit që premtojmë se kanë përgjigjet, pavarësisht se sa të largëta mund të zgjidhjet që propozojnë ata. Ndaj një mënyrë për të rigjallëruar kureshtjen tonë, është thjesht ndryshimi i skenarit.

Ne mund të jemi më të guximshëm për të bërë pyetje në publik, si dhe për t’i inkurajuar të tjerët që të ndjekin kuriozitetin e tyre. Në këtë mënyrë ne ndihmojmë në krijimin e një mjedisi ku ata përreth nesh ndihen të sigurt nga turpi dhe poshtërimi që mund të ndiejnë në zbulimin e mungesës së njohurive mbi një temë.

“Në një botë që qeveriset nga turpi dhe ndoshta dhe korrektësia politike, ka gjithnjë e më shumë njerëz që nuk po thonë atë që kanë në mendje. Ata nuk po pyesin atë që kanë në mendje. Dhe këtu pyetjet janë më të fuqishmet” tha në një intervistë sipërmarrësi Tim Ferris.

Bëni pyetjet e duhura

Në një moment të caktuar, ne të gjithë kemi pasur një mësues, prind ose menaxher që na thotë, “Nuk ka pyetje idiote”. Por vetëm sepse një pyetje nuk mund të jetë idiote, nuk do të thotë se ajo nuk mund të jetë e çuditshme, sarkastike, përçmuese, shpërfillëse apo e keqe. Këtu qëndron edhe vija ndarëse midis një pyetjeje “të drejtë” dhe “të gabuar”.

Qëllimi i një pyetje të gabuar, nuk është eksplorimi apo shuarja e kuriozitetit. Por fitimi në një debat apo detyrimi i dikujt për të dhënë një informacion që tashmë e dini. Me pak fjalë, nëse po bëni një pyetje si avokat, jeni në rrugë të gabuar. Një pyetje e drejtë është çdo pyetje që ju gjallëron, që buron nga kuriozitet i sinqertë dhe që siç vëren Berger, ju ndihmon të organizoni të menduarit rreth asaj që nuk dini.

Kthehuni tek bazat

Ne kemi zakonin e keq të mbivlerësimit të njohurive tona për çdo temë të caktuar. Ky iluzion, mund të çojë në supozime dhe besime të rreme që i “infektojnë” proceset tona të të menduarit. Një nga mënyrat për të hequr dorë nga ky zakon, është të fillojmë me pyetjen më themelore që mund të formulojmë.

Artisti konceptual Xhonaton Kits i quan “pyetje naive”. Ndërkohë gjeokimisti Houp Jahren i quan “pyetje kurioziteti”. Cilado qoftë etiketa, ato janë në thelb lloji i pyetjes që mund të bëjë një fëmijë. Përfitimi nga pyetje të tilla, kërkon që ne të gërmojmë më thellë dhe të ngadalësojmë të menduarit tonë, gjë që nga ana tjetër, mund të na zbulojë të panjohura ose informacione që mund të na kenë shpëtuar herën e fundit që kemi eksploruar mbi këtë temë. Thelbi është se të qenit kurioz, na ndihmon të lidhemi me të tjerët, dhe kjo lidhje na bën më të angazhuar me jetën.

Praktikoni të bërit e pyetjeve

Gjërat kryesore janë ndershmëria dhe kurioziteti. Elison Bruks dhe Lezli K.Xhon, përkatësisht profesoreshë e asociuar dhe profesor i administrimit të biznesit, rekomandojnë disa praktika më të mira. Ata ju këshillojnë që bëni pyetje më pak të ndjeshme, të favorizoni pyetjet e njëpasnjëshme, t’i mbani pyetjet të hapura, të angazhoheni me një ton të rastësishëm, t’i kushtoni vëmendje dinamikës së grupit, dhe natyrisht të dëgjoni me vëmendje.

“Lajmi i mirë është se duke bërë pyetje, ne e përmirësojmë natyrshëm inteligjencën tonë emocionale, gjë që nga ana tjetër na bën pyetës më të mirë” thonë ata në HarvardBusiness Review. Këto sugjerime do t’ju shërbejnë shumicën e kohës, por Bruks dhe Xhonparalajmërojnë se ka disa rrethana kur ato nuk do të jenë të zbatueshme (si p.sh. gjatë negociatave intensive, por edhe nëse jeni në profesion avokat).

Po ashtu ju mund të praktikoni bërjen e pyetjeve për veten tuaj. Ferris rekomandon mbajtjen e një liste pyetjesh në një ditar. Ato mund të jenë vetë-reflektuese, të nxisin planet për të ardhmen ose mund të jenë thjesht mendime kur jeni të nervozuar dhe zemëruar.

Ferris thotë se edhe nëse 90 për qind e pyetjeve tuaja të ditarit janë koti, edhe nëse ia vlen të ndiqen vetëm 10 për qind tyre, kjo është një shkallë e madhe suksesi. Pasi i inkurajon njerëzit të gjejnë kohë për të bërë pyetje fantastike absurde: Si do ta realizonit punën e një jave brenda 2 orësh? Çfarë do të bënit nëse do të fitonit lotarinë? Nëse do të mund të projektonit një qytet nga e para, si do ta bënit? Nëse do ta dinit ditën kur do të vdisnit, si do ta ndryshonte kjo jetën tuaj sot?

“Këto lloj pyetjesh absurde ju detyrojnë të shkelni disa nga kufijtë në sferën e rehatisë që keni krijuar për veten, dhe kjo është ajo që i bën kaq të fuqishme” thotë Ferris. Përtej gëzimit të zbulimit, dijeni se pyetjet që bëni janë problemet që zgjidhni. Ato ju ndihmojnë të lidheni me të tjerët dhe t’i forconi ato marrëdhënie.

Dhe ato janë gjithashtu mjetet tuaja kryesore për të mësuar rreth botës tuaj, si ajo e jashtme që ju rrethon, ashtu edhe ajo e brendshme brenda jush. Pra bërja e pyetjeve, është mënyra më e mirë për të thelluar të kuptuarit tuaj mbi gjërat që kanë rëndësi për jetën tuaj. / “Big Think” – Bota.al

Lajmet

Radoniqi për rezultatet e zgjedhjeve: Duhet t’i presim edhe ankesat nga PZAP

Published

on

By

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka vendosur rinumërimin e fletëvotimeve të 16 kutive të votimit, ku pesë nga to janë për kryetarë të Komunave, ndërsa 11 të tjera për Kuvende Komunale.

Drejtori i sekretariatit të KQZ-së ka paraqitur sot para anëtarëve të Komisionit propozimin për rinumërimin e 16 vendvotimeve ku përfshihet një kuti e votimit në Deçan, një në Gllogoc, dy në Gjilan, një në Lipjan, dy në Prishtinë dy në Prizren, një në Shtime dhe një Suharekë.

Ndërsa, Drejtori i Sekretariatit të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, Besnik Buzhala ka treguar pse nuk janë shpallur rezultatet e zgjedhjeve lokale brenda afateve që ishte, pra sot. E kjo erdhi pas pyetjes së anëtarit të PDK-së në KQZ, Ilir Gashi, për këtë çështje.

Procesi i numërimit në QNR më së voni përfundon ditën e nesërme. Por për detaje  numërimit sipas rekomandimit varet sa fletëvotime janë e si ka me shku numërimi. Ndërsa sipas planit operacional që ka miratuar KQZ, shpallja përfundimtare e rezultateve është dashtë të ndodhte shumë me datë 22, meqenëse sot nuk kemi mujt me implementu një aktivitet. Mendoj që ky proces përfundon sa i përket numërimit të gjithë fletëvotimeve”, tha ai.

Këtu u plotësua edhe me ndërhyrjen e kryetarit të KQZ-së, Kreshnik Radoniqi, i cili tha e duhet të priten dhe vendimet e PZAP-së për ankesat.

“Pa paragjykuar ndonjë vendim të PZAP, sa e kemi pa PZAP është e vërshuar nga ankesat kështu që duhet me prit edhe ankesat nga PZAP para se me u shpall rezultati.

Në mbledhjen e KQZ-së anëtari i Lëvizjes Vetëvendosjes në KQZ, Sami Kurteshi ka bërë një thirrje për Prokurorinë që t’i hetojnë vendvotimet me asistencë.

“Ftoj Prokurorinë që t’i hetojë rastet me asistencë rrënjësisht, sepse nuk është e mundur që në një qytet të ketë 10% të votimeve me asistencë”, tha ai.

Në këtë mbledhje, KQZ vendosi edhe për dizajnin dhe përmbajtjen e fletëvotimeve për raundin e dytë të zgjedhjeve për Kryetarë të Komunave. Ky miratim u bë për të mundësuar zhvillimin e votimit jashtë Kosovës./EO

Continue Reading

Lajmet

UBT dhe Universiteti i Minho-s nënshkruajnë marrëveshje bashkëpunimi akademik në Braga

Published

on

By

Në kuadër të vizitës zyrtare në qytetin historik të Braga-s, Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, dhe Rektori i Universitetit të Minho-s, Prof. Dr. Rui Vieira de Castro, nënshkruan një marrëveshje bashkëpunimi me qëllim forcimit të bashkëpunimit midis dy institucioneve.

Kjo marrëveshje ka si objektiv të promovojë shkëmbimin e studentëve të ciklit të parë dhe të dytë, duke ofruar mundësi për përvoja akademike dhe kulturore nga të dyja anët. Gjithashtu, marrëveshja parasheh mbikëqyrjen e përbashkët të tezave të masterit, nxitjen e hulumtimeve dhe inovacionit në fushat përkatëse.
Një aspekt i rëndësishëm i kësaj marrëveshjeje është lehtësimi dhe zhvillimi i përbashkët i planeve dhe kurrikulës së programeve me interes të përbashkët në përputhje me politikat zhvillimore dhe kërkesat e tregut.
Me këtë marrëveshje, dy rektorët u zotuan se do të angazhohen për të krijuar një partneritet të qëndrueshëm dhe të frytshëm, i cili do të sjellë përfitime të ndërsjella për të dyja institucionet./UBTNews

Continue Reading

Lajmet

​Kërkohet paraburgim ndaj të miturit për kontrabandimin e 5 shtetasve kinezë

Published

on

By

Prokuroria Themelore në Ferizaj, Departamenti për të Mitur, ka kërkuar nga Gjykata Themelore në Ferizaj, caktimin e masës së paraburgimit ndaj të miturit, nën dyshimet se ka kryer veprën penale kontrabandë me migrantë.

Ekziston dyshimi i bazuar se më 21 tetor 2025 rreth orës 20:20, në Seqishtë, Hani i Elezit, saktësisht te Parku memorial “Bllaca 99”, i mituri ka organizuar-kontrabanduar kalimin e jashtëligjshëm të migrantëve, saktësisht pesë persona me shtetësi kineze, duke kaluar vijën kufitare Kosovë-Maqedoni e Veriut.

Personi i mituri fillimisht ishte takuar dhe kishte komunikuar me personat në fjalë në shtetin e Serbisë, dhe kishin bërë marrëveshje që për secilin person të marrë pagesë në vlerë prej 20 euro, e më pas i merr personat nga shteti i Serbisë, hyjnë në shtetin e Kosovës, ku i mituri siguron një automjet, ku e drejton një person deri më tani i panjohur, dhe i fusin në veturë që të gjithë, e më pas të njëjtit i dërgon te vija kufitare Kosovë-Maqedoni Veriore, ku aty nga njësiti patrullues kufitar janë vërejtur dhe kanë arritur të ndalojnë që të gjithë dhe t’i shoqërojnë në stacionin policor kufitar rajoni Lindje-Kaçanik, ku i mituri edhe është arrestuar, me këtë kishte për të kryer veprën penale kontrabandim me migrantë.

I mituri me vendim të Prokurorit të Shtetit gjenden nën masën e ndalimit 24-orë./KP

Continue Reading

Lajmet

Trajneri i Suedisë i diagnostikuar me leukemi: Më i fortë, sepse e kuptova rëndësinë e jetës

Published

on

Trajneri Anders Torstensson, njëri prej protagonistëve më të mëdhenj të Suedisë që është pagëzuar edhe si ‘Leicester suedez’, prej muajsh po lufton një betejë shumë më të fortë jashtë fushave të lojës.

Në gusht të vitit 2024, Torstensson mësoi një lajm të tmerrshëm; u diagnostikua me leucemi linfatike kronike.

“Që nga ai moment e ndjej veten akoma më të fortë sepse kuptova rëndësinë e jetës, rëndësinë e çdo ditë këtu-pohon trajneri 59 vjeçar-sot nuk ndihem ndryshe në krahasim me ditët kur nuk e dija për sëmundjen. Në një farë mënyre e lë diagnozën në spital. E kam pranuar dhe nuk është diçka që më prek thellë.”, tha ai.

Por në anën tjetër diagnoza me kancer i ka mësuar Torstensson se nuk duhet marrë asgjë për të mirëqenë dhe nuk duhet të i shtyejmë gjërat për t’i bërë të nesërmen.

“Nuk marr asgjë për të mirëqenë dhe nuk i shtyj gjërat për t’i bërë të nesërmen, edhe kjo një arsye që fituam. Të gjithë pyesin për sekretin tonë, por nuk ka asnjë të tillë. Janë rreth 500 gjëra mbi të cilat kemi punuar cdo ditë me një kujdes të jashtëzakonshëm dhe nuk kemi bërë kompromis për asgjë.”, tha ai./S.K/EO/

Continue Reading

Të kërkuara