Art

Ai ishte nxënës i tmerrshëm: Dhjetë fakte interesante për Pablo Pikason

Veprat e tij më të shquara janë “Zonjushat e Avinjonit” dhe “Guernika”.

Publikuar

Më 25 tetor 1881 lindi Pablo Pikaso, piktor dhe skulptor spanjoll (vdiq më 8 prill në vitin 1973).

Pikaso, Henri Matisse dhe Marcel Duchamp konsiderohen si tre artistët të cilët me mënyrat e tyre origjinale në artet plastike në dekadat e para të shekullit të 20-të, janë përgjegjës për zhvillime të rëndësishme në pikturë, skulpturë dhe artin e qeramikës.

Bashkë me Georges Braque e themeloi Kubizmin. Duke refuzuar të kthehet në Spanjë gjatë regjimit të Frankos, ai e kaloi pjesën më të madhe të jetës në Francë. Veprat e tij më të shquara janë “Zonjushat e Avinjonit” dhe “Guernika”.

Shpesh herë punët e Pikasos kategorizohen në periudha. Në vitet e parë të shekullit të 20-të e ndante jetën mes Parisit dhe Barcelonës, kur nisi edhe një marrëdhënie me Fernande Olivier, me të cilën u bë objekt i shumë faqeve rozë në gazetat e kohës.

Pasi fitoi famë dhe pak pasuri, Pikaso e la Olivier për Marcelle Humbert, të cilën ai e thërriste Eva. Dashurinë për të ai e shprehu në shumë prej veprave të tij kubiste.

U martua dy herë dhe pati katër fëmijë me tre gra. Në 1918 u martua me balerinën Olga Kholhlova, e cila e integroi piktorin në shoqërinë e lartë. Por jeta e tyre ishte një luftë e vazhdueshme. Jeta e lartë që dëshironte Olga binte ndesh me jetën boheme të piktorit. Gjatë kësaj kohe pati edhe një lidhje të fshehtë me 17-vjeçaren Maria Therese Walter. Gjithsesi qëndruan ligjërisht të martuar deri në vdekjen e balerinës në vitin 1955.

Fotografja dhe piktorja Dora Maar ishte gjithashtu një shoqe dhe e dashur konstante e Pikasos. Pas çlirimit të Francës pati një tjetër lidhje me një studente të re arti Françoise Gillot, me të cilën pati dy fëmijë. Ajo u nda prej tij për tradhti. Më tej pati të tjera të dashura edhe pse në një moshë të thyer.

Gjatë luftërave ai mbajti një qëndrim neutral, duke refuzuar të luftojë në njërën, apo tjetrën anë. Edhe pse nuk e komentonte asnjëherë një gjë të tillë, e grishte ideja e të qenët pacifist.

Pikaso ishte jashtëzakonisht pjellor në artin e tij. Numri i përgjithshëm i veprave që ai ka prodhuar arrijnë në rreth 50 mijë.

Punimet e Pablo Pikasos janë ekspozuar prej kohësh në shumë vende nëpër botë, por kurrë në Shqipëri, para vitit 2010, kur pikturat e tij u bënë pjesë e një ekspozite në Galerinë Kombëtare të Arteve në Tiranë.

Koleksioni prej 71 veprash, (me vlerë prej 26 milionë dollarësh), përveç Pikasos, kishte punime në kanvas nga artistë të tillë si; Paul Klee, Renee Magritte, Marc Chagall, Piet Mondrian, Francis Bacon, Anthony van Dyck, dhe Guido Reni, Andy Warhol etj. Këto piktura, pronë e koleksionistit italian Francesko Martani, u ekspozuan në Shqipëri, më 2010, në kuadër të veprimtarive kulturore gjatë muajit të miqësisë italo–shqiptare.

Pikaso është pagëzuar Pablo Diego Jose Francisco de Paula Juan Nepomuceon Maria de los Remedios Cipriano de la Santisima Trinidad Martyr Patricio Clito Ruíz y Picasso, sipas disa të afërmve të tij. Emri Pikaso i vjen nga e ëma, Maria Pikaso y Lopez. Babai quhet Jose Ruiz Blasco.

2- Ai lindi më herët

Pikaso pati një lindje kaq të vështirë dhe ishte një bebe kaq e dobët kur lindi, sa mamia mendoi se mos kishte lindur para kohe. Ajo e la në tavolinë që të kujdesej nëna e tij. Ishte xhaxhai i tij që i vuri emrin Don Salvador, që e shpëtoi. Ai thotë: “Doktorët në atë kohë i thanë se nuk do të mbijetonte, por ai ia doli shumë mirë. I fryva duhan në fytyrë dhe menjëherë ai reagoi”.

3- Fjala e parë: laps

Pikaso duket se ka lindur artist. Fjala e parë ishte laps, “piz”, shkurtimi në spanjisht. Babai i tij, Ruiz, një profesor arti dhe artist, e arsimoi në këtë fushë duke filluar nga mosha 7 vjeçare. Ruiz u zotua se do të hiqte dorë nga piktura, pasi në moshën 13-vjeçare, Pikaso ia kishte kaluar për mjeshtëri.

4- Vizatimi i parë i Pablos

Në moshën 9-vjeçare, Pikaso përfundoi pikturën e parë, “Le Picador”, një burrë që kalëronte një dem. Piktura e parë në moshë madhore quhet “First Communion, ku portretizohet babai, nëna dhe motra e vogël, të gjunjëzuar në altar. Pikaso ishte 15 vjeç kur e përfundoi.

5- Pikaso ishte nxënës i tmerrshëm

Për këtë nuk ka dyshim, Pikaso ishte brilant, nga ana artistike. Ai ishte shumë vite më para se shokët e klasës, edhe pse ishin katër ose pesë vite më të vjetër se ai. Por Pikaso shpesh sillej keq dhe dënohej. Atë e nxirrnin nga klasa dhe e linin të ulur në stol në fund të klasës.

6- Puna e parë e Pikasos

Pikaso e nënshkroi kontratën e parë në Paris me një shitës arti, Pere Menach, i cili ra dakord ta paguante 150 franka në muaj (750 dollarë sot).

7- A e grabiti Pikaso Mona Lizën?

Në të vërtetë, jo, por në vitin 1911, kur Mona Liza u grabit nga muzeu i Luvrit, policia mori shokun e Pikasos, poetin Guillaume Apollinare, në polici. Apollinaire i vuri gishtin Pikasos si të dyshuar, kështu policia e mori në pyetje edhe atë. Të dy më vonë u liruan.

8-Kubizmi: Plot me kuba të vegjël

Në vitin 1009, Pikaso dhe artisti francez, Georges Braque, themeluan lëvizjen e artit, kubizmin. Në të vërtetë, ishte kritiku francez i artit, Louis Vauxcelles, që fillimisht e quajti “kuba të çuditshëm”, pasi vuri re se Pikaso dhe Braque pikturonin piktura “plot me kube të vegjël.

9- Pikaso ishte Don Zhuan

Duke qenë se ishte artist i njohur, Pikaso kishte shumë sukses me vajzat. Në të vërtetë pati shumë të dashura. Ja një liste e shkurtër e më të njohurave. Fernande Olivier, Marcelle Humbert, Marie-Thérèse Walter, Dora Maar, Françoise Gilot.

10- Makina e Pikasos

Kjo nuk është me saktësi makina e tij, por e ka një histori. Para tre vitesh, mekaniku Andy Saunders nga Dorset, Angli, e konvertoi makinën e tij “Citroen 2CV” në një vepër arti të frymëzuar nga Pablo Pikaso. Saunders e quajti makinën “Picasso’s Citroen”, sepse dukej më e bukur nga sa ishte fillimisht./kultplus

Art

Jeta dhe vepra në kthesën e fundit: Michelangelo në Muzeun Britanik

Publikuar

nga

Një ndër pikat kryesore të ekspozitës që u hap në Muzeun Britanik është karikatura e vetme e mbijetuar e plotë e Michelangelos “Epifania”, një vizatim përgatitor në shkallë të plotë, e cila është një nga veprat më të mëdha të Rilindjes në letër.

