Kulturë

Aktorët në grevë: Teatër i shkelur në shkallët e Ministrisë!

Published

on

Aktorët e Teatrit Kombëtar të Kosovës, të cilët janë tashmë në grevë prej më shumë se dhjetë ditësh, vendosën të shpërndajnë portretet e tyre në shkallët e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit.

Ky aksion ka për qëllim të denoncojë mënyrën se si janë trajtuar nga institucionet e shtetit dhe për të tërhequr vëmendjen ndaj kërkesave të tyre për një trajtim më të dinjitetshëm. Kjo protestë ka simbolizuar atë që ata e konsiderojnë shkelje të dinjitetit të artistëve, për shkak të pagesave të ulëta dhe koeficientëve të caktuar për pagat, të cilat i shohin si ofendim për punën dhe përkushtimin e tyre.

Slogani “Forca qëndron në ata që kanë guximin të kërkojnë drejtësi”, i njohur nga Vaclav Havel, dramaturg dhe politikan polak, është vendosur në ballë të Ministrisë si një thirrje për reflektim nga ana e institucioneve të shtetit. Kjo thënie ka shërbyer si udhërrëfyes për veprimet e aktorëve, të cilët kërkojnë rritjen e koeficientëve për pagat e tyre, një kërkesë që ka mbetur e papërmbushur për 19 muaj, që kur është miratuar Ligji për pagat në sektorin publik. Sipas tyre, koeficienti aktual është 8, ndërsa kërkesa është për një vlerë 11, e cila do t’i vendoste ata në një pozicion më të denjë dhe të barabartë me profesionet e tjera.

Në një deklaratë pas aksionit simbolik, aktori Shkëlzen Veseli, përfaqësues i Këshillit Grevist, ka bërë thirrje të fortë drejtuar institucioneve të Kosovës për të reflektuar mbi këtë trajtim të papranueshëm dhe të diskriminueshëm ndaj artistëve. Ai e cilësoi këtë veprim si një mundësi për të ngritur një zë të fuqishëm ndaj padrejtësive që ata po përjetojnë, duke i kërkuar Ministrisë së Kulturës dhe Qeverisë të mos e vazhdojnë këtë praktikë keqpërdorimi të artistëve dhe kulturës.

Veseli theksoi gjithashtu se artistët janë pasuri e pazëvendësueshme për shoqërinë, që dokumentojnë dhe ruajnë identitetin dhe historinë kulturore të kombit. Sipas tij, artistët kontribuojnë në ruajtjen e vlerave kombëtare dhe kulturore përmes punës së tyre në skenë dhe ekran, dhe se trajtimi i paqartë dhe nënvlerësues ndaj tyre është një gabim që duhet të korrigjohet sa më shpejt.

Në mes të këtij tensioni, greva e aktorëve ka paralizuar punën e Teatrit Kombëtar, duke çuar në anulimin e festivalit të teatrit shqiptar “Moisiu”, që ishte planifikuar të fillonte më 20 nëntor. Kjo situatë është pasojë e mosreagimit të duhur dhe përmbajtjesor nga ana e Ministrisë së Kulturës ndaj shqetësimeve të aktorëve. Sipas aktorëve, ligji për pagat në sektorin publik ka sjellë një degradim të statusit të aktorëve, duke i lënë ata me koeficientë të ulët dhe pa mbështetje të mjaftueshme për punën e tyre.

Në një takim të mëhershëm me ministrin Hajrulla Çeku, aktorët e Teatrit Kombëtar kanë kërkuar një zgjidhje përfundimtare, por, sipas tyre, nuk kanë arritur të marrin një angazhim të shkruar që do të mundësonte rregullimin e kësaj çështjeje. Ata janë ndjerë të pasigurt dhe të papërfillur, duke vënë në dukje se kanë qenë të detyruar të shkelin mbi dinjitetin e tyre për të kërkuar diçka që konsiderojnë se i takon me të drejtë.

Në një fjalim pas veprimit simbolik, aktori Adrian Morina, anëtar i Këshillit Grevist, ka shpjeguar gjithashtu se greva erdhi si pasojë e një procesi të gjatë dhe të lodhshëm, ku aktorët kërkuan një trajtim më të drejtë sipas Rregullores së vitit 2018 për gradat dhe pagat e krijuesve dhe performuesve të kulturës. Ai ka shpjeguar se me miratimin e Ligjit për pagat, aktorët kanë pësuar një ulje të konsiderueshme të pagave, duke kaluar nga koeficienti 13 në 8, ndërkohë që pagat e udhëheqësit artistik janë mbajtur në nivele më të larta.

Ministria e Kulturës, deri më tani, ka shmangur komentet zyrtare lidhur me grevën dhe ka bërë thirrje për një reflektim nga ana e aktorëve. Ministri Çeku, gjatë një konference të zhvilluar pas mbledhjes së Qeverisë, u ka kërkuar aktorëve të reflektojnë dhe të mos e mohojnë publikut mundësinë për të shijuar shfaqje të mira teatrale, duke nënvizuar se investimet e Qeverisë do të kontribuojnë në zhvillimin e kulturës.

Kjo grevë ka shkaktuar pasoja të rënda për punën e Teatrit Kombëtar dhe për skenën kulturore në përgjithësi, ndërkohë që aktorët shprehen të vendosur në kërkesën e tyre për një trajtim të denjë dhe të drejtë, pa mëshirë për ata që i kanë privuar nga kjo e drejtë./UBTNews/

 

Magazinë

Dalin pamjet! Liam Payne vdiq duke tentuar të ikte nga hoteli

Published

on

Këngëtari i ndjerë anglez, Liam Payne, dyshohet se ishte duke u munduar të ikte nga hoteli përmes ballkonit të dhomës në të cilën e kishin futur stafi i hotelit për shkak te sjelljeve të këqija që pati nisur t’i bënte pak çaste para vdekjes.

Mediumi amerikan TMZ ka shkruar se i ka parë pamjet e kamerave të sigurisë të hotelit “CasaSur” në Buenos Aires, të cilat ishin filmuar para se të vdiste ylli.

Pamjet, sipas TMZ-së, shfaqin Paynen duke bërë sjellje të papërshtatshme nëpër hollin e hotelit dhe tre nëpunës të hotelit e marrin këngëtarin që ta rikthenin në dhomën e tij. Payne, i cili ishte 31 vjeç kur vdiq më 16 tetor, kishte probleme me nëpunësit e hotelit, të cilët sipas TMZ-së, ishin duke e shtyrë me forcë të rikthehej në dhomën e tij.

Këngëtari në të kaluarën pati treguar se nuk i pëlqen të kalonte kohë i mbyllur nëpër dhoma të hoteleve, tek kujtonte se i është dashur ta bënte këtë kur ishte pjesë e grupit e “One Direction”. Në pamjet në fjalë, shihet një nëpunës i hotelit duke marrë një çelës për ta mbyllur në dhomë yllin.

 

Continue Reading

Kulturë

Opera “Goca e Kaçanikut” rikthehet pas 45 vjetësh në TKOB

Published

on

Pas një mungese të gjatë prej 45 vjetësh, opera shqiptare “Goca e Kaçanikut”, e kompozitorit të njohur Rauf Dhomi, u rikthye mbrëmë në skenën e Teatrit Kombëtar të Operas dhe Baletit (TKOB), duke emocionuar audiencën me fuqinë e saj dramatike dhe muzikore. Premiera e parë e kësaj opere kishte ndodhur në vitin 1979, në Tiranën e asaj kohe, dhe për herë të parë, pas dekadash, kjo vepër e shquar shqiptare u rikthye në TKOB, ku u shfaq si një homazh për festën e Pavarësisë.

“Goca e Kaçanikut”, një nga operat më të njohura të repertorit shqiptar, është një histori dashurie dhe lufte, që ngërthen në vetvete emocione të thella, trimëri, dhe aspirata për liri. E mbështetur në një frymë folklorike të fuqishme, vepra përcjell mesazhe të thella kombëtare dhe identitare. Pas një periudhe të gjatë mungese, rikthimi i saj në TKOB u bë një ngjarje e veçantë, e cila nderoi edhe faktin se kjo opera është një nga pikat kulmore të trashëgimisë kulturore shqiptare.

Opera ka origjinën e saj si një prodhim i Operas së Kosovës, ndërsa për këtë shfaqje të veçantë në Tiranë, është pasuruar me pjesëmarrjen e artistëve shqiptarë nga trojet shqiptare, por edhe ata që jetojnë dhe punojnë jashtë kufijve të Shqipërisë. Ky ishte një bashkëpunim i bukur mes kulturave dhe traditave të ndryshme, që bashkoi artistë dhe audienca të ndryshme për një natë të paharruar.

Regjia e operas ishte në duar të Nikolin Gurakuqit, i cili dha një interpretim të shkëlqyer për këtë vepër të madhe. Gurakuqi ishte në gjendje të risillte në skenë thelbin e dramës dhe emocioneve që përmban ky libret i mbushur me pasion, luftë dhe ndjenja të forta patriotizmi. Opera kishte premierën e saj më parë në Kosovë, dhe tani erdhi për të ndriçuar sallën e TKOB si një simbol i bashkimit kulturor ndërkombëtar.

Një tjetër moment historik i kësaj shfaqjeje ishte pjesëmarrja e artistëve të njohur, si bassi Hektor Leka, i cili interpretoi një nga rolet kryesore, atë të plakut heroik, që në disa elemente mund të lidhej me figurën legjendare të Adem Jasharit. Për Lekën, kjo shfaqje në TKOB ishte një debutim i veçantë, pas një karriere të gjatë ndërkombëtare, përfshirë eksperienca të suksesshme në Trieste.

Shfaqja e “Gocës së Kaçanikut” ishte një ngjarje e rëndësishme dhe një festë e kulturës shqiptare. Me frymën e saj të pasur folklorike, me simbolet kombëtare që mbushin skenën, opera u duartrokit gjatë nga publiku, i cili nuk nguroi të shprehte vlerësimin dhe mirënjohjen për këtë veprimtari të paharruar. Ky rikthim i “Gocës së Kaçanikut” në skenën e TKOB ishte një dëshmi e fuqisë së artit dhe muzikës për të përçuar mesazhe të lirisë dhe unitetit, dhe një kujtesë e rëndësishme e trashëgimisë sonë kombëtare./UBTNews/

Continue Reading

Kulturë

Katër ‘jo’ për lirinë: Aktivizmi i grave në luftën kundër patriarkalizmit!

Published

on

Në një akt të guximshëm dhe të mbushur me mesazh, gra në Shtetet e Bashkuara, të frymëzuara nga feministët e Koresë së Jugut, po përdorin abstinencën si një formë rezistence kundër mizogjinisë dhe dhunës ndaj grave. Ky fenomen ka nxitur një lëvizje të re, e cila ka për synim të theksojë dhe kundërshtojë padrejtësitë dhe diskriminimin gjinor që vazhdojnë të mbizotërojnë në shoqëri. Lëvizja 4B, që ka lindur në Kore të Jugut në vitet 2010, po bëhet gjithnjë e më e njohur në platforma si TikTok, ku mijëra gra ndajnë përvojat e tyre dhe bashkohen për të shprehur të drejtën për trupat e tyre.

Ky akt i përfshin katër “Jo”-ja kryesore: Jo martesave, Jo fëmijëve, Jo takimeve dhe marrëdhënieve seksuale me burra, dhe Jo për angazhime që i japin përsëri kontrollin një kulture patriarkale dhe mizogjine. Ky është një akt që shpreh jo vetëm një lëvizje personale për emancipimin e grave, por gjithashtu një akt kolektiv për të sfiduar strukturat e fuqisë që e kufizojnë lirinë dhe të drejtat e grave.

Një ndër përfaqësueset e kësaj lëvizjeje është Christine Ivans, e cila ka vendosur të praktikojë abstinencën nga marrëdhëniet me burra dhe të përqendrohet tek vetvetja. Ajo pohon se ky akt ka sjellë përfitime në jetën e saj personale, duke përfshirë një avancim në karrierën e saj dhe një përmirësim të shëndetit mendor. Pavarësisht sfidave, ajo thekson se ky vendim është një mënyrë për të rimarrë kontrollin mbi jetën e saj, në një kohë kur të drejtat e grave janë kërcënuar, veçanërisht pas shfuqizimit të rastit Roe v. Wade në SHBA.

Për të mbështetur këtë lëvizje, aktorja e njohur Julia Fox gjithashtu shpalli abstinencën si një akt politike, duke e lidhur këtë me heqjen e të drejtës për abort në SHBA. Ajo e ka quajtur këtë një mënyrë për t’u bërë “pjesë e një rezistence” ndaj atyre që po e kufizojnë lirinë e grave.

Mingyeong Lee, një shkrimtare feministe nga Koreja e Jugut dhe një nga themelueset e lëvizjes 4B, shprehet se ishte e kënaqur që lëvizja po arrin të depërtojë në Shtetet e Bashkuara. Ajo thekson se ajo që ka ndodhur në Kore të Jugut, ku dhuna ndaj grave dhe patriarkalizmi janë në një nivel të lartë, është gjithashtu një sfidë që gratë në SHBA e përjetojnë, përveç se në një mënyrë tjetër.

Lëvizja 4B u bë një simbol i forcës dhe bashkëpunimit midis grave që refuzojnë të jenë të trajtuara si makineri riprodhuese, dhe kjo i ka bashkuar gratë nga të dyja anët e globit. Aktivistët e lëvizjes theksojnë se përmes kësaj abstinence, gratë po bëjnë një akt të fuqishëm që u jep atyre mundësinë për të krijuar një botë më të drejtë dhe më të sigurt për veten dhe brezat e ardhshëm.

Përballë sfidave të mëdha, ky akt i abstinencës nuk është vetëm një deklaratë personale, por gjithashtu një mesazh kolektiv që fton shoqërinë të reflektojë mbi mënyrën se si gratë trajtohen dhe si mund të përmirësohet barazia gjinore në çdo aspekt të jetës./DW/

Continue Reading

Kulturë

Eurovision 2025 në Bazel: Përballë kundërshtimeve, qyteti fiton mbështetje popullore!

Published

on

Më 25 nëntor, qytetarët e Bazelit miratuan financiarisht mbështetjen për organizimin e Konkursit të Këngës Eurovision 2025, duke i dhënë qytetit mundësinë të presë eventin prestigjioz të muzikës, pavarësisht kundërshtive të forta nga konservatorët.

Fitorja e këngëtarit zviceran Nemo në Eurovision 2024, me këngën “The Code”, dha të drejtën e Zvicrës për të organizuar edicionin e 69-të të konkursit të njohur. Megjithatë, pas një peticioni nga partia ultra-konservatore Union Demokratik Federal i Zvicrës (EDU), vendimi i Këshillit të Madh të Kantonit të Bazelit për të alokuar deri në 35 milionë franga zvicerane (afërsisht 37.5 milionë euro) për organizimin e Eurovision 2025 u fut në një referendum popullor.

EDU e kundërshtoi financimin, duke argumentuar se evenimenti do të dëmtonte imazhin e Bazelit. Anëtarët e partisë kritikuan konkursin për performancat që ata i konsideronin “blasfemike”, duke e akuzuar për promovimin e ideologjive të tilla si “wokeism” dhe të drejtat e transgjinorëve. Një nga këngëtarët që u vu në shënjestër ishte Bambie Thug, interpretuese nga Irlanda, e cila u cilësua nga EDU si “okulte” dhe “satanike”, një akuzë që ata e bazuan në ngjashmëritë me Harry Potterin.

Megjithatë, shumica e banorëve të Bazelit nuk u ndikuan nga kjo fushatë fetare kundër Eurovision, dhe pas më shumë se dy javësh votimi me postë, qyteti e miratoi financimin për organizimin e këtij evenimenti. Rezultatet përfundimtare treguan se 38,186 persona votuan “Po” për financimin e Eurovision 2025, duke përfaqësuar 66.57% të votave, ndërkohë që pjesëmarrja ishte 57%.

Ky rezultat e siguroi Bazelin si qytetin mikpritës për Eurovision 2025, i cili do të zhvillohet në arenën e mbyllur St-Jakobshalle. Semifundet do të mbahen më 13 dhe 15 maj, ndërsa finalja do të zhvillohet më 17 maj të vitit të ardhshëm. Nëse shumica e votuesve do të kishin thënë “Jo”, financimi do të ishte bllokuar dhe Korpusi i Radio-televizionit Zviceran mund të kishte hequr Bazelin nga mundësia për të organizuar konkursin.

Kjo fitore për organizimin e Eurovision 2025 pasqyron mbështetje të gjerë për këtë ngjarje, ndërkohë që thekson edhe tensionet kulturore dhe ideologjike që mund të shfaqen në organizimin e ngjarjeve të mëdha ndërkombëtare./Euronews/

Continue Reading

Të kërkuara