Lajmet
A po shpërthen një betejë për pushtet brenda Qeverisë së Kazakistanit?
Viteve të fundit ka qenë zakon i Nazarbaevit që të zhduket nga publiku kur ka pasur trazira në Kazakistan.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiAto që nisën si protesta paqësore dhe u përhapën shpejt në Kazakistan, duke u shndërruar në trazira të mëdha menjëherë pas Vitit të Ri, duket se kanë shkaktuar diçka krejt tjetër – një betejë për kontrollin e niveleve të larta të pushtetit në vend.
Protestat masive të ditëve të fundit në dhjetëra qytete për kushtet e këqija socio-ekonomike në një vend të pasur me naftë dhe burime të tjera, po errësohen nga një luftë për pushtet midis administratës së presidentit, Qasym Zhomart Toqaev dhe besnikëve të ish-presidentit të parë të vendit, Nursultan Nazarbaev.
Njoftimi i 8 janarit për arrestimin nën dyshimin për tradhti të ish-kreut të Komitetit për Sigurinë Kombëtare (KNB), Karim Masimov, ishte treguesi më i qartë se ndërkohë që forcat e sigurisë vazhdojnë operacionet e tyre “anti-terroriste” në mbarë vendin, një tjetër betejë po zhvillohet midis zyrtarëve më të fuqishëm të Kazakistanit.
Lëvizjet dhe kundërlëvizjet
Masimov, i cili u lirua nga detyrat e tij si shef i Komitetit për Siguri Kombëtare më 5 janar, është një peshk i madh në detin politik të Kazakistanit, megjithëse ai nuk është përmendur shumë në media në muajt e fundit.
Por, arrestimi i njeriut besnik të ish-presidentit Nazarbaev është një tregues kyç se presidenti aktual Toqaev po përdor dështimin e supozuar të inteligjencës dhe forcave të sigurisë vendase për të dalluar “terroristët e stërvitur nga jashtë” – Toqaev pretendon se ata ishin pas trazirave – me qëllim të pastrimit të Qeverisë nga besnikët e ish-presidentit Nazarbaev.
Nazarbaevit, 81 vjeç, i cili drejtoi Kazakistanin për gati 30 vjet deri në vitin 2019, iu dhanë poste të rëndësishme dhe pas largimit nga pozita e presidentit, pasi ai dhe disa nga anëtarët e familjes së tij vazhdojnë të kenë ndikim të madh në vend. Aq shumë, saqë presidenti Toqaev shpesh përqeshet nga kritikët dhe analistët se i është i varur nga Nazarbaev, i cili shumë prej tyre pretendojnë se ende ka ndikim në vendimmarrje në Kazakistan, pavarësisht largimit nga Presidenca.
Veprimi i Toqaevit pas shpërthimit të protestave masive për të hequr Nazarbaevin nga detyra e tij si kryetar i Këshillit për Siguri Kombëtare të Kazakistanit dhe më pas arrestimi i Masimovit, ishin shenjat e para se ai po “pastronte shtëpinë”.
Masimov ka qenë një njeri shumë i fuqishëm në Qeverinë kazake për më shumë se 20 vjet, duke shërbyer në dy mandate si kryeministër nën liderin autoritar Nazarbaev.
Më herët ai ishte ministër i Transportit dhe Komunikimit, ministër i Ekonomisë dhe Planifikimit të Buxhetit, Sekretar i Shtetit dhe kreu i Administratës Presidenciale të Nazarbaevit përpara se të bëhej shef i Këshillit për Siguri Kombëtare në vitin 2016.
Karriera e tij përpara shërbimit të tij në poste qeveritare është po aq e rëndësishme sepse si specialist i Kinës, Masimov përfaqësoi interesat tregtare të Kazakistanit në Pekin dhe Hong Kong në fillim të viteve të 90-ta dhe supozohej se kishte luajtur një rol në transferimin e parave në bankat e Hong Kongut për ish-presidentin Nazarbaev, i cili konsiderohet si një nga njerëzit më të pasur në Kazakistan.
