Kulturë

Aktorët në grevë: Teatër i shkelur në shkallët e Ministrisë!

Published

on

Aktorët e Teatrit Kombëtar të Kosovës, të cilët janë tashmë në grevë prej më shumë se dhjetë ditësh, vendosën të shpërndajnë portretet e tyre në shkallët e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit.

Ky aksion ka për qëllim të denoncojë mënyrën se si janë trajtuar nga institucionet e shtetit dhe për të tërhequr vëmendjen ndaj kërkesave të tyre për një trajtim më të dinjitetshëm. Kjo protestë ka simbolizuar atë që ata e konsiderojnë shkelje të dinjitetit të artistëve, për shkak të pagesave të ulëta dhe koeficientëve të caktuar për pagat, të cilat i shohin si ofendim për punën dhe përkushtimin e tyre.

Slogani “Forca qëndron në ata që kanë guximin të kërkojnë drejtësi”, i njohur nga Vaclav Havel, dramaturg dhe politikan polak, është vendosur në ballë të Ministrisë si një thirrje për reflektim nga ana e institucioneve të shtetit. Kjo thënie ka shërbyer si udhërrëfyes për veprimet e aktorëve, të cilët kërkojnë rritjen e koeficientëve për pagat e tyre, një kërkesë që ka mbetur e papërmbushur për 19 muaj, që kur është miratuar Ligji për pagat në sektorin publik. Sipas tyre, koeficienti aktual është 8, ndërsa kërkesa është për një vlerë 11, e cila do t’i vendoste ata në një pozicion më të denjë dhe të barabartë me profesionet e tjera.

Në një deklaratë pas aksionit simbolik, aktori Shkëlzen Veseli, përfaqësues i Këshillit Grevist, ka bërë thirrje të fortë drejtuar institucioneve të Kosovës për të reflektuar mbi këtë trajtim të papranueshëm dhe të diskriminueshëm ndaj artistëve. Ai e cilësoi këtë veprim si një mundësi për të ngritur një zë të fuqishëm ndaj padrejtësive që ata po përjetojnë, duke i kërkuar Ministrisë së Kulturës dhe Qeverisë të mos e vazhdojnë këtë praktikë keqpërdorimi të artistëve dhe kulturës.

Veseli theksoi gjithashtu se artistët janë pasuri e pazëvendësueshme për shoqërinë, që dokumentojnë dhe ruajnë identitetin dhe historinë kulturore të kombit. Sipas tij, artistët kontribuojnë në ruajtjen e vlerave kombëtare dhe kulturore përmes punës së tyre në skenë dhe ekran, dhe se trajtimi i paqartë dhe nënvlerësues ndaj tyre është një gabim që duhet të korrigjohet sa më shpejt.

Në mes të këtij tensioni, greva e aktorëve ka paralizuar punën e Teatrit Kombëtar, duke çuar në anulimin e festivalit të teatrit shqiptar “Moisiu”, që ishte planifikuar të fillonte më 20 nëntor. Kjo situatë është pasojë e mosreagimit të duhur dhe përmbajtjesor nga ana e Ministrisë së Kulturës ndaj shqetësimeve të aktorëve. Sipas aktorëve, ligji për pagat në sektorin publik ka sjellë një degradim të statusit të aktorëve, duke i lënë ata me koeficientë të ulët dhe pa mbështetje të mjaftueshme për punën e tyre.

Në një takim të mëhershëm me ministrin Hajrulla Çeku, aktorët e Teatrit Kombëtar kanë kërkuar një zgjidhje përfundimtare, por, sipas tyre, nuk kanë arritur të marrin një angazhim të shkruar që do të mundësonte rregullimin e kësaj çështjeje. Ata janë ndjerë të pasigurt dhe të papërfillur, duke vënë në dukje se kanë qenë të detyruar të shkelin mbi dinjitetin e tyre për të kërkuar diçka që konsiderojnë se i takon me të drejtë.

Në një fjalim pas veprimit simbolik, aktori Adrian Morina, anëtar i Këshillit Grevist, ka shpjeguar gjithashtu se greva erdhi si pasojë e një procesi të gjatë dhe të lodhshëm, ku aktorët kërkuan një trajtim më të drejtë sipas Rregullores së vitit 2018 për gradat dhe pagat e krijuesve dhe performuesve të kulturës. Ai ka shpjeguar se me miratimin e Ligjit për pagat, aktorët kanë pësuar një ulje të konsiderueshme të pagave, duke kaluar nga koeficienti 13 në 8, ndërkohë që pagat e udhëheqësit artistik janë mbajtur në nivele më të larta.

Ministria e Kulturës, deri më tani, ka shmangur komentet zyrtare lidhur me grevën dhe ka bërë thirrje për një reflektim nga ana e aktorëve. Ministri Çeku, gjatë një konference të zhvilluar pas mbledhjes së Qeverisë, u ka kërkuar aktorëve të reflektojnë dhe të mos e mohojnë publikut mundësinë për të shijuar shfaqje të mira teatrale, duke nënvizuar se investimet e Qeverisë do të kontribuojnë në zhvillimin e kulturës.

Kjo grevë ka shkaktuar pasoja të rënda për punën e Teatrit Kombëtar dhe për skenën kulturore në përgjithësi, ndërkohë që aktorët shprehen të vendosur në kërkesën e tyre për një trajtim të denjë dhe të drejtë, pa mëshirë për ata që i kanë privuar nga kjo e drejtë./UBTNews/

 

Kulturë

50 histori që frymëzojnë – festivali “Art Without Limit” ndriçon shpresën

Published

on

Festival, i dedikuar personave me nevoja të veçanta, ka hapur edicionin e gjashtë në kinemanë “Armata” me 50 filma nga e gjithë bota.

Rrëfimi kryesor sivjet është dokumentari i shkurtër “Sara”, që sjell historinë frymëzuese të futbollistes së re Sara Bulliqi, e cila ka lindur pa njërën dorë dhe sfidat i ka shndërruar në forcë.

Organizatorët theksojnë se festivali mbetet i përkushtuar te temat e aftësive të kufizuara dhe fuqizimit përmes artit.

Drejtoresha Ganimete Sava dhe drejtori artistik Burim Haliti theksuan rëndësinë e krijimit të filmave që tregojnë histori të tilla.

Programi treditor përfshin filma dokumentarë, dramë e animacion, ekspozitën “XR: Interaction without Limits” dhe ngjarjen përmbyllëse “Gratë që thyejnë kufizimet përmes artit”.

Festivali mbyllet më 3 dhjetor – Ditën Ndërkombëtare të Personave me Nevoja të Veçanta – me ceremoninë e çmimeve.

Në juri marrin pjesë edhe producentët danezë Kim Magnusson dhe Rebecca Pruzan, si dhe aktorja Igballe Qena. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Botohen veprat e Xhemail Mustafës, një jetë e përkushtuar për dijen dhe atdheun

Published

on

Në Bibliotekën “Hivzi Sulejmani” në Prishtinë u promovua kompleti i veprave të Xhemail Mustafës (1953-2000) në pesë vëllime, botuar nga PEN-Qendra e Kosovës.

Ky komplet përfshin veprat: “Një lutje për Prishtinën”, “Mrekullia e shkrimit”, “Metafora e absurdit”, “Trumfi i mendjes” dhe “Iluzionet e politikës”, dhe është përgatitur nën kujdesin e bashkëpunëtorit të tij, Ibrahim Berisha.

Gjatë promovimit u diskutua për jetën dhe veprën e intelektualit Xhemail Mustafa, njohur si njeri i letrave, ndër iniciatorët dhe themeluesit e LDK-së, bashkëpunëtor i Presidentit Ibrahim Rugova, i cili u vra para shtëpisë së tij në Prishtinë para 25 vitesh.

Në panelin diskutues morën pjesë ish-Presidenti Fatmir Sejdiu, gazetari Avni Spahiu, profesori Sali Bashota, Ibrahim Berisha dhe Muhamet Hamiti, të cilët vlerësuan lart kontributin intelektual dhe veprimtarinë atdhetare të Mustafës.

Ibrahim Berisha theksoi se vepra e Xhemail Mustafës spikat për autenticitet, thellësi përmbajtësore dhe stil të qartë. Prof. Sali Bashota vuri në dukje rëndësinë e veprës “Një lutje për Prishtinën”, si një nga veprat më të rëndësishme për sfidat që ka përjetuar vendi.

Po ashtu, gazetari Avni Spahiu dhe profesori Muhamet Hamiti theksuan se vepra e Mustafës duhet të lexohet dhe rilexohet, duke reflektuar dimensionin e gjerë të krijimtarisë së tij intelektuale.

Përndryshe, Xhemail Mustafa ishte gazetar, publicist dhe këshilltar politik, një nga figurat më të shquara intelektuale shqiptare në Kosovë, dhe një ndër penat më të fuqishme të LDK-së. Ai u vra më 23 nëntor 2000 pranë banesës së tij në Prishtinë. /A.Z/Foto: Besnik Hamiti/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Orkestra “Amadeus” promovon Kosovën në skenat më të njohura botërore

Published

on

Orkestra “Amadeus” nga Prishtina ka konfirmuar pjesëmarrjen në dy festivale ndërkombëtare orkestrash që do të zhvillohen në Spanjë dhe Çeki gjatë vitit 2026.

Ky sukses vjen pas fitimit të Çmimit të Argjendtë dhe vendit të dytë në botë në një konkurs të mbajtur në Vjenë.

Nxënësit dhe të rinjtë do të përfaqësojnë Kosovën në skena evropiane, duke ndarë talentin e tyre me orkestrat më të mira nga e gjithë bota.

Orkestra thekson se pas çdo performancë qëndrojnë orë të gjata prove, përkushtim i prindërve, mësuesve dhe vetë nxënësve.

  Për të mundësuar pjesëmarrjen, Orkestra “Amadeus” bën thirrje për mbështetje nga institucionet shtetërore e komunale.

“Ftojmë të gjithë të bashkohen në këtë nismë, për t’u dhënë nxënësve tanë mundësinë të përfaqësojnë Kosovën në skenat evropiane,” thuhet në njoftimin e orkestrës. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Kultura dhe tradita në Pogradeci rikthen varietetet autoktone të rrushit

Published

on

Pogradeci po ringjall varietetet autoktone të rrushit si Muskat Kanell, Gëms dhe veçanërisht Serina e Bardhë, falë projektit Typic-al, i financuar nga Qeveria Italiane përmes Agjencisë Italiane për Bashkëpunim dhe Zhvillim (AICS), dhe i zbatuar nga CIHEAM Bari në bashkëpunim me Ministrinë e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural.

Kryetari i Bashkisë së Pogradecit, Ilir Xhakolli, deklaroi se projekti nuk është i kufizuar vetëm në identifikimin dhe ruajtjen e varieteteve tradicionale të rrushit, por përfshin edhe financimin për blerjen e makinerive bujqësore moderne dhe pajisjeve teknologjike.

Kjo i mundëson fermerëve të punojnë me mjete më efikase dhe sipas standardeve europiane.

Projekti mbështeti krijimin e një strukture bashkëpunimi midis fermerëve përmes shoqërive bujqësore, duke ndihmuar në uljen e kostove të prodhimit, ndarjen e teknologjisë së avancuar, përfitimin nga trajnimet profesionale të ofruara nga ekspertët e CIHEAM Bari dhe MBZHR.

Përfitimet për komunitetin rural janë të dukshme: rritje e prodhimit të rrushit autokton, rikthim i kultivimit të varieteteve të rralla, akses më i mirë në treg, rritje e të ardhurave dhe krijim i mundësive të reja për punësim në sektorin bujqësor dhe atë të agro-përpunimit.

Ky projekt përfaqëson një shembull të bashkëpunimit të suksesshëm midis institucioneve shqiptare dhe partnerëve ndërkombëtarë. Bashkëpunimi me Italinë, CIHEAM Bari dhe Ministrinë e Bujqësisë riafirmon përkushtimin për të mbështetur fermerët e Pogradecit, për të ruajtur biodiversitetin dhe për të zhvilluar një bujqësi më të qëndrueshme dhe konkurruese.

Krijimi i SHBB Grabovicë dhe bashkimi i fermerëve konsiderohet si një hap i rëndësishëm drejt forcimit të kapaciteteve të prodhuesve lokalë.

Përfaqësuesit e projektit theksuan se vetëm përmes bashkëpunimit, fermerët mund të përfitojnë më shumë nga programet e BE-së dhe projektet e mbështetura nga qeveria shqiptare. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara