Kuriozitete

Arkeologët gjeorgjianë kanë gjetur një dhëmb 1.8 milionë vjeçar që i përket specieve të hershme të njeriut

Dhëmbi u zbulua pranë fshatit Orozmani, rreth 100 km në jugperëndim të kryeqytetit të Gjeorgjisë.

Published

on

Arkeologët në Gjeorgji kanë gjetur një dhëmb 1.8 milionë vjeçar që i përket një specieje të hershme të njeriut për të cilin ata thonë se çimenton rajonin si vendbanimin e një prej vendbanimeve më të hershme parahistorike njerëzore në Evropë, ndoshta kudo jashtë Afrikës.

Dhëmbi u zbulua pranë fshatit Orozmani, rreth 100 km (62 milje) në jugperëndim të kryeqytetit të Gjeorgjisë, Tbilisi, pranë Dmanisi, ku kafkat e njeriut datojnë 1.8 milionë vjet të vjetra, u gjetën në fund të viteve 1990 dhe fillim të viteve 2000.

Gjetjet e Dmanisi ishin zbulimi më i vjetër i tillë kudo në botë jashtë Afrikës dhe ai që ndryshoi të kuptuarit e shkencëtarëve për evolucionin e hershëm njerëzor dhe modelet e migrimit.

Zbulimi i fundit në një vend 20 km larg ofron akoma më shumë prova se zona malore e Kaukazit jugor ka të ngjarë të ishte një nga vendet e para që njerëzit e hershëm u vendosën pas migrimit nga Afrika, thanë ekspertët.

Orozmani, së bashku me Dmanisi, përfaqëson qendrën e shpërndarjes më të vjetër të njerëzve të vjetër – ose Homo të hershëm – në botën jashtë Afrikës“, tha Qendra Kombëtare Kërkimore e Arkeologjisë dhe Prehistorisë së Gjeorgjisë, duke njoftuar zbulimin e dhëmbit të enjten.

Giorgi Bidzinashvili, udhëheqësi shkencor i ekipit të gërmimit, tha se ai konsideron se dhëmbi i përkiste një “kushëriri” të Zezva dhe Mzia, emrat e dhënë për dy kafka të fosilizuara pothuajse të plota 1.8 milion-vjeçare të gjetura në Dmanisi.

Ndikimet, jo vetëm për këtë vend, por për Gjeorgjinë dhe historinë e njerëzve që u larguan nga Afrika 1.8 milion vjet më parë janë të mëdha“, tha studenti britanik i arkeologjisë Jack Peart, i cili gjeti për herë të parë dhëmbin në Orozmani.

Ajo e forcon Gjeorgjinë si një vend vërtet të rëndësishëm për paleoantropologjinë dhe historinë njerëzore në përgjithësi“, shtoi ai për Reuters.

Fosilet më të vjetra Homo kudo në botë datojnë rreth 2.8 milionë vjet më parë, një nofull e pjesshme e zbuluar në Etiopinë e sotme.

Shkencëtarët besojnë se njerëzit e hershëm, një specie gjuetar-mbledhës i quajtur Homo erectus, ka të ngjarë të fillojë të migrojë nga Afrika rreth dy milionë vjet më parë. Mjetet e lashta të datuara rreth 2.1 milion vjet janë zbuluar në Kinën moderne, por vendet gjeorgjiane janë shtëpia e mbetjeve më të vjetra të njerëzve të hershëm të gjetura ende jashtë Afrikës. /UBTNews/

Kuriozitete

49 kg më pak në 9 muaj, pa operacione, pa injeksione

Published

on

Në një kohë kur dietat ekstreme e trajtimet e shpejta për humbje peshe po përhapen shumë, historia e një gruaje 52-vjeçare nga Teksasi është shembull i fuqishëm se sa shumë mund të arrijë disiplina dhe ndryshimi gradual i stilit të jetesës.

Ajo arriti të humbiste mbi 45 kilogramë brenda 9 muajsh, pa iu nënshtruar kirurgjisë bariatrike, pa përdorur injeksione të kushtueshme apo dieta drastike që shpesh shoqërohen me pasoja të rënda shëndetësore.

Sekreti i saj?

Ajo krijoi atë që e quajti “kufij ushqimorë” duke mësuar trupin e mendjen të dallojnë mes urisë e zakonit për të ngrënë më shumë se ç’duhet.

Në praktikë, kjo nënkuptonte zgjedhjen me kujdes të ushqimeve, kontrollin e sasisë dhe respektimin e orareve të vakteve.

Në vend që të hiqte dorë plotësisht nga ushqimet e preferuara, ajo vendosi rregulla të thjeshta: shmangte ngrënien në orët e vona të natës, kufizonte sheqerin e përpunuar dhe orientonte ushqimin e përditshëm drejt produkteve të freskëta e të balancuara.

Ajo çfarë e bën historinë edhe më frymëzuese është fakti se gruaja e ndoqi këtë stil jetese për shtatë vite me radhë, duke e kthyer atë në një mënyrë të përhershme jetese dhe jo në një dietë kalimtare.

Kjo i dha mundësinë jo vetëm të mbante peshën e re, por edhe të fitonte energji e vitalitet të rinovuar. Ky rrëfim tregon se zgjidhjet nuk janë më të mirat. Qetësia, durimi dhe vendosja e kufijve të shëndetshëm sjellin rezultate më të qëndrueshme e të sigurta për shëndetin. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

A e dini pse peshqirët kanë vija në skaje?

Published

on

Nëse e keni vënë re, pothuajse çdo peshqir ka disa vija karakteristike në fund, të njohura si bordura. Edhe pse duken si detaj dekorativ, ato kanë funksion shumë më të rëndësishëm se thjesht pamja.

Shpesh është menduar se këto shirita tregojnë anën e sipërme e të poshtme të peshqirit apo ndihmojnë në tharjen më të shpejtë. Por, sipas ekspertëve të industrisë së tekstilit, bordura shërben për të forcuar strukturën e peshqirit, duke e bërë më rezistent ndaj grisjes dhe konsumimit gjatë larjeve të shpeshta. Ajo ndihmon që fijet të mos shpërbëhen, ruan formën dhe zgjat jetëgjatësinë e materialit.

Pra, bordura nuk është vetëm mbrojtëse, por ndikon edhe në fuqinë thithëse të peshqirit, duke shpërndarë më mirë lagështinë.

Funksion dhe estetikë

Përveç rolit praktik, bordurat shtojnë edhe prekje elegance. Kjo është arsyeja pse i gjejmë shpesh në peshqirët luksozë të hoteleve, ku kërkohet kombinimi i cilësisë, thithjes dhe pamjes së rafinuar.

Pse janë të rëndësishme?

rrisin fuqinë thithëse,

ruajnë stabilitetin dhe formën,

parandalojnë shpërbërjen e pëlhurës,

japin një ndjesi luksi gjatë përdorimit.

Ema Sejmur nga Good Housekeeping Institute shpjegon se bordura i jep peshqirit më shumë strukturë sesa materiali frotir dhe ndihmon që ai të mos shpërbëhet shpejt.

Prandaj, herën tjetër që të merrni një peshqir në dorë, kujtoni: ato vija të vogla në fund nuk janë thjesht dekor, por një detaj i menduar mirë që bën diferencën në jetëgjatësi, funksionalitet dhe estetikë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Studim i ri: Mikroplastikat lidhen me dobësimin e kockave

Published

on

Mikroplastikat janë bërë tashmë kaq të pranishme në jetën tonë sa që i pimë, i hamë dhe i thithim çdo ditë. Si rezultat, ato janë gjetur në jashtëqitje, në placenta, në organet riprodhuese dhe madje edhe në tru.

Sipas Science Alert, këto grimca mikroskopike, të cilat vijnë nga përpunimi i lëndëve djegëse fosile, tashmë janë zbuluar edhe në eshtrat e njeriut. Një rishikim i 62 studimeve ka treguar se mikroplastikat dhe nanoplastikat ndikojnë në shëndetin e kockave në disa forma.

“Një pjesë e madhe e provave sugjeron se këto grimca depërtojnë deri në indet më të thella të kockave, përfshirë palcën, dhe potencialisht prishin metabolizmin”, shpjegon Rodrigo Bueno de Oliveira, shkencëtar mjekësor në Universitetin Shtetëror të Kampinas, Brazil.

Studimet te njerëzit kanë treguar se grimcat plastike arrijnë në kocka përmes gjakut pasi gëlltiten, eksperimentet te kafshët sugjerojnë se ato ngadalësojnë rritjen e kockave. Dëmtimi i osteoklasteve, qelizave që ndihmojnë në rritjen dhe riparimin e kockave – dobëson strukturën e tyre dhe i bën më të ndjeshme ndaj frakturave dhe deformimeve.

Analizat e thelluara kanë treguar se mikroplastikat ulin qëndrueshmërinë qelizore, përshpejtojnë procesin e plakjes e nxisin inflamacionin.

Edhe pse efektet te njerëzit nuk janë të konfirmuara, ekspertët paralajmërojnë se rritja globale e rasteve të osteoporozës mund të ketë lidhje edhe me praninë e mikroplastikave, përveç faktorëve të njohur si mosha apo përdorimi i alkoolit.

Rreziku është në rritje çdo vit prodhohen mbi 400 milionë tonë plastikë, duke gjeneruar 1.8 miliardë tonë gazra serrë, shkencëtarët kërkojnë më shumë mbështetje për të studiuar ndikimet e mikroplastikave në trupin e njeriut.

Ndërkohë, ekspertët sugjerojnë disa hapa praktikë për të ulur ekspozimin: filtrimi i ujit të pijshëm dhe kufizimi i përdorimit të produkteve plastike, si shishet plastike apo veshjet sintetike. Studimi është publikuar në revistën Osteoporosis International. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Çfarë ndodhi me vëllezërit nga Gaza që prekën botën? Historia e Jadoua dhe Khaled

Published

on

Në tragjedinë e përditshme që përjeton Palestina, mes rrënojave dhe dhimbjes së pashuar, historia e dy fëmijëve të kapur nga objektivi i fotoreporterit Ahmed Younis është bërë një simbol shprese.

Pak ditë më parë, një fotografi e tij preku botën dhe u bë virale në rrjetet sociale. Ajo tregon një djalë të vogël me lot në sy, që mbante mbi supe vëllain më të vogël, duke u larguar nga shtëpia e tyre e shkatërruar në Gaza.

Ky moment rrëqethës ilustron peshën e padurueshme të luftës mbi supet e pafajshme të fëmijëve.

Ahmed Younis shkroi për atë skenë: “Një fëmijë mban vëllain e tij më të vogël në rrugën e gjatë të zhvendosjes nga Gaza Veriore në Jug, një pamje që tregon koston e tmerrshme humanitare të luftës mbi civilët.”

Disa ditë më vonë, Younis publikoi një tjetër fotografi, ku të njëjtit fëmijë shihen duke qeshur dhe duke luajtur së bashku. Ky kontrast i fortë me imazhin e parë dëshmon fuqinë e jetës dhe aftësinë për të gjetur momente lumturie edhe në mes vuajtjes.

“Jadoua dhe Khaled nga zhvendosja, tek një moment i këndshëm,” shkroi Younis.

Në foton e parë, Jadoua mbante vëllain mbi supe, përmes rrugëve të ashpra të zhvendosjes, një pamje që preku zemrat e njerëzve në të gjithë botën dhe u bë simbol i fëmijërisë që mban barrën e luftës.

Në imazhin e dytë, ata buzëqeshin si çdo fëmijë tjetër, duke na kujtuar se çdo fëmijë meriton të jetojë fëmijërinë e tij pa frikë.

Midis dy imazheve shtrihet historia e një brezi që mbijeton përmes dashurisë dhe solidaritetit, një mësim i fuqishëm për humanitetin. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Të kërkuara