Michelangelo, gjeniu italian pas tavanit befasues të Kapelës Sistine dhe statujës ikonike të Davidit, festohet shpesh për arritjet e tij të hershme. Megjithatë, ekspozita e re që u hap më 2 maj në Muzeun Britanik të Londrës synon të hedhë dritë mbi një periudhë më pak të njohur: vitet e tij të fundit. Që nga të 50-at e tij deri në vdekjen e tij në pothuajse 89-vjeç, ekspozita e titulluar “Michelangelo: Dekadat e fundit” shfaq thesare të rralla, duke përfshirë “Epifania” dy metra të lartë. Vizatimi i përfunduar me shkumës të zi nga Michelangelo po zbulohet për publikun për herë të parë që nga restaurimi në vitin 2018.

Si vizatimi i vetëm i mbijetuar i plotë nga Michelangelo, ky vizatim përgatitor në shkallë të plotë është një nga veprat më të mëdha të Rilindjes në letër dhe qëndron si një nga thesaret më të çmuara të Muzeut Britanik. Punimet e mëvonshme tregojnë një anë krejt tjetër të tij, shumë më introspektive, shumë më i menduar. Ne mund ta shohim më shumë prej tij si një person që po pajtohet me këto ndjenja njerëzore shumë universale me të cilat ne të gjithë përballemi ndërsa rritemi, duke u përpjekur të peshojmë nëse keni jetuar një jetë të mirë dhe duke medituar mbi aspektet e besimit për të cilat ai shpreson se do sillni atë në shpëtim”, shpjegon kuratorja kryesore e ekspozitës, Sarah Vowles.

Vizitorët mund të eksplorojnë studimet e hershme për veprat e tij të famshme, të tilla si figurat për “Gjykimi i Fundit”, afresku që mbulon të gjithë murin e altarit të Kapelës Sistine, së bashku me vizatimet e mëvonshme të bëra pak para vdekjes së tij, duke zbuluar evolucionin e stilit të tij.

“Kur e fillojmë ekspozitën me vizatimet për Gjykimin e Fundit, ky është ndoshta Michelangelo që njerëzit presin të shohin: këto poza shumë dramatike, ekstravagante, figura të lidhura me muskuj, magjepsja me anatominë mashkullore,” vëren Vowles.

Letrat e ekspozuara në ekspozitë japin një pasqyrë të jetës së Michelangelos përtej artit. Ai i shkruan nipit të tij Leonardo Buonarroti për ta falënderuar për verën e dërguar nga ferma familjare. Një tjetër letër prekëse vjen nga Daniele da Volterra, duke i kërkuar Leonardos të vizitojë xhaxhain e tij të sëmurë sa më shpejt të jetë e mundur. Pavarësisht moshës së tij të avancuar, ambicia e Michelangelos mbeti e pashuar. Planet për kupolën e Bazilikës së Shën Pjetrit demonstrojnë krijimtarinë e tij të qëndrueshme dhe aftësinë e projektimit.

“Kjo ekspozitë e bën të qartë se edhe pas moshës 60-vjeçare dhe për një kohë të gjatë pas kësaj, artistët mund të mbeten tepër krijues dhe inovativë dhe mund të ndërmarrin projekte të reja dhe vërtet sfiduese”, thotë Vowles.

Përktheu nga Euronews: Dionesa Ebibi

 

Vazhdo të lexosh

Art

Ekselencë Arkitekturore: Fituesi i konkursit “Expo Albania” shpallet arkitekti amerikan, Steven Hall

Ai triumfoi si fitues i konkursit ndërkombëtar për ndërtimin e qendrës së re të panaireve “Expo Albania”.

Publikuar

nga

Tiranë – Në një grumbullim të lavdishëm të talentit arkitektonik, projekti i studios së arkitektit amerikan, Steven Hall, triumfoi si fitues i konkursit ndërkombëtar për ndërtimin e qendrës së re të panaireve “Expo Albania”. Ky vendim frymëzues shpalli një epokë të re në peisazhin arkitektonik të Tiranës. Pas një sfide të ngushtë ku garuan 5 skuadra të shquara arkitektonike, jeta u bë një vepër arti e mahnitshme e ndërthurjes së vizionit dhe inovacionit. Në arenën e përplasjeve kreative, studiot më të talentuara nga e gjithë bota përbënin një tapet të bukur të ekselencës.

Përzgjedhja e një projekti të tillë, të cilin arkitekti i studios fituese e përshkruan si “një dimension kulturor”, e bëri këtë moment jo vetëm një fitore për një studio, por një shpallje e një epoke të re në dizajnin urban.

“Këto projekte kanë një dimension kulturor, janë projektet më të mira në portofolin tonë. Të gjithë jemi shumë të lumtur të bashkëpunojmë”, shprehet me ngazëllim arkitekti, ndërsa pasqyron një energji të përjetshme që i karakterizon krijimtarinë e tij.

Me këtë shpallje, Tirana përshëndet një përparim të madh drejt një vizioni më të përparuar urbanistik, ku talenti dhe inovacioni bashkohen për të ndërtuar një të ardhme më të shkëlqyer.

Kryeministri Edi Rama bëri një njoftim në rrjetet sociale, duke ndarë pamjet e projektit fitues të arkitektit të shquar amerikan, Steven Holl, në finalen e konkursit ndërkombëtar për Expo Albania. Theksohet sr kjo shënon një hap të rëndësishëm drejt vizionit të ri urbanistik për Tiranën e vitit 2030.

Pamjet e shfaqura tregojnë një kompleks modern dhe sfidues, i cili do të shërbejë si qendër për panaire, ekspozita artistike, kulturore dhe historike, si dhe për konferenca dhe takime të ndryshme. “Ky projekt është i rëndësishëm në rrugën e transformimit të vendit”, theksoi Kryeministri Rama.

Në garën e ashpër për të fituar këtë projekt, morën pjesë 5 studio prestigjioze arkitektonike nga e gjithë bota, duke konkretizuar një nga sfidat më të mëdha të arkitekturës së bashkohshme. Studioja e Steven Holl fitoi zemrat e jurisë përpara studiove të tjera të njohura si Jeanne Gang nga SHBA dhe Kuehn Malvezzi nga Gjermania.

“Ky kompleks jo vetëm do të ndërtojë një vizion të ri urbanistik për Tiranën tonë, por gjithashtu do të jetë një destinacion për banorët vendas dhe për turistët e huaj”, shtoi Rama.

Po ashtu theksohet se në këtë hapësirë të re do të shfaqet pasuria kulturore dhe historike e vendit tonë, duke e bërë atë një destinacion të pazëvendësueshëm për të gjithë.

Me fitimin e këtij projekti, Shqipëria bën një hap të rëndësishëm drejt një të ardhme më moderne dhe të shkëlqyeshme, duke ndjekur trendet botërore të arkitekturës bashkëkohore dhe zhvillimit urbanistik./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Art

Një kthesë në Art dhe Dizajn: Ekspertiza dhe kreativiteti në UBT

Kjo ditë nuk ishte vetëm një ditë e aktiviteteve, por një ngjarje që frymëzoi dhe rriti ndjenjën e bashkëpunimit dhe kreativitetit në mesin tonë.

Publikuar

nga

Një ditë e dytë e mbushur me ngjarje dhe kreativitet në Javën e Artit dhe Dizajnit, një sërë aktivitetesh tërheqëse dhe të diversifikuara për studentët dhe pjesëmarrësit. Aktivitete këto që shërbyen si një platformë e shkëmbimit të ideve, kreativitetit dhe ekspertizës në fushën e artit dhe dizajnit. Në këtë kohë të mbushur me potencial, studentët dhe pjesëmarrësit kishin rastin të shfaqnin talentin e tyre unik dhe të eksploronin thellësinë e teknikave të pikturimit. Nën udhëzimin e profesionistëve të fushës, ata u nisën në një udhëtim të pandërprerë drejt njohurive të reja dhe shkëlqimit artistik. Kjo ditë nuk ishte vetëm një ditë e aktiviteteve, por një ngjarje që frymëzoi dhe rriti ndjenjën e bashkëpunimit dhe kreativitetit në mesin tonë.

“Play Session – Board Games created by students”, ishte hapësira ku u krijuan dhe u zhvillua luajtja e lojërave të krijuara nga studentët, që rriti kreativitetin dhe aftësitë e studentëve në dizajnimin e lojërave.

“Prezantimi i Instrumenteve nga Profesorët Dukagjin Muhaxheri dhe Blerim Emerllahu”, ishte një kënd që ofroi njohuri të thella dhe demonstrime praktike për përdorimin e mjeteve dhe teknikave të dizajnit nga ekspertë të fushës.

Profesori Blerim Emerllahu, ka sjellë para studentëve dhe të pranishmëve një udhëtim nëpër historinë e klarinetës, duke na shpjeguar me pasion dhe detaje të mrekullueshme rrugën e këtij instrumenti muzikor. Fillimisht, ai na udhëzoi nëpër gjerësitë e kohës së lashtë, ku shumë vende dhe kultura kanë eksperimentuar me versione të hershme të instrumenteve, pastaj, Profesori Emerllahu na çoi në një udhëtim në kohën mesjetare për të zbuluar origjinën e instrumentit modern të klarinetës. Me pasionin dhe njohuritë e tij, profesori na bëri të ndjejmë emocionin e rrugës së këtij instrumenti të mrekullueshëm, duke na inkurajuar të kuptojmë se historia e një instrumenti është e lidhur ngushtë me evoluimin e kulturës dhe teknologjisë, dhe se çdo detaj i tij ka një histori të fortë dhe frymëzuese.

Profesori Dugagjin Muhaxheri na udhëzoi në një rrugëtim nëpër historinë dhe shkëlqimin e saksofonit, duke na treguar me pasion dhe detaje të mrekullueshme për këtë instrument ikonik. Pastaj, profesori na shoqëroi në një udhëtim nëpër historinë e saksofonit, duke na treguar për jetën dhe historinë muzikore të Adolphe Sax-it. Profesori Muhaxheri na tregoi gjithashtu për sfidat dhe sukseset e hershme të saksofonit, duke na ftuar të kuptojmë rëndësinë e tij në muzikën ushtarake dhe klasike. Muhaxheri na bëri të ndjehemi të frymëzuar për trashëgiminë e saksofonit në botën e muzikës së sotme. Ai na inkurajoi të kuptojmë se, pavarësisht sfidave dhe konkurrencës, saksofoni vazhdon të jetë një instrument i rëndësishëm dhe i respektuar, duke u përdorur në bashkëpunime ndër-zhanre dhe duke shfaqur potencialin e tij të paepur për inovacion dhe eksplorim në të ardhmen.

“Muzikë, Vizatim, Skulpturë, Fotografi – Brendësi me Profesor Sebil Spat”, një aktivitet si ky i gjerë përfshirës i disa arteve të ndryshme, që promovoi një qasje të integruar ndaj kreativitetit dhe dizajnit.

“Workshop për Dizajn Pezull – Modë”, ishte sesioni i specializuar për të eksploruar dhe zhvilluar aftësitë në dizajnin e modës, duke u fokusuar në aspekte të caktuara si dizajni pezull dhe tendencat e fundit në modë. Këto aktivitete ofruan një platformë të vlefshme për të ndarë njohuri, përvoja dhe ide në një mjedis stimulues dhe inovativ siç është ambienti dhe fryma që ofron UBT.

“Webinar- Fusion of Technology in Art and Design”, një aktivitet që u realizua online, ishte  udhëtim i pasur me informacione dhe inspirim. Aktiviteti u udhëheq nga një grup artistësh dhe dizajnuesish të shquar të cilët do të ndajnë përvojën e tyre në përdorimin e teknologjisë në krijimtarinë e tyre artistike, ndër ta pjesë ishte Edmond Hajrizi, Rektor i UBT-së; Alban Muja, një artist i njohur për veprat e tij të frymëzuara nga historia dhe kultura; Katarina Csanyiova, Gul Kaner dhe Hana Zeqa, Diellza Elshani, Arta Pllana, dhe Drita Kabashi. Me një grup të tillë të përfaqësuesve u zhvillua një diskutim i pasur dhe frymëzues mbi mënyrën se si teknologjia transformon dhe fuqizon krijimtarinë artistike dhe dizajnin.

Pas një ditë të ngarkuar me kreativitet dhe pasion, aventura nuk mbaron këtu. Nesër, përjetimet e artit dhe dizajnit vazhdojnë me një varg aktivitetesh të tjera që do të na hedhin në një valë të re të frymëzimit dhe eksplorimit./UBTNews/

Dionesa Ebibi

Vazhdo të lexosh

Art

Në vizionin e natyrës: Emisioni i ri i pullave postare nga Posta e Kosovës

Kjo nismë e shkëlqyer përshkruan një kompromis të fortë për planetin tonë, duke shfaqur në mënyrë unike mesazhet për mbrojtjen e ambientit të jetës së saj.

Publikuar

nga

Në një ngjarje artistike të shkëlqyeshme, Posta e Kosovës ka hedhur në qarkullim emisionin e ri të pullave postare me temën “Mbrojtja e Ambientit”. Kjo nismë e shkëlqyer përshkruan një kompromis të fortë për planetin tonë, duke shfaqur në mënyrë unike mesazhet për mbrojtjen e ambientit të jetës së saj. Nëpërmjet këtyre veprave arti, pamjet e pullave postare shpalosin me ngjyra dhe imazhe impaktin e ndotjes nga plastika dhe rëndësinë e riciklimit të materialeve.

Ambienti i pastër është thelbi i ekzistencës sonë globale, dhe kjo nismë shfaq përgjegjshmërinë tonë për të ruajtur dhe promovuar një mjedis të qëndrueshëm për të ardhmen tonë. Përveç pamjeve të mahnitshme të natyrës, zarfi i ditës së parë është një shtesë e veçantë, duke ofruar një kujtim të qëndrueshëm të kësaj nismeje.

Kjo nismë e Postës së Kosovës është një shembull i përkushtimit për të promovuar të mirën për komunitetin dhe për të ndikuar pozitivisht në nivelin global. Duke vazhduar me këtë rrugë të përkushtimit, ata vazhdojnë të jenë udhëheqës në përkrahjen e iniciativave të mrekullueshme dhe në promovimin e imazhit të shtetit tonë nëpër botë.

Në profilin zyrtar në rrjetin social Facebook, njoftohet se Posta e Kosovës, përmes Filatelisë lëshoi në qarkullim postar emisionin e pullave postare “Mbrojtja e ambientit”.

“Si pjesë përkrahëse e fushatave sensibilizuese, ky emision përmes pamjeve të pullave postare bartë mesazhet për rëndësinë e ambientit të pastër, rrezikun e ndotjes nga qeset plastike, si dhe formën edukative të përdorimit të materialeve të riciklueshme. Mbrojtja e ambientit, në aspektin global, është pjesa më e rëndësishme e jetës në planetin Tokë. Pjesë përbërëse e këtij emisioni është edhe Zarfi i Ditës së Parë, i cili do të qëndrojë në qarkullim postar deri në konsumimin e plotë. Posta e Kosovës, përmes Filatelisë së saj vazhdon me përkrahjen e të gjitha iniciativave për të mirën e qytetarëve, si dhe për promovimin e shtetit tonë nëpër botë”, shkruhet në njoftimin e lëshuar nga Posta e Kosovës./UBTNews/

 

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara