Kulturë
Aktorët në grevë: Teatër i shkelur në shkallët e Ministrisë!
Aktorët e Teatrit Kombëtar të Kosovës, të cilët janë tashmë në grevë prej më shumë se dhjetë ditësh, vendosën të shpërndajnë portretet e tyre në shkallët e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit.
Ky aksion ka për qëllim të denoncojë mënyrën se si janë trajtuar nga institucionet e shtetit dhe për të tërhequr vëmendjen ndaj kërkesave të tyre për një trajtim më të dinjitetshëm. Kjo protestë ka simbolizuar atë që ata e konsiderojnë shkelje të dinjitetit të artistëve, për shkak të pagesave të ulëta dhe koeficientëve të caktuar për pagat, të cilat i shohin si ofendim për punën dhe përkushtimin e tyre.
Slogani “Forca qëndron në ata që kanë guximin të kërkojnë drejtësi”, i njohur nga Vaclav Havel, dramaturg dhe politikan polak, është vendosur në ballë të Ministrisë si një thirrje për reflektim nga ana e institucioneve të shtetit. Kjo thënie ka shërbyer si udhërrëfyes për veprimet e aktorëve, të cilët kërkojnë rritjen e koeficientëve për pagat e tyre, një kërkesë që ka mbetur e papërmbushur për 19 muaj, që kur është miratuar Ligji për pagat në sektorin publik. Sipas tyre, koeficienti aktual është 8, ndërsa kërkesa është për një vlerë 11, e cila do t’i vendoste ata në një pozicion më të denjë dhe të barabartë me profesionet e tjera.
Në një deklaratë pas aksionit simbolik, aktori Shkëlzen Veseli, përfaqësues i Këshillit Grevist, ka bërë thirrje të fortë drejtuar institucioneve të Kosovës për të reflektuar mbi këtë trajtim të papranueshëm dhe të diskriminueshëm ndaj artistëve. Ai e cilësoi këtë veprim si një mundësi për të ngritur një zë të fuqishëm ndaj padrejtësive që ata po përjetojnë, duke i kërkuar Ministrisë së Kulturës dhe Qeverisë të mos e vazhdojnë këtë praktikë keqpërdorimi të artistëve dhe kulturës.
Veseli theksoi gjithashtu se artistët janë pasuri e pazëvendësueshme për shoqërinë, që dokumentojnë dhe ruajnë identitetin dhe historinë kulturore të kombit. Sipas tij, artistët kontribuojnë në ruajtjen e vlerave kombëtare dhe kulturore përmes punës së tyre në skenë dhe ekran, dhe se trajtimi i paqartë dhe nënvlerësues ndaj tyre është një gabim që duhet të korrigjohet sa më shpejt.
Në mes të këtij tensioni, greva e aktorëve ka paralizuar punën e Teatrit Kombëtar, duke çuar në anulimin e festivalit të teatrit shqiptar “Moisiu”, që ishte planifikuar të fillonte më 20 nëntor. Kjo situatë është pasojë e mosreagimit të duhur dhe përmbajtjesor nga ana e Ministrisë së Kulturës ndaj shqetësimeve të aktorëve. Sipas aktorëve, ligji për pagat në sektorin publik ka sjellë një degradim të statusit të aktorëve, duke i lënë ata me koeficientë të ulët dhe pa mbështetje të mjaftueshme për punën e tyre.
Në një takim të mëhershëm me ministrin Hajrulla Çeku, aktorët e Teatrit Kombëtar kanë kërkuar një zgjidhje përfundimtare, por, sipas tyre, nuk kanë arritur të marrin një angazhim të shkruar që do të mundësonte rregullimin e kësaj çështjeje. Ata janë ndjerë të pasigurt dhe të papërfillur, duke vënë në dukje se kanë qenë të detyruar të shkelin mbi dinjitetin e tyre për të kërkuar diçka që konsiderojnë se i takon me të drejtë.
Në një fjalim pas veprimit simbolik, aktori Adrian Morina, anëtar i Këshillit Grevist, ka shpjeguar gjithashtu se greva erdhi si pasojë e një procesi të gjatë dhe të lodhshëm, ku aktorët kërkuan një trajtim më të drejtë sipas Rregullores së vitit 2018 për gradat dhe pagat e krijuesve dhe performuesve të kulturës. Ai ka shpjeguar se me miratimin e Ligjit për pagat, aktorët kanë pësuar një ulje të konsiderueshme të pagave, duke kaluar nga koeficienti 13 në 8, ndërkohë që pagat e udhëheqësit artistik janë mbajtur në nivele më të larta.
Ministria e Kulturës, deri më tani, ka shmangur komentet zyrtare lidhur me grevën dhe ka bërë thirrje për një reflektim nga ana e aktorëve. Ministri Çeku, gjatë një konference të zhvilluar pas mbledhjes së Qeverisë, u ka kërkuar aktorëve të reflektojnë dhe të mos e mohojnë publikut mundësinë për të shijuar shfaqje të mira teatrale, duke nënvizuar se investimet e Qeverisë do të kontribuojnë në zhvillimin e kulturës.
Kjo grevë ka shkaktuar pasoja të rënda për punën e Teatrit Kombëtar dhe për skenën kulturore në përgjithësi, ndërkohë që aktorët shprehen të vendosur në kërkesën e tyre për një trajtim të denjë dhe të drejtë, pa mëshirë për ata që i kanë privuar nga kjo e drejtë./UBTNews/
Në kryeqytet hapet edicioni i parë i ekspozitës së Artistëve të Rinj “FRAGMENTA 2025”, pjesë e programit vjetor të Asociacionit të Artistëve Vizualë të Kosovës.
Ky është projekti i dytë i këtij viti dhe sjell në qendër të vëmendjes artin bashkëkohor, eksperimentimin dhe përdorimin e mediave të reja.
“Fragmenta” konceptohet si hapësirë ku fragmente idesh, formash e tregimesh ndërthuren për të krijuar një mozaik të ri kulturor.
Qëllimi kryesor është të nxisë bashkëpunimin mes artistëve të rinj, studiuesve dhe publikut, duke hapur horizonte të reja krijuese dhe duke promovuar dialog ndërdisiplinor.
Me pjesëmarrjen e krijuesve të rinj nga fusha të ndryshme, ky edicion synon të rimendojë rolin e artit e dizajnit në shoqërinë moderne, duke vënë në pah risinë, eksperimentimin e interpretimin e lirë artistik.
Në kuadër të aktivitetit do të akordohet edhe RAW Award (Rising Artists Work), çmim që vlerëson artistët që formësojnë gjuhën e re të artit bashkëkohor dhe kontribuojnë në zhvillimin e skenës vizuale.
Lokacionet dhe oraret e hapjes së ekspozitave:
Tunelli i Kurrizit – ora 17:00
Observatoriumi – ora 18:30
Biblioteka “Hivzi Sylejmani” – ora 19:30
Ekspozita vazhdon më 5 dhjetor, në Hamam, nga ora 19:00.
Ceremonia e ndarjes së RAW Award do të mbahet të shtunën, më 6 dhjetor, në orën 19:00.
“Fragmenta 2025” synon të kthehet në një pikëtakim të rëndësishëm për skenën e artit të ri në Kosovë, duke ofruar një platformë të hapur për vizion, inovacion dhe talent të ri. /A.Z/UBT News/
Muzeu i Historisë Natyrore në Abu Dhabi po hap dyert për publikun, duke ofruar një udhëtim nga krijimi i planetit deri te zhvillimi i jetës në Tokë.
Me 35,000 m² hapësirë ekspozuese, ai mbulon po ashtu 13.8 miliardë vjet shkencë, evolucion dhe zbulime, duke e bërë muzeun më të madh të këtij lloji në rajon.
Një nga atraksionet kryesore është “Stan”, fosili 66 milionë vjeçar i një dinosauri, i prezantuar për herë të parë në një skenar beteje me një tjetër dinosaur.
Vizitorët mund të shohin gjithashtu meteoritet Murchison, një nga shkëmbinjtë më primitivë kozmikë, dhe ekspozita mbi historinë natyrore të Gadishullit Arabik, arkeologjinë dhe trashëgiminë kulturore.
Mes 1,500 objekteve të ekspozuara spikasin një rikrijim i një anijeje tregtare nga Epoka e Bronzit dhe “Perla e Abu Dhabit”, perla më e vjetër në botë, e datuar 5800–5600 p.e.s.
Ky muze përfaqëson një destinacion të ri botëror për dashamirët e shkencës, historisë dhe natyrës. /A.Z/UBT News/
Festival, i dedikuar personave me nevoja të veçanta, ka hapur edicionin e gjashtë në kinemanë “Armata” me 50 filma nga e gjithë bota.
Rrëfimi kryesor sivjet është dokumentari i shkurtër “Sara”, që sjell historinë frymëzuese të futbollistes së re Sara Bulliqi, e cila ka lindur pa njërën dorë dhe sfidat i ka shndërruar në forcë.
Organizatorët theksojnë se festivali mbetet i përkushtuar te temat e aftësive të kufizuara dhe fuqizimit përmes artit.
Drejtoresha Ganimete Sava dhe drejtori artistik Burim Haliti theksuan rëndësinë e krijimit të filmave që tregojnë histori të tilla.
Programi treditor përfshin filma dokumentarë, dramë e animacion, ekspozitën “XR: Interaction without Limits” dhe ngjarjen përmbyllëse “Gratë që thyejnë kufizimet përmes artit”.
Festivali mbyllet më 3 dhjetor – Ditën Ndërkombëtare të Personave me Nevoja të Veçanta – me ceremoninë e çmimeve.
Në juri marrin pjesë edhe producentët danezë Kim Magnusson dhe Rebecca Pruzan, si dhe aktorja Igballe Qena. /A.Z/UBT News/
113-vjetori i krijimit, zhvillim e modernizim për FARSH
Parlamenti Evropian para 34 vjetëve nderoi Adem Demaçin me Çmimin Saharov
Policia bastis një shtëpi në Kaçanik, sekuestrohen dy armë e dhjetëra fishekë
Duelet në Kupën e Kosovës, favoritët kalojnë tutje
Shqipëria merr Presidencën e CEFTA-s në vitin 2026
Sot prezantohen rezultatet e çmimeve të pronave banesore
Aksidentohen 8 vetura në Gjermani, dëmet mbi 100 mijë euro
Kupa e Italisë, në çerekfinale përballja shqiptare Gjimshiti – Zhegrova
Parashikimi i motit
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni2 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025