Lajmet
Arrati, dëbim, pajtim – Qendër e re e kujtesës në Berlin
Qendra e re e dokumentacionit në Berlin i kushtohet historisë së dëbimeve nga vendlindja në të gjithë botën. Kjo qendër kujton edhe 14 milionë gjermanët, që humbën vendlindjen pas Luftës së Dytë Botërore.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiGjithçka u zhvillua ndryshe. Lufta i shkatërroi të gjitha planet e Stefan Fergerit, kur ishte 14 vjeç. Në vend të jetës në konvikt erdhi dëbimi. Familja e tij u largua nga veriu i Serbisë, atëherë pjesë e Jugosllavisë nga frika e Ushtrisë së kuqe. Stefani “më i madhi” në grupin e refugjatëve, kishte detyrën e drejtimit të automjetit deri në Austri. Kjo është një nga historitë që rrëfehen në Qendrën e Arratisë, Dëbimit dhe Pajtimit. Ky vend të kujton faqen më të errët të historisë gjermane dhe pasojat që solli ajo. Rreth 1 kilometër e gjysmë larg vendit më të rëndësishëm të kujtesës për mizoritë e nazistëve, monumentit që kujton Holokaustin. Të hënën (21.06) këtë qendër e inaguron zyrtarisht kancelarja Angela Merkel.
“Të kuptosh, se çfarë do të thotë humbje”
Studiuesja, Gundula Bavendamm është drejtuese e Qendrës së Dokumentacionit nga viti 2016. Ajo e shikon këtë qendër si një vend të kujtesës dhe të mësimit të historisë. “Në qendrën e dokumentacionit bëhet fjalë për arratinë dhe dëbimin e gjermanëve, por edhe të shumë njerëzve të tjerë.” Një fjali simbol qëndron në krye. “Të kuptosh, se çfarë do të thotë humbje.”
Në katin e parë të ekspozitës së rregullt vizitorët kanë mundësi të ndjekin hisotrinë europiane dhe botërore të migracionit të detyruar, deri në dëbimin e njerëzve nga Siria, apo të myslimanëve Rohinxha nga Mianmari budist.
Tek fati i 14 milionë gjermanëve të dëbuar pas Luftës së Dytë Botërore në katin e dytë të ekspozitës mëson vetëm pasi ke kaluar stacionet e informimit për kohën e nazizmit, Holokaustin dhe rolin e aleatëve. Shkaku dhe pasoja në histori përshkruhen kështu në mënyrë sa më ilustrative.

Të dëbuarit nuk ishin të mirëpritur në perëndim
Faza e tretë e ekspozitës i kushtohet ardhjes dhe shpërndarjes së personave të dëbuar në zonat e pushtuara nga aleatët në Gjermani. Në ekspozitën prej 5000 metrash katrorë gjenden eksponate të ndryshme, video të dëshmitarëve të kohës dhe tabela informuese.
Gjermanët nazistë ndezën një luftë shfarorëse, që u kushtoi jetën miliona njerëzve. Kur lufta mori fund, shumë gjermanë nga Lindja, edhe shumë polakë e hungarezë u dëbuan. Të ashtuquajturit “të dëbuarit nga vendlindja” duhet të merrnin arratinë drejt perëndimit në katër zonat e pushtuara nga fuqitë fituese. Në zonën sovjetike për shembull pas lufte gati një e treta e banorëve ishin refugjatë. Të mirëseardhur ata shpesh nuk ishin, në një kohë që pas lufte sundonte kudo varfëria dhe uria.
Hapësira e heshtjes
Shumica e të dëbuarvë në Gjermaninë perëndimore u organizuan në shoqata të ndryshme, shpesh me orientim konservator. Në vitet e para të Republikës Federale ata përbënin 20% të votuesve. Në Gjermaninë lindore, RDGJ të dëbuarit quheshin “të zhvendosur”, nga vitet 50-të tema e të dëbuarve në RDGJ u kthye në një temë tabu.
Grindje e vazhdueshme për kujtesën historike
Hapja e ekspozitës tani i ngjason një mrekullie të vogël. 22 vite kaluan që nga ideja e parë deri tek ekspozita përfundimtare. Kjo vonesë lidhet me debatin mjaft kontrovers që shkakton tema e të dëbuarve dhe me Erika Steinbach. Deputetja e CDU-së nga viti 1998-2014 ishte një drejtuese me influencë e Shoqatës së të Dëbuarve, (BdV) me rreth 1,3 milionë anëtarë. Që në fund të shekullit të kaluar ajo kishte idenë e themelimit të qendrës, por për vendin dhe konceptimin e kësaj qendre u ndez një debat i ashpër, që çoi edhe në pakënaqësi diplomatike me Çekinë dhe sidomos me Poloninë. Kjo qendër u pa me skepticizëm, sepse kishte dyshime, që gjermanët kështu mund të stilizojnë veten si viktima dhe të largojnë vëmendjen nga koha e nazizmit.
Dr. Gundula Bavendamm
Në vitin 2008 Bundestagu vendosi krijimin e fondacionit. Erika Steinbach humbi influencën, në vitin 2017 ajo u largua nga CDU-ja dhe drejtuesja e qendrës, Gundula Bavendamm nuk e ftoi ish-deputeten e CDU-së në ceremoninë e hapjes së qendrës, e cila tani mbështet populistët e djathtë të AfD-së.
Mbështetje nga politika
Në këshillin e fondacionit janë të përfaqësuar qeveria, kishat, shoqata e të dëbuarve, por edhe politikanë, si deputeti i CDU-së, Stephan Mayer. Për Deutsche Wellen ai thotë, se ngritjen e kësaj qendre ai e ka për zemër si nip i gjermanëve sudetë. Sipas tij kjo qendër kontribuon në “pajtimin e gjermanëve me veten”. Të dëbuarit kanë tani një vend ku “kujtohet fati i miliona vetëve dhe zbardhet ky kapitull i fundit i Luftës së Dytë Botërore.”
Në konferencën e shtypit drejtuesja, Gundula Bavendamm u pyet se pse zgjati kaq shumë ngritja e qendrës. “Për kapituj të dhimbshëm” të historisë së tyre, tha drejtuesja, “shoqëritë kanë nevojë për një kohë të caktuar.”
Nga 23 qershori qytetarët mund ta vizitojnë falas Qendrën për Arratinë, Dëbimin dhe Pajtimit në Berlin.

You may like
Lajmet
Infantino dhe Trump me vendim të ri në prag të Botërorit 2026
Published
9 minutes agoon
November 18, 2025By
UBT News
Shtetet e Bashkuara do t’u ofrojnë termine me përparësi për vizë tifozëve që kanë bileta për Kupën e Botës 2026, vendim ky që erdhi pas takimit midis presidentit amerikan, Donald Trump, dhe presidentit të FIFA-s, Gianni Infantino.
FIFA njoftoi krijimin e sistemit të ri FIFA PASS, i cili synon të thjeshtojë procesin e aplikimit për viza dhe të rrisë pjesëmarrjen ndërkombëtare në turneun që zhvillohet verën e ardhshme në SHBA, Kanada dhe Meksikë. Turneu do të mbahet në 16 qytete dhe do të marrë pjesë 48 ekipe.
Infantino tha se SHBA-të janë të gatshme të mirëpresin tifozët nga e gjithë bota dhe se interesi për bileta është i madh, me mbi një milion të shitura deri tani.
Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, bëri të ditur se tifozët me bileta mund të marrin një intervistë për vizë brenda 6–8 javësh nga aplikimi. Ai u bëri thirrje tifozëve që të aplikojnë sa më shpejt.
Aktualisht, shumë vende kanë pritje të gjata për termine vizash. Në Kolumbi pritja arrin deri në 11 muaj, në Mexico City rreth 9 muaj e gjysmë, ndërsa në Toronto deri në 14 muaj për banorët jo-qytetarë.
Nuk dihet ende nëse lehtësimet vlejnë edhe për shtetasit e vendeve të ndaluara të udhëtojnë në SHBA sipas urdhrit ekzekutiv të qershorit, që përjashton vetëm atletët dhe stafet, por jo tifozët.
Shumë qytetarë nga Evropa, Japonia, Australia dhe vende të tjera që janë pjesë e programit të heqjes së vizave mund të hyjnë në SHBA deri në 90 ditë pa vizë.
Në Kupat e Botës në Rusi dhe Katar, një biletë shërbente si dokument hyrjeje për tifozët, ndërsa për turneun e vitit 2026 tifozët do të duhet të respektojnë rregullat e zakonshme të vizave të SHBA-së./S.K/KP/
Lajmet
Hajdari: Doja të isha model për futbollistët e rinj në Kosovë
Published
10 minutes agoon
November 18, 2025By
UBT News
Futbollisti i Kombëtares së Kosovës Albian Hajdari ka folur sërish për vendimin e tij për t’iu bashkuar Kosovës, ku në një intervistë ai theksoi se zgjedhja nuk ka qenë e lehtë dhe është marrë pas konsultimeve me familjen dhe miqtë.
22-vjeçari, i cili këtë verë kaloi te TSG Hoffenheim dhe u vendos shpejt si titullar i rregullt, përshkroi fillimin e tij në Bundesligë si jashtëzakonisht emocionuese dhe frymëzuese.
Ai shtoi se e vlerëson shumë mundësinë për të luajtur kundër talenteve më të mira evropiane, ndërsa pranoi se nga Zvicra i mungojnë disa gjëra:
“Më mungon dielli në Ticino dhe paqja dhe qetësia e shëtitjeve pranë liqenit. Por padyshim jo autostradat në Zvicër.”, tha ai.
Zgjedhja për të luajtur me Kosovën ka shkaktuar reagime të shumta në Zvicër, por Hajdari thotë se e kupton interesimin, dhe pos tjerash ai shpjegoi se vendimi ka qenë i menduar gjatë.
Ai mohoi gjithashtu se garancia për një vend titullari ka ndikuar në vendimin e tij:
“Absolutisht asnjë ndikim, nuk ishte një temë në procesin e vendimmarrjes.”, përfundoi Hajdari./S.K/KP/
Lajmet
Kosova dhe Japonia forcojnë bashkëpunimin ekonomik në Forumin e Biznesit
Published
14 minutes agoon
November 18, 2025By
UBT News
Ministria e Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, në bashkëpunim me KIESA-n, organizoi sot forumin “Kosova–Japan Business Forum”, me qëllim të zgjerimit të bashkëpunimit ekonomik ndërmjet dy vendeve.
Ministrja në detyrë Hajdari, theksoi se Japonia është një partner i rëndësishëm për Kosovën në fushën e ekonomisë dhe edukimit.
Ajo vuri në dukje rritjen e shpejtë ekonomike të vendit, përmirësimin në indeksin e korrupsionit, klimën e favorshme të biznesit dhe potencialin në rritje në inovacion dhe teknologji.
Sipas saj, pesë kompani japoneze tashmë veprojnë në Kosovë, ndërsa tregtia dypalëshe po rritet vazhdimisht.
“Ky forum synon forcimin e lidhjeve ekonomike ndërmjet vendeve tona dhe zhvillimin ekonomik. Japonia është një mik i rëndësishëm për Kosovën për ekonominë dhe edukimin. Tani në këtë forum me dy shtete synojmë të thellojmë këtë miqësi edhe në fushën e ekonomisë. Kosova është një ekonomi dinamike me një fuqi punëtore të re dhe konkurruese dhe me një klimë të favorshme për biznes. Vendi ynë ka shënuar rritje të shpejtë ekonomike me një mesatare 6,2 për qind, një nga më të lartat në rajon. Kemi përmirësuar dukshëm rezultatin në indeksin e korrupsionit. Kosova ofron edhe kushte fiskale, pozita jonë strategjike në Ballkan rrit potencialin logjistik. Kosova po shfaqet si qendra e inovacionit dhe teknologjisë. Bashkëpunimi ekonomik me Japoninë ka potencial më të madh për shfaqjen e potencialit për të dy vendet. Eksportet dhe importet tona po rriten në mënyrë të qëndrueshme, janë 5 kompani japoneze të regjistruara në Kosovë. Jam e bindur se prezantimet e sotme do të sjellin rezultate konkrete për bizneset e dy vendeve”, ka theksuar Hajdari.
Ambasadori i Japonisë në Kosovë, Kiminori Iwama, tha se Kosova dhe Japonia ndajnë vlera dhe respekt të ndërsjellë, duke theksuar se ky takim individual mes bizneseve të dy vendeve është një hap i rëndësishëm drejt thellimit të marrëdhënieve ekonomike.
Ai shprehu mirënjohje për KIESA-n dhe JETRO-n për organizimin e forumit.
“Ka kaq shumë aspekte që duhet t’i eksplorojmë në marrëdhëniet dypalëshe të biznesit, sepse Kosova dhe Japonia ndajnë vlera, ndajnë respekt të ndërsjellë dhe ndajnë përkushtimin ndaj zhvillimit të qëndrueshëm. Por njëkohësisht, dua të theksoj se kjo është hera e parë që takohemi individualisht, së bashku me partnerët e biznesit nga Japonia dhe partnerët nga Kosova. Dhe besoj fuqimisht se kjo duhet të vazhdojë të zhvillojë më tej marrëdhëniet midis dy sektorëve të udhëheqësve të biznesit. Duke shfrytëzuar këtë mundësi, dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të sinqertë për KIESA-n dhe të gjitha institucionet e tjera përkatëse në Kosovë, si dhe për JETRO-n, për organizimin e këtij eventi të rëndësishëm”, theksoi ai./S.K/EO/
Lajmet
Mot i lig në Shqipëri, përmbyten shtëpi e toka
Published
16 minutes agoon
November 18, 2025By
UBT News
Moti i lig në Borizanë të Krujës, ka shkaktuar përmbytje të shumta në lagjen “Hima” pranë shkollës.
Banorët thanë se janë përmbytur shtëpi, toka, ullinj, duke sjellë kështu dëme të mëdha.
Sipas banorëve, përmbytja vjen si pasojë e inerteve të hedhura pa kriter dhe se kanë bllokuar grykën e përroit, i cili ka dalë nga shtrati si pasojë e shiut./S.K/EO/
Infantino dhe Trump me vendim të ri në prag të Botërorit 2026
Hajdari: Doja të isha model për futbollistët e rinj në Kosovë
Ndërron jetë dyshja legjendare Alice dhe Ellen Kessler
Kosova dhe Japonia forcojnë bashkëpunimin ekonomik në Forumin e Biznesit
Mot i lig në Shqipëri, përmbyten shtëpi e toka
Arsyet për të ngrënë vezë çdo mëngjes
Porsche SE përballet me rënie të fitimeve
Kafeina kundër migrenës, sa funksionon dhe çfarë duhet të dini?
iPhone me dy prezantime vjetore, Apple ndryshon qasjen
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet4 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