Fakti që Masimov është i arrestuar dhe i akuzuar për krime të rënda duket se është një shenjë e keqe për Nazarbaevin dhe anëtarët e pasur dhe të fuqishëm të familjes së tij, asnjë prej të cilëve nuk është parë në publik që nga fillimi i protestave.
Në të njëjtën kohë, sekretari për media i ish-presidentit Nazarbaev, Aidos Ukibay shkroi në Twitter më 8 janar se “Elbasy (titull nderi për i Nazarbaevin e që do të thotë “udhëheqës i kombit”) ndodhet në kryeqytetin e Kazakistanit, qytetin e Nur-Sulltanit”.
Ky formulim është domethënës pasi kishte raporte të pakonfirmuara më 7 janar se Nur-Sulltan nuk ishte më emri që zyrtarët kazak po përdornin për kryeqytetin, duke nxitur kështu edhe më shumë thashethemet se Nazarbaev dhe trashëgimia e tij po shkatërroheshin tërësisht nga presidenti aktual Toqaev.
Ishte Toqaev ai që e riemëroi kryeqytetin nga Astana në Nur-Sulltan menjëherë pasi Nazarbaev dha dorëheqjen më 19 mars 2019 dhe ia dorëzoi pushtetin Toqaevit, besnik i tij për një kohë të gjatë.
Asgjë për të parë këtu
Në një përpjekje të dukshme për të shpërndarë idenë se nuk ka ndonjë problem mes dy liderëve, Ukibay tha se “Elbasy po zhvillon një sërë takimesh konsultative dhe është në kontakt të drejtpërdrejtë” me presidentin Toqaev.
Ai u kërkoi mediave që të mos përhapin “informacion të rremë dhe spekulativ” dhe më e rëndësishmja, këmbënguli se Nazarbaev vullnetarisht kishte hequr dorë nga pozita e kreut të Këshillit të Sigurisë Kombëtare.
Një postim vijues në Twitter nga Ukibay shtoi se “Nazarbaev ka pasur disa biseda me telefon me liderët e qeverive që janë miqësore me Kazakistanin”.
Megjithëse nuk ka pasur raportime që Nazarbaev ka biseduar me krerët e vendeve mike si Rusia apo Kina, të cilët kanë thënë publikisht se kanë folur me Toqaevin, një raport i 5 janarit thoshte se udhëheqësi bjellorus Alyaksandr Lukashenka kishte folur me të vërtetë me Nazarbaevin për trazirat.
Ukibay shkroi gjithashtu në Twitter se “Elbasy u bën thirrje të gjithëve që të mblidhen rreth presidentit të Kazakistanit për të kapërcyer sfidat aktuale dhe për të siguruar integritetin e vendit tonë”.
Këto komente janë interesante pasi sugjerojnë se Nazarbaev duhet të njihet ende si “udhëheqësi i kombit” dhe, së dyti, se ai është në kontakt dhe mbështet Toqaevin në përpjekjet për të shtypur protestuesit në mënyrë që të rimarrë kontrollin e vendit pas trazirave që kanë lënë zyrtarisht dhjetëra të vdekur, qindra të plagosur, rreth 6,000 persona të arrestuar dhe qindra milionë dollarë dëme materiale.
Por, për shkak të një bllokimi të internetit të imponuar nga shteti dhe ndërprerjes së shërbimeve të telefonisë celulare brenda Kazakistanit, këto shifra është e pamundur që të verifikohen edhe pse raportet e pakta që kanë dalë nga ndërprerja e komunikimit, flasin për shifra më të mëdha viktimash.
Gjatë gjithë krizës, Nazarbaev nuk është parë apo dëgjuar, megjithëse kjo nuk është domosdoshmërisht një tregues që diçka nuk shkon me Elbasyin ose se ai po heshtet nga presidenti.
Viteve të fundit ka qenë zakon i Nazarbaevit që të zhduket nga publiku kur ka pasur trazira në Kazakistan.
Por, fakti që një zyrtar besnik si Masimov është nën arrest, sigurisht nuk është një shenjë e mirë për Nazarbaevin.
Sidoqoftë, vlen të përmendet se Masimov nuk ka lidhje me klanet e fuqishme në Kazakistan dhe për këtë arsye ishte një objektiv i lehtë për presidentin Toqaev.
Fillimi
Protestat paqësore pas një rritjeje drastike të çmimeve të karburantit që filloi në qytetin perëndimor të naftës Zhanaozen, menjëherë pas Vitit të Ri u shndërruan shpejt në protesta për problemet ekonomike, mungesën e mundësive për të marrë pjesë në procesin politik dhe dështimin e Qeverisë për të bërë më shumë për të zgjidhur ndonjë nga këto probleme.
Presidenti Toqaev urdhëroi uljen e çmimit të karburantit, më pas pranoi dorëheqjen e Qeverisë më 4 janar në përpjekje për të qetësuar trazirat që po rriteshin më shpejt nga sa mund të pritej.
Por, më 5 janar ai ndryshoi tonin e tij dhe tha se “terroristët e stërvitur nga të huajt” ishin pas protestave dhe Toqaev e përdori këtë si pretekst për të urdhëruar një operacion sigurie që përfundimisht mbuloi të gjithë vendin dhe bëri thirrje për ndihmë nga Organizata e Traktatit të Sigurisë Kolektive (CSTO) e udhëhequr nga Rusia.
Deri në atë kohë dhe me Masimovin ende në krye të Këshillit Kombëtar të Sigurisë, policia dhe forcat e sigurisë kishin qenë jashtëzakonisht pasive, ndërsa protestat u rritën në përmasa dhe u përhapën në të gjithë vendin.
Që nga emërimi i Toqaevit si president në detyrë në vitin 2019, ka pasur një epokë të re protestash në Kazakistan të papara që nga fundi i viteve të 90-ta, dhe forcat e zbatimit të ligjit dhe të sigurisë janë bërë gjithnjë e më të afta për t’iu kundërvënë shprehjeve publike të pakënaqësisë, duke u përballur me shpejtësi me qindra njerëz dhe duke ndaluar aktivistët dhe organizatorët para mbajtjes së protestave të planifikuara.
Protestat e fundit nuk kanë ndonjë liderë të qartë dhe ato shpërthyen spontanisht, por duket e çuditshme që ndërsa protestuesit marshonin nëpër rrugët e qyteteve dhe u mblodhën në një numër të madh në sheshet kryesore, autoritetet prisnin që të vendosnin forcat e rendit për të shuar trazirat në rritje, derisa Masimov u shkarkua nga pozita e shefit të Këshillit Kombëtar të Sigurisë.
“20,000 terroristë”
Kishte disa njerëz të armatosur në mesin e mijëra demonstruesve në Almati gjatë mbrëmjes së 5 janarit dhe ata u përfshin në të shtëna me forcat e sigurisë, pasi ndërtesat qeveritare u pushtuan ose u dogjën dhe shumë dyqane u plaçkitën.
Është e paqartë se kush qëndron pas dhunës, megjithëse zyrtarët kazakë me siguri do të japin pretendime të mëtejshme se kush janë ata dhe çfarë i motivoi.
Presidenti Toqaev pretendoi se vetëm në Almati kishte 20,000 terroristë dhe deri më 7 janar, i gjithë vendi ishte në një alarm të “nivelit të kuq” për shkak të një “kërcënimi terrorist”.
Më pas ai njoftoi se kishte autorizuar forcat e sigurisë të “qëllonin për të vrarë pa dhënë asnjë paralajmërim”.
Se si një numër kaq i madh “terroristësh” mund të kishin qenë të pranishëm në Kazakistan –me sa duket pa tërhequr vëmendjen e shërbimeve të sigurisë që janë treguar kaq efikase në pengimin e përpjekjeve të grupeve të vogla opozitare aktive në Kazakistan –është shumë e vështirë të imagjinohet.
Toqaev tha përmes llogarisë së tij në Twitter më 7 janar se kishte pasur “gjashtë valë” sulmesh nga terroristët në Almati dhe përsëri tha se ishin 20,000, “disa prej tyre nuk flisnin gjuhën kazake”, të cilët “po rrihnin dhe vrisnin policët dhe ushtarë të rinj… po plaçkisnin objektet dhe dyqane private, po vrisnin qytetarë dhe po përdhunonin vajza të reja”.
Këto postime në Twitter më pas u fshin.
Një nga teoritë që është përpahur është se ata që ishin të armatosur dhe me sa duket po plaçkisnin ishin anëtarë të grupeve të organizuara kriminale që lulëzuan nën qeverinë e Nazarbaevit, dhe ndoshta u lëshuan për të kundërshtuar çdo përpjekje për të hequr Nazarbaevin dhe rrethin e tij të brendshëm nga pushteti.
Ky sugjerim lidhi me organizimin e grupeve të armatosura vëllanë e Nazarbaevi, Bolat dhe gjithashtu nipin e ish-presidentit, Samat Abish, i cili është zëvendësudhëheqës i Këshillit Kombëtar të Sigurisë.
Abish thuhet se u shkarkua më 5 janar, por sipas shërbimit të shtypit të Këshillit Kombëtar të Sigurisë më 8 janar, ai është ende në postin e tij.
Pse tani?
Ajo që mund të kishte shkaktuar konfliktin e brendshëm të Qeverisë është gjithashtu një çështje hamendjeje, me shumë të tillë që thonë se protestat u përdorën për të rrëmbyer pushtetin.
Akezhan Kazhegeldin, i cili ishte kryeministër në vitet e 90-ta nën regjimin e ish-presidentit Nazarbaev, përpara se të shkonte në mërgim, tha se besonte se kishte një “komplot” kundër presidentit Toqaev nga forcat e sigurisë, gjë që mund të shpjegojë pse Toqaev kërkoi ndihmë nga CSTO, pasi kishte humbur besimin në forcat e tij.
Kazhegeldin pyeti se pse zyrtarët vendas të zbatimit të ligjit nuk arritën të zbatonin shtetrrethimin mbarëkombëtar që ishte vendosur dhe pyeti “si ndodhi që ndërtesa e Këshillit Kombëtar të Sigurisë në Almati u plaçkit dhe armët ranë në duart e njerëzve të panjohur?”.
Një arsye tjetër për manovrimin mund të vijë nga video e një vizite të Toqaeviz dhe Nazarbaevit në Moskë më 27 dhjetor, që tregon se Nazarbaev është mjaft i dobët, duke bërë që disa të besojnë se mbështetësit e presidentit të parë kazak besojnë se ai është afër vdekjes dhe po përdor mundësinë e ofruar nga trazirat për të sfiduar dhe larguar Toqaevin nga pushteti.
Të tjerë thonë për të njëjtën arsye se ishin njerëzit e Toqaevit që vepruan në një përpjekje për të rritur fuqinë e tyre përpara se Nazarbaev të vdiste.
Disa e interpretojnë vendimin e shpejtë të Rusisë për të vendosur një forcë të vogël paqeruajtëse të CSTO-së në Kazakistan – hera e parë në ekzistencën 30-vjeçare që ajo ka vendosur një forcë të tillë – si një shenjë e mbështetjes së Kremlinit për Toqaevin.
Madje ka teori që sugjerojnë se Nazarbaev dhe Toqaev po punojnë së bashku si pjesë e një plani për të çliruar veten nga zyrtarë të tjerë, të paspecifikuar.
Analisti politik kazak, Dimash Alzhanov vuri në dukje se nëse Nazarbaev ose familja e tij largohen ose janë larguar tashmë nga Kazakistani, ata mund ta bëjnë këtë vetëm me dijeninë dhe miratimin e Toqaevit.
Informacionet e reja që do të dalin në ditët në vijim, teksa ngjarjet do të vazhdojnë të zhvillohen, padyshim që do të rrisin ose hedhin poshtë disa nga analizat dhe mund të dalin edhe më shumë skenarë të makinacioneve në prapaskenë.
