Lajmet

A mund të krijojmë një sistem që do të parashikojë luftërat e ardhshme?

“Ne jemi duke jetuar në një shoqëri në krizë… Dhe ekzistojnë lloje të ndryshme të ardhme jo të dëshirueshme”, tha për AFP Sirka Hainonen.

Published

2 years ago

on

Studiuesit nga e gjithë bota po përpiqen të ndërtojnë një sistem, i cili do t’i japë mundësi njerëzimit të parashikojë konfliktet e dhunshme përpara se ato të shpërthejnë, dhe në këtë mënyrë t’i parandalojë ato. Ata do të shqyrtojnë përparimet dramatike në Inteligjencën Artificiale vitet e fundit, dhe se si mund të ndikohen vendimet e marra nga udhëheqësit e botës, në një kohë kur lufta në Ukrainë e ka ndryshuar situatën për dhjetëra miliona njerëz.

“Ne jemi duke jetuar në një shoqëri në krizë… Dhe ekzistojnë lloje të ndryshme të ardhme jo të dëshirueshme”, tha për AFP Sirka Hainonen, profesore e studimeve të së ardhmes në Universitetin Turku në Finlandë. 

Heinonen ishte në mesin e rreth 30 studiuesve nga e gjithë bota që u mblodhën në Gjenevë në fillim të këtij muaji për një raund të parë diskutimesh të fokusuara te “Parashikimi i së ardhmes së Paqes dhe Luftës”.

“Kur i shqyrtojmë krizat e mundshme të së ardhshmes, duhet të gjejmë zgjidhje për t’i parandaluar ato që të ndodhin. Dhe për të ardhmen e preferuar, ne duhet të vendosim se cilat janë hapat dhe masat për t’i bërë ato të ndodhin”, thekson ajo.

Projekti mbështetet nga Fondacioni Parashikues i Shkencës dhe Diplomacisë me seli në Gjenevë (GESDA), Qendra e Gjenevës për Politikat e Sigurisë (GCSP) dhe Shkolla e Çështjeve Ndërkombëtare dhe Publike të Universitetit të Kolumbias (SIPA).

Seminari i parë i mbajtur me dyer të mbyllura, u përqendrua në thelb në identifikimin e mënyrave se si mund të ndodhte ky lloj parashikimi. Takimet e tjera që do të mbahen në Nju Jork dhe Gjenevë gjatë këtij viti, mund të shpjegojnë më shumë zhvillime specifike me potencialin për të ndryshuar në mënyrë dramatike rrjedhën e historisë njerëzore.

Ndërsa tema mund të duket se po trajtohet në kohën e duhur, teksa po zhvillohet lufta më e madhe në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore, pjesëmarrësit në seminar theksuan se pushtimi i Ukrainës nga presidenti rus Vladimir Putin nuk ishte domosdoshmërisht fokusi i tyre kryesor.

Në vend të kësaj është ambicia për të ndërtuar një sistem për parashikimin e ngjarjeve vite dhe madje dekada përpara, dhe më pas të këshillohen vendimmarrësit se si të lëviznin drejt rezultateve më të mira afatgjata. Në një kohë ndryshimesh të shpejta dhe rrënjësore, të cilat janë shpesh komplekse dhe të ndërlidhura, parashikimi i zhvillimeve me muaj e lëre më pastaj me vite përpara është një sfidë shumë e madhe.

Ekspertët e vënë theksin edhe tek përqendrimi i pushtetit tek kompanitë që menaxhojnë të dhënat tona, dhe vendimet që mund të merren për t’i rregulluar ato. Nga ana tjetër përmendin një mori mundësish por edhe rreziqesh të lidhura me zhvillimin e shpejtë të Inteligjencës Artificiale, duke përfshirë shfaqjen e robotëve vrasës. Aleksandër Fasel, ambasadori i Zvicrës për diplomacinë shkencore, e vuri theksin mbi shpejtësinë me të cilën ka evoluar AI në vetëm pak muaj që nga dalja në skenë e ChatGPT, duke nxitur apele për një moratorium derisa të analizohen mirë pasojat e tij.

“Thirrje të tilla janë një provë e gjallë se ne kemi nevojë për një instrument të parashikimit të ngjarjeve. ChatGPT është një çikërrimë në krahasim me atë që po vjen”- thekson ai. Për të kuptuar vështirësinë e parashikimit të zhvillimeve pas 25 viteve, Fasel na fton të kthehemi 25 vite më parë. “Në prillin e 1998-ës Putini nuk ishte ende në pushtet. Ne nuk ia dinim as emrin. Nuk kishte asnjë smartfon. Dhe kjo na jep një shembull të vogël të sfidës së madhe që kemi përpara”, thekson ai./Science Alert – Bota.al

Related Topics:
Continue Reading

Lajmet

Sunderlandi e zyrtarizon kapitenin e ri Granit Xhaka

Published

24 minutes ago

on

August 15, 2025

By

Ylli kosovar Granit Xhaka i cili u transferua pak javë më parë në ekipin e Sunderlandit, po konsiderohet si një lider i lindur, pasi që përfaqësuesit zviceran iu besua edhe shiriti i kapitenit, duke e pasur parasysh lidershipin e tij dhe përvojën e madhe.

Madje klubi anglez përmes rrjeteve sociale e zyrtarizoi vendimin që mesfushorit me tipare defanzive t’ia besojë shiritin e kapitenit.

“Granit Xhaka, kapiten i ri i Sunderland AFC”, shkroi klubi anglez.

E ish-futbollisti i Baselit, Borussia Monchengladbachut, Arsenalit dhe Bayer Leverkusenit, tha se ndihet krenar që iu besua kjo përgjegjësi dhe privilegj.

“Më bën jashtëzakonisht krenar që jam kapiten i këtij klubi dhe i kësaj skuadre. Shpresoj të tregoj lidershipin tim brenda dhe jashtë fushës, duke ndihmuar shokët e mi të skuadrës në qendrën stërvitore dhe në të gjithë klubin”, u shpreh 32 vjeçari.

Continue Reading

Lajmet

Edhe dy javë për regjistrimin e votuesve jashtë Kosovës, deri tani janë regjistruar 5 mijë e 445 votues

Published

26 minutes ago

on

August 15, 2025

By

Vetëm edhe dy javë, deri më 29 gusht 2025, kanë mbetur për regjistrimin e votuesve jashtë Kosovës.

Deri më tani, ky proces, i cili ka filluar më 23 korrik, ka ngjallur pak interesim, pasi vetëm rreth 5,500 shtetas të Kosovës nga diaspora janë regjistruar për votim me postë në zgjedhjet lokale të 12 tetorit.

Zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi, ka treguar për Ekonomia Online të dhënat e fundit nga procesi i regjistrimit të votuesve jashtë Kosovës.

“Deri më sot (e premte, 15 gusht, ora 12:00) përmes platformës elektronike https://diaspora.kqz-ks.org janë pranuar 7,026 aplikime për regjistrim për votim me postë, prej të cilave janë aprovuar 5,445, ndërkaq janë refuzuar 1,581”, tregoi Elezi.

Sipas tij, “në shumicën e rasteve të refuzuara, aplikuesit nuk kanë paraqitur njërin nga dokumentet që dëshmon adresën e tij jashtë Kosovës (dokument identifikues në të cilin është e shënuar adresa e banimit, vërtetim i adresës nga autoriteti lokal, kontratë të qirasë, faturë shërbimesh, dokument i lëshuar nga banka apo kompania e sigurimit, dokument që dëshmon adresën e personit tek i cili qëndrojnë përkohësisht, dëshmi tjetër banimi për rastet specifike (rezervim hoteli, konvikti etj.))”.

Po sipas të dhënave nga KQZ, komuna me më së shumti votues të regjistruar jashtë Kosovës është Suhareka me 526, Deçani me 442, Dragashi 440 dhe Istogu, Gjakova e Klina me mbi 300 votues të regjistruar.

Numri më i madh i votuesve të regjistruar është nga shteti i Gjermanisë (2,767), i pasuar nga ai i Zvicrës (1,121), e të tjera.

Continue Reading

Lajmet

Prattipati takon përfaqësuesit e Listës Serbe: Bëhuni pjesë e institucioneve të Kosovës

Published

1 hour ago

on

August 15, 2025

By

E Ngarkuara me Punë në Ambasadën e ShBA-së në Prishtinë, Anu Prattipati, po i vazhdon takimet me partitë politike të Kosovës edhe këtë javë.

Siç njofton Ambasada, Prattipati ka zhvilluar një diskutim edhe me përfaqësuesit e Listës Serbe të cilëve ua ka theksuar se “pjesëmarrja e gjerë nga të gjitha partitë e themeluara është thelbësore për të siguruar që çdo komunitet të ketë një zë në të ardhmen e Kosovës”.

Në njoftim u tha se E Ngarkuara me Punë gjithashtu theksoi rëndësinë e komunitetit serb të Kosovës dhe përfaqësuesve të tij për të marrë pjesë plotësisht në punën e institucioneve të Kosovës.

“Vetëm përmes angazhimit aktiv mund të dëgjohen dhe adresohen zërat, shqetësimet dhe nevojat e qytetarëve”, citohet të ketë thënë E Ngarkuara me Punë në Ambasadën e ShBA-së në Prishtinë, Anu Prattipati.

Continue Reading

Lajmet

MKRS lëvizë për Lojërat Mesdhetare, sot bën marrëveshje me KOK për financim dhe organizim

Published

1 hour ago

on

August 15, 2025

By

Sot në ora 15:00, do të nënshkruhet memorandum bashkëpunimi mes MKRS-së dhe Komitetit Olimpik të Kosovës (KOK).

Sipas njoftimit, ceremonia e nënshkrimit do të mbahet në kabinetin e ministrit.

“Memorandumi i bashkëpunimit nënshkruhet për financimin e Komitetit Olimpik të Kosovës për organizimin e Lojërave Mesdhetare “Prishtina 2030”, me qëllim të zhvillimit të aktiviteteve operacionale për organizimin e kësaj ngjarjeje sportive me rëndësi historike për vendin tone”, thuhet në njofitm.

Continue Reading

Të kërkuara