Kur Dragica Gashiq u përpoq të blinte ushqime në një dyqan lokal, pronari shqiptar e ndaloi atë të hynte. Shkelja e saj? Ngase është e para dhe e vetmja serbe që u kthye në qytetin kosovar, i cili ende bart plagët e një konflikti dekadash të vjetër.
Kështu nis teksti i AFP-së, përgatitur për serben e cila u kthye të jetojë në Gjakovë, për çfarë edhe u protestua në këtë qytet të prekur shumë nga lufta e vitit 1999.
Më shumë se 20 vjet më parë, Gashiq dhe dy djemtë e saj të vegjël ishin midis dhjetëra mijëra serbëve që u larguan nga Kosova pas një konflikti të përgjakshëm midis forcave serbe dhe luftëtarëve etnikë shqiptarë pro-pavarësisë.
Pasi “armët heshtën”, rreth 13 mijë serbë u kthyen gradualisht në shtëpitë e tyre stërgjyshore në disa enklava, por asnjëri nuk u kthye në Gjakovë ose në Djakovica, siç e quajnë serbët qytetin jugperëndimor.
Kjo ishte deri në qershor, kur 59-vjeçarja Gashiq, e cila punonte si pastruese gjatë qëndrimit të saj në Serbi, vendosi se ishte koha për të shkuar në shtëpi.
“Gjithë jetën kam menduar dhe kam ëndërruar për banesën time dhe kthimin në Gjakovë … Unë linda dy fëmijë këtu, kam kaluar vitet më të mira të jetës sime këtu,” tha Gashiq për AFP ndërsa ishte ulur brenda një banese të zhveshur ku kishte një karton kuti që shërben si një tryezë e përkohshme.
“Isha e lumtur këtu, duke jetuar së bashku me fqinjët dhe kolegët e mi shqiptarë. Pastaj erdhi lufta dhe gjithçka shkoi përmbys”.
Kthimi i saj bëri bujë në qytet
Gjakova është ende duke i shëruar plagët e mbetura pas luftës së fundit të viteve 1990. Qyteti me rreth 40 mijë banorë u shkatërrua nga forcat serbe, duke vuajtur “dhunën më të madhe të kryer kundër civilëve të të gjitha qyteteve kryesore në Kosovë”, sipas Human Rights Watch (HRW).
Rreth 1 mijë e 500 vendas u vranë, rreth 12 përqind e numrit të përgjithshëm të viktimave gjatë konfliktit në Kosovë. Rreth 200 banorë të qytetit janë ende të regjistruar si të zhdukur.
Mizoritë përfshinin masakrën e 20 njerëzve në një shtëpi të vetme, të moshës midis dy dhe 73 vjeç, sipas HRW.
Të mbijetuarit thanë se anëtarët lokalë të komunitetit serb ndihmuan forcat serbe në kryerjen e masakrës.
Shumica e shqiptarëve etnikë të Kosovës shpallën në mënyrë të njëanshme pavarësinë nga Serbia në 2008, një veprim që ende nuk njihet nga Beogradi dhe aleatët e tij Kina dhe Rusia. Pavarësia e Kosovës është njohur nga rreth 100 vende.
Armiqësi e vazhdueshme
Gashiq ishte përballur me armiqësi të vazhdueshme nga fqinjët. Ata e shajnë atë në rrugë, i hedhin gurë ballkonit të saj dhe i godasin pa pushim derën e saj kryesore, thotë ajo.
Ushqimi dhe ilaçi i saj për diabetin u vodhën gjatë një sulmi në shtëpinë e saj. Policia, tani eshtë duke siguruar mbrojtje gjatë gjithë kohës në shtëpinë e saj, dhe ka arrestuar një të dyshuar.
Gazetarët e AFP ishin dëshmitarë të incidentit në dyqanin ushqimor, kur pronari e ndaloi atë të hynte.
“Klientët filluan të më bojkotojnë për shkakun tënd!” i tha burri Gashiq.
“Çdo serb që kthehet është një kriminel, sepse secili ka kryer krime,” tha për AFP, Avni Ajdini, 46 vjeç, i cili punon si roje sigurie në bankë.
“Edhe duart e saj janë të pista,” tha Ferdonije Qerkezi, 68 vjeç, burri dhe katër djemtë e së cilës u vranë nga forcat serbe.
Ajo dhe të tjerët thonë se Gashiq “punoi për Ministrinë e Brendshme”.
Por Gashiq pretendon se ajo thjesht punonte si pastruese në stacionin policor lokal.
“Unë e di që nuk i kam bërë keq askujt”, tha ajo.
“Unë e kuptoj pse ata nuk duan të më shohin, unë jam serbe! … Lufta i mbushi të gjithë me zemërim dhe krijoi kaos”.
Organizatat joqeveritare lokale të cilat dolën nga konflikti kanë kërkuar nga autoritetet të “dëbojnë” Gashiq nga qyteti.
“Gjakova nuk është gati të mirëpresë kthimin e serbëve derisa të dorëzohen eshtrat e fundit të të dashurve tanë”, thanë 11 OJQ në një deklaratë të përbashkët.
‘Asnjë serb i pafajshëm’
Nusrete Kumnova, një anëtare e një shoqate lokale për familjet e personave të zhdukur, tha se serbët nuk duhet të lejohen të kthehen pasi “plagët janë ende të hapura”.
“Nuk ka asnjë serb të pafajshëm,” tha Kumnova për AFP me një shprehje të zbrazët, shikimi i saj ishte i lidhur me një fotografi të djalit të saj Albion, një nga ata që ende ishin të zhdukur.
Kryetari i Komunës së Gjakovës, Ardian Gjini, ka kërkuar të minimizojë tensionin, me zgjedhjet komunale në prag.
Ai u tha mediave lokale se “nuk kishte nevojë të politizohej kjo në ekstrem”.
Komuna ngriti një padi duke i kërkuar gjykatës ta dëbojë atë për shkak të mospagimit të qirasë që nga viti 1997.
Beogradi e përshkroi sjelljen e zyrtarëve lokalë si “persekutim sistematik”.
Avokati i njohur, Arianit Koci, një nga figurat e pakta të shquara në Kosovë që ka shprehur mbështetje për Gashiq, tha se ndërsa askush nuk mund të kundërshtojë krimet “monstruoze” të forcave serbe të kryera në Gjakovë, “gruaja serbe nuk duhet të dëbohet”.
“Ajo nuk është kërcënim për askënd,” shkroi Koci në Facebook.
Gashiq thotë se ajo nuk ka ndërmend të largohet.
“Unë nuk do të kthehem në Serbi. Kjo është e imja, nuk e kam marrë nga askush. Unë jam në banesën time. Unë do të duroj gjithçka”.
“Ata vetëm mund të më kthejnë të vdekur”.
Teskt origjinal i AFP-së, i përkthyer nga Klankosova.tv.
Pas dy ditësh të mbushura me ligjërata, punëtori dhe sesione frymëzuese, Akademia Verore e Karrierës, e organizuar nga Qendra e Karrierës në UBT, ka përmbyllur edicionin e saj të radhës me sukses të plotë.
Ky program, i cili bashkoi studentë, profesionistë dhe përfaqësues të kompanive lidere në Kosovë, u kthye në një platformë reale për zhvillim personal dhe profesional, duke ofruar mundësi konkrete për orientim në karrierë dhe ndërtim të rrjetit profesional.
Gjatë ditëve të Akademisë:
Studentët morën pjesë në ligjërata mbi zhvillimin e karrierës dhe shkathtësitë e buta, si dhe në sesione interaktive me ekspertë të fushës së HR dhe sipërmarrjes.
Kompani si Automita, e përfaqësuar nga Qendresa Shala dhe Tenton, e përfaqësuar nga Alban Sahiti – alumnus i UBT-së, ndanë rrugëtimet e tyre frymëzuese dhe mundësitë për të rinjtë.
Ndërkohë, përfaqësues nga Gjirafa, IPKO, KosovaJobs dhe kompani të tjera ndanë përvoja të drejtpërdrejta dhe këshilla për hyrjen e suksesshme në tregun e punës.
Në përmbyllje të këtij edicioni, u theksua roli kyç që Qendra e Karrierës në UBT luan në ndërlidhjen e studentëve me tregun e punës, duke ofruar mbështetje të vazhdueshme për ndërtimin e një karriere të qëndrueshme dhe inovative.
Presidentja e Kosovës, Vjosa Omsani, ka thënë të enjten se Serbia ka pasur qëllim dhe ka ende qëllim destabilizimin e situatës së sigurisë në Kosovë, dhe se këtë vlerësim e ka bërë mbi bazën e informatave të vazhdueshme që i ka marrë nga institucionet e sigurisë të Republikës së Kosovës.
“Më konkretisht në fund të muajit maj kemi marrë informacione specifike lidhur me veprimet e Serbisë në kufi me Kosovën. Menjëherë pas marrjes së këtyre informacioneve kam pasur takime me institucionet e sigurisë të cilat më raportojnë si presidente. Jemi siguruar që çdo institucion në Kosovë ka mobilizim të duhur për mbrojtje të vendit”, ka thënë ajo në një konferencë për media.
Osmani ka thënë se një pjesë e informacioneve janë të klasifikuara, por që ato janë ndarë me aleatët për të ndalur përshkallëzimin e sigurisë.
Serbia i ka hedhur poshtë deklaratat e Osmanit ditë më parë, mirëpo presidentja e Kosovës i ka quajtur ato “pjesë të propagandës së tyre të vazhdueshme”.
“I siguroj qytetarët e Kosovës se nuk ka arsye, as për shqetësim dhe as për panik, sepse institucionet tona janë në krye të detyrës për mbrojtjen e kufijve dhe të sigurisë të të gjithë qytetarëve tanë. Kërcënimet nga Serbia janë të vazhdueshme, megjithatë institucionet tona kanë gjithçka në kontroll”.
Osmani i ka bërë këto deklarata në një konferencë për media në Prishtinë, pas kthimit nga disa vizita në Shtetet e Bashkuara dhe Letoni.
Përgjatë vizitës në Uashington javën e kaluar, presidentja i ka konfirmuar deklaratat e presidentit amerikan, Donald Trump se ai e ka parandaluar një përshkallëzim të mundshëm nga Serbia në Kosovë “në javët e fundit”.
Vetë Trump i ka përmendur Kosovën dhe Serbinë në disa raste në javët e fundit, duke thënë se ka parandaluar një konflikt mes tyre, por pa ofruar hollësi për periudhën kohore.
Radio Evropa e Lirë e ka kontaktuar Shtëpinë e Bardhë për sqarim lidhur me këto deklarata, por nuk ka marrë përgjigje.
Përgjigje nuk ka nisur as Qeveria në detyrë e Kosovës, kur është pyetur se për çfarë lloj përshkallëzimi të situatës bëhet fjalë.
Misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se Ballkani Perëndimor vazhdon të ketë rëndësi strategjike për aleancën dhe ajo është e përkushtuar për stabilitet rajonal.
Megjithatë, KFOR-i nuk ka dashur t’i komentojë deklaratat e fundit të Osmanit dhe Trumpit, duke thënë se për to duhet referuar te institucionet e Kosovës dhe ato të SHBA-së.
Edhe Ambasada e Gjermanisë në Kosovë i ka thënë një ditë më parë Radios Evropa e Lirë se nuk ka informacione për ndonjë përshkallëzim ushtarak të situatës mes Kosovës dhe Serbisë./REL
Presidentja e vendit, Vjosa Osmani ka pritur në takim të ngarkuarën me punë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë, Anu Prattipati, me të cilën ka diskutuar për zhvillimet në fushën e sigurisë si dhe situatën me ngërçin politik.
“Në takim u diskutua gjithashtu për zhvillimet e fundit në vend, me fokus në hapat e mëtejmë drejt konstituimit të Kuvendit në dritën e vendimit të fundit të Gjykatës Kushtetuese, si dhe për zhvillimet në fushën e sigurisë”, njoftoi Presidenca e Kosovës.
Sipas njoftimit, Osmani ka diskutuar me diplomaten amerikane edhe rreth vizitës së saj në Shtetet e Bashkuara si dhe takimet që presidentja i ka zhvilluar me zyrtarë të lartë të administratës Trump.
“Me këtë rast, Presidentja Osmani rikonfirmoi përkushtimin e Kosovës për avancimin e mëtejmë të marrëdhënieve bilaterale, përfshirë hapjen e kapitujve të rinj të bashkëpunimit me SHBA-në, me theks të veçantë në fushat e ekonomisë dhe të mbrojtjes”, bëri të ditur institucioni i Presidencës.
Një gjykatë në Prishtinë e ka dënuar në mungesë me 15 vjet burgim për krime lufte kundër popullsisë civile një ish-pjesëtar të Sigurimit Shtetëror të Serbisë.
Në një njoftim për media, Gjykata Themelore në Prishtinë tha se e gjeti fajtor të pandehurin, të cilin e identifikoi vetëm me inicialet S.F., për kryerjen e veprës penale krime lufte kundër popullsisë civile.
Prokuroria e akuzoi atë se, bashkë me dy zyrtarë të tjerë të paidentifikuar, e kishin marrë me forcë në veturën e tyre një mjek me inicialet H.Sh në vitin 1998 në rrugën Drenas-Prishtinë, dhe e “kishin dërguar në ndërtesën e Sigurimit Shtetëror në Prishtinë, ku e kishin rrahur e torturuar”.
“Nga ajo ditë për fatin e tij nuk dihet asgjë”, sipas aktakuzës.
S.F., ka të drejtë të ankohet ndaj aktgjykimit të Themelores në Gjykatën e Apelit të Kosovës.
Gjykimi në mungesë mundësohet në Kosovë pas ndryshimeve në Kodin e Procedurës Penale, të bëra më 2022. Megjithatë, gjykime të tilla mund të bëhen vetëm me kushtin që prokuroria dhe gjykata t’i kenë shteruar të gjitha mjetet për të siguruar praninë e të akuzuarit.
Megjithatë, ky Kod përcakton se personat që gjykohen në mungesë kanë të drejtë për një rigjykim pa kushte, kur të arrestohen.
Sipas Fondit për të Drejtën Humanitare në Kosovë, që nga hyrja në fuqi e ligjit për gjykimet në mungesë deri në shkurt të vitit 2025, janë ngritur 50 aktakuza në mungesë, kundër 73 anëtarëve të forcave serbe, të cilët dyshohen se kanë kryer krime lufte në Kosovë.
Ndërkaq, aktgjykimi i parë në mungesë është shqiptuar dhjetorin e vitit 2024 në rastin e Çedomir Aksiqit, i cili u dënua me 15 vjet burgim për krime lufte kundër popullatës civile.
Gjatë luftës në Kosovë më 1998-’99 u vranë mbi 13.000 civilë, kryesisht shqiptarë, ndërsa mijëra të tjerë u zhdukën.
Rreth 1.600 persona, kryesisht shqiptarë, janë ende të zhdukur.
Ndër vite, autoritetet e drejtësisë në Kosovë kanë akuzuar ose dënuar disa persona për krime lufte./REL