Është e drejtë të thuhet se edhe pse disa nga protestat paqësore vazhdojnë, dhe derisa forcat e sigurisë ndjekin “terroristët e stërvitur nga jashtë” të Toqaevit, ka një betejë tjetër që po zhvillohet brenda sallave të pushtetit në Nur-Sulltan që do të formësojë të ardhmen e vendit në muajt dhe ndoshta vitet e ardhshme. Rfe
Lajmet
Lansohet udhëzuesi për matjen e dënimit, konsiderohet hap i rëndësishëm për sistemin e drejtësisë penale
Published
55 mins agoon
November 22, 2024By
UBTnewsGjykata Supreme ka lansuar udhëzuesin për matjen e dënimit, i cili u konsiderua si hap i rëndësishëm për sistemin e drejtësisë penale. Ky dokument u tha se do të ofrojë një kornizë të qartë për shqiptimin e dënimeve për shkeljet penale në Kosovë. Në lansimin e këtij udhëzuesi mori pjesë edhe ambasadori amerikan, Jeff Hovenier, i cili deklaroi se raportet ndërkombëtare dhe vendore tregojnë se “sistemi i drejtësisë shpesh shqipton dënime të buta”.
Kryetari i Gjykatës Supreme, Fejzullah Rexhepi tha se ky udhëzues shënon moment të rëndësishëm për sistemin e drejtësisë.
“Me lansimin e këtij udhëzuesi të Gjykatës Supreme shënojmë një moment të rëndësishëm për sistemin e drejtësisë. Ky dokument është rezultat i një pune të gjatë, reflekton edhe angazhimin tonë për të siguruar një drejtësi të konsoliduar dhe një praktikë unifikuese në përputhje me dispozitat e legjislacionit në fuqi. Udhëzuesi i përgjithshëm i politikës ndëshkimore i miratuar në vitin 2018 ka shërbyer si një pikë reference për gjyqtarët për trajtimin e rasteve penale. Megjithatë, zhvillimet e reja ligjore në Kodin Penal dhe në Kodin e Procedurës Penale të Republikës së Kosovës dhe problemet me zbatimin e ligjit në praktikë kanë nevojë për rishikimin dhe përmirësimin e tij me qëllim që të adresohen ndryshimet e bëra dhe harmonizimin në praktika brenda sistemit gjyqësor”, deklaroi ai.
Kreu i Supremes theksoi se udhëzuesi i ri ofron sqarime specifike për secilin kapitull të Kodit Penal. Në hartimin e tij, Fejzullahu tha se kontributi i Ambasadës Amerikane ka qenë thelbësor edhe në hartimin e udhëzuesit të përgjithshëm për matjen e dënimit.
Ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Jeff Hovenier teksa foli për rëndësinë e këtij udhëzuesi, theksoi se raportet ndërkombëtare e vendore tregojnë se në Kosovë po shqiptohen dëbime më të buta.
“Dënimi është ndër fazat më të rëndësishme të drejtësisë penale dhe udhëzuesi i përgjithshëm do të ofrojë një kornizë të qartë për shqiptimin e dënimeve për shkeljet penale në Kosovë. Siç e dëgjuam, para gjashtë viteve Kosova ka miratuar udhëzuesin e parë për matjen e dënimeve dhe zyrtarët e sistemit të drejtësisë së Kosovës vazhdojnë që të jenë shembull për vendet e rajonit duke integruar një udhëzues i cili është i bazuar në qasje të bazuar në udhëzues në kornizën e punës së drejtësisë së tyre penale. Raportet ndërkombëtare dhe vendore tregojnë se sistemi i drejtësisë në Kosovë ende shumë shpesh shqipton dënime të buta dhe jo proporcionale, duke theksuar nevojën urgjente që ky udhëzues të zbatohet plotësisht. Drejtësia është e drejtë vetëm kur është e drejtë”, u shpreh Hovenier.
E kryesuesi i Këshillit Gjyqësor të Kosovës (KGjK), Albert Zogaj tha se udhëzuesi është një sistem rregullash i domosdoshëm për interpretimin unik të ligjit në Kosovë.
“Edhe raportet ndërkombëtare për sundimin e ligjit në Kosovë, me theks të veçantë raporti i Komisionit Evropian për progresin në Republikën e Kosovës vë theksin tek nevoja e unifikimit të praktikës gjyqësore dhe tek roli kyç që ka Gjykata Supreme në përpjekjen dhe unifikimin e praktikës gjyqësore dhe zbatimit unik të ligjit. Është krejtësisht e domosdoshme dhe sigurisht KGjK e mbështet nevojën që drejtësia të jetë e parashikueshme, ku të gjithë zbatojnë rregullat unike të interpretimit, vlerësimit, fakteve dhe njëkohësisht aplikimit të ligjeve për të ruajtur balancin e vlerave shoqërore. Kemi arritur në standardin apo nivelin kur në fakt ky sistem rregullash duhet të shndërrohet në sistem të vlerësimit të performancës së gjyqtarëve dhe prokurorëve por edhe njëkohësisht edhe të sistemit të performancës së gjykatave në vend“, theksoi Zogaj.
Në lansimin e udhëzuesit të përgjithshëm për matjen e dënimit, ushtruesi i detyrës së kryeprokurorit të shtetit, Besim Kelmendi theksoi se
“Miratimi i udhëzuesit për matjen e dënimit është një nga hapat më të rëndësishëm në sistemin e drejtësisë dhe mund të bëjë një hap shumë të madh për harmonizimin e praktikave për matjen e dënimit. Në vitin e parë kur i miratua udhëzuesi për matjen e dënimit shumë nga ne ishim skeptik për fatin e këtij udhëzuesi. Është pikërisht ai udhëzues që ka ndryshuar thelbësisht perspektiven e sistemit gjyqësor dhe sistemit prokurorial për matjen e dënimeve. Në vitin e parë, për prokurorët matja e dënimit është konsideruar detyrë dhe obligim ekskluziv i gjyqësorit, tani edhe për ne është e qartë se udhëzuesi i kësaj natyre është një burim me vlerë të jashtëzakonshme edhe për punën e prokurorëve”, përfundoi ai.
Udhëzuesi i politikës ndëshkimore ka për qëllim të mbështesë gjykatat në krijimin e vendimeve që mbështeten në parimet themelore të shtetit të së drejtës. Po ashtu, rëndësia e këtij udhëzuesi është thelbësore për rritjen e besimit të publikut në sistemin e drejtësisë penale.
Lajmet
Ministria e Infrastrukturës njofton për mbylljen e një rruge për shkak të punimeve
Published
1 hour agoon
November 22, 2024By
UBTnewsMinistria e Infrastrukturës njofton se nesër (e shtunē) do të ndërpritet qarkullimi i automjeteve nga udhëkryqi i Gjakovës në Klinë e deri te udhëkryqi i rrugës për Gjurgjevik.
Kjo ministri ka dhënë arsyet për ndërprerjen e trafikut dhe ka treguar se ndalimin i qarkullimit do të bëhet në intervalin kohor nga ora 15:00 deri në orën 16:00.
“Ju njoftojmë që nesēr (e shtunē) mē datën 23.11.2024, në trasen e Zgjerimit të Rrugës Nacionale N9.1, Segmenti Kijevë-Dollc LOT-3, do të realizohet minimi i masave shkëmbore nga ana e majtë dhe e djathtë e zgjerimit të rrugës. Me këtë rast do të bëhet ndërprerja e qarkullimit të trafikut nga udhëkryqi i Gjakovës në Klinë e deri te udhëkryqi i rrugës për Gjurgjevik”, thuhet në njoftim.
Lajmet
Banka Botërore: Shqipëria rrezikohet nga analfabetizmi
Published
1 hour agoon
November 22, 2024By
UBTnews22 Nëntori është Dita e Alfabetit të Gjuhës Shqipe, tashmë e shpallur dhe festë zyrtare.
116 vite pas “Kongresit të Alfabetit”, që ishte një konferencë akademike në qytetin e Manastirit, që sot njihet si “Kongresi i Manastirit”, Shqipëria po bën hapa pas, duke rrezikuar rritjen e analfabetizmit në vend.
Të dhënat e Bankës Botërore tregojnë se jo vetëm që numri i të regjistruarve në shkollat fillore po bie ndjeshëm, por ai është dhe ndër më të ulëtit në Europë.
Në vitin 2023, norma bruto e regjistrimit në shkollën fillore në Shqipëri zbriti në 93.7%, nga 105.4% që kishte qenë në vitin 2017, duke shënuar një rënie të fortë pas pandemisë.
Kjo do të thotë që të regjistruarit në shkollë fillore (pavarësisht moshës) ishin sa gati 94% e popullsisë 6-12 vjeç. Ky është niveli më i ulët rekord, që nga viti 1976, kur Banka Botërore raporton të dhënat.
Përkeqësimi i këtij treguesi, sipas ekspertëve, është i lidhur me disa faktorë si statistikorë, ashtu dhe të sjelljes. Së pari, emigrimi i familjeve që kanë fëmijë në arsimin e detyruar si dhe i atyre në moshën e arsimit të mesëm, ndërkohë që ata vijojnë të figurojnë në regjistrat e gjendjes civile.
Të dhënat tregojnë se ka rrezik të kemi rritje të numrit të të rinjve, që nuk kanë kryer as arsimin e detyruar, çka do të ulë nivelin mesatar të shkollimit në vend. Kjo mund të çojë në rritjen e numrit të analfabetëve në vend.
Jo vetëm regjistrimi në shkollat fillore që japin formim bazë ka rënë, por gjithashtu edhe cilësia e mësimdhënies, siç treguan rezultatet e fundit të testit ndërkombëtare Pisa, ku Shqipëria kishte rënien më të lartë në botë.
Nivelin më të ulët të regjistrimit bruto në arsimin fillor në Europë e ka Rumania (84.9) e ndjekur nga Bosnjë-Hercegovina (87.2), Ukraina (92.8), Malta (93.5).
Kulturë
Nga burgu i Iranit në tapetin e kuq, regjisori iranian përfaqëson Gjermaninë në garën për Oscar 2024
Published
1 hour agoon
November 22, 2024By
UBT NEWSFilmi “The Seed of the Sacred Fig” i regjisorit iranian Mohammad Rasoulof është përzgjedhur si kandidati i Gjermanisë për çmimin Oscar 2024 në kategorinë e ‘Filmit më të Mirë Ndërkombëtar’. Ky lajm ka tërhequr vëmendjen për shkak të kontekstit të jashtëzakonshëm në të cilin Rasoulof ka realizuar këtë vepër dhe për historinë e tij personale si një regjisor dissident që ka arritur të ikë nga regjimi iranian pas persekutimit për qëndrimet e tij kundër autoriteteve.
Një film i frymëzuar nga protestat e 2022-ës në Iran
“The Seed of the Sacred Fig” është një thriller që trajton temat e dhunës shtetërore, censurës dhe paranojës që mbizotëron në Iran, një vend ku regjimi autoritar e përdor dhunën për të shuar çdo lëvizje proteste. Filmi është frymëzuar nga protestat masive që shpërthyen pas vrasjes së Mahsa Amini, një 22-vjeçare që u mbyt në duar të policisë morale iraniane, për shkak të një shkeljeje të supozuar të kodit të veshjes për gratë. Rasoulof, duke qenë në atë kohë i burgosur, dëgjoi protestat nga qelia e tij dhe e përdori këtë ngjarje si pikënisje për të krijuar një histori të fuqishme që shqyrton moralin dhe pasojat e regjimit shtypës.
Në qendër të filmit është Iman, një hetues i Gjykatës Revolucionare të Iranit, i cili është besnik ndaj regjimit, por fillon të dyshojë në ligjshmërinë e urdhërave të vdekjes që i japin atij për të nënshkruar. Në shtëpi, gruaja dhe vajzat e tij janë të përfshira në protestat “Gratë, Jeta, Liria” që shpërthyen pas vdekjes së Mahsa Amini, duke e ndërlikuar më tej jetën e Imanit, i cili është i detyruar të përballet me moralin e tij dhe me ndjenjat e tij për regjimin.
Rasoulof dhe arratisja nga Irani
Pas një periudhe të gjatë përndjekjeje nga regjimi, Rasoulof, i cili kishte qenë i ndaluar të bënte filma që nga viti 2017, u detyrua të arratisej nga Irani. Ai kishte qenë i dënuar me tetë vjet burg dhe 74 goditje me kallash për kritikat ndaj regjimit, përfshirë reagimin e ashpër të tij ndaj protestave për demokraci në Iran. Pas përfundimit të xhirimeve të filmit në fshehtësi, Rasoulof u detyrua të largohej nga Irani dhe të kalonte kufirin me këmbë për të shpëtuar nga dënimi që e priste. Ai kërkoi azil në Gjermani dhe mori mbështetje nga autoritetet gjermane, pasi informacionet e tij ishin tashmë në regjistrat e tyre.
Një film i suksesshëm në festivalet ndërkombëtare
Pas largimit të tij nga Irani, Rasoulof arriti të përfundojë filmin dhe të prezantojë “The Seed of the Sacred Fig” në Festivalin e Filmit në Kanë, ku mori çmimin special të jurisë dhe çmimin Fipresci, çmimi i kritikëve. Këto shpërblime vërtetuan suksesin dhe forcën artistike të filmit, i cili u njoh për përshkrimin e ndjeshëm të tensioneve shoqërore dhe politike në Iran. Rasoulof, pas triumfit në Cannes, shprehu në intervista se do të vazhdojë të bëjë filma dhe të tregojë histori, duke theksuar se asgjë nuk mund ta ndalojë më të shprehurit e tij artistik, pavarësisht kushteve të rrezikshme.
Përfaqësimi i Gjermanisë në Oscars
Përzgjedhja e “The Seed of the Sacred Fig” si kandidati i Gjermanisë për çmimin Oscar është një ngjarje e jashtëzakonshme, jo vetëm për shkak të cilësisë artistike të filmit, por edhe për shkak të kontekstit të tij politik dhe kulturor. Kompania e marketingut të filmit gjerman “German Films” ka zgjedhur këtë film nga një garë me 13 prodhime të tjera dhe ka vlerësuar Rasoulof si një nga regjisorët më të mëdhenj të kinemasë botërore. Zgjedhja e këtij filmi është një shembull i fuqisë së shkëmbimit kulturor në një shoqëri të lirë, ku artet mund të zhvillohen pa frikën e censurës dhe persekutimit, që është realiteti për shumë artistë të tjerë, si Rasoulof.
Një mesazh për lirinë dhe përkrahje për emigrantët
Kjo përzgjedhje gjithashtu i dërgon një mesazh të fortë për rëndësinë e lirisë së shprehjes dhe përkrahjen e artistëve që luftojnë për të drejtat e njeriut dhe lirinë. Rasoulof ka theksuar se filmi është një testament për shpresën dhe guximin e atyre që luftojnë kundër një sistemi që i shtyp. Ai shpreson që filmi të shërbejë si një urë lidhëse mes kulturave dhe të stimulojë më shumë diskutime për çështje të rëndësishme sociale dhe politike.
Filmi “The Seed of the Sacred Fig” është një vazhdim i angazhimit të Rasoulof për të përçuar mesazhe të fuqishme përmes kinemasë, dhe mundësia për ta parë këtë film të realizuar nën një sistem të lirë si ai gjerman është një mundësi e çmuar për t’u njohur me historinë e shtypjes dhe rezistencës në Iran, si dhe me forcën e artit si mjet për të thyer barrierat politike dhe sociale./D.E/
Lansohet udhëzuesi për matjen e dënimit, konsiderohet hap i rëndësishëm për sistemin e drejtësisë penale
Shijo fundjavën në shtëpi, ja disa mënyra për t’u kujdesur për veten
Trajneri i Islandës: Nevojiten dy ndeshje perfekte kundër Kosovës
Ministria e Infrastrukturës njofton për mbylljen e një rruge për shkak të punimeve
Banka Botërore: Shqipëria rrezikohet nga analfabetizmi
Muzeu Britanik përballë historisë: Britanikët mbështesin një ekspozitë për skllavërinë transatlantike!
OKB raporton për luftime të ashpra në jug të Libanit
“Një vizion i dashamirësisë”: Pse trashëgimia e poetit kilian Pablo Neruda vazhdon në Francë
Boban fiton gjyqin me Milanin
Të kërkuara
-
Bota3 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 weeks ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë2 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman