

Aktualitet
A po i vjen fundi dashurisë mes Evropës Lindore dhe Kinës?
Published
4 years agoon
By
Betim GashiNga një marrëdhënie e ngrirë për investime me Bashkimin Evropian e deri te tërheqja e Lituanisë nga formati i Kinës për përfshirje në Evropën Qendrore dhe Lindore, Pekini e ka gjetur veten në situatë jo të mirë në javët e fundit.
Marrëveshja ambicioze e Kinës për tregti dhe investime në Bashkimin Evropian është në teren të rrëshqitshëm dhe situata nuk pritet të ndryshojë shpejt.
Parlamenti Evropian ka miratuar një rezolutë më 20 maj, që ndalon zbatimin e marrëveshjes derisa Kina të heqë sanksionet e vendosura ndaj ligjvënësve dhe institucioneve evropiane.
Këto sanksione kanë qenë përgjigje ndaj mospajtimeve që lidhen me trajtimin që i bën Pekini minoritetit ujgur dhe myslimanëve tjerë në Provincën Ksinjiang, si dhe për sanksionet e vendosura ndaj Kinës nga ana e Brukselit, në muajin mars.
Vendimi për të penguar zbatimin e marrëveshjes jep shenja për qasje më të ashpër ndaj Kinës në Evropë. Gjermania do të mbajë zgjedhjet në shtator të këtij viti, të cilat mund të ndikojnë në politikë të jashtme më të ashpër ndaj Pekinit, dhe e njëjta gjë mund të ndodhë me Republikën Çeke në tetor.
Opozita në Hungari po ashtu synon të largojë nga pushteti kryeministrin Viktor Orban më 2022, gjë që mund të kthejë mbrapsht qëndrimin e Budapestit pro-Kinës.
Ndërkohë, Lituania ka çimentuar largimin e saj nga formati 17+1, të lansuar nga Kina, me qëllim të angazhimit në shtetet e Evropës Lindore dhe asaj Qendrore.
Ministri i Jashtëm i Lituanisë Gabrielius Landsbergis ka thënë për mediumin Politico se ky format është përçarës. Ai u ka bërë thirrje vendeve tjera që t’i bashkohen Vilniusit dhe të tërhiqen.
Pse ka rëndësi kjo gjë?
Muaji i mjaltit me Kinën mund të ketë mbaruar, mirëpo kjo nuk nënkupton se divorci është mundësi në tavolinë.
Mirëpo duke gjykuar nga reagimet zyrtare të Pekinit, përmirësimi i marrëdhënieve tejet të tendosura, nuk do të ndodhë shpejt.
Pas bërjes publike të lajmit se marrëveshja nuk do të zbatohet, Kina ka fajësuar BE-në, dhe zëdhënësi i ministrisë së Jashtme kineze, ka thënë se Brukseli duhet të fokusohet “më pak në shpërthime emocionale dhe më shumë në mendim racional”.
Kjo gjë më pas është përcjellë nga Ministri i Jashtëm kinez Wang Yi, i cili ka kritikuar bllokun evropian pse ka vendosur sanksione për shkak të të drejtave të njeriut.
Duke folur përmes video-lidhjes në Konferencën për Siguri, të mbajtur në Mynih sa i përket akuzave për gjenocid në Ksinjiang, Wang ka thënë se “miqtë tanë evropianë e dinë çfarë është gjenocidi”.
Një grua ujgure duke mbajtur fëmijën e saj në Provincën Ksinjiang.
Mirëpo përtej fjalëve të ashpra, Pekini ka treguar po ashtu se strategjia e tij e madhe nuk ka devijuar rrugën plotësisht në rajon.
Kina ka organizuar një seri të takimeve të profilit të lartë me Kroacinë, Hungarinë, Poloninë, Serbinë dhe Slloveninë.
Kroacia dhe Polonia kanë ofruar përkrahje zyrtare për përfshirje të Kinës në rajon, derisa Serbia ka nënshkruar një mori marrëveshjesh me të.
Ekspertët: Kina përshtatet me një Lukashenka të çrregullt
Kur disa lexues kanë pyetur se si incidenti me aeroplan në Bjellorusi ndikon në lidhjet mes Minskut dhe Pekinit, disa përgjigje kanë qenë kështu:
“Incidenti i fundit me aeroplan në Bjellorusi do të ndikojë më shumë në rikrijim sesa dëmtim të lidhjeve në mes të Minskut dhe Pekinit. Për aq kohë sa Minsku të plotësojë kushtet kreditore të huasë kineze dhe sanksionet perëndimore të mos pengojnë tregtinë e Bjellorusisë, atëherë projektet dhe tregtia me Kinën do të vazhdojnë të zhvillohen, pavarësisht rrugës më pak të parashikueshme”, ka thënë Peter Braga, ekspert për marrëdhëniet në mes të Bjellorusisë dhe Kinës në Universitetin College të Londrës.
“Pekini ka kritikuar reagimet evropiane për incidentin në Bjellorusi, duke iu referuar rrëmbimit si ‘opinion dhe jo fakt’, si dhe i ka quajtur sanksionet të pabaza.
Tri rrëfime tjera nga Euroazia
Testimi i ujërave të mbrojtjes
Serbia ka shpenzuar 19.3 milionë dollarë në gjashtë dronë ushtarakë kinezë, sipas një hulumtimi të gazetares Milla Gjurgjeviq nga Shërbimi i Ballkanit i Radios Evropa e Lirë.
Dronët e tipit CH92-A janë blerë nga Beogradi në korrik të vitit 2020 dhe janë prezantuar në një konferencë për media nga presidenti serb Aleksandar Vuçiq.
Megjithatë, çmimi i dronëve nuk është bërë i ditur. Vuçiq ka refuzuar të përgjigjet kur është pyetur për çmimin, duke thënë se ky informacion është ‘sekret ushtarak”.
“Kjo gjë është e zakonshme dhe nuk ka të bëjë me Kinën, mirëpo këta dronë nuk janë të shtrenjtë”, ka thënë Vuçiq atëbotë.
Mirëpo gjatë një hulumtimi të databazën e Zyrës së Statistikave të Serbisë është parë se 19.3 milionë dollarë janë harxhuar për blerje të pajisjeve ajrore nga Kina më 2020.
Dronët kanë qenë të vetmit që janë bërë nga Kina gjatë atij viti.
Përveç çmimit të dronëve, kjo vlerë ka rëndësi pasi tregon për shtrirjen e Kinës në sektorin evropian të mbrojtjes.
Ndonëse dronët ushtarakë të Kinës janë parë në konfliktet në Lindje të Mesme dhe Afrikë Veriore, dërgimi i tyre në Serbi ka shënuar herën e parë që Kina ka eksportuar këto produkte në Evropë.
Sipas një raporti të muajit janar nga Instituti Mbretëror i Shërbimeve të Bashkuara, Kina ka synuar që të zgjerojë tregun e saj në Evropë për një kohë tashmë, mirëpo kjo gjë është penguar nga një embargo për armët që blloku evropian ka vënë më 1989, për shkak të shtypjes së protestave në Sheshin Tiananmen nga ana e Pekinit.
Ashtu si me shumë fusha të tjera të politikave – nga bashkëpunimi arsimor te teknologjitë e mbikëqyrjes – Serbia funksionon si një vitrinë në pragun e BE-së për industritë dhe iniciativat që Pekini po kërkon t’i zgjerojë.
Përforcues diplomatik për Azinë Qendrore
“Diplomacia me vaksina” e Kinës ka marrë vëmendje nga të gjitha mediat në botë, mirëpo sa po funksionojnë përpjekjet e Pekinit në Azinë Qendrore?
Ndonëse pesë vaksinat e ndryshme të Kinës kanë gjetur relativisht mbështetje në vendet në zhvillim – sidomos në Ballkan, Azinë Jugore dhe Afrikë – Azia Qendrore vazhdon të jetë rast interesant studimi.
Dozat e vaksinave janë duke mbushur zbrazëtirat që kanë mbetur në shpërndarje të vaksinave, mirëpo besimi në to në Azinë Qendrore është i ulët.
Vaksina më e preferuar në këtë rajon është Sputnik V e Rusisë.
Mirëpo prodhimi dhe furnizimi me vaksinën ruse është duke rënë, çka ka lënë këtë rajon të varur nga programi COVAX i Organizatës Botërore të Shëndetësisë, që synon të shpërndajë vaksina në vendet e varfra por edhe nga një përzierje e vaksinave kineze, me qëllim të plotësimit të kërkesave.
Kjo zonë është e komplikuar për të zbatuar “diplomacinë me vaksina”, pasi Taxhikistani pretendon se nuk ka regjistruar asnjë rast me koronavirus këtë vit derisa Turkmenistani ka thënë se nuk regjistruar kurrë persona të infektuar me koronavirus, pavarësisht të dhënave për të kundërtën.
Rruga në Podgoricë
Pekini është i gatshëm që t’i ofrojë Malit të Zi një greis periudhë për borxhin (një afat i caktuar për mospagim të kredisë) prej 1 miliard dollarësh që ka ndaj Bankës Eksport-Import të Kinës, për projektin kundërthënës të ndërtimit të autostradës.
Ky projekt ka bërë që Mali i Zi të futet në një situatë të vështirë financiare, ka raportuar Shërbimi i Ballkanit i Radios Evropa e Lirë.
Ky diskutim ka ardhur pas një bisede telefonike në mes të presidentit malazez Millo Gjukanoviq me presidentin kinez Xi Jinping më 26 maj.
Gjukanoviq, i cili ka qenë kryeministër kur është nënshkruar projekti për autostradën më 2014, ka mirëpritur më shumë investime kineze në këtë shtet, dhe ka diskutuar bashkëpunimin më të gjerë edhe në fusha tjetër, përfshirë turizmin dhe edukimin.
Xi po ashtu ka përmendur projektin e hekurudhave dhe ka ofruar mundësinë që afati i caktuar për mospagesë të kredisë të zgjatet në Podgoricë, e cila duhet të kryejë pagesat e para në korrik të këtij viti.
Ky çmim tejet i lartë ka fituar vëmendje ndërkombëtare më herët në pranverë, pasi zëvendëskryeministri i Malit të Zi Dritan Abazoviq ka kërkuar ndihmën e Bashkimit Evropian për t’i ndihmuar Malit të Zi që të paguajë huanë.
Më vonë Brukseli ka refuzuar kërkesën.
Ky projekt ka qenë kontrovers nga ditët e para, ndonëse kishte pranuar dritën e gjelbër nga mbështetësit kinezë dhe Qeveria e Gjukanoviqit, pavarësisht dështimit në dy studime fizibiliteti.
Hekurudha është e pakompletuar dhe vlerësohet se çmimi i saj është rritur me kalimin e kohës. Kina tani ka në dorë një të katërtën e borxhit të përgjithshëm të Malit të Zi, i cili ka arritur 103 për qind të bruto prodhimit të brendshëm vitin e kaluar.
Kina nëpër kontinent
Një komunë në Budapest ka riemëruar rrugët rreth zonës së propozuar për Univeristetin Fudan në Hungari në Rrugën Dalai Lama, Rruga e Martirëve Ujgurë dhe Rruga e Hong Kongut të lirë, ka raportuar Shërbimi hungarez i Radios Evropa e Lirë.
Qeveria serbe ka ndarë 19.5 milionë dollarë për ndërtim të një fabrike që do të prodhojë vaksinën Sinofarm të Kinës, ka raportuar Shërbimi i Ballkanit i Radios Evropa e Lirë.
Ministri i Jashtëm hungarez Peter Szijjarto ka njoftuar po ashtu gjatë një udhëtimi më 31 maj se Sinofarm do të prodhohet edhe në Hungari, në një fabrikë që aktualisht është duke u ndërtuar, ka raportuar Shërbimi hungarez i Radios Evropa e Lirë.
Kazakistani ka refuzuar që t’iu sigurojë shtetësinë tre kazakëve, të cilët kanë ikur nga rajoni Ksinjiang i Kinës dhe janë nisur ilegalisht në këtë shtet, duke u frikësuar se mund të dërgohen në kampe të internimit, ka raportuar gazetari Aigerim Toleukhanova nga Shërbimi kazak i Radios Evropa e Lirë.
Qaisha Aqan, Murager Alimuly, dhe Kaster Musakhanuly u është garantuar statusi i refugjatit në Kazakistan, mirëpo kjo nuk iu jep të drejta në këtë shtet, sikurse e drejta për të punuar. Meqë shtetësia u është refuzuar, e ardhmja e tyre mbetet e pasigurt.
Yang Jiechi, i cili drejton Komitetin Qendror të Kinës për Marrëdhënie me Jashtë, ka qenë në Moskë në periudhën 24-26 maj, për të diskutuar për sigurinë, në kohën e forcimit të lidhjeve në mes të Pekinit dhe Kremlinit, të cilat po rrisin konfrontimin me Shtetet e Bashkuara.
Beogradi dhe Pekini kanë shkruar një seri marrëveshjesh në mes të ministrive të tyre të brendshme më 27 maj, të cilat parashohin më shumë stërvitje dhe trajnim për luftim të terrorizmit dhe krimit të organizuar, ka raportuar Shërbimi i Ballkanit i Radios Evropa e Lirë.
Hulumtimi shtatëmujor nga agjencia e lajmeve Associated Press ka gjetur se një mori llogarish të rreme kanë shpërndarë deklaratat e diplomatëve kinezë dhe mediave shtetërore “duke tentuar të fshehurazi të shpërndajnë propagandën te qindra miliona persona”.
Ku duhet fokusuar?
Presidenti amerikan Joe Biden ka urdhëruar agjenci shtetërore të inteligjencës që të rrisin përpjekjet për të gjetur origjinën e koronavirusit, pasi teoria se virusi mund të ketë dalë nga Instituti i Vuhanit për Virologji është kthyer sërish në lojë.
Fillimisht e konsideruar si teori konspirative dhe e politizuar nga administrata e ish-presidentit Donald Trump, Biden është duke folur hapur për këtë teori pas sigurimit të informacioneve të reja nga inteligjenca amerikane.
Shumica e ekspertëve besojnë se virusi është bartur nga kafshët te njerëzit, mirëpo sekreti i Kinës rreth virusit ka nxjerrë në pah edhe mundësi tjera.
Në një letër të shkruar për revistën shkencore Science, një grup prej 18 shkencëtarësh kanë thënë se të dyja teoritë janë të mundshme dhe duhet trajtuar me seriozitet, derisa të sigurohen të dhëna tjera.
Zyrtarët kinezë kanë hedhur poshtë idenë se virusi ka dalë nga laboratori, mirëpo me rritjen e zërit nga administrata Biden për këtë teori, lufta e fjalëve në mes të Pekinit dhe Uashingtonit pritet të rritet sërish.
Aktualitet
PZAP: Mbi 20 mijë euro gjoba për kandidatët e parti politike
Published
13 hours agoon
September 26, 2025By
UBT News
Mbi 20 mijë euro është shuma e gjobave që Paneli Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa (PZAP) ka shqiptuar për disa kandidatë e subjekte politike gjatë fushatës për zgjedhjet lokale 2025.
PZAP në gjashtë vendime ka shqiptuar gjoba për shkak të shkeljeve të rregullave të fushatës zgjedhore, në mesin e tyre edhe për gjuhë nxitëse dhe të urrejtjes.
Fushata për zgjedhjet lokale tashmë është në ditën e trembëdhjetë dhe do të zgjasë 30 ditë.
Janë 206 kandidatë që po garojnë për udhëheqës të komunave, ndërkaq, janë më shumë se 5600 kandidatë që synojnë ulëse në kuvende komunale.
Vullnet Bugaqku nga Instituti Demokratik i Kosovës (KDI) flet për vendimet e deritanishme të PZAP-së dhe gjobat e shqiptuara deri më tani për kandidatë e subjekte politike.
“Deri më tani në këtë moment, me sa vërejta nga platforma e PZAP-së, diku janë rreth gjashtë vendime me gjobë që janë shqiptuar disa kandidatëve dhe subjekteve politike për shkak të shkeljes së rregullave të fushatës zgjedhore. Nga 17 raste që unë evidentova, gjashtë prej tyre janë të vendosura me gjobë. Me shtatë mijë euro gjobë për gjuhë nxitëse dhe urrejtëse më së shumti deri më tani po prin iniciativa qytetare ‘Skenderaj’ e Sokol Halilit, i njëjti është i dënuar në dy raste nga PZAP për shkak të përdorimit të gjuhës nxitëse dhe urrejtëse. Pastaj e dyta është Partia Demokratike e Kosovës, e njëjta për shkak të bërjes së fushatës në institucione publike apo edhe për gjuhë nxitëse. Në këtë radhë vjen Faton Peci, kandidati për Mitrovicë dhe është i dënuar me 2500 euro gjobë për shkak të bërjes së fushatës në hapësira publike dhe së fundmi është edhe LDK – kandidati për kryetar të Prishtinës, Përparim Rama i gjobitur me gjobë prej 2500 euro për shkak të bërjes së fushatës në institucione publike. Këto janë kategoria e gjobave deri më tani, në total prej 20 mijë e 500 euro gjobë ”, deklaron ai.
Në periudhën e njëjtë të fushatës për zgjedhje nacionale, Bugaqku thotë se ishin shqiptuar mbi 100 mijë euro gjobë.
“Për dallim prej zgjedhjeve parlamentare të datës 9 shkurt, vetëm në 10 ditët e para të atyre zgjedhjeve, PZAP pati shqiptuar diku mbi 100 mijë euro gjobë. Dhe numri i ankesave për gjuhë nxitëse dhe urrejtëse edhe më i madh se tani sa i përket aktualisht fazës së deritanishme. Diku në dy apo tri raste kemi dënimin mbi përdorimin e gjuhës nxitëse dhe urrejtëse, kurse në zgjedhjet parlamentare ju e dini që për 10 apo 12 ditë ka qenë numër i madh i vendimeve që i ka dënuar subjektet politike me gjoba tejet të larta sa i përket përdorimit të gjuhës nxitëse dhe urrejtëse”, shton ai.
Zgjedhjet e lokale në Kosovë mbahen me 12 tetor 2025./S.K/KP/
Aktualitet
Shkatërrohen sot armët e vogla dhe të lehta ilegale
Published
14 hours agoon
September 26, 2025By
UBT News
Policia e Kosovës sot organizon ceremoninë e shkatërrimit të armëve të vogla dhe të lehta ilegale.
Kjo ngjarje do të mbahet në ambientet e Metal 05 SH.P.K. në fshatin Prelez, magjistralja Prishtinë- Ferizaj, me fillim nga ora 09:30.
Në njoftimin e Policisë në Facebook, thuhet se në ceremoni do të marrin pjesë, Drejtori i Përgjithshëm i Policisë së Kosovës Kolonel Gazmend HOXHA, zt. Nuno QUEIRÓS, Përfaqësues i Përhershëm i UNDP-së në Kosovë, përfaqësues nga Zyra e BE-së në Kosovë, përfaqësues nga Ambasada gjermane, franceze, suedeze, britaneze, holandeze, norvegjeze si dhe zyrtarë të lartë të institucional.
“Ky aktivitet mbështetet nga Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (UNDP) përmes Programit për Siguri dhe Siguri në Kosovë (KSSP), me mbështetje financiare nga Gjermania, Suedia, Mbretëria e Bashkuar, Franca, Holanda dhe Norvegjia, si dhe përmes Vendimit të Këshillit (PESK) 2024/3006 të datës 2 dhjetor 2024, në mbështetje të aktiviteteve të çarmatimit dhe kontrollit të armëve të SEESAC në Evropën Juglindore, me qëllim zvogëlimin e kërcënimit nga armët e vogla dhe armët e lehta (SALW) të paligjshme dhe municionit të tyre”, shkruhet në njoftim./S.K/EO/
Aktualitet
Sot do të dorëzohet padi në Prokurori kundër kryeparlamentarit Dimal Basha
Published
15 hours agoon
September 26, 2025By
UBT News
Sot do të dorëzohet kallëzim penal dhe padi në Prokurorinë Speciale, ndaj kryeparlamentarit të vendit, Dimal Basha.
Këtë do ta bëjë ish-ushtari i UÇK-së, Agim Pllashniku, përmes përfaqësuesit të tij ligjor, avokatit Gent Gjini.
Padia lidhet me pretendimet e Bashës për financimin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës nga kartelët e drogës dhe për bashkautorësinë e tij për publikimin e këtyre pretendimeve në një revistë shkencore të një universiteti në ShBA.
Avokati Gent Gjini bëri të ditur se kallëzimi penal dhe padia do të dorëzohet në ora 13:20.
“Ditën e premte në Prokurorinë Speciale në ora 13:20 do të dorëzojmë kallëzimin penal dhe padinë ndaj Dimal Bashës për propagandën në përhapjen e fakteve jo të vërteta ndaj Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. UÇK-ja është financuar nga kartelët e drogës, e ku Dimal Basha këto pretendime i ka theksuar në një revistë shkencore në një universitet në SHBA, e po ashtu faktit se Dimal Basha ka bashkëpunuar me një autore dhe kanë përhapur fakte kundër UÇK-së, duke dhënë informata kësaj autore në publikimin e kësaj reviste kundër popullatës shqiptare. Andaj unë si avokat dhe një përfaqësues i UÇK-së të premten do të procedojmë kallëzimin penal, ku do të kërkojmë që gjatë hetimit të kësaj çështje të merret në tërësi revista e publikuar dhe do të kërkojmë nga Prokuroria Speciale që Dimal Bashës t’i ndalohet ushtrimi i pozitës së kryeparlamentarit, përderisa çështja të trajtohet dhe të hetohet nga Prokuroria Speciale. Universiteti amerikan do të na sigurojë revistën shkencore dhe do të shprehet vepra penale që ka kryer Dimal Basha”, tha Gjini./S.K/EO/

Sot në vendin tonë do të mbajë mot i vranët dhe me intervale të shkurta me diell.
Sipas Institutit Hidrometeorologjik të Kosovës, vranësirat parashihen të sjellin reshje shiu dhe shkarkime rrufesh.
Temperaturat minimale do të sillen mes 8 dhe 12 gradë Celsius, ndërsa ato maksimale mes 19 dhe 22 gradë Celsius.
Era do të fryjë e lehtë dhe lokalisht e fortë nga drejtimi i veriperëndimit./S.K/KP/

Gjykata spanjolle liron Dani Alves-in

Caktohet data, Pogba rikthehet në fushë

Aksident me fatalitet në Blagaj të Pejës

Legjenda e Barcelonës njofton pensionimin nga futbolli

Osmani takohet me presidentin e Senegalit

Arrestohet një i dyshuar për sulm seksual ndaj një të miture në Podujevë

Nis Superliga e Kosovës në futsall këtë fundjavë

Sean ‘Diddy’ Combs rikthehet në gjykatë për të kërkuar një gjykim të ri

18 nga librat më të mirë të vitit sipas gazetarëve të BBC
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26