Lajmet

Aktivistet egjiptiane: Ne duhet të flasim rreth abortit

Aborti është i ndaluar për gratë egjiptiane.

Published

on

Kujtimi i asaj dite është tejet i dhimbshëm për Nouran. Ajo ishte në qendrën tregtare City Stars të Kajros, kur papritur ndjeu ngërçe, të shoqëruara me gjakderdhje të madhe: “U ula në tualet. Ndjeva diçka të rëndë që më rridhte nga mitra. Vura dorën poshtë meje për të kapur gjakun”.

Noura nuk është emri i saj i vërtetë. Ajo kishte një shtatzëni të paplanifikuar në moshën 23-vjeçare pas një lidhje me një burrë të quajtur Khaled.

Kur ata e kuptuan se ishte shtatzënë, i dashuri i saj mori pilula të abortit përmes miqve.

“Ishte shumë herët për mua të martohesha dhe të bëhesha nënë”, deklaroi ajo mes tjerash.

Meqë abortet janë të ndaluara në Egjipt dhe ndalohen me ligj, ajo mund të fliste rreth abortit vetëm me të dashurin e saj dhe me shoqen e dhomës.

Ajo tha rreth abortit se “ishte një moment tepër brutal, një moment që nuk do ta harrojë kurrë”.

Të folurit rreth kësaj tabuje

Përvojat e tilla sikurse të Nouras janë ato që e shtynë aktivisten feministe Ghadeer Ahmed Eldamaty të shkruante për to. Në librin e saj “Abortion Tales — Women between Family, Love and Medicine”, i cili u botua në arabisht në fund të dhjetorit të vitit 2022, ajo shpjegon rrethanat në Egjipt, përshkruan situatën ligjore dhe mjekësore dhe ua mundëson shumë grave të flasin hapur.

“Dua që gratë e tjera që kanë kaluar një abort, ose janë ende duke u përballur me një të tillë, të dinë se nuk janë vetëm”, thotë ajo. “Në shoqërinë tonë është theksuar mëmësia, por tema e abortit shmanget plotësisht. Është e ndaluar”.

Eldamaty, tani 32-vjeçare, protestoi kundër regjimit të mëparshëm në sheshin Tahrir të Kajros në vitin 2011. Të drejtat e grave janë veçanërisht të rëndësishme për të, dhe me kalimin e viteve interesi i saj për çështjen e abortit u rrit.

Ligjet e rrepta të Egjiptit për abortin

The Egyptian Initiative for Personal Rights and the Alliance for Realizing Sexual and Reproductive Justice e përshkruan Egjiptin si një nga vendet më kufizuese në botë kur bëhet fjalë për abortin.

Ligji egjiptian nuk e lejon abortin, as nuk i lejon të mbijetuarat e përdhunimit apo incestit të ndërpresin një shtatzëni të padëshiruar. Rreziku i vetëm për jetën e nënës ose fetusit në pritje është një justifikim ligjor për ndërprerjen e shtatzënisë – madje vlen vetëm nëse gruaja është e martuar.

Nenet 260 deri në 264 të kodit penal parashikojnë dënime për gratë, mjekët, mamitë dhe farmacistët që kryejnë ose ndihmojnë në aborte të paligjshme ose që shesin barna që nxisin abortin. Në Egjipt, abortet u kriminalizuan për herë të parë në vitin 1883 gjatë epokës së Muhamed Tawfiq Pashës, sipas kodit penal francez të asaj kohe.

“Këto ligje pasqyrojnë qëndrimin ndaj trupit të grave. Gratë nuk mund të vendosin nëse duan të mbesin shtatzënë apo jo, apo nëse duan të abortojnë”, tha Azza Soliman për DW. Ajo është juriste, feministe dhe kryetare e bordit të Qendrës për Ndihmën Ligjore ndaj Grave Egjiptiane (CEWLA). Soliman ka vite që lufton për të drejtat e grave dhe për këtë u arrestua në vitin 2016.

Ndalimet nuk i parandalojnë abortet

Megjithatë, fakti që abortet janë të ndaluara në Egjipt nuk i pengon gratë që të kenë një të tillë, pavarësisht nëse janë të martuara apo jo.

Hulumtimet e Organizatës Botërore të Shëndetësisë kanë treguar se ndalimet apo kufizimet e abortit nuk e zvogëlojnë numrin e procedurave. Përkundrazi, ato ndikojnë që më shumë gra t’i nënshtrohen procedurave të dyshimta ose të rrezikshme që mund të rrezikojnë jetën e tyre.

“Nëse diçka i ndodh një gruaje ose ka gabime mjekësore, nuk mund të marrësh masa kundër mjekut”, thotë Eldamaty.

“Gjithashtu nuk ka asnjë kujdes pasues, shton ajo. Gratë mbesin vetëm me dhimbjet e tyre dhe pasojat e mundshme. Përveç kësaj, “aborti është i mundur vetëm nëse keni mundësi financiare. Ata shpesh janë shumë të shtrenjta”, tha ajo për DW.

Sipas shifrave të Organizatës Botërore të Shëndetësisë, rreth 39 mijë gra në mbarë botën vdesin çdo vit si rezultat i aborteve joprofesionale. Rreth 60% e tyre ndodhin në kontinentin afrikan dhe 30% në kontinentin aziatik. Nuk ka statistika të besueshme për abortet e pasigurta në Egjipt.

“Statistikat jo të besueshme mbi abortin e pasigurt në vendet ku aksesi në abortin e sigurt është i kufizuar ose inekzistent parandalon kërkimin adekuat mbi efektet e ligjeve të abortit në shëndetin e grave në zonën e Lindjes së Mesme dhe Afrikës së Veriut”, tha ekspertja e studimeve gjinore me bazë në Uashington, Habiba Abdelaal, për DW.

Egjipti nuk bën përjashtim nga ky rregull. Në të gjitha vendet e Lindjes së Mesme dhe të Afrikës Veriore, abortet lejohen vetëm nëse jeta e gruas shtatzënë është në rrezik. Disa vende, përfshirë Bahreinin, Irakun, Jordaninë, Kuvajtin, Libinë, Marokun dhe Omanin, për shembull, lejojnë abortet vetëm nëse ekziston rrezik për shëndetin fizik të gruas shtatzënë.

Abortet dhe lëvizjet lokale të grave

Në vitin 1990, 28 shtatori u shpall Dita e Abortit të Sigurt. Është dita ndërkombëtare e veprimit për të drejtën për akses të sigurt dhe ligjor ndaj abortit. Eldamaty thotë se në vitet 1990, çështja e shëndetit seksual dhe gjithashtu abortit u mor nga disa organizata në Egjipt. Por kjo ka ndryshuar tani, thotë ajo.

Edhe Abdelaal ka të njëjtin mendim.

“Aborti është rrallë në krye të agjendave të lëvizjeve lokale të grave”, tha ajo. “Kjo është ndoshta për shkak të frikës së ndëshkimit nga grupet sociale konservatore që shpesh përpiqen të rregullojnë dhe kufizojnë gratë dhe vajzat për t’iu përshtatur roleve gjinore stereotipe në shoqëri”.

Sipas saj, ka edhe përpjekje të shpeshta për të justifikuar ndalimin e abortit mbi baza fetare.

Soliman i CEWLA shpreson se në të ardhmen çështja e abortit do të diskutohet më shumë dhe në një kontekst më të gjerë.

“Në planin ligjor është e qartë se ligji duhet të ndryshohet”, tha ajo. “Abortet nuk duhet të ndalohen. Por ne gjithashtu duhet të flasim më shumë për të drejtat seksuale dhe riprodhuese të grave në nivelin mjekësor dhe social dhe të edukojmë të tjerët rreth kësaj teme”.

Pas abortit të saj traumatik, Noura duhej të sillej sikurse gjithçka ishte në rregull. Frika nga stigma sociale apo ndëshkimi i mundshëm ishte shumë e madhe. Pak kohë më vonë, Khaled dhe ajo u ndanë./UBTNews/

Lajmet

Sonte në UBT TV: Podcast me Profesorin Ibush Luzha

Published

on

Sonte në UBT TV, nga ora 20:00, vjen një episod i veçantë i podcastit me profesorin dhe ekspertin e teknologjisë inorganike, Prof. Ibush Luzha, një nga njohësit më të thellë të fushës së mjedisit, ndotjes dhe menaxhimit të cilësisë në Kosovë.

Në këtë podcast, Profesori Luzha sjell një qasje shkencore dhe profesionale mbi zhvillimin industrial dhe sfidat mjedisore të vendit tonë. Ai flet për rëndësinë e teknologjisë inorganike, ndikimin e saj në industri dhe në mbrojtjen e mjedisit, si dhe për arsyet që e shtynë t’i përkushtohet kërkimit shkencor në ndotjen e ujit dhe ajrit.

Diskutimi hapet me çështje thelbësore si:

  • Gjendja e ujërave sipërfaqësore në Kosovë, duke u bazuar në hulumtime dhe matje të detajuara.
  • Ndikimi i ujërave industriale në lumenjtë tanë, dhe çfarë tregojnë analizat viteve të fundit.
  • Masat që duhet të ndërmarrin komunat dhe industria për të ulur ndotjen e ujit dhe përmirësuar menaxhimin mjedisor.
  • Rëndësia e arsimit universitar për ndërgjegjësimin e studentëve mbi teknologjitë e pastra dhe ruajtjen e mjedisit.
  • Kontributi i UBT-së në formimin e kuadrove profesionale për mjedis, cilësi dhe teknologji të qëndrueshme.

Continue Reading

Lajmet

​UEFA cakton gjyqtarët e ndeshjes Slloveni – Kosovë

Published

on

UEFA ka deleguar një ekip elitar gjyqtarësh nga Franca për ndeshjen kualifikuese të Kupës së Botës mes Sllovenisë dhe Kosovës, që zhvillohet të shtunën në stadiumin “Stozice”.

Clement Turpin, një nga arbitrat më me përvojë në arenën evropiane, do të drejtojë këtë përballje tejet të rëndësishme për të dyja ekipet. Atij do t’i asistojnë Nicolas Danos dhe Benjamin Pages, ndërsa gjyqtare e katërt do të jetë Stéphanie Frappart.

Sistemi VAR do të menaxhohet nga Jerome Brisard dhe Jeremie Pignard.

Kosova udhëton në Lubjanë me objektivin për të siguruar të paktën një pikë, rezultat i cili do t’i mjaftonte për t’u kualifikuar në fazën “play-off” të Botërorit 2026.

Në anën tjetër, Sllovenia ka nevojë patjetër për fitore për të mbajtur gjallë shanset për pozitën e dytë në grup.

Ndeshja nis të shtunën në orën 20:45./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

OSHP konfirmon shkeljet për kontratën “Shërbime me ushqim për nevojat e Policisë së Kosovës”

Published

on

Organizata INPO ka monitoruar procedurën e tenderimit për kontratën “Shërbime me ushqim (furnizim, përgatitje dhe servim) për nevojat e Policisë së Kosovës”, me vlerë të parashikuar 2.7 milionë euro, dhe ka identifikuar një varg shkeljesh ligjore serioze dhe manovrimesh teknike që dëmtojnë konkurrencën, barazinë dhe integritetin e prokurimit publik.

Gjatë gjithë procesit, INPO ka zhvilluar komunikim të drejtpërdrejtë me Policinë e Kosovës, duke e informuar me prova dhe argumente konkrete për shkeljet në dosjen e tenderit.

“Në kopje të këtij komunikimi ka qenë edhe Ministria e Punëve të Brendshme dhe Komisioni Rregullativ i Prokurimit. Pavarësisht këtij komunikimi profesional dhe institucional, Policia e Kosovës i ka mohuar të gjitha gjetjet, nuk ka pranuar asnjë problematikë dhe nuk ka shprehur asnjë gatishmëri për korrigjim apo rishikim të procedurës. Kjo qasje përbën refuzim të hapur për të adresuar gabimet dhe për të garantuar një proces të drejtë, transparent dhe ligjor. Ndërkohë, gjatë monitorimit, një operator ekonomik ka deponuar ankesë në OSHP për dy çështje, afatin e tenderimit dhe kriteret e kapaciteteve teknike e financiare. INPO, në respekt të pavarësisë së OShP-së, ka vendosur të mos publikojë gjetjet e saj derisa lënda të shqyrtohej, për të mos ndikuar në vendimmarrje apo për të mos krijuar pritshmëri publike. Megjithatë, vendimi Nr.2025-0984 i OShP-së ka konfirmuar se Policia e Kosovës ka vepruar në kundërshtim me ligjin, duke anuluar njoftimin për kontratë dhe duke i kërkuar Policisë së Kosovës korrigjimin e procedurës dhe zgjatjen e afatit të tenderimit. Ky vendim e vërteton se së paku një pjesë e gjetjeve të INPO-s kanë qenë plotësisht të bazuara dhe të drejta, të cilat Policia e Kosovës i kishte mohuar në tërësi”, thuhet në komunikatë.

Përkundër kësaj, pas vendimit të OShP-së, Policia e Kosovës ka bërë vetëm disa korrigjime minimale dhe formale, me ç’rast ka ulur kërkesat për kapacitet teknik e financiar dhe ka zgjatur afatin e tenderimit por asnjë nga gjetjet e tjera të ngritura nga INPO nuk janë adresuar.

“Dosja e tenderit mbetet e pandryshuar në pjesët më problematike dhe thelbësore, duke përfshirë: keqklasifikimin e kontratës si “shërbime”, edhe pse mbi 70% e objektit janë furnizime ushqimore; peshimin e pikëve që krijon mundësi reale për manipulim me çmime dhe favorizim teknik; zhvendosjen artificiale të artikujve midis grupeve, që ndryshon peshët dhe vlerat financiare; intervalet e gjera në specifikimet teknike që lejojnë produkte me cilësi të ulët; uljen dramatike të vlerës së kontratës pa arsyetim të qartë dhe profesional. Këto elemente e bëjnë tenderin të pambrojtur, të pasigurt dhe të paorientuar drejt cilësisë, duke e ekspozuar Policinë e Kosovës ndaj rrezikut të furnizimeve të dobëta dhe buxhetin e shtetit ndaj kostove të fryera. Duke qenë se OShP-ja tashmë ka vërtetuar shkelje ligjore, refuzimi i Policisë së Kosovës për të pranuar ose adresuar gjetjet e INPO-s është i pajustifikueshëm dhe bie ndesh me standardet e përgjegjësisë institucionale. Kësisoj, INPO vlerëson se tenderi aktual nuk është në përputhje me Ligjin për Prokurim Publik dhe kërkon rishikimin e plotë të dosjes, jo vetëm korrigjime sipërfaqësore të disa kritereve. Vetëm një rishikim i thellë, profesional dhe i paanshëm mund të garantojë konkurrencë të ndershme, parandalim të manipulimeve dhe përdorim korrekt të parasë publike. Në këtë drejtim, INPO i bën thirrje institucioneve mbikëqyrëse, si Komisionit Rregullativ të Prokurimit Publik (KRPP) dhe Prokurorit të Shtetit, që të ushtrojnë mandatin e tyre ligjor dhe të mbikëqyrin me kujdes këtë proces, duke ndërmarrë masat e nevojshme në bazë të autorizimeve të tyre”, thuhet në njoftim.

Shkeljet e evidentuara nuk janë vetëm çështje administrative por ato prekin thelbin e integritetit të prokurimit publik, garantimin e konkurrencës, përdorimin e parasë publike dhe sigurinë ushqimore për një nga institucionet më të rëndësishme të vendit.

INPO pret që organet mbikëqyrëse dhe ato të zbatimit të ligjit të mos qëndrojnë indiferente dhe të veprojnë në përputhje me përgjegjësitë e tyre./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

​Hetimet për atentatin në Rinas, zbulohet arsenal armësh në Fushë-Krujë

Published

on

Një arsenal armësh dhe lëndësh plasëse u zbulua sot në një banesë në fshatin Zall, Fushë-Krujë, në kuadër të operacionit policor të koduar “Tracking”.

Gjatë kontrolleve, policia njoftoi se u gjetën në këtë banesë: 3 kallëpe tritol; 12 granata dore sulmuese; sasi lëndësh plasëse gati për shpërthim, të montuara me kapsolla detonatore, fitil zjarrpërcjellës dhe celularë (mina); 3 ndezës granatash, kapsolla detonatore dhe 5 celularë; 4 armë zjarri (2 automatikë dhe 2 pushkë), 8 krehra dhe pjesë armësh; 6000 fishekë të kalibrave të ndryshëm; 2 kg e 25 gramë kanabis”.

Në vijim të veprimeve procedurale për rastin, sipas policisë është shpallur në kërkim pronari i banesës, shtetasi Y. Z., 48 vjeç.

Punohet intensivisht për kapjen e tij, si dhe po hetohet me qëllim zbardhjen e lidhjes së mundshme që mund të ketë 48-vjeçari me ngjarjen e ndodhur te rrethrrotullimi i Rinasit.

Operacioni “Tracking”, është ende në vijim në Krujë dhe po kryhet në kuadër hetimeve për zbardhjen e atentatit në rrethrrotullimin e Rinasit dy ditë më parë.

Materialet procedurale iu referuan Prokurorisë së Tiranës, për veprime të mëtejshme./S.K/KP/ATSH/

Continue Reading

Të kërkuara