Kuriozitete

A po rikthejnë fuqitë e mëdha, programet e armëve bërthamore?

Published

1 year ago

on

Tensionet Bërthamore janë shtuar që nga pushtimi i Ukrainës, me Rusinë dhe fuqitë e tjera të armatosura bërthamore që thuhet se përditësojnë vendet e testimit të armëve të papërdorura. Tani, ligjvënësit rusë kanë votuar për të filluar procesin e zhbërjes së një traktati që ndalon teste të tilla.

A do të shohim një rikthim të armëve më shkatërruese në botë?

Moratoriumi kundër testeve bërthamore mbështetet në një marrëveshje ndërkombëtare. Traktati i Kufizuar i Ndalimit të Testeve u firmos nga Britania e Madhe, SHBA dhe Bashkimi Sovjetik në vitin 1963, duke ndaluar testimet e këtyre armëve në atmosferë, nën ujë apo në hapësirën e jashtme, por duke lejuar ato nëntokësore. Më pas, në vitin 1996, Traktati Gjithëpërfshirës i Ndalimit të Testeve Bërthamore (CTBT) i ndaloi teorikisht edhe testimet nëntokësore.

Megjithatë, CTBT është i papërfunduar. Pavarësisht se 178 shtete e kanë ratifikuar, traktati nuk do të hyjë zyrtarisht në fuqi deri sa të veprohet nga tetë vende të tjera. Kina, Egjipti, Irani, Izraeli dhe SHBA kanë firmosur, por e pa ratifikuar marrëveshjen, ndërsa India, Pakistani dhe Koreja e Veriut nuk e firmosën kurrë atë.

Pavarësisht kësaj, ndalimet e testeve bërthamore kanë rezultuar efektive. Më shumë se 2000 teste u bënë midis shpërthimit të parë të SHBA, Trinity, në vitin 1945 dhe hartimit të CTBT. Që atëherë, India dhe Pakistani kryen secila një sërë testesh në vitin 1998, dhe Koreja e Veriut është i vetmi shtet që ka testuar një armë bërthamore në shekullin e 21-të, teksa i fundit u zhvillua në 2017.

Megjithatë, pushtimi rus i Ukrainës dhe lufta e vazhdueshme mund të kenë ndryshuar pikëpamjen e saj për testimin. Rusia ratifikoi CTBT në vitin 2000, por më 17 tetor dhoma e saj e ulët parlamentare, Duma, miratoi një masë për revokimin e ratifikimit. Kryetari i Dumës Vyacheslav Volodin tha se vendimi ishte marrë për shkak se SHBA nuk e ka ratifikuar traktatin dhe “qëndrimin e papërgjegjshëm të SHBA, ndaj çështjeve të sigurisë globale”.

Lexime dhe votime të mëtejshme nevojiten për të revokuar zyrtarisht ratifikimin e traktatit nga Rusia dhe pritet që ajo të mbetet nënshkruese tij, por kjo është një tjetër shenjë se vendi mund të rifillojë testimin që përfundoi në 1990, me shpërbërjen përfundimtare të Bashkimit Sovjetik. Në muajt e fundit, Rusia ka testuar sisteme të reja të shpërndarjes bërthamore – pa koka me mbushje – dhe ka pasur zëra të spikatur brenda vendit që bëjnë thirrje për rifillimin e testeve bërthamore.

Në një fjalim të fundit, presidenti rus Vladimir Putin tha: “Si rregull, thonë ekspertët, me një armë të re, duhet të siguroheni që koka speciale do të funksionojë pa dështime.”

Të tre fuqitë kryesore bërthamore duket se po përgatiten për teste. CNN raporton se zgjerim dhe modernizim ka patur në bazën e testimit të Kinës në rajonin Xinjiang, në atë të Rusisë në një arkipelag të Oqeanit Arktik dhe në vendin e testimit të SHBA në shkretëtirën e Nevadës. Duke folur për CNN, Jeffrey Lewis, i cili punon në Institutin Middlebury të Studimeve Ndërkombëtare në Kaliforni, tha se “ka vërtet shumë tregues që sugjerojnë se Rusia, Kina dhe Shtetet e Bashkuara mund të rifillojnë testimet bërthamore”.

Edhe pse armët bërthamore janë kthyer në axhendën politike, nuk ka asnjë arsye logjike për të testuar një bombë, thotë Andrew Futter në Universitetin e Leicester. Kjo për shkak se nevoja për të testuar bie, pasi projektimet vërtetohen dhe të dhënat grumbullohen. “Teknologjia ka ndryshuar, por shkenca bazë jo,” thotë ai. Shumica e shteteve të armatosura bërthamore mund të kryejnë simulime kompjuterike për të eksploruar se çfarë do të ndodhë me projektet e reja, thotë ai.

“Problemi është që, ajo që logjika sugjeron se do të ndodhë, ndryshon ndonjëherë nga realiteti,” thotë Futter. / New Scientist – Bota.al

Related Topics:
Continue Reading

Kuriozitete

Parashikimet rrëqethëse të Simpsons për vitin 2025

Published

1 week ago

on

January 14, 2025

By

Seriali i animuar “The Simpsons” ka fituar famë për parashikimet e tij të çuditshme, disa prej të cilave janë realizuar me saktësi. Ky film vizatimor ka parashikuar ngjarje të rëndësishme që kanë ndodhur në realitet, duke përfshirë zhvillime politike, teknologjike dhe shoqërore.

Pas suksesit të disa prej këtyre parashikimeve, ka lindur pyetja nëse parashikimet për vitin 2025 do të realizohen gjithashtu.

Një nga parashikimet më të frikshme të “The Simpsons” është fundi i botës. Në një episod, Homeri Simpson mendon se fundi i botës është afër dhe fillon të paralajmërojë njerëzit, duke bërë disa vëzhgime të frikshme, si “yjet që bien nga qielli” dhe “fundi është afër”.

Në fillim, ato dukeshin të pabesueshme, por disa prej tyre fillojnë të realizohen. Homeri ngjitet në parajsë dhe lutet për të shpëtuar familjen e tij, duke biseduar me Zotin, që e pranon dhe e zhbën rrezikun.

Tjetër parashikim shqetësues është Lufta e Tretë Botërore. Ky parashikim është bërë që më 1987, kur u transmetua episodi ku Homeri i thotë familjes se Lufta e Tretë Botërore ka nisur dhe i detyron të hyjnë në strehimore për t’u mbrojtur nga bombat. Bart e zgjon Homerin dhe i thotë se bota po merr fund. Ata shkojnë në strehimin antiaerian dhe Bart mbyll Homerin, duke e lënë aty për të kaluar natën.

Një tjetër parashikim që duket më fantastik është apokalipsi zombie. Në një episod të vitit 2009, Springfield përballet me një shpërthim mumjesh, i shkaktuar nga një hamburger i bërë nga mish bagëtish që kanë ngrënë mish të tjerë. Ky hamburger i kthen njerëzit në zombie, dhe qyteti pushtohet pas 28 ditësh. Bart është imun ndaj virusit, dhe njerëzit besojnë se ngrënia e Bart do t’i shpëtojë ata.

Edhe pse është e mundur që asnjë nga këto parashikime të mos realizohet, është e rëndësishme të kujtojmë se “The Simpsons” parashikuan Presidencën e Donald Trumpit që në vitin 2000. Kjo tregon se gjithçka është e mundur dhe disa nga parashikimet për vitin 2025 mund të realizohen gjithashtu. /UBT News/

Continue Reading

Bota

Murgesha braziliane adhuruese e futbollit bëhet personi më i vjetër i gjallë në botë me afro 117 vjet

Published

2 weeks ago

on

January 6, 2025

By

Në qytetin jugor të Porto Alegres, Brazili, një grua e jashtëzakonshme feston një arritje që sfidon ligjet e natyrës dhe të kohës. Motra Inah Canabarro, një murgeshë me dashuri të madhe për futbollin dhe një personalitet të ngrohtë, është konfirmuar si personi më i vjetër i gjallë në botë, duke mbushur së shpejti afro 117 vite jetë.

Një histori e mbijetesës dhe e devotshmërisë

E lindur më 8 qershor 1908 (ose ndoshta më 27 maj, sipas një moskoherence të regjistrimeve të hershme), Inah Canabarro u rrit në një familje të madhe në Brazilin jugor. Historia e saj është e mbushur me momente sfiduese. Në fëmijëri, ajo ishte aq e brishtë sa shumëkush dyshonte për mbijetesën e saj. Por, kundër të gjitha gjasave, ajo jo vetëm që mbijetoi, por përqafoi jetën me energji dhe pasion të pashoq.

Stërmbesa e një gjenerali të shquar brazilian, Canabarro e kaloi pjesën më të madhe të jetës së saj në shërbim fetar dhe edukativ. Ajo dha mësim për dekada, duke frymëzuar gjenerata nxënësish dhe duke lënë gjurmë të pashlyeshme në komunitetin e saj.

Futbolli dhe dashuria për njerëzit

Një nga pasionet më të mëdha të saj është futbolli. Tifoze e zjarrtë e ekipit të futbollit Internacional, ajo i kushton zemrën ngjyrave të kuqe dhe të bardha të ekipit të saj të dashur. Dhoma e saj është e dekoruar me simbolet e klubit, dhe çdo vit, ditëlindja e saj festohet nga komuniteti sportiv lokal. Në një nga intervistat e saj, ajo deklaroi me krenari:
“I bardhë apo i zi, i pasur apo i varfër, kushdo që të jeni, Interi është ekipi i njerëzve.”

Sekreti i jetëgjatësisë: Besimi dhe humori

Motra Inah shpesh i atribuon jetëgjatësinë e saj besimit të saj të palëkundur katolik. Megjithatë, ajo nuk harron të përmendë edhe humorin si një mjet të fuqishëm për të jetuar gjatë. Në një moment të veçantë, ajo u përgjigj me një buzëqeshje plot jetë:
“Unë jam e re, e bukur dhe miqësore – të gjitha cilësitë shumë të mira, pozitive që i keni edhe ju!”

