Profesori Lulzim Beqiri dhe profesori Bekim Ceko nga Fakulteti i Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor në UBT morën pjesë në konferencën ndërkombëtare “Towards Sustainable Reconstruction of Ukraine Cities”, të organizuar nën drejtimin e profesoreshës Vladimira Silhankova nga MIAS (Masaryk Institute for Advanced Studies) në kuadër të Czech Technical University në Pragë.

Konferenca kishte për qëllim identifikimin e sfidave të rindërtimit në Ukrainë pas përfundimit të konfliktit dhe hartimin e strategjive zhvillimore nga ekspertë ndërkombëtarë dhe vendore. Në këtë forum morën pjesë përfaqësues të universiteteve nga Çekia, Polonia, Sllovakia, Austria, Finlanda dhe Gjermania, si dhe universitete nga Ukraina, duke krijuar një platformë të rëndësishme për shkëmbimin e përvojave dhe ideve në fushën e rindërtimit urban dhe zhvillimit të qëndrueshëm.

Pjesëmarrja e Kosovës në këtë konferencë ishte veçanërisht e rëndësishme, pasi profesori Beqiri dhe profesori Ceko ndanë eksperiencat e vendit tonë në rindërtimin pas luftës. Ata prezantuan modele të strategjive të zhvillimit urban dhe praktika të suksesshme të projektimit dhe planifikimit hapësinor, të cilat mund të shërbejnë si shembull për Ukrainën në procesin e saj të rindërtimit.

Profesorët e UBT-së theksuan rëndësinë e bashkëpunimeve ndërkombëtare në fushën e urbanistikës dhe arkitekturës, duke vënë në pah se përvoja e Kosovës mund të ofrojë mësime të vlefshme për vendet që kalojnë periudha të vështira pas konflikteve. Konferenca gjithashtu shërbeu si një mundësi për rrjetëzim dhe zhvillimin e projekteve të përbashkëta akademike mes universiteteve të Evropës dhe Ukrainës.

Pjesëmarrja e profesorëve të UBT-së në këtë forum ndërkombëtar nënvizon angazhimin e institucionit për të kontribuar në diskutime globale mbi rindërtimin e qyteteve, zhvillimin urban të qëndrueshëm dhe bashkëpunimin shkencor ndërkufitar.

Konferenca Ndërkombëtare e Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor bëri bashkë arkitektë dhe studiues për të diskutuar sfidat dhe trendet më të fundit në planifikimin urban, dizajnin e qëndrueshëm dhe teknologjitë inovative. 

Punimet e prezantuara trajtuan tematika që variojnë nga ndikimi i karakteristikave demografike në zhvillimin e vendbanimeve, politikat e banimit social dhe të përballueshëm, deri te përdorimi i inteligjencës artificiale në planifikimin dhe dizajnin urban. Konferenca krijoi një platformë për shkëmbimin e njohurive, promovimin e qëndrueshmërisë dhe avancimin e praktikave moderne në fushën e arkitekturës.

Sesioni i parë u fokusua në zhvillimin urban dhe menaxhimin e planifikimit hapësinor, duke diskutuar problematika komplekse urbane, hapësira rekreative, ndotjen akustike, dhe ndikimin e teknologjive inteligjente në dizajnin e qyteteve. Sesioni i dytë solli perspektiva mbi tipologjitë e ndërtimit, integrimin e kopshtave vertikale, minimizimin e urave termike, përdorimin adaptiv të hapësirave, ndikimin e inteligjencës artificiale në edukim, neuroarkitekturën dhe ruajtjen e trashëgimisë arkitekturore si burim inovacioni dhe qëndrueshmërie. Prezantimet reflektuan mbi lidhjen mes dizajnit, emocionit dhe mirëqenies së banorëve, duke ofruar shembuj konkretë të aplikimit të njohurive në praktikë.

Sesioni I:

Chair: Prof. Dr. Binak Beqaj

• The Impact of Demographic Characteristics on the Development of Formal Settlements and Spatial Planning Management in Kosovo – Dr. Sc. Venera Goxha
• Reforming Policies for Diversifying Housing Programmes in Kosovo – Banush Shyqeriu, Merita Dalipi
• Financing, and Management of Affordable and Social Housing – MSc. Rame Hamzaj
• Wicked Problems and Urban Regeneration: The Politics of the Tirana Riverside Project – Dr. Sc. Doriana Musaj
• Spatial/Urban Planning Process in Kosovo and Its Challenges – Prof. Dr. Binak Beqaj
• Critical Observations on Effectiveness of Urban Planning Documents and Processes (2000–2025) – Dr.Sc. Egzon Bajraktari, Prof. Dr. Binak Beqaj, PhD Cand. Shqiprim Ahmeti
• Green and Recreational Spaces in Cities: A Comparative Study – Nexhat Balaj, Vezir Januzi, Hyzer Rizani
• Classifying the Unwritten City: Towards a Structured Historiography of Prishtina’s Urban Development – Rineta Jashari, Anita Ymeri, Shqiprim Ahmeti
• Artificial Intelligence in Urban Planning and Design – PhD Cand. Gazmend Uka
• Noise Pollution in Urban Environment – Comparison Between Czechia and Kosova and Lessons Learned – Dr.Sc. Egzon Bajraktari
• The Application of Pedestrian Overpasses – The Case of Road “B” (“Sunny Hill”) – Anilë Shkodra, Bleona Ajeti Jashari, Nita Kryeziu, Dr.Sc. Visar Baxhuku
• Bridging the Scale Gap in Climate Action Plans: From Ecocity Visions to Building-Scale Strategies – Gizem Köprülü
• Can Smart Homes Heal Cities? Rethinking Residential Wellbeing in South East Europe – Blerta Vula Rizvanolli
• Review on Law on Protection from Environmental Noise and Its Implementation in Kosovo – Elsa Buzhala, Eli Binxhija, Egzon Bajraktari

Sesioni II:

Chair: Dr.Sc. Bekim Çeko

• Residential Development Trends and Building Typologies in Prishtina (2012–2025) – Visar Shllaku, Kaltrina Veselaj Shllaku
• Wall Beams in the Service of the Sustainability of Traditional Houses – Nexhat Çoçaj
• Integrating Vertical Gardens in Habitable Apartments – Bard Bajçinovci
• Minimization of Thermal Bridging in Sustainable Modular Architecture – Guri Berisha, Kreshnik Muhaxheri
• From Abandonment to Social Vibrancy: Adaptive Re-Use and Social Space Production in Runik – Ajhan Bajmaku, Bekim Çeko, Shqiprim Ahmeti, Verona Rrustemi
• Lecture Notes in Architecture: The Impact of AI on Education – Defrim Hajdari, Bekim Çeko
• Cross-Cultural Perspectives in Neuroarchitecture: Bridging Brains, Buildings, and Belonging – Dr. Sc. Dea Luma
• Emotional Resonance of Space: Exploring the Role of Geometric Order in Design – Vlerë Mulliqi
• Interpreting Post-1960 Turkish Modernism through Architectural Journals: Pluralist Reflections – Assoc. Prof. Dr. Luca Orlandi, Zeynep Sena Ekiz
• Kosovo’s Architectural Heritage as a Source for Sustainability and Innovation in Contemporary Architecture – Prof. Ass. Dr. Pajazit Hajzeri
• The Dialog of Light: Humanity, Spirituality, and Sacred Spaces – Shkurte Dalipi, Sanelina Sadiki, Shaindera Krasniqi

Në rrugën e zhvillimit të një fakulteti, historia dhe sukseset e tij janë ngjarje që ndriçojnë rrugën drejt përparimit e zhvillimit. Fakulteti i Arkitekturës në UBT është një prej shembujve më frymëzues të këtij rrugëtimi. Duke filluar nga modestia e një grupi studentësh në vitin 2005, deri në rritjen e tij në numër dhe shtrirjen e influencës së tij në rajonin e Ballkanit, ky fakultet ka shkëlqyer në të gjitha fushat e tij. Në këtë reportazh kronologjik, prezantohet rruga e suksesit të Fakultetit të Arkitekturës në UBT, duke ndriçuar zhvillimin, dhe kontributin në botën e arkitekturës dhe planifikimit hapësinor.

“Fakulteti i Arkitekturës në UBT, gjenerata e parë ka filluar në vitin akademik 2005/ 2006 për të vazhduar më tutje deri në ditët e sotme. Gjenerata e parë me 12 studentë ndërsa tani i kemi mbi 1200 studentë që domethënë që jemi fakulteti më i madh në regjionin e Ballkanit në fushën e Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor. Kjo rritje ka ndodhur si rezultat i zhvillimit, angazhimit serioz institucional në kuadër të UBT-së, strukturave udhëheqëse, në krye me rektorin dhe po ashtu angazhimit serioz të stafit akademik, udhëheqësisë së fakultetit dhe studentëve. Të gjithë këta faktorë kanë ndikuar në promovimin e sukseseve të këtij fakulteti deri në ditët e sotme dhe trendi i zhvillimit po ashtu është pozitiv”, theksoi Binak Beqaj, Dekan i Fakultetit të Arkitekturës.

Fokusi te kurrikula dhe internacionalizimi i programit studimor janë dy aspekte që bëjnë Fakultetin e Arkitekturës në UBT të shkëlqejë. Siç e shpalos Dekani, Binak Beqaj, angazhimi i strukturave menaxhuese të institucionit dhe fakultetit, së bashku me përkushtimin e stafit akademik dhe studentëve, ka qenë një element kyç për përparimin dhe suksesin e programit.

“Programi studimor i Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor në UBT e bën të veçantë në radhë të parë vetë kurrikula, e cila me kujdes është e harmonizuar me përvojat më të mira të universiteteve të ndryshme ndërkombëtare, veçanërisht atyre të Bashkimit Evropian. Si rezultat i kësaj studentët tanë nuk kanë probleme që t’iu pranohet diploma diku jashtë, qoftë nëse vazhdojnë me studime të masterit apo edhe që të punësohen. Janë shumë mirë të pranueshëm në secilin shtet dhe kjo na bën të ndihemi mirë sepse shohim një ekuivalencë ose një nivel të kënaqshëm të dijes së studentëve tanë, krahasuar me kolegët e tyre nëpër universitete të ndryshme të Bashkimit Evropian. E dyta është internacionalizimi ose politikat e bashkëpunimit intenziv ndërkombëtar, edhe ky është një faktor shumë i rëndësishëm për arsye se ka mundësuar që të zhvillojmë projekte te përbashkëta me universitete të ndryshme të shkëmbejmë ide dhe përvoja edhe si staf, por edhe me studentët bashkë. Kështu që si rezultat i kësaj kemi shumë fusha të bashkëpunimit me shumë universitete të ndryshme nga Austria, Gjermania, Italia, Turqia dhe nga vende të tjera. Elementi i tretë që e bën të suksesshëm këtë program është angazhimi serioz i strukturave menaxhuese institucionale edhe të UBT-së edhe të fakultetit, angazhimi profesional i stafit akademik me kompetencë dhe angazhimi serioz i studentëve të secilës gjeneratë sepse secila gjeneratë kanë krijuar një shkallë drejt ngjitjes së suksesit”, thekson Binak Beqaj, Dekan i Fakultetit të Arkitekturës.

Kur flitet për cilësinë e mësimdhënies dhe ndihmën që u ofrohet studentëve në zhvillimin e tyre në arkitekturë, profesori Banush Shyqeriu ndan disa përspektiva thelbësore. Profesori thekson se cilësia është e siguruar në nivelet institucionale dhe të fakultetit dhe se ekzistojnë nënkomisionet për sigurimin e cilësisë. Po ashtu, fakulteti dhe institucioni mbajnë nën kontroll arritjen e objektivave të përcaktuara në kurrikulë.

“Cilësia fillimisht në mësimdhënie dhe mësimnxënie sigurohet nga kurrikula dhe pastaj përmes sillabuseve të lëndës, lëndëve specifike të cilat praktikisht kanë korniza me të cilat krijojnë ambientin i cili vlerëson punën e studentëve, mirëpo vlerësohet edhe puna e pedagogëve. Ne kemi sigurim të cilësisë edhe në nivel institucional dhe pastaj kemi edhe nivelin e sigurimit të cilësisë në nivelin e fakulteteve dhe pastaj secila lëndë e kontrollon cilësinë vet. Cilësia lidhet me Feedbackun të cilën e marim nga studentët, që është puna e studentëve në baza semestrale, e cila praktikisht tregon arritjen e targeteve që janë vendosur përmes sillabuseve të lëndës. Pastaj më korniza tjera të cilat padyshim janë të rregulluara në nivelin institucional dhe të fakultetit. Fakulteti i Arkitekturës ka edhe nënkomisionet, njëri prej nënkomisioneve eshtë Nënkomisioni për Sigurimin e Cilësisë me të cilën realisht jepen rekomandime dhe mbahen në kontroll arritja e targeteve të cilën e ka lënda, fakulteti dhe institucioni në përgjithësi”, shprehet Banush Shyqeriu, Profesor i Arkitekturës.

Fakulteti i Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor në UBT po prodhon arkitektë të ardhshëm, të cilët janë të përgatitur për sfidat dhe detyrat e profesionit të tyre, thekson profesori Shyqeriu dhe se sukseset e tyre tashmë janë të dokumentuara, duke treguar se ata janë të aftë për t’u punësuar në tregun e punës, brenda dhe jashtë vendit.

“Nuk ka dyshim që me përgatitjet synohet që studentëve t’u jipen informata, njohuri, shkathtësi, kompetenca për profesionin e ardhshëm dhe kështu studentët tanë të jenë të sukseshëm dhe kështu storia e suksesit tashmë veç është e diktuar, për faktin se studentët tanë janë të punësuar në vend dhe jashtë vendit dhe janë mjaft të suksesshëm. Kjo nënkupton që Fakulteti i Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor prodhon arkitektë të ardhshëm si individ me etikë, të përgjegjshëm ndaj shoqërisë, ndaj profesionit ska dyshim, ndaj ambientit dhe ndaj kulturës të vendit”, thekson Shyqeriu.

Studentët e Fakultetit të Arkitekturës në UBT shprehin ndjenjën e bashkëpunimit dhe motivimit të lartë nga ana e profesorëve në zhvillimin e tyre profesional. Ata vlerësojnë rolin kritik të arkitektit në shoqëri dhe ndihmën që ofrohet për të konceptuar ide të reja dhe për të përballuar sfidat e procesit të studimit të arkitekturës. Këto perspektiva tregojnë për një ambient të frytshëm studimor dhe përkrahjen e vazhdueshme nga fakulteti në udhën e tyre drejt suksesit.

“Duke marrë parasysh se një arkitekt ka një rol kritik sa i përket projektimit të ndërtesave dhe hapësirave publike, ne kemi arritur në këtë lëndë me profesorin së bashku të konceptojmë disa terme dhe koncepte të ndryshme që në të ardhmen shpresojmë se do t’i elaborojmë edhe në kohën reale”, shprehet Elona Ramadani, studente e Arkitekturës.

“Po ashtu vlen të ceket që mundin të cilin e bëjmë gjatë gjithë semestrit në lëndën e Banimit, profesori mundohet që me çdo kusht të na shpërblejë dhe kjo na motivon, është një motivim shtesë, që ne mos të ndalemi dhe të punojmë me shumë përkushtim”, tha Bardh Tafili, student i Arkitekturës.

Hasan Canolli, një alumn i Fakultetit të Arkitekturës, rrëfen rolin e rëndësishëm që institucioni ka luajtur në udhën e tij drejt suksesit. Si pjesë e gjeneratës së parë që ka kryer studimet në këtë fakultet, Canolli shpreh krenarinë që UBT është një udhërrëfyes dhe një shembull i arritjeve të mundshme në botën e biznesit dhe arkitekturës.

“Unë jam gjenerata e parë që ka kryer Arkitekturën në UBT, kjo shkollë ka qenë një udhërrëfyes i imi, një rrugë për të arritur diçka më shumë në biznes. Edhe shtëpitë që janë të ndërtuara në Washington Residence, janë pjesë e plane të UBT-së, që ne kemi marrë ide se si duhet të funksionojë arkitektura në zhvillim e sipër. Si UBT më ka ndihmuar mjaft shumë si sukses në biznes edhe në pjesën e arkitekturës njëkohësisht. Kemi arritur me bë një ndërrmarje të fuqishme në tregun kosovar për pjesën e ndërtimit, por duke ju falënderuar vazhdimisht UBT, për të arritë këtu ku jemi”, theksoi Hasan Canolli, alumni i UBT-së.

Suksesi i Fakultetit të Arkitekturës në UBT nuk është vetëm një histori e përfaqësuar në harta dhe diagrame. Është një histori e shkruar nga studentët, profesorët dhe personeli i angazhuar në çdo hap të rrugës. Nëpërmjet përkushtimit të tyre të palodhur dhe vizionit për një të ardhme më të ndriçuar, ata po bëjnë histori në botën e arkitekturës. Dhe kjo histori vazhdon të shkruhet, një projektim i vazhdueshëm i së ardhmes, ku çdo veprim është një hap drejt ndërtimeve të mëdha./UBTNews/

©️Dionesa Ebibi

Gjiganti amerikan i informacionit, CNN e ka renditur Piramidën e Tiranës ndër projektet verbuese arkitekturore.

“Çdo vit, lista e ashtuquajtur WOW nxjerr në pah projekte të reja të jashtëzakonshme në mbarë globin, me projektet e paraqitura të këtij viti që vijnë nga pesë kontinente të ndryshme”, shkruan Jacqui Palumbo për CNN.

“Në qendër të qytetit të Tiranës, banorët dhe vizitorët mund të ngjiten në një piramidë monumentale që dikur ishte simboli i ndritshëm i një diktature shtypëse”, shton ai.

“E rikonceptuar nga studioja holandeze e arkitekturës MVRDV, Piramida e Tiranës është shndërruar nga një ish-muze i rrënuar kushtuar ish-liderit të vendit (dhe më vonë i përdorur si bazë e NATO-s) në një qendër kulturore me kuti shumëngjyrëshe, shkallë dhe rrëshqitje të pjerrëta. Ajo është një nga 18 projektet e reja të arkitekturës që Architectural Digest (AD) e ka cilësuar si më spektakolarët e vitit përmes listës vjetore “Works of Wonder” ose “WOW” në numrin e shkurtit”, thekson ai.

“Në një kohë kur ndryshimi i klimës duket i madh në imagjinatën tonë kolektive – dhe kur ndërtimet e reja vazhdojnë të lënë një gjurmë të madhe karboni – ndihej e rëndësishme të vihej në pah se si arkitektura ekzistuese mund të përshtatet për të ardhmen”, thotë Sam Cochran, drejtor i revistës së njohur AD, i cili shpjegon zgjedhjen për të përfshirë Piramidën e Tiranës, transmeton ATSh.

“Përmes ndërhyrjeve të kujdesshme të projektimit, firma holandeze MVRDV ka dëshmuar se nuk është thjesht e mundur të përdoren ndërtesat e vjetra në përdorim të ri, por të bëhet kjo me një ndjenjë gëzimi, zgjuarsie dhe argëtimi”, thekson Cochran.