Rezistenca ndaj insulinës është një gjendje kur insulina nuk arrin të kryejë efektin e saj normal mbi indet e trupit.

Qelizat nuk i përgjigjen si duhet sinjaleve që insulina jep për të rregulluar nivelet e sheqerit e për të drejtuar lëndët ushqyese aty ku duhen.

Roli i insulinës në trup:

Insulina është hormon kyç për metabolizmin e ndihmon muskujt dhe indet të marrin glukozën pas ngrënies.

Pengon prodhimin e tepërt të glukozës në mëlçi, nxit krijimin e rezervave të energjisë si glikogjen në muskuj dhe mëlçi.

Drejton tepricat e energjisë drejt qelizave dhjamore. Kur ky mekanizëm nuk funksionon siç duhet, glukoza qëndron më gjatë në gjak.

Pankreasi reagon duke prodhuar më shumë insulinë, duke shkaktuar hiperinsulinemi (nivele të larta insuline në gjak).

Si lidhet me obezitetin dhe diabetin?

Mungesa e aktivitetit bën që muskujt të marrin pak glukozë, ndërsa yndyrnat grumbullohen në qeliza, insulina pengon përdorimin e yndyrës si burim energjie, ndaj trupit i bëhet më e vështirë të djegë rezervat e dhjamit.

Personat me këtë gjendje ndihen të uritur vazhdimisht edhe pse ushqehen më pak, e kanë të vështirë të humbasin peshë.

Me kalimin e kohës, qelizat beta të pankreasit lodhen dhe shkatërrohen, duke çuar në diabet tip 2. Rezistenca ndaj insulinës lidhet edhe me obezitetin abdominal, hipertensionin, ngurtësimin e enëve të gjakut dhe sëmundjet kardiovaskulare.

Në kombinim, këto rrisin rrezikun për infarkt, goditje në tru, sëmundje të veshkave dhe madje edhe disa lloje kanceri.

Si diagnostikohet?

Matja e glukozës dhe insulinës në gjak esëll. Sa më e lartë të jetë shifra e kombinuar, aq më e madhe rezistenca.

Testi i tolerancës ndaj glukozës, pas marrjes së 75 g glukozë, matet reagimi i trupit. Varianti pesëorësh (me matje çdo orë) është më i saktë se testi dyorësh që përdoret zakonisht.

Shenja paralajmëruese: hipoglicemi (niveli i ulët i glukozës) disa orë pas një vakti me karbohidrate, shoqërohet me djersitje, dridhje dhe uri.

Kush është më i rrezikuar?

Personat obezë, sidomos ata me bark të madh, ata që kanë familjarë me diabet tip 2 ose sëmundje kardiovaskulare.

Pacientët me hipertension ose sëmundje të zemrës, gratë me histori diabeti gestacional, sindromë të vezoreve policistike, ose që kanë lindur fëmijë me peshë të lartë. Persona që kanë peshë të ulët në lindje.

Gratë mbi 35–40 vjeç me çrregullime të ciklit menstrual ose akne të vonshme.

Si trajtohet?

Trajtimi kombinon medikamentet (p.sh. metformina ose pioglitazoni, sipas mjekut) me ndryshime të stilit të jetës.

Ushqimi

Ulje e kalorive në nivelin e nevojshëm për metabolizëm. Shmangia e ushqimeve që nxisin sekrecion të lartë insuline (sheqerna, niseshte, produkte mielli). Përdorimi i ushqimeve me indeks glikemik të ulët.

Interval më i gjatë mes vakteve për të ulur nivelin e insulinës dhe për të përdorur rezervat e dhjamit.

Aktiviteti fizik

Zbraz depozitat e glikogjenit në muskuj dhe bën që ata të përdorin më shumë glukozë e yndyrë, përmirëson ndjeshmërinë e qelizave ndaj insulinës dhe ndihmon në humbje peshe. /A.Z/UBT News/

UBT do të organizojë për herë të parë Konferencën Ndërkombëtare për Mjekësinë Sportive (IC-SM 2025), e cila do të mbahet nga 23 – 25 tetor 2025 në Parkun Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së, në Lipjan. 

IC-SM 2025 është një konferencë ndërkombëtare ku pritet të marrin pjesë studiues të njohur, akademikë, doktorantë, profesionistë dhe ekspertë të fushës së mjekësisë sportive dhe shëndetit publik. Ajo do të shërbejë si një urë bashkëpunimi midis komunitetit akademik, institucioneve ndërkombëtare dhe organizatave sportive për të avancuar kërkimet dhe praktikat moderne në këtë disiplinë gjithnjë e më të rëndësishme.

Temat kryesore të konferencës

Konferenca do të mbulojë një gamë të gjerë temash, ndër to:

• Mjekësia klinike sportive dhe rehabilitimi
• Menaxhimi i sëmundjeve kronike dhe popullatat e veçanta
• Aspektet neurologjike dhe psikologjike të sportit
• Shëndeti publik, ushqyerja dhe farmacologjia
• Teknologjia, etika dhe trendet e së ardhmes
• Konsideratat kardiovaskulare dhe biomekanike

Pjesëmarrës eminentë

Konferenca do të mbledhë në Prishtinë personalitete botërore të fushës së mjekësisë sportive, si:

• Prof. Dr. Fabio Pigozzi – President i Federatës Ndërkombëtare të Mjekësisë Sportive (FIMS) dhe lider global në shëndetin olimpik
• Prof. Dr. Norbert Bachl – Nënkryetar i FIMS, specialist në fiziologjinë e ushtrimeve dhe mjekësinë sportive, Universiteti i Vjenës
• Annika Hangleiter – Menaxhere projektesh në Wearables Technologies AG, ligjëruese në Universitetin e Aplikuar të Mynihut
• Prof. Dr. Gobert von Skrbensky – Specialist i ortopedisë dhe traumatologjisë, Austri

Mbështetja institucionale

Konferenca organizohet nga UBT në bashkëpunim me:

• Shoqatën e Mjekësisë Sportive dhe Ushtrimeve të Kosovës (KASEM)
• Federatën Ndërkombëtare të Mjekësisë Sportive (FIMS)
• Komitetin Olimpik të Kosovës
• Rrjetin Universitar të Ballkanit Perëndimor SHAPE Project – Sport, Health, and the People

Afatet e rëndësishme

Afati për dorëzimin e abstrakteve: 10 tetor 2025

Njoftimi i pranimit: 17 tetor 2025

Afati i regjistrimit të hershëm: 17 tetor 2025

Afati i regjistrimit të vonuar: 20 tetor 2025

Afati i dorëzimit të punimeve të plota: 14 nëntor 2025

IC-SM 2025 shënon një hap të madh për Kosovën dhe rajonin, duke e vendosur UBT-në dhe Prishtinën si një qendër të rëndësishme shkencore dhe sportive në nivel ndërkombëtar.

Numri i grave të prekura me kancerin e gjirit është gjithnjë në rritje.

Shkaqet janë të ndryshme, por rezultatet mund të çojnë edhe në humbje jete, ndaj në këtë artikull po ndajmë me ju 10 simptoma të cilat mund edhe të mos i dini rreth kancerit të gjirit.

Ënjtje e një zone të caktuar në gji, ose trashje e lëkurës. Irritim në një pjesë të caktuar të gjirit.

Lëkura mund të marrë pamjen e lëvozhgës së portokallit. Lëkurë e kuqe, e rrudhur, si dhe e dehirdratuar rreth gjirit, apo thithkës.

Ndryshim në drejtimin e thithkës.

Dhimbje rreth thithkës.

Rrjedhje e thithkës, duke përfshirë edhe gjakun.

Nyje limfatike të fryra.

Dhimbje në pjesë të ndryshme të gjirit.

Ndryshim në madhësinë dhe formën e gjirit.

Krijimi i një gunge në gji ose edhe nën sqetull.

Mos harroni: Mund ta parandaloni kancerin e gjirit ose zhvillimin e tij, përmes vigjilencës suaj dhe kontrollit mjekësor. /A.Z/UBT News/

Gjumi është jashtëzakonisht i rëndësishëm për zhvillimin e çdo foshnje, por shpesh prindërit e kanë të vështirë të dallojnë kur fëmija i tyre është vërtet i lodhur dhe sa gjumë i nevojitet.

Edhe pse duket e thjeshtë, në praktikë nuk është gjithmonë e lehtë të kuptosh nevojat e një të porsalinduri ose të një foshnjeje të vogël.

Njohja e shenjave të para të lodhjes mund të ndihmojë që foshnja të bjerë më lehtë në gjumë dhe të shmanget nervozizmi që ndonjëherë shoqëron lodhjen e tepërt.

Një foshnjë gjashtëmuajshe fle tre herë gjatë ditës. Gjumit i parë i jepet rreth dy orë pas zgjimit dhe zgjat rreth një orë e gjysmë. Gjumit i dytë ndodh përsëri dy orë pas zgjimit dhe mund të zgjasë deri në dy orë. Gjumit i tretë rekomandohet në mbrëmje, rreth orës 17:00.

Fëmijët njëvjeçarë zakonisht flenë dy herë gjatë ditës. Gjumit i parë ndodh rreth tre orë pas zgjimit dhe zgjasë rreth gjysmë ore, ndërsa gjumit i dytë vjen dy deri tre orë më vonë dhe mund të zgjasë deri në dy orë.

Pas kësaj, fëmija duhet të qëndrojë zgjuar deri mbrëmje. Kur ai mbush 18 muaj, mjafton një gjumë ditor që zgjat nga një deri në dy orë.

Ekspertët rekomandojnë që në këtë moshë të pranohet vetëm një sy gjumë gjatë ditës. /A.Z/UBT News/