Lajmet

Analistët: Deri në vitin 2030, Kina mund të tejkalojë ekonomikisht SHBA-në

Çfarë do të ndodhte nëse Kina kapërcente ekonominë amerikane?

Published

on

Analistët thonë se ekonomia e Kinës do të mbështetet gjithnjë e më shumë tek investimet shtetërore, zhvillimi i teknologjisë së lartë dhe konsumi i brendshëm e më pak tek ajo që ishte një aspekt kryesor i ekonomisë së saj, prodhimet për eksport, duke tejkaluar ekonomikisht Shtetet e Bashkuara në dekadën e ardhshme.

Qendra Britanike e Konsulencës për Kërkime Ekonomike dhe Biznes (CEBR) parashikon se PBB-ja e Kinës do të rritet me 5.7% në vit deri në vitin 2025 dhe më pas 4.7% çdo vit, deri në 2030.

Sipas këtij parashikimi, Kina, aktualisht ekonomia e dytë më e madhe në botë, do të kapërcejë ekonominë amerikane që renditet e para, deri në vitin 2030. Kompania që siguron kreditë ‘Euler Hermes’ ka bërë një parashikim të ngjashëm.

Sipas medias shtetërore kineze gjatë dekadës së fundit udhëheqësit kinezë kanë nxitur përpjekje për t’u mbështetur kryesisht tek ato shërbime që ofrojnë një vlerë të shtuar në ekonomi sesa tek eksportet tradicionale.

Mosmarrëveshja tregtare Pekin-Uashington dhe mbyllja e vendeve të punës në fillim të vitit 2020 për shkak të COVID-19 kanë rritur trysninë ndaj prodhimit.

Duke ulur prodhimin në fabrikat kineze, kompanitë e huaja shumëkombëshe janë zgjeruar jashtë Kinës, duke synuar vende të tilla si Vietnami me qëllimin për të shmangur rritjen e pagave (për punonjësit) dhe kostot që lidhen me respektimin e rregullave mjedisore. Duke u transferuar në shumë vende, ata shpresojnë të parandalojnë situata problematike sikurse ajo e nxitur nga bllokimet e qeverisë kineze për shkak të COVID-19, që çuan në mbylljen e fabrikave.

Ekonomia kineze arriti në 15.92 trilionë dollarë në vitin 2020. Kompania që studion tregun ‘IHS Markit’ vlerëson se vitin e kaluar ajo u rrit në 18 trilionë dollarë si pasojë e rritjes së prodhimeve për eksport, si dhe kapitalit për projekte të reja. E njëjta kompani thotë se ekonomia amerikane arriti në rreth 23 trilionë dollarë vitin e kaluar.

Investimi shtetëror

Ekonomistët thonë se vendi që njihet tashmë për rritjen e shpejtë ekonomike gjatë 20 viteve të fundit do të përballet me një rritje të kontrollit të shtetit mbi sektorët kryesorë pas ndërhyrjes në disa prej tyre, përfshirë internetin në vitin 2021.

“Pekini ka fonde dhe fuqi të pakufizuar politike të brendshme për të përdorur thesarin e madh shtetëror për të bërë investime strategjike në shërbim të objektivave kombëtare e globale për të patur një rol udhëheqës”, thotë Denny Roy, një nga bashkëpunëtorët kryesorë të qendrës së mendimit ‘East-West’ në Honolulu.

Në vitin 2018, Kina shënoi një rritje me rreth trefish krahasuar me mesataren botërore, të indeksit mbi Kontrollin e Drejtpërdrejtë mbi Ndërmarrjet, i cili llogaritet nga Organizata për Zhvillimin e Bashkëpunim Ekonomik.

Kjo “pasqyron theksin në rritje të Kinës mbi rolin e shtetit në ekonomi nën udhëheqjen e Xi Jinping-ut”, thuhet në një raport të muajit tetor të Institutit Atlantic Council.

Forcimi i teknologjisë

Ekonomistët thonë se udhëheqësit kinezë ndoshta do t’i japin përparësi teknologjisë si një motor për rritje ekonomike.

Ndërhyrja e shtetit tek interneti nuk do të pengojë zgjerimin e teknologjisë për prodhimin e gjysmëpërçuesve dhe në infrastrukturën e programeve kompjuterike thotë Zennon Kapron, themelues dhe drejtor i firmës kërkimore të industrisë financiare me bazë në Shangai, Kapronasia.

“Nëse vendi bëhet i pavarur për sa i përket teknologjisë dhe më pas është në gjendje t’i shesë dhe eksportojë ato produkte e shërbime që bazohen në teknologji, atëherë kjo do të ishte një nxitje e madhe për ekonominë e tij, sepse ai është aktualisht nxitësi kryesor për PBB-në në SHBA”, thotë zoti Kapron.

Ekonomia amerikane shton ai, do të vazhdojë të rritet deri në vitin 2030, por pa vrull.

Kina ka një “bazë të madhe inxhinierësh”, megjithëse më pak kreativitet sesa i nevojitet për të nxitur “idetë e çmendura” që nxisin zhvillimin e teknologjisë së re, thotë Douglas McWilliams, themelues dhe nënkryetar ekzekutiv i CEBR-së.

Çfarë do të ndodhte nëse Kina kapërcente ekonominë amerikane?

Statusi i ekonomisë më e madhe në botë nuk të jep ndonjë avantazh automatik mbi të tjerët thonë ekonomistët, por vendet e varura nga ekonomia kineze do t’i kushtonin vëmendje një gjëje të tillë.

“Nuk jepet ndonjë medalje ari apo diçka e tillë”, i tha Zërit të Amerikës zoti McWilliams i CEBR-së. “Por kur keni më shumë para për të shpenzuar, do të thotë se keni aftësi për të ndikuar dhe Kina do ta ketë këtë aftësi”, shton ai.

Kina do të kishte një pozitë më të mirë, thotë ai, për të çuar përpara nismën e saj ‘Një Brez një Rrugë’, një përpjekje 9-vjeçare që synon ndërtimin e korridoreve tregtare tokësore dhe detare përmes Azisë, Evropës dhe Afrikës në formën e projekteve dhe investimeve në infrastrukturë.

Zyrtarët në Pekin po përdorin tashmë ekonominë e tyre në mosmarrëveshjet me vendet e tjera, thotë zoti Roy i Qendrës Lindje-Perëndim. Kina ka mosmarrëveshje me katër vende të Azisë Juglindore për sovranitetin detar, po kështu me Japoninë për një grup ishujsh dhe ka probleme territoriale me Indinë që nga viti 2017.

“Rezultati i kësaj pritshmërie, pra që Kina që tejkalon Shtetet e Bashkuara ekonomikisht, ka qenë një politikë e jashtme më e guximshme e Republikës Popullore të Kinës që synon të zgjidhë mosmarrëveshjet rajonale në favor të Pekinit dhe të çlegjitimojë udhëheqjen rajonale e globale të SHBA-së nën supozimin se është Kina ajo që duhet të vendosë rregullat e reja në marrëdhëniet ndërkombëtare dhe se kjo është e pashmangshme”, thotë zoti Roy./VOA/

Continue Reading

Rajoni

Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë

Published

on

Në kuadër të aktiviteteve akademike dhe ligjëratave tematike me ekspertë ndërkombëtarë, UBT ka mirëpritur Dr. Dimitar Keranov, politolog dhe ekspert i sigurisë ndërkombëtare, i cili mbajti ligjëratën me temën “Kosova’s European Future: What Bulgaria’s Experience Can Offer”, para studentëve të programit të Studimeve të Sigurisë.

Ligjërata u fokusua në rrugëtimin evropian të Kosovës, sfidat e integrimit, si dhe mësimet që mund të nxirren nga përvoja e Bullgarisë në proceset e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, duke vënë theks të veçantë në çështjet e sigurisë, qëndrueshmërisë demokratike dhe përballjes me kërcënimet hibride.

Në këtë aktivitet akademik ishin të pranishëm edhe dekania e Fakultetit, Hajdi Xhixha, si dhe prodekani Arian Kadriu, të cilët vlerësuan rëndësinë e përfshirjes së ekspertëve ndërkombëtarë në procesin mësimor dhe në zgjerimin e perspektivës akademike të studentëve të UBT-së.

Dr. Dimitar Keranov është anëtar i Bordit Drejtues të Bulgarian Institute for International Politics (BIIP) dhe njihet si një nga zërat e rëndësishëm në fushën e politikës së jashtme, sigurisë dhe demokracisë në Evropën Juglindore. Fushat e tij të specializimit përfshijnë kërcënimet hibride, reziliencën demokratike dhe sigurinë ndërkombëtare, me fokus të veçantë në vendet që përballen me presione gjeopolitike.

Ai ka një përvojë të pasur profesionale në institucione prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë German Marshall Fund of the United States dhe Institut für Europäische Politik në Berlin, ku ka kontribuar në analiza politike dhe kërkime shkencore mbi zgjedhjet, ndikimin e huaj dhe qeverisjen demokratike.

Publikimet dhe analizat e Dr. Keranov janë cituar nga media ndërkombëtare me ndikim të madh, si The New York Times dhe Euronews, duke e bërë atë një referencë të rëndësishme në debatet bashkëkohore mbi sigurinë dhe demokracinë. Ai është gjithashtu anëtar i American Political Science Association dhe flet rrjedhshëm më shumë se dhjetë gjuhë, çka i mundëson një qasje krahasuese dhe ndërkombëtare ndaj sfidave globale të sigurisë.

Ligjërata u prit me interes të veçantë nga studentët, të cilët patën mundësi të diskutojnë drejtpërdrejt me ligjëruesin për rolin e Kosovës në arkitekturën evropiane të sigurisë, sfidat aktuale rajonale dhe rëndësinë e përgatitjes akademike për profesionistët e ardhshëm të kësaj fushe.

Përmes aktiviteteve të tilla, UBT vazhdon të forcojë profilin e tij ndërkombëtar dhe të ofrojë një arsim cilësor, të lidhur ngushtë me zhvillimet aktuale globale dhe me praktikat më të mira akademike dhe profesionale.

Continue Reading

Vendi

Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja

Published

on

Prishtina ka qenë në fokus të një analize të thelluar shkencore mbi zhvillimin dhe zgjerimin e saj urban, përmes temës së masterit të kandidates nga UBT, MSc. Eglantina Buja, e cila u mbrojt me sukses në kuadër të studimeve pasuniversitare.

Tema me titull “Analizë sasiore e shtrirjes dhe zgjerimit urban në Prishtinë për periudhën 1990–2024” u prezantua para komisionit profesional, i përbërë nga Prof. Dr. Egzon Bajraktari (kryetar), Prof. Dr. Edon Maliqi (mentor) dhe Dr. sc. Elvida Pallaska (anëtare).

Studimi trajton transformimet urbane të kryeqytetit gjatë një periudhe 34-vjeçare, duke përfshirë kohën e okupimit, periudhën e pasluftës dhe zhvillimet pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Përmes përdorimit të të dhënave të hapura dhe metodave bashkëkohore shkencore, tema ofron një pasqyrë të qartë dhe të matshme të zgjerimit urban të Prishtinës.

Analiza është realizuar mbi bazën e imazheve satelitore Landsat 5 TM dhe Landsat 8 OLI, të përpunuara përmes klasifikimit të mbikëqyrur (Supervised Classification) në platformën Google Earth Engine, si dhe përmes analizave hapësinore me sisteme GIS. Si rezultat, janë gjeneruar harta tematike dhe produkte vizuale që dokumentojnë ndryshimet urbane ndër vite.

Të dhënat tregojnë një rritje të ndjeshme të sipërfaqes së ndërtuar në Prishtinë – nga 437.5 hektarë në vitin 1990 në mbi 1,410 hektarë në vitin 2024, që përfaqëson një zgjerim urban mbi 220%, një ritëm që tejkalon dukshëm rritjen e popullsisë. Ky zhvillim ka ndikuar në kalimin nga një strukturë urbane kompakte drejt një forme më të shpërndarë dhe të fragmentuar, duke sjellë sfida serioze për planifikimin hapësinor, infrastrukturën dhe përdorimin efikas të tokës.

Studimi identifikon gjithashtu zonat kryesore të zgjerimit urban dhe vë në pah ndikimin e ndërtimeve informale dhe mungesës së planifikimit të qëndrueshëm urban. Në përfundim, tema ofron rekomandime konkrete për vendimmarrësit, duke theksuar nevojën për zhvillim kompakt, forcim institucional dhe përdorim sistematik të teknologjive gjeohapësinore në monitorimin urban.

Me rastin e diplomimit, kandidatja u vlerësua për qasjen serioze akademike, rigorozitetin metodologjik dhe kontributin e vlefshëm në studimet e zhvillimit urban të Prishtinës.

UBT vazhdon të dëshmojë përkushtimin e tij ndaj kërkimit shkencor dhe formimit të kuadrove profesionale që kontribuojnë drejtpërdrejt në analizën dhe zgjidhjen e sfidave zhvillimore të vendit.

Continue Reading

Vendi

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave

Published

on

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi bëhet anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave, në bazë të kontributit të tij të jashtëzakonshën në shkencë dhe teknologji, si dhe duke u bërë i vetmi dhe i pari shkencëtar nga Kosova që i bashkohet këtij institucioni prestigjioz. Diploma e anëtarësimit iu dorëzua gjatë një ceremonie solemne nga Kryetari dhe Nënkryetari i Akademisë, në Qendrën Evropiane për Shkencë (CERN) në Gjenevë, Zvicër.

Ky anëtarësim përfaqëson një njohje ndërkombëtare për kontributin e Rektorit Hajrizi në avancimin e arsimit të lartë, kërkimit shkencor dhe inovacionit në Kosovë, si dhe forcon lidhjet e vendit me komunitetin akademik evropian dhe botëror.

“Ky është një moment jashtëzakonisht i rëndësishëm, jo vetëm për mua personalisht, por edhe për Kosovën dhe komunitetin tonë shkencor. Anëtarësimi im në Akademinë Evropiane të Shkencës hap dyert e kësaj akademie prestigjioze për vendin tonë dhe për gjeneratat e reja të shkencëtarëve kosovarë,” ka thënë Rektori Hajrizi.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë dhe domethënien e këtij anëtarësimi, duke shprehur falënderimet e tij dhe duke ndarë vizionin për të ardhmen.

“Ky anëtarësim përfaqëson vlerësimin e punës sime mbi 30-vjeçare në fushën e shkencës dhe teknologjisë, dhe më jep një motiv shtesë për të vazhduar angazhimin në forcimin e arsimit cilësor, avancimin e kërkimit shkencor dhe lidhjen e institucioneve akademike të Kosovës me rrjetet evropiane të dijes dhe inovacionit. Dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të thellë për të gjithë ata që kontribuan në nominimin dhe vlerësimin tim. Një falënderim i veçantë shkon për familjen time dhe për kolegët e mi, për mbështetjen e vazhdueshme dhe bashkëpunimin profesional gjatë gjithë këtyre viteve”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave është e njohur për promovimin e ekselencës shkencore, kërkimit ndërdisiplinar dhe inovacionit, duke përfshirë në radhët e saj studiues me reputacion të lartë ndërkombëtar, përfshirë edhe laureatë të Çmimit Nobel.

Nën udhëheqjen e Prof. Dr. Edmond Hajrizi, UBT është pozicionuar si një institucion lider në arsimin e lartë, kërkimin shkencor, inovacionin dhe sipërmarrjen në rajonin e Evropës Juglindore, duke krijuar mundësi të reja për studentët, akademikët dhe institucionet partnere.

Continue Reading

Lajmet

Ambasada amerikane e quan sukses të madh ushtrimin e përbashkët me Policinë

Published

on

By

Ambasada e SHBA-së në Prishtinë e ka cilësuar si një sukses të madh ushtrimin e javës së kaluar për reagim ndaj krizave të realizuar në koordinim mes Ambasadës së SHBA-së dhe Policisë së Kosovës.

Në këtë ushtrim kanë qenë të përfshirë rreth 800 oficerë të Policisë së Kosovës bashkë me njësite të tjera speciale, përfshirë forenzikën dhe KFOR-in.

Për këtë ushtrim të përbashkët janë përdorur edhe qentë, dronët e automjete tjera taktike.

Ushtrimi i përbashkët i reagimit ndaj krizave i javës së kaluar ishte një sukses i madh — duke reflektuar koordinimin e shkëlqyer midis Ambasadës së SHBA-së dhe Policisë së Kosovës. Gati 800 oficerë të PK-së — së bashku me zjarrfikësit dhe emergjencat dhe njësitë e specializuara duke përfshirë njësitë SIU, SOU, EOD, UAS/Kundër-UAS, Forenzikë dhe Çështje Publike — morën pjesë, me mbështetje të vlefshme nga RSO, MSG, PD, INL, ICITAP, MED, KFOR, LGF dhe PSU. Nga qentë dhe dronët te automjetet taktike dhe ekipet e emergjencës, ky ushtrim nxori në pah bashkëpunimin tonë ndëragjencor, gatishmërinë operacionale dhe angazhimin e përbashkët ndaj sigurisë”, shkruan Ambasda në njoftim.

Continue Reading

Të kërkuara