Një jetë e mbushur me nderime

Ndër vite, Canabarro është nderuar nga figura të shquara, përfshirë Papa Françeskun në ditëlindjen e saj të 110-të. Ajo mbetet një figurë e dashur në komunitetin e saj, jo vetëm për jetëgjatësinë, por edhe për shpirtin e saj të jashtëzakonshëm.

Pas vdekjes së Tomiko Itooka nga Japonia më 29 dhjetor 2024, Canabarro u bë personi më i vjetër i gjallë në botë. Ajo renditet gjithashtu si personi i 20-të më i vjetër i dokumentuar në histori, një listë e kryesuar nga Jeanne Calment e Francës, e cila jetoi deri në moshën 122 vjeçare.

Në një botë ku koha shpesh duket se kalon shpejt, historia e Motrës Inah është një kujtesë frymëzuese e fuqisë së shpirtit njerëzor dhe rëndësisë së dashurisë, besimit dhe pasionit për jetën./UBTNews/

 

Continue Reading

Kuriozitete

Katër veprimet që nuk duhet t’i bëni në festën e Vitit të Ri

Published

3 weeks ago

on

December 30, 2024

By

Përgatitjet për festën e Vitit të Ri kërkojnë disa javë kohë, që gjithçka të jetë në rregull dhe festa të shijohet në ditët e fundit të vitit.

Rekomandohet që planifikimet të mos i lini për momentet e fundit, pasi kjo mund të shkaktojë stres dhe ndjesi të pakëndshme. Planifikoni dhe përgatituni më herët, qoftë për ushqime apo dhurata, që darka e fundit e vitit të jetë siç keni dëshirë.

Rekomandohet të mos harxhoni shumë, festat janë periudhë kur shpenzimet rriten, kjo s’nënkupton të ketë blerje jashtë nevojës. Ndani buxhetin e përpiquni ta zbatoni, që harxhimet të jenë me plan, thotë roboti virtual ChatGPT, duke cituar uebsajtin “Psychology Today”.

Në prag të festave dhe pas tyre, shëndeti rrezikohet pasi ushqimet e shumta e pijet alkoolike ulin imunitetin.

Kujdesuni për shëndetin, duke mos harruar aktivitetin fizik që të jenë në formë. Mundohuni që festat t’i kaloni me të afërm dhe familjarë. Shmangni vetminë pasi mund t’iu bëjë të ndiheni keq dhe jorehat. Festat përjetohen me njerëzit më të dashur.

Continue Reading

Kuriozitete

Tacos, ushqimi më i popullarizuar i rrugës në botë! Hot Dog renditet e dyta

Published

4 weeks ago

on

December 26, 2024

By

Kthimi nga pushimet dimërore nuk do të jetë mundësi e lehtë, por një gjë që ndoshta do të mbetet më gjatë me ty sesa kujtimet është shija e asaj gjellës së vërtetë e të shijshme që ke ngrënë.

Nëse është ndonjë ceviche që ke provuar në Peru, ndonjë paella që shijoje në Spanjë, ose poutine që e shijove në Kanada, kushdo që është kaq aventurier me shije sa me planet e udhëtimit do të kujtojë një ushqim në rrugë që ka qenë pak transformues.

Por, cilat janë më të popullarizuarat?

Remitly, një platformë, ka përdorur numrin e postimeve në TikTok si pikë referimi për të përcaktuar cilat janë ushqimet më të popullarizuara të rrugës dhe tacos kanë dalë në vendin e parë me shifër marramendëse prej 1.8 milionësh.

Në vendin e dytë, megjithëse me më pak se gjysma e këtij numri marramendës, janë pani puri, ato lëvozhgat krokante të mbushura me patate pikante e qepë të grira që origjinën e kanë nga India, një ndër një shije që ka pasur 734,200 postime në rrjetet sociale.

Në vendin e tretë është hot dog-u amerikan, i cili ka 653,700 postime lidhur me të, shkruan TimeOut.

Këtu janë 20 ushqimet më të popullarizuara të rrugës, në botë:

Tacos, Meksikë
Pani Puri, Indi
Hot Dog, Shtetet e Bashkuara
Waffles, Belgjikë
Croissant, Francë
Tamales, Guatemalë
Empanadas, Spanjë
Phở, Vietnam
Ceviche, Peru
Crêpes, Francë
Macarons, Francë
Churros, Spanjë
Shawarma, Bahrein
Frites (Patate të skuqura), Francë
Nasi Goreng, Indonezi
Poutine, Kanada
Paella, Spanjë
Fou Fou, Guine
Croquetas, Spanjë
Elote, Meksikë

Ushqimi i rrugës është më shumë se një mundësi për të ngopur urinë e shkaktuar nga udhëtimi dhe një nga mënyrat më të mira për të parë një vend në mënyrën më autentike. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara