Lajmet

Arrati, dëbim, pajtim – Qendër e re e kujtesës në Berlin

Qendra e re e dokumentacionit në Berlin i kushtohet historisë së dëbimeve nga vendlindja në të gjithë botën. Kjo qendër kujton edhe 14 milionë gjermanët, që humbën vendlindjen pas Luftës së Dytë Botërore.

Publikuar

Gjithçka u zhvillua ndryshe. Lufta i shkatërroi të gjitha planet e Stefan Fergerit, kur ishte 14 vjeç. Në vend të jetës në konvikt erdhi dëbimi. Familja e tij u largua nga veriu i Serbisë, atëherë pjesë e Jugosllavisë nga frika e Ushtrisë së kuqe. Stefani “më i madhi” në grupin e refugjatëve, kishte detyrën e drejtimit të automjetit deri në Austri. Kjo është një nga historitë që rrëfehen në Qendrën e Arratisë, Dëbimit dhe Pajtimit. Ky vend të kujton faqen më të errët të historisë gjermane dhe pasojat që solli ajo. Rreth 1 kilometër e gjysmë larg vendit më të rëndësishëm të kujtesës për mizoritë e nazistëve, monumentit që kujton Holokaustin. Të hënën (21.06) këtë qendër e inaguron zyrtarisht kancelarja Angela Merkel.

“Të kuptosh, se çfarë do të thotë humbje”

Studiuesja, Gundula Bavendamm është drejtuese e Qendrës së Dokumentacionit nga viti 2016. Ajo e shikon këtë qendër si një vend të kujtesës dhe të mësimit të historisë. “Në qendrën e dokumentacionit bëhet fjalë për arratinë dhe dëbimin e gjermanëve, por edhe të shumë njerëzve të tjerë.” Një fjali simbol qëndron në krye. “Të kuptosh, se çfarë do të thotë humbje.”

Në katin e parë të ekspozitës së rregullt vizitorët kanë mundësi të ndjekin hisotrinë europiane dhe botërore të migracionit të detyruar, deri në dëbimin e njerëzve nga Siria, apo të myslimanëve Rohinxha nga Mianmari budist.

Tek fati i 14 milionë gjermanëve të dëbuar pas Luftës së Dytë Botërore në katin e dytë të ekspozitës mëson vetëm pasi ke kaluar stacionet e informimit për kohën e nazizmit, Holokaustin dhe rolin e aleatëve. Shkaku dhe pasoja në histori përshkruhen kështu në mënyrë sa më ilustrative.

Dokumentationszentrums Flucht, Vertreibung, Versöhnung in Berlin

Të dëbuarit nuk ishin të mirëpritur në perëndim

Faza e tretë e ekspozitës i kushtohet ardhjes dhe shpërndarjes së personave të dëbuar në zonat e pushtuara nga aleatët në Gjermani. Në ekspozitën prej 5000 metrash katrorë gjenden eksponate të ndryshme, video të dëshmitarëve të kohës dhe tabela informuese.

Gjermanët nazistë ndezën një luftë shfarorëse, që u kushtoi jetën miliona njerëzve. Kur lufta mori fund, shumë gjermanë nga Lindja, edhe shumë polakë e hungarezë u dëbuan. Të ashtuquajturit “të dëbuarit nga vendlindja” duhet të merrnin arratinë drejt perëndimit në katër zonat e pushtuara nga fuqitë fituese. Në zonën sovjetike për shembull pas lufte gati një e treta e banorëve ishin refugjatë. Të mirëseardhur ata shpesh nuk ishin, në një kohë që pas lufte sundonte kudo varfëria dhe uria.

Hapësira e heshtjes

Shumica e të dëbuarvë në Gjermaninë perëndimore u organizuan në shoqata të ndryshme, shpesh me orientim konservator. Në vitet e para të Republikës Federale ata përbënin 20% të votuesve. Në Gjermaninë lindore, RDGJ të dëbuarit quheshin “të zhvendosur”, nga vitet 50-të tema e të dëbuarve në RDGJ u kthye në një temë tabu.

Grindje e vazhdueshme për kujtesën historike

Hapja e ekspozitës tani i ngjason një mrekullie të vogël. 22 vite kaluan që nga ideja e parë deri tek ekspozita përfundimtare. Kjo vonesë lidhet me debatin mjaft kontrovers që shkakton tema e të dëbuarve dhe me Erika Steinbach. Deputetja e CDU-së nga viti 1998-2014 ishte një drejtuese me influencë e Shoqatës së të Dëbuarve, (BdV) me rreth 1,3 milionë anëtarë. Që në fund të shekullit të kaluar ajo kishte idenë e themelimit të qendrës, por për vendin dhe konceptimin e kësaj qendre u ndez një debat i ashpër, që çoi edhe në pakënaqësi diplomatike me Çekinë dhe sidomos me Poloninë. Kjo qendër u pa me skepticizëm, sepse kishte dyshime, që gjermanët kështu mund të stilizojnë veten si viktima dhe të largojnë vëmendjen nga koha e nazizmit.

Dr. Gundula Bavendamm

Në vitin 2008 Bundestagu vendosi krijimin e fondacionit. Erika Steinbach humbi influencën, në vitin 2017 ajo u largua nga CDU-ja dhe drejtuesja e qendrës, Gundula Bavendamm nuk e ftoi ish-deputeten e CDU-së në ceremoninë e hapjes së qendrës, e cila tani mbështet populistët e djathtë të AfD-së.

Mbështetje nga politika

Në këshillin e fondacionit janë të përfaqësuar qeveria, kishat, shoqata e të dëbuarve, por edhe politikanë, si deputeti i CDU-së, Stephan Mayer. Për Deutsche Wellen ai thotë, se ngritjen e kësaj qendre ai e ka për zemër si nip i gjermanëve sudetë. Sipas tij kjo qendër kontribuon në “pajtimin e gjermanëve me veten”. Të dëbuarit kanë tani një vend ku “kujtohet fati i miliona vetëve dhe zbardhet ky kapitull i fundit i Luftës së Dytë Botërore.”

Në konferencën e shtypit drejtuesja, Gundula Bavendamm u pyet se pse zgjati kaq shumë ngritja e qendrës. “Për kapituj të dhimbshëm” të historisë së tyre, tha drejtuesja, “shoqëritë kanë nevojë për një kohë të caktuar.”

Nga 23 qershori qytetarët mund ta vizitojnë falas Qendrën për Arratinë, Dëbimin dhe Pajtimit në Berlin.

Deutschland Berlin | Dokumentationszentrum Flucht, Vertreibung, Versöhnung

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Gjermania thotë se i ka dërguar Ukrainës edhe një sistem Patriot

Publikuar

nga

Gjermania tha më 5 korrik se në Ukrainë tashmë është dërguar edhe një sistem i mbrojtjes ajrore, Patriot, teksa Kievi po vazhdon të përballet me pushtimin e nisur nga Rusia.

“Sistemi tretë Patriot nga Gjermania tashmë ka arritur në Ukrainë”, tha ambasadori gjerman në Ukrainë, Martin Jaeger, përmes një postimi në X.

Në prill, Berlini kishte njoftuar se do t’i jepte Kievit këto lloje të sistemeve të mbrojtjes ajrore.

Ukraina po i bën thirrje mbështetësve të saj perëndimorë që t’i dërgojnë më shumë mbrojtje ajrore, veçmas sisteme Patriot, të prodhimit amerikan. Ky sistem është i aftë të rrëzojë raketa hipersonike të Rusisë.

Më shumë se dy vjet që kur Rusia nisi pushtimin e Ukrainës, Moska po vazhdon të sulmojë sistemin energjetik të Kievit, duke detyruar Ukrainën që të aplikojë reduktime të energjisë elektrike.

Përveç sistemit Patriot, Berlini i ka dhënë Kievit edhe armë të tjera, duke nisur nga artileria e deri tek autoblindat. Pavarësisht se Gjermania i ka dhënë ndihmë ushtarake Ukrainës në vlerë prej miliarda eurosh, kancelari gjerman, Olaf Scholz, është përballur me kritika muajve të fundit për shkak se nuk po lejon dërgimin e raketave me rreze të gjatë veprimi të llojit, Taurus.

Gjermania ka shprehur frikën se këto raketa mund të përdoren për të shënjestruar caqe thellë brenda Rusisë./REL

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Shpronësimi i banorëve në veri, Szunyog: Të gatshëm për ndërmjetësim

Publikuar

nga

Shefi i Zyrës së BE-së, Tomas Szunyog, ka njoftuar se ka marrë një letër nga një grup qytetarësh, të cilët kanë marrë urdhra për dëbim në fund të muajit maj dhe kanë kërkuar ndihmë nga Zyra e BE-së dhe EULEX-i.

Përmes pltaformës ‘X’, Szunyog, bëri të ditur se ka shprehur gatishmërinë për të lehtësuar një seancë informuese me Agjencinë për Krahasimin dhe Verifikimin e Pronës në Kosovë dhe personat e prekur.

Sipas tij, ky sesion do të ofronte një mundësi për të diskutuar rastet individuale dhe për të identifikuar zgjidhjet e duhura për banorët e prekur.

“Përderisa këto raste janë gjykuar me vendime të formës së prerë që janë të detyrueshme dhe ligjërisht të zbatueshme, ekipi im është angazhuar me KPCVA për të siguruar që çdo rast të trajtohet në përputhje me standardet evropiane në fuqi në mënyrë që të gjithë të interesuarve t’u sigurohen zgjidhje konkrete për strehim”, ka shkruar Szunyog në ‘X’.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

34-vjetori i okupimit të RTP-së, Serbia kishte tendencë t’i mbante shqiptarët në terr informativ

Publikuar

nga

Me rastin e 34-vjetorit të okupimit të Radio Televizionit të Prishtinës (RTP), është mbajtur konferencë për media, me ç’rast u evokuan kujtime dhe sfidat e asaj kohe nën pushtimin serb.

Aty u tha se RTP ishte i vetmi burim informacioni dhe se tendencat e Serbisë ishin ta mbanin shqiptarët në terr informacioni.

Ish-drejtori i produksionit të edicionit të lajmeve Qemail Sokoli ka treguar sfidat e mbijetesës së këtij televizioni në kohën kur kanë qenë pushtuesit serbë në Kosovë.

“Me 5 shkurt te vitit 1945, ne Prizren është themeluar radiostacioni i parë profesional me program të rregullt ditor në gjuhën shqipe, dhe në atë serbe – Radio Prizreni. Ishte ky, një sukses i madh i shoqërisë sonë të atëhershme në lëmin radiodivizive. E, me kalimin e administratës në Prishtinë, nga vjeshta e vitit 1946, funksionon si Radio Prishtina (RP). Zhvillimi i Radio Prishtinës ka shkuar krahas zhvillimit të kërkesave të shoqërisë sonë, dhe bëhet pjesë e pandashme e jetës dhe e gjenesise sonë. Pas, mposhtjes të forcave shoviniste serbomadhe në Plenumin e IV të Brioneve, në vitin 1996 krijohen kushtet e favorshme politiko-shoqërore për ne. Ashtu që, me 26 nëntor, nga studentët e Televizionit te Beogradit, për herë të parë ekrani televiziv foli – shqip”, tha ai.

Kurse ish-redaktori i emisionit “Ditari”, Enver Maloku ka thënë se qëllimi i okupuesit ka qenë që të mbyllet televizioni dhe të jetë në terrin informativë. Mirëpo sipas tij, u gjetën mënyra alternative për ta vazhduar.

“Qëllimi ishte se ne ishim i vetmi burim informativ ishte Radio Televizioni i Prishtinës, i besohej vetëm këtij televizioni. Qëllimi ishte ta pengojë të vërtetën. Por në kohën e okupimit u mbyll televizioni, mirëpo u gjetën alternative që të tregohet e vërteta sepse qëllimi i pushtuesit ishte të mbretërojë terri informativ”, tha Maloku.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

IKD paralajmëron: Projektligji për gjykim të arsyeshëm rrezikon kaos në gjyqësor

Publikuar

nga

Instituti i Kosovës për Drejtësi (IKD), sot ka publikuar raportin “Gjykimi brenda afatit të arsyeshëm”, (Problemet kushtetuese të Projektligjit për Realizimin e të Drejtës për Gjykim brenda një Afati të Arsyeshëm Kohor).

Në një konferencë për media u tha se përkundër qëllimit legjitim të Projektligjit për të adresuar çështjen e gjykimit brenda një afati të arsyeshëm kohor, përmbajtja e projektligjit nuk e adreson këtë çështje, madje, ky projektligj, me këtë përmbajtje, rrezikon që më tepër të krijojë kaos në sistemin gjyqësor.

Sipas hulumtuesit të lartë të IKD-së, Gzim Shala, projektligji që synon të rregullojë të drejtën për qytetarët për një gjykim në kohë të arsyeshme ka shumë probleme. Ai tha se në gjykatat themelore mbetën 112 mijë e 623 lëndë të pazgjidhura.

Sipas tij, një kohëzgjatje jo e arsyeshme cenon një prej kompetenteve kyçe të gjykimit të drejtë, e që është gjykimi brenda një afati të arsyeshëm kohor, për të cilën tha se IKD në vazhdimësi ka ngritur si shqetësim.

“Qeveria e Kosovës duhet të ndërmarrë masa për ta kthyer gjyqësorin në binarë. Kuptohet, masat në asnjë rrethanë nuk duhet të tejkalojnë kompetencat e Qeverisë dhe të ndërhyjnë në punën e institucioneve të sistemit të drejtësisë”, tha Shala.

Shala tha se neni 5 i Projektligjit ka përcaktuar se në gjykimin në shkallën e parë, përfundimi i procesit të kryhet brenda tri vjetëve nga fillimi i tij, në shkallë të dytë brenda 2 dhe në hetimin e veprave penale vlen afati maksimal i paraparë në Kodin e Procedurës Penale.

Sipas Shalës, përcaktimi i këtyre afateve si kritere për përllogaritjen e afatit të arsyeshëm kohor, është në kundërshtim të hapur me standardet e vendosura nga GjEDNj në lidhje me gjykimin brenda një afati të arsyeshëm kohor.

Shala tha se caktimi i afatit që një çështje të kryhet brenda pesë vjetësh në shkallë të parë dhe të dytë nuk është afat i arsyeshëm kohor, pasi në Ligjin për Procedurën Kontestimore dhe Kodin e Procedurës Penale, afatet janë shumë më të shkurta.

Sipas tij, ka mundësi që ky “dështim” të ketë ardhur si rezultat i rrethanave objektive, për shembull mbingarkesës së tij me lëndë, kompleksitetit të çështjes, mos përgjigjes adekuate nga ana e institucioneve të tjera, e rrethana tjera.

Veç kësaj, Shala theksoi edhe një cenim tjetër në projektligj, e që është moslejim i ankesës ndaj vendimit të kryetarit të gjykatës.

IKD gjatë kësaj konference i ka rekomanduar Ministrisë së Drejtësisë që të bëjë rishikimin e dispozitave ligjore.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara