

Kuriozitete
Arsyeja pse këndimi është i mirë për trurin
Published
3 weeks agoon
By
UBT NewsMuzika ka fuqi të qetësojë mendjen, të forcojë shëndetin e trurit dhe t’i afrojë njerëzit me njëri-tjetrin. Qoftë duke kënduar, duke dëgjuar apo duke krijuar muzikë, të gjitha këto aktivitete e ndihmojnë shëndetin.
Nëse dikush ka ndonjë këngë në shpirt, këshillohet ta këndojë me zë të lartë, qoftë në makinë gjatë rrugës për në punë apo në karaoke me shoqërinë.
“Edhe nëse nuk je Beyoncé, ia vlen të këndosh”, thuhet në artikullin e The Washington Post.
“Askush nuk të thotë të mos vraposh nëse nuk je i mirë në këtë. Nuk ka rëndësi sa i aftë je”, ka thënë Daniel Levitin, profesor i neuroshkencës në Universitetin McGill.
Të krijuarit muzikë ndihmon trurin dhe shëndetin mendor
“Muzika a prekë emocionalisht, mund të na lëvizë fizikisht e na lidhë me të tjerët”, ka thënë Daniel Bowling, profesor i psikiatrisë në Universitetin Stanford. Ai studion trajtimet që përdorin muzikën për përmirësimin e shëndetit mendor.
Studimet kanë treguar se dëgjimi i muzikës ndihmon në uljen e stresit, përmirëson humorin dhe ndihmon njerëzit që më lehtë të përballen me emocionet negative, duke i nxitur ato pozitive.
Muzika çliron dopaminë, aktivizon sistemin e trurit, i cili ndihmon njeriun të ndihet “i shpërblyer”, bërja muzikë me anë të zërit ose me ndonjë instrument ka edhe më shumë ndikim.
“Në vend që të jesh vetëm dëgjues pasiv, ti fiton kontroll mbi muzikën që krijon”, ka shpjegar Bowling.
Një studim me të rriturit i realizuar më 2022 ka zbuluar se të kënduarit në karaoke rrit ndjenjën e përfshirjes dhe ndjenjën se jeta ka kuptim. Një tjetër studim me 8,000 binjakë në Suedi ka treguar se ata që kalonin më shumë kohë duke bërë muzikë kishin ndjeshmëri emocionale më të zhvilluar.
“Sa më shumë që investon në muzikë, aq më shumë përmirësohesh dhe aq më thellë lidhet truri me të”, ka thënë Bowling.
Të bërit muzikë ndihmon edhe në mbrojtjen e trurit ndërsa njerëzit plaken.
“Muzika ndihmon në ndërtimin e lidhjeve të reja në tru edhe nëse nuk je i aftë”, ka shpjeguar Levitin.
Një studim me 132 të moshuar ka treguar se ata që praktikonin piano ose dëgjonin muzikë në mënyrë aktive për gjashtë muaj, kishin përmirësime në kujtesën e përkohshme dhe në strukturën e trurit.
Ndërsa një tjetër studim i vitit 2025 ka treguar se një vit praktikë në piano ndihmon fleksibilitetin mendor.
“Kur mëson të luash muzikë, lidhesh fizikisht e mendërisht me veprat më të mëdha të mendjeve më të mëdha që kanë jetuar ndonjëherë. Mund të ulesh në piano e të vendosësh gishtat aty ku i vendoste kompozitori Chopin”, tha Levitin.
Muzika lidh njerëzit me njëri-tjetrin
Bërja e muzikës në grup, në një kor, në një sesion me miq apo në karaoke, shumëfishon përfitimet, veprimet e njerëzve sinkronizohen me ritmin me të tjerët. Trokitja me duar në të njëjtin ritëm me dikë, i bën njerëzit të ndihen më të lidhur.
Muzika bashkon aktivitetin e trurit. Studimet me imazhe të trurit kanë treguar se aktiviteti nervor bëhet më i ngjashëm midis njerëzve që bëjnë muzikë së bashku, sesa kur thjesht dëgjojnë muzikë. Të kënduarit në grup mund të ulë nivelet e hormonit të stresit, kortizolit, dhe të rrisë lirimin e oksitocinës, hormonit që forcon lidhjet shoqërore.
“Nëse ke një përvojë pozitive shoqërore, oksitocina e bën atë edhe më të kënaqshme”, ka thënë Bowling.
Një studim i vitit 2015 ka treguar se këndimi është mënyrë e shkëlqyer për të thyer akullin dhe për të forcuar shpejt ndjenjat e afërsisë mes njerëzve. “Të këndosh në grup është mënyra më e mirë për të ‘shuar egon’ dhe për të ndier veten më të lidhur me të tjerët dhe me diçka më të madhe”, ka thënë Levitin.
Si të fillosh të këndosh dhe të krijosh muzikë
Gjatë pjesës më të madhe të historisë njerëzore, muzika është bërë vetëm drejtpërdrejt.
“Për mijëra vjet, njerëzit kanë bërë muzikë së bashku. Nuk kishte të regjistruar. Ishte pjesë e natyrshme e jetës”, tha ai.
“Këshilla ime është: asnjëherë nuk është vonë për të filluar”, ka thënë Levitin.
Filloni me hapa të vegjël. Vetë dëgjimi i muzikës është hap i parë me shumë përfitime. Mund të filloni duke trokitur me ritmin e këngëve që ju pëlqejnë, dhe më pas mund të këndoni ose të provoni një instrument.
Luani muzikë me të tjerët, nëse ju bën të ndiheni mirë.
“Njerëzit gjithmonë kanë kënduar së bashku. Askush nuk thoshte: ‘Ti nuk je mjaftueshëm i mirë’”, ka thënë Levitin.
Nëse nuk ndiheni rehat të këndoni me të tjerët, Bowling tha “mund të filloni lehtë në privatësinë e dushit apo makinës”.
Qëndroni të fokusuar te përfshirja, jo te përsosmëria.
“Ndjenja e vetëbesimit dhe mjeshtërisë vjen me kohën dhe praktikën, por përfitimet kryesore të muzikës janë të menjëhershme”, ka thënë Bowling.
Levitin, i cili ka marrë mësime edhe nga Joni Mitchell, ka thënë se mësimi më i madh që mori ishte:
“Mos u përpiq të tingëllosh si këngëtar. Thjesht lejo historinë e këngës të dalë natyrshëm”.
Kuriozitete
Kina po kontrollon shiun me dronë: Teknologjia që “komandon” motin
Published
1 day agoon
July 2, 2025By
UBT News
Kina ka filluar zyrtarisht testimet për të kontrolluar motin dhe këtë po e bën përmes dronëve të teknologjisë së lartë që krijojnë reshje artificiale.
Në rajonin e thatë të Xinjiang, dronët lëshuan në atmosferë kimikate si jodidi i argjendit, duke stimuluar formimin e reve e rritjen e sasisë së shiut me 4%.
Sasia ishte e mjaftueshme për të krijuar stuhi të dendura, të afta të mbushnin dhjetëra pishina olimpike.
Kjo teknologji e re është pjesë e një plani të madh kombëtar, që synon të shtrihet në të gjithë vendin deri në fund të vitit 2025, me synimin kryesor të mbështesë bujqësinë dhe zonat që vuajnë nga thatësirat ekstreme.
Ndërsa Kina shkon drejt një epoke ku shiut mund t’i “komandohet”, ekspertët ngrejnë pyetje serioze mbi ndikimin afatgjatë të manipulimit të motit: Çfarë ndodh kur natyra i bindet teknologjisë?
Kuriozitete
Koleksionistja qan nga emocionet kur blen në ankand fustanin e Princeshës Diana
Published
3 days agoon
June 30, 2025By
UBT News
Shtëpia e ankandeve Julien’s Auctions përjetoi një moment të pazakontë emocional disa ditë më parë, kur Renae Plant, koleksioniste dhe themeluese e Muzeut të Princeshës Diana, shpërtheu në lot dhe ra në dysheme nga emocionet, pasi arriti të bëjë të sajin fustanin blu me lule të markës Bellville Sassoon, të njohur si “Fustani i Kujdesit” (Caring Dress).
Kjo është një nga veshjet më të dashura të Princeshës Diana, të cilin e kishte veshur të paktën nëntë herë gjatë fundit të viteve ’80 e fillimit të viteve ’90.
Për këtë veshje, Plant pagoi 400,000 dollarë nga gjithsej 1.9 milionë dollarë që shpenzoi për të blerë 35 objekte personale të princeshës në një ankand të vetëm, të mbajtur më 26 qershor në Los Angeles. Koleksionistja rrëfeu se për të realizuar këto blerje, ajo dhe bashkëshorti i saj hipotekuan sërish shtëpinë.
“Kur i shoh të ofrojnë kaq pak, e di që nuk do të jenë në gjendje ta mirëmbajnë këtë trashëgimi. Ne nuk jemi të pasur — të gjitha fondet vijnë nga donacione. Ne gjithmonë e hipotekojmë shtëpinë tonë kur e bëjmë këtë,” tha ajo për People, duke shtuar se kjo është hera e tretë që marrin një vendim të tillë.
“Fustani i Kujdesit”, i quajtur kështu sepse Diana e vishte shpesh gjatë vizitave në spitale, ka një domethënie të veçantë për Plant. Ai përfaqëson lidhje personale me princeshën, që daton nga një moment i shkurtër, por i paharrueshëm gjatë një turneu në Australi, ku Plant, atëherë 18 vjeç, pati rastin ta takonte Dianën. Ky takim i ndryshoi jetën dhe e frymëzoi ta përkushtojë jetën e saj ne ruajtjen e trashëgimisë së princeshës.
“Ndjej se ky fustan – Fustani i Kujdesit – pasqyron në mënyrë të përsosur mirësinë e saj, empatinë, humanizmin, gjithçka që përfaqëson muzeu ynë dhe gjithçka që bëjmë,” shpjegoi ajo.
Plant e lançoi muzeun online më 2019. Sot, koleksioni përfshin mbi 2,700 objekte personale dhe historike të Princeshës Diana e konsiderohet një nga më të mëdhenjtë në botë i këtij lloji. Në muajt në vijim, ajo planifikon ta ekspozojë koleksionin në vende të ndryshme të botës përmes ekspozitave të përkohshme.
Megjithatë, ëndrra më e madhe mbetet: “Ta kthejmë koleksionin në Britani, aty ku i përket, në një vend të përhershëm ku do të gëzojë respekt dhe nder, pasi ne të mos jemi më.” Ajo e përshkruan veten si një lloj tjetër koleksionisteje: “Disa njerëz blejnë objekte për t’i veshur. Ky nuk është rasti për ne. Ne jemi të përkushtuar për të ruajtur objekte historike dhe për të treguar historinë e Dianës dhe trashëgiminë e saj për brezat që do të vijnë.
Kuriozitete
Ç’bëjnë prindërit holandezë që fëmijët e tyre janë më të lumturit në botë?
Published
3 days agoon
June 30, 2025By
UBT News
Fëmijët holandezë janë vazhdimisht në krye të listave për mirëqenie dhe lumturi dhe raporti i fundit i UNICEF-it për vitin 2025 nuk përbën përjashtim.
Në këtë raport, që analizon mirëqenien e fëmijëve në shtete të ndryshme, Holanda shquhet për standardet e larta të zhvillimit fizik, mendor dhe emocional të fëmijëve. Por pse pikërisht Holanda? Çfarë e bën kaq ndryshe përvojën e fëmijërisë në këtë vend?
Më shumë liri, më shumë lumturi
Sipas prindërve holandezë, çelësi është i thjeshtë: fëmijëve u jepet liri që në moshë të vogël. Qoftë përmes biçikletës, mjeti ikonik për njerëzit në këtë vend, apo thjesht duke i lejuar të shkojnë në shkollë apo te një mik, fëmijët holandezë mësojnë që herët të orientohen dhe të kujdesen për veten.
Në qytete si Haarlem dhe Amsterdam, është e zakonshme të shohësh fëmijë të vegjël që shëtisin vetëm, hyjnë në dyqane a ndalojnë për akullore, pa praninë e prindërve. Kjo liri nuk është rastësi, por pjesë e filozofisë së prindërimit në Holandë, e cila synon të rrisë fëmijë të pavarur e të aftë për të marrë vendime vetë.
Pavarësia që ndikon te shëndeti mendor
Mungesa e lirisë fizike në fëmijëri ndikon negativisht te mendja. Sipas një studimi të vitit 2023, rënia e mundësive për të luajtur e lëvizur në mënyrë të pavarur është një ndër faktorët që shpjegojnë rritjen e çrregullimeve mendore te adoleshentët. Lëvizja e lirë, loja jashtë dhe ndërveprimet spontane pa ndërhyrjen e të rriturve ndërtojnë vetëbesimin, kreativitetin dhe një ndjesi të fortë kontrolli të brendshëm, të gjitha lidhen me mirëqenien psikologjike.
Kultura e besimit dhe normalizimi i pavarësisë
Holandezët i besojnë fëmijëve të tyre dhe kjo është një nga arsyet kryesore pse ata janë të lumtur. Në vend që të ndërtojnë fëmijëri të mbështetur tek frika dhe mbikëqyrja konstante, prindërit normalizojnë idenë që fëmijët janë të sigurt edhe pa prindërit pranë. Kjo nuk është mungesë përkujdesjeje, përkundrazi, është një formë besimi që u mëson fëmijëve se janë të aftë të përballen me botën. Pikërisht ky besim i bën fëmijët holandezë më të lumturit në botë.
A mund të mësojmë diçka nga kjo përvojë?
Ky model nuk është i lehtë për t’u aplikuar në çdo kontekst, faktorë si siguria publike, infrastruktura dhe kultura luajnë rol të rëndësishëm. Ndoshta është koha të rishohim mënyrën si e kuptojmë “kujdesin prindëror”. Në vend që t’i mbrojmë fëmijët nga çdo gjë, ndoshta mund t’i ndihmojmë të mësojnë si të përballen me botën – hap pas hapi, rrugë pas rruge, eksperiencë pas eksperience.

Stina e verës sjell gëzim, relaks dhe një ndjenjë rigjallërimi. Megjithatë, mund të shoqërohet edhe me ndjenjë përgjumjeje dhe dobësie.
Nëse e ndien veten pa energji gjatë verës, mos u shqetëso – nuk je i vetëm.
Në këtë artikull do të shqyrtojmë shtatë arsye pse mund të ndihesh i dobët gjatë verës, duke hedhur dritë mbi faktorët që ndikojnë në gjallërinë tonë dhe duke ofruar këshilla të vlefshme për ta përballuar këtë periudhë me lehtësi.
Dehidratimi
Me rritjen e temperaturave, është thelbësore të qëndrojmë të hidratuar, gjatë verës djersisim më shumë për shkak të nxehtësisë, duke rritur rrezikun për dehidrim. Edhe një dehidrim i lehtë shkakton lodhje, marrje mendsh dhe ndjesi të përgjithshme dobësie.
Mos harro të pish shumë ujë dhe përfshi në dietën tënde fruta dhe perime të pasura me ujë për të rikthyer elektrolitet.
Lodhja nga nxehtësia (Heat Exhaustion)
Ekspozimi i tepërt ndaj temperaturave ulë nivelet e energjisë, duke shkaktuar dobësi dhe lodhje, lodhja nga nxehtësia ndodh kur trupi nuk arrin të rregullojë temperaturën e vet, zakonisht për shkak të qëndrimit të gjatë në diell dhe mungesës së lëngjeve.
Për ta parandaluar: kërko hije, vish rroba të lehta dhe ajrosëse dhe shmang aktivitetet e rënda gjatë orëve më të nxehta të ditës.
Mungesa e gjumit cilësor
Ditët më të gjata dhe aktivitetet sociale verës ndikojnë në cilësinë dhe oraret e gjumit, gjumi i pamjaftueshëm mund të të lërë të përgjumur, pa përqendrim dhe me ndjesi dobësie. Krijo ambient të përshtatshëm: mbaj dhomën të freskët, vendos rutinë të rregullt e praktikoni teknika relaksimi para se të flesh.
Gjumi cilësor është kyç për të rifreskuar trupin dhe për të mbajtur energjinë në nivele optimale.
Alergjitë sezonale
Vera mund të jetë sfiduese për ata që vuajnë nga alergjitë, poleni, pluhuri në ajër janë më të përhapur gjatë kësaj stine, duke shkaktuar lodhje, bllokim të hundëve. Nëse dyshon se ke alergji, këshillohu me një mjek që mund të të ndihmojë me këshilla, ilaçe ose ndryshime në stilin e jetesës.
Ushqyerja e papërshtatshme
Vera është e mbushur me ushqime joshëse, ushqime të skarës dhe ëmbëlsira të shumta, edhe pse është në rregull të shijosh këto ushqime, është shumë e rëndësishme të ruash një dietë të balancuar. Konsumi i pijeve me sheqer dhe alkoolit shkakton mungesë të vitaminave, luhatje të sheqerit në gjak dhe rënie të energjisë. Zgjidh ushqime të pasura me vlera si fruta të freskëta, perime, drithëra të plota e proteina të dobëta për të ushqyer trupin me energji.
Mungesa e vitaminës D
E njohur edhe si “vitamina e diellit”, sintetizohet nga trupi kur ekspozohemi ndaj rrezeve të diellit, për shkak të vapës së madhe dhe përdorimit të kremrave mbrojtës, mund të kemi më pak ekspozim ndaj diellit, gjë që mund të çojë në mungesë të kësaj vitamine.
Mungesa e vitaminës D lidhet me lodhje dhe dobësi muskulore. Diskuto me mjekun për mundësinë e marrjes së suplementëve, gjej kohë për të qëndruar në diell në mënyrë të sigurt për të mbajtur nivelet optimale të vitaminës D.
Stresi mendor dhe emocional
Edhe pse vera është kohë pushimesh, sjellë edhe stres qoftë nga pritshmëritë për pushime perfekte a ngjarje shoqërore. Stresi ndikon drejtpërdrejt në energjinë tonë, duke na lënë të lodhur dhe pa fuqi. Praktiko kujdesin ndaj vetes përmes meditimit, teknika të frymëmarrjes, ose aktivitete që të sjellin kënaqësi. Marrja e kohës për të kujdesur për shëndetin mendor është thelbësore për të përballuar dobësinë e shkaktuar nga stresi.

Çfarë ndodh nëse hani një qershi me krimb të fshehur brenda?

Jeff Bezos nuk plotëson ‘TEKAT’ e Lady Gaga-s, këngëtarja nuk performoi në dasmën e miliarderit

Trump dhe Putin do të zhvillojnë një bisedë telefonike

Jurgen Klopp me mesazh pikëllues për humbjen e ish-lojtarit të tij, Diogo Jota

Ballkani përballet me thatësirë të madhe dhe kufizime të ujit si pasojë e valës së nxehtësisë

Përplasja ligjore Blake Lively – Justin Baldoni – Aktorja kërkon prova nga emra të famshëm

Klopp i jep lamtumirëm Diogo Jotas: Ishte një mik i shkëlqyer

BE-ja aktivizon mekanizmin e Mbrojtjes Civile për të luftuar zjarret në Evropë

Merz bën thirrje për marrëveshje tarifore të shpejtë dhe të lehtë me SHBA-në
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet3 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT4 weeks ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës