

Published
3 years agoon
By
Betim GashiNga Paul LeBlanc
“Ne duam të dimë se si erdhëm deri te kjo, kështu që ne mund të përpiqemi dhe të parandalojmë që diçka e ngjashme të mos ndodhë në të ardhmen”.
Këto fjalë nga David Relman, një ekspert i sëmundjeve infektive dhe mikrobiolog në Universitetin e Stanfordit, pasqyrojnë bisedën kombëtare rreth origjinës së COVID-19 në vitin 2021.
A rrodhi nga laboratori? A ishte një transferim zoonotik? Diçka tjetër? Natyrisht, me kalimin e kohës edhe përgjigja do të jetë e qartë. Por tani, tri vjet qëkur nisi pandemia që ende po ndikon në jetën e përditshme, një vlerësim i Departamentit të Engjisë i Shteteve të Bashkuara të Amerikës vetëm sa shtoi konfuzionin rreth asaj që ndodhi në të vërtetë në Wuhan, në fund të vitit 2019.
Departamenti ka vlerësuar se pandemia COVID-19 ka shumë gjasa të ketë dalë si pasojë e një rrjedhjeje laboratorike në Kinë, sipas një raporti të inteligjencës që u raportua për herë të parë nga Wall Street Journal, të dielën. Megjithatë, sipas dy burimeve, departamenti tha në raportin e inteligjencës se nuk beson se koronavirusi rrodhi aksidentalisht nga një laborator në Wuhan.
Agjencitë e inteligjencës mund të bëjnë vlerësime me nivel të ulët të besueshmërisë, të mesëm ose të lartë; dhe një vlerësim i ulët besueshmëri në përgjithësi do të thotë se informacioni i marrë nuk është mjaftueshëm i besueshëm ose është shumë i fragmentuar për të sjellë një gjykim më përfundimtar analitik ose se nuk ka informacion të mjaftueshëm në dispozicion për të nxjerrë një përfundim më të qëndrueshëm.
Këshilltari për siguri kombëtare, Jake Sullivan, e pranoi në “State of the Union” të CNN të dielën se komuniteti i inteligjencës është i ndarë për këtë çështje, si dhe tregoi se presidenti amerikan, Joe Biden, ka vënë në dispozicion njerëz për të arritur deri në fund të çështjes së origjinës.
Komuniteti i inteligjencës ka qenë i ndarë mbi këtë çështje për vite.
- Në vitin 2021, komuniteti i inteligjencës deklasifikoi një raport që tregon se katër agjenci në komunitetin e inteligjencës vlerësuan me besim të ulët se virusi mund të kalojë nga kafshët te njerëzit natyrshëm në natyrë.
- Një vlerësim me besim të mesëm tregoi se pandemia ishte si rezultat i një aksidenti laboratorik.
- Tre elementë të tjerë të komunitetit të inteligjencës nuk u bashkuan rreth asnjërit shpjegim pa informacion shtesë, thuhet në raportin e komunitetit.
Teoria e rrjedhjes laboratorike u mbështet më shumë
Në pjesën më të madhe të vitit 2020, mbështetësit e teorisë së rrjedhjes laboratorike po luftonin kundër pretendimeve se ata ishin ksenofobikë apo racist – pjesërisht falë retorikës antikineze që rrodhi nga ish-presidenti Donald Trump, i cili e përqafoi këtë teori.
Një hetim që u nis nga Departamenti i Shtetit nën qeverisjen e Trumpit, mbi atë nëse programi i armëve biologjike të Kinës mund të ketë pasur ndikim të madh në origjinën e pandemisë në Wuhan, u hodh poshtë në fazat e para të administratës së Bidenit.
Edhe një letër e ekspertëve të shëndetit publik, që u publikua në shkurt të vitit 2020, gjithashtu vuri theksin se origjina e virusit është nga natyra.
Por teoria e rrjedhjes së laboratorit ka fituar më shumë tërheqje me kalimin e kohës, veçanërisht pas raporteve se komuniteti i inteligjencës gjeti prova se studiuesit në Institutin e Virologjisë në Wuhan u sëmurën rëndë me një virus misterioz në nëntor 2019 – megjithëse nuk është e qartë nëse ata kontraktuan Covid-19 dhe asnjë provë tjetër nuk ka dalë për të vërtetuar atë raport.
Deri në korrik të vitit 2021, zyrtarë të lartë të administratës Biden që mbikëqyrën një rishikim të inteligjencës mbi origjinën besonin se teoria e rrjedhjes së virusit nga laboratori ishte të paktën po aq e besueshme sa mundësia që virusi të shfaqej natyrshëm në natyrë – një ndryshim dramatik nga një vit më parë, kur demokratët e minimizuan publikisht një ide e tillë.
“S’është përgjigje definitive”
Vlerësimi i fundit i inteligjencës iu dha Kongresit ndërsa republikanët në Capitol Hill kanë kërkuar hetime të mëtejshme mbi teorinë, si dhe akuzojnë administratën Biden për minimizimin e mundësisë së saj.
Kryetari i Dhomës për Punë të Jashtme, Michael McCaul tha të dielën se është “i kënaqur” që Departamenti i Energjisë “më në fund arriti të njëjtin përfundim që unë kisha arritur tashmë”. (Republikani i Teksasit kishte lëshuar një raport të vitit 2021 që arriti në përfundimin se provat treguan se pandemia kishte origjinën nga laboratori në Wuhan.
“Tani është koha që e gjithë administrata Biden t’i bashkohet Departamentit të Energjisë, Byrosë Federale të Hetimit dhe shumicës së amerikanëve duke përfunduar publikisht atë që na tha arsyeja e shëndoshë në fillim – pandemia COVID-19 filloi nga një rrjedhje laboratori në Wuhan të Kinës”, tha McCaul në një deklaratë.
Sullivan tha të dielën se Biden ka urdhëruar që laboratorët kombëtarë, të cilët janë pjesë e Departamentit të Energjisë, të analizoheshin.
“Tani për tani, nuk ka një përgjigje përfundimtare që ka dalë nga komuniteti i inteligjencës për këtë pyetje”, tha ai.
“Disa elementë të komunitetit të inteligjencës kanë arritur në përfundime nga njëra anë, disa nga ana tjetër. Një numër prej tyre kanë thënë se thjesht nuk kanë informacion të mjaftueshëm për të qenë të sigurt”, deklaroi ai tutje.
Pra, ku na lë kjo? Jo shumë larg nga ku nisëm.
Pandemitë e kaluara kanë dalë nga transmetimi natyror përmes kafshëve dhe shpesh duhen muaj ose vite për të zbuluar strehuesin nëpër të cilin kaloi virusi ndërsa u përshtat për të infektuar njerëzit.
Në disa raste, si në Ebola, burimi natyror origjinal nuk është identifikuar kurrë. Dhe kanë kaluar më shumë se 40 vjet që nga rastet e para të Ebolës./UBTNews/
Lajmet
Fillon sezoni ngrohës, tetë ditë para afatit të zakonshëm
Published
8 hours agoon
October 7, 2025By
UBTnews
Ndërmarrja publike “Termokos” ka njoftuar se ka filluar të marrë energji termike për të nisur sezonin ngrohës 2025/2026, duke shënuar kështu herën e parë që ngrohja fillon tetë ditë para afatit, më 15 tetor.
Përmes një njoftimi për media, Termokos tha se kjo vjen pasi ndërmarrja ka përfunduar të gjitha përgatitjet e nevojshme.
“Kjo është hera e parë në historinë e ekzistimit të ndërmarrjes, që sezoni ngrohës nisë 8 ditë para afatit të zakonshëm për fillimin e furnizimit, si reagim i menjëhershëm ndaj përkeqësimit të motit dhe në harmoni të plotë me ligjet në fuqi, përkatësisht me rregulloren e ZRRE-së për furnizim me energji”, tha Termokosi të martën, më 7 tetor.
Ndërmarrja Termokos tha se procesi i fillimit të operimit do të zhvillohet me kujdes të shtuar.
“Duke qenë se sistemi i ngrohjes është shumë kompleks dhe delikat, procesi i fillimit të operimit do të zhvillohet me kujdes të shtuar, duke e ngritur gradualisht kapacitetin e pranimit dhe shpërndarjes së energjisë termike”, tha ndërmarrja ndërsa kërkoi mirëkuptimin e konsumatorëve “ngase nevojiten disa orë derisa ngrohja të arrijë në radiatorët e tyre”.
Në Kosovë po mban mot kryesisht i ftohtë që prej javës së kaluar, me temperatura nga 0 deri në 6 gradë Celcius./D.B/KP
Lajmet
Lehtësohet mundësia për suspendimin e liberalizimit të vizave në BE
Published
9 hours agoon
October 7, 2025By
UBTnews
Parlamenti Evropian ka miratuar ndryshimet në rregulloren për suspendimin e liberalizimit të vizave për shtetasit e vendeve të treta, duke e bërë më të lehtë mundësinë për suspendimin e liberalizimit të vizave.
Sipas rregullave të deritashme, për vendet të cilat gëzojnë liberalizimin e vizave për Bashkimin Evropian, ka qenë e mundur të suspendohet mundësia e lëvizjes pa viza vetëm në rastet që lidhen me sigurinë kombëtare dhe çështjet e imigrimit masiv ilegal. Prandaj vetëm në një rast në histori ka ndodhur që BE të suspendojë liberalizimin e vizave – në rastin e Vanuatus. Ka pasur përpjekje në një moment që të suspendohet liberalizimi i vizave edhe për Shqipërinë, por kjo nuk ka kaluar as në Komisionin Evropian e as në Këshill.
Tash, sipas rregullave të reja të cilat janë miratuar të martën në Parlamentin Evropian, është bërë më e lehtë që të suspendohet liberalizimi i vizave.
Sipas rregullave të reja, BE-ja do ta ketë më të lehtë të heqë mundësinë e udhëtimit pa viza për shtetasit e vendeve të cilat nuk do të respektojnë të drejtat e njeriut, nuk do të përshtaten me politikën e vizave dhe nga të cilat do të ketë keqpërdorim të mundësisë për udhëtim pa viza.
Lëvizja pa viza do të mund të suspendohet më lehtë edhe për përfaqësues të qeverive të vendeve të cilët do të konsiderohen si pjesëmarrës në shkeljet e të drejtave të njeriut, shkeljen e ligjeve ndërkombëtare apo edhe të vendimeve të gjykatave ndërkombëtare.
Burimet diplomatike në Bruksel pohojnë se për momentin vendet e rajonit të Ballkanit Perëndimor nuk duhet të kenë frikë nga suspendimi i liberalizimit të vizave. Por në të njëjtën kohë, u bëjnë thirrje autoriteteve dhe qytetarëve të këtyre vendeve që në të ardhmen të kenë kujdes, sepse keqpërdorimi në përmasa të mëdha i lirisë së lëvizjes mund të sjellë edhe deri te suspendimi i liberalizimit.
Nga vendet e rajonit të Ballkanit Perëndimor në veçanti kërkohet që të përshtatin politikën e vizave me atë të BE-së, në mënyrë që të mos bëhen vende transit për imigrim ilegal në vendet e BE-së. Serbia në të kaluarën, por edhe Bosnja e Hercegovina, janë përmendur si vende përmes së cilave disa emigrantë kanë ardhur pa viza si “turistë”, e pastaj kanë kaluar në territor të BE-së, ku kanë kërkuar azil. Pas vërejtjeve nga BE, këto vende i kanë rivendosur vizat për disa shtete dhe kjo ka çuar deri te ulja e imigrimit ilegal në BE përmes asaj që njihej si “Ruta e Ballkanit Perëndimor”. Serbia ua kishte hequr vizat disa shteteve si shpërblim për mosnjohjen e pavarësisë së Kosovës apo tërheqjen e njohjes. Kjo praktikë ishte konsideruar nga disa vende të BE-së si keqpërdorim.
Po ashtu, nga vendet që kanë liberalizim të vizave me BE-në kërkohet që të mos kenë skema të “pasaportave të arta”, përmes së cilave u japin shtetësi njerëzve që mund të paguajnë shuma të mëdha. Pastaj të njëjtit mund të lëvizin në BE me pasaporta të këtyre vendeve. Kjo është trajtuar si “rrezik potencial për sigurinë e BE-së”. Nga këto vende pritet që të vazhdojnë bashkëpunimin edhe në pranimin e shtetasve që kanë qëndruar ilegalisht në BE apo të atyre që kanë kryer vepra penale. Ky është edhe një detyrim i cili ka dalë nga procesi i liberalizimit të vizave. Deri më tash BE-ja është “kryesisht e kënaqur” me sjelljen e vendeve të Ballkanit Perëndimor.
Dhe së fundi, për vendet e rajonit, sidomos për Kosovën dhe Shqipërinë, tërhiqet vërejtja që të mos ketë raste të tepërta të tejkalimit të kohës së lejuar për qëndrim pa viza në ndonjë vend të BE-së, për të punuar ilegalisht, apo numër të madh të kërkesave të pabazuara për azil.
Vendi i parë i cili mund të pësojë nga rregullat e reja është Gjeorgjia, ku qeveria, sipas BE-së, shkel të drejtat e njeriut dhe është afruar me Rusinë.
Rregullat e reja për suspendimin e liberalizimit të vizave do të hyjnë në fuqi në muajin dhjetor./D.B/EO
Lajmet
Krasniqi thotë se vendimi i Kurtit për studentët është “përpjekje e hapur për blerje vote”
Published
9 hours agoon
October 7, 2025By
UBTnews
Kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës, Memli Kransiqi ka reaguar pas vendimit të Qeverisë në detyrë për të ndarë nga 100 euro për çdo student, pesë ditë para ditës së zgjedhjeve lokale.
“Kryeministri në largim, i cili tashmë ka humbur çdo legjitimitet, duket se po e përjeton panikun nga humbja e madhe që e pret të dielën”, shkroi Krasniqi në Facebook.
Ai tha se vendimi për të ndarë 26 milionë euro për studentët “nuk është mbështetje e sinqertë “por përpjekje e hapur për blerje vote”.
“Pas katër vitesh dështimesh në qeverisje dhe degradimi të sistemit arsimor, ai sot vendosi të ndajë 26 milionë euro, nga 100 euro për student, vetëm pesë ditë para zgjedhjeve. Kjo nuk është mbështetje e sinqertë për studentët, por përpjekje e hapur për blerje vote. Megjithatë, ky është një tjetër gjykim i gabuar për studentët kosovarë, sepse ata as nuk blihen e as nuk shiten”, tha Krasniqi.
Krasniqi i ftoi studentët që t’i marrin ato mjete “që janë nga taksat e familjeve të tyre, por të dielën ta përdorin votën e tyre për ta ndëshkuar një kryeministër që ka rrezikuar të ardhmen e tyre dhe të shtetit”./D.B/KP
Lajmet
Banka Botërore: Ngadalësohet zhvillimi ekonomik në Kosovë
Published
10 hours agoon
October 7, 2025By
UBTnews
Banka Botërore ka bërë të ditur që zhvillimi ekonomik në Kosovë, por edhe në tërë Ballkanin Perëndimor sivjet ka pasur ngadalësim dhe se ritmi parashikohet të vazhdojë.
Sipas raportit të rregullt ekonomik për Ballkanin Perëndimor, të vjeshtës 2025, nga 4.4 për qind sa ka qenë rritja ekonomike më 2024, në vitin 2025 rritja do të jetë 3.8 për qind.
Në këtë matje për sivjet rënien më të madhe do ta ketë Serbia nga 3.9 për qind në 2.8.
Në krahasim me vendet e Ballkanit Perëndimor, vetëm Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi do të kenë zhvillim më pozitiv në krahasim me 2024-n.
Ndërsa në nivel të përgjithshëm, Ballkani Perëndimor do të ketë rritje ekonomike në shkallë prej 3.0 për qind sivjet, në krahasim me 3.6 sa ishte një vit më herët.
Edhe parashikimet për vitet 2026 dhe 2027 tregojnë se Kosova do të ketë ngadalësim të zhvillimit ekonomik në 3.8 dhe 3.9 për qind.
Në raport për inflacionin në Kosovë është përmendur edhe vendosja e tarifave energjetike./D.B/EO

Pijet që ndihmojnë zorrën dhe mëlçinë

Denise Richards dëshmon kundër ish-bashkëshortit: Gati sa nuk më vrau

Zbulim i ri: Kikirikët që në foshnjëri mund të parandalojnë alergjitë

Fillon sezoni ngrohës, tetë ditë para afatit të zakonshëm

Lehtësohet mundësia për suspendimin e liberalizimit të vizave në BE

Nicole Kidman, fytyra ikonike e rikthyer e Chanel

Krasniqi thotë se vendimi i Kurtit për studentët është “përpjekje e hapur për blerje vote”

Superhëna më e madhe e vitit 2025! Sonte qielli dhuron një spektakël të jashtëzakonshëm

Ndërron jetë në moshën 67-vjeçare djali i Tina Turner
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi1 month ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën