Lajmet

A mund të jetë Moldavia shënjestra e radhës e Rusisë?

Më 28 shkurt ndodhi një protestë në Moldavi.

Published

on

Disa persona u grumbulluan dhe shqyen posterët e presidentes moldave, Maia Sandu, duke i hedhur në tokë e duke shkelur mbi to. Kjo ndodhi më 28 shkurt në kryeqytetin moldav.

Protesta e fundit anti-qeveritare në Kishinjev u organizua nga grupi që e quan veten Lëvizja për Popullin, që mbështetet nga anëtarët e partisë moldave të afërt me Kremlinin, Partisë Shor. Themeluesi dhe lideri i kësaj partie, Ilan Shor, më 2017 u dënua për mashtrim, përkatësisht për vjedhjen e 1 miliard dollarëve nga tri banka moldave më 2014, shkruan REL. 

Duke valëvitur flamujt e Moldavisë, turma – shumica prej të cilëve raportohet se u sollën në kryeqytet me autobusë – i bëri thirrje Qeverisë së re pro-perëndimore që të paguajë faturat e publikut të energjisë elektrike për sezonin e dimrit dhe që “të mos e përfshijë shtetin në luftë”.

Pasi pak kohë më parë Qeveria paraprake moldave ra për shkak të zemërimit të publikut lidhur me rritjen e çmimeve, presidentja Sandu dhe të tjerët kanë akuzuar Moskën se nga prapaskena po nxit këto protesta dhe po tenton që ta destabilizojë edhe më tej Moldavinë.

Sandu së fundmi ka zbuluar detaje drithëruese lidhur me një plan të supozuar për grusht-shtet që erdhi mes frikës se presidenti rus, Vladimir Putin, mund të zgjerojë luftën e tij në Ukrainë edhe në Moladvi, duke përdorur trupat ruse që janë në rajonin e shkëputur pro-rus, të Transnistrisë. Kremlini mund të mos shkojë kaq larg, thanë ekspertët, por megjithatë Moska dëshiron jo vetëm që të shfrytëzojë situatën e dobët në të cilën gjendet Moldavia tani, por edhe të përpiqet ta shpërqendrojë Kievin dhe mbështetësit e tij perëndimorë.

“Rusia dëshiron që të përdorë situatën e destabilizuar në Moldavi për të rritur frikën rreth Transnistrisë dhe të tentojë të provokojë Ukrainën që të ndërmarrë veprime ushtarake – të portretizohet nga propaganda ruse si agresore dhe të krijojë një tjetër situatë krize”, tha për Radion Evropa e Lirë, Dionis Cenusa, bashkëpunëtor në Qendrën e Studimeve të Evropës Lindore me seli në Vilnius.

Mes presionit në rritje të Kremlinit, Perëndimi ka mbështetur Sandun, vendi i së cilës është i vendosur mes shtetit anëtar të Bashkimit Evropian dhe NATO-s, Rumanisë, dhe Ukrainës, me të cilën ndan një kufi prej 1.222 kilometrash. Në Moldavi, presidenti përfaqëson shtetin në arenën ndërkombëtare dhe ka ndikim të madh mbi politikën e jashtme.

Më 21 shkurt, presidenti amerikan, Joe Biden, u takua me Sandun në Poloni dhe “riafirmoi mbështetjen e fuqishme të SHBA-së për sovranitetin dhe integritetin territorial të Moldavisë”.

Në korrik të vitit 2022, Moldavia, së bashku me Ukrainën, morën statusin e vendit kandidat për në BE, vendim që nxiti zemërim në Moskë.

Grusht-shtet

Më 13 shkurt, Sandu njoftoi se Rusia po planifikonte një grusht-shtet në Moldavi, duke theksuar se inteligjenca ukrainase kishte ndarë detaje për këtë plan të supozuar disa ditë më herët. Individë me të kaluar ushtarake, jo vetëm nga Rusia, por edhe nga Bjellorusia, Serbia dhe Mali i Zi, ishin rekrutuar që ta zbatonin këtë plan, tha Sandu.

Të kamufluar si civilë, ky grup më pas do të caktohej që të merrte kontrollin e ndërtesave qeveritare në Kishinjev, duke marrë edhe pengje. Ata do të kishin mbështetjen e të ashtuquajturave grupe të brendshme kriminale, të cilat, sipas Sandu, do të përfshinin edhe Partinë Shor dhe një grup të lidhur me ish-politikanin dhe oligarkun, Vladimir Plahotniuc. Ky i fundit ka ikur nga shteti pasi është akuzuar për korrupsion të gjerë dhe abuzim me pushtetin.

Sipas presidentes moldave, Rusia kishte tentuar ta destabilizonte shtetin e saj në fund të vitit 2022, por shërbimet lokale të sigurisë kishin arritur të prishnin këto plane.

Në përgjigje të akuzave për grusht-shtetin e planifikuar, Departamenti amerikan i Shtetit tha se përderisa raportimet për këtë çështje nuk janë konfirmuar në mënyrë të pavarur, “sigurisht se kjo gjë nuk është jashtë sjelljes ruse, dhe ne absolutisht qëndrojmë me Qeverinë moldave dhe popullin moldav”.

Një ditë më vonë, më 14 shkurt, zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme ruse, Maria Zakharova, hodhi poshtë pretendimet e Sandus duke i quajtur “absolutisht të pabaza dhe të paqëndrueshme”. Një javë më vonë, Putin njoftoi se Rusia kishte tërhequr dekretin që njihte sovranitetin e Moldavisë në zgjidhjen e mosmarrëveshjeve lidhur me Transnistrinë.

Dekreti kishte hyrë në fuqi më 2012 kur raportet e Rusisë me Perëndimin ishin më pak të tensionuara. Ky dekret u anulua për të “siguruar interesat kombëtare të Rusisë” pas “ndryshimeve të thella që po ndodhin në marrëdhëniet ndërkombëtare”, u tha në njoftimin e publikuar në ueb-faqen e Kremlinit. Ky vendim i Putinit ishte hakmarrje për “përpjekjet e dështuara të Kremlinit për të organizuar grusht-shtet”, shkroi në Twitter, Vlad Lupan, ish-ambasador i Moldavisë në Kombet e Bashkuara.

Rrëzimi i Qeverisë

Përderisa Moldavia mund të ketë shmangur grusht-shtetin nga Kremlini, shteti vazhdon të jetë i paqëndrueshëm dhe i pambrojtur. Më 10 shkurt, Natalia Gavrilita, që atëbotë ishte kryeministrja pro-perëndimore e shtetit, dha dorëheqje, duke thënë se Moldavia po përballej “me kriza të shumta”. Gavrilita tha se kur Qeveria e saj u zgjodh në vitin 2021, askush nuk e priste që do të duhej të menaxhonte “kaq shumë kriza të shkaktuara nga agresioni rus në Ukrainë”.

Një krizë e energjisë shpërtheu vitin e kaluar kur Rusia papritur zvogëloi furnizimet e saj me gaz për në Moldavi, shtet që është krejtësisht i varur nga Rusia sa i përket gazit natyror. Kjo gjë bëri që inflacioni të arrinte në nivel rekord, duke nxitur pakënaqësi në mesin e publikut.

“Moldavia është një prej shteteve që është prekur më së shumti nga lufta në Ukrainë, jo vetëm për shkak të afërsisë gjeografike, por për shkak të dobësive që ka si një ekonomi e vogël me lidhje të afërta si me Ukrainën, ashtu edhe me Rusinë”, shkroi Banka Botërore në raportin e fundit për këtë shtet.

Moldavia po ashtu është përballur me sfidën e akomodimit të refugjatëve nga Ukraina, me mbi 100.000 refugjatë të regjistruar deri në fund të janarit, sipas të dhënave të marra nga agjencia për refugjatë e Kombeve të Bashkuara.

Më 16 shkurt, Parlamenti në Moldavi zgjodhi Qeverinë e re të udhëhequr nga kryeministri Dorin Recean, ish-këshilltar për siguri i Sandus, dhe ministër i Brendshëm nga viti 2012 deri më 2015. Në një shtet me ndasi të mëdha, votimi për zgjedhjen e Qeverisë ishte i ndarë në mesin e partive. Partia pro-perëndimore për Veprim dhe Solidaritet dha 62 vota në favor të Qeverisë, ndërkaq partitë opozitare pro-ruse, Blloku Zgjedhor i Komunistëve dhe Socialistëve dhe Partia Shor, bojkotuan votimin për ekzekutivin e ri.

Duke pasur parasysh se karriera e tij ka qenë e fokusuar në çështje të sigurisë dhe kërcënimit të perceptuar nga Moska, emërimi i Recean ilustron më mirë se “rritja e sigurisë së shtetit” ka marrë një rëndësi më të madhe në Kishinjev, shkroi Kamil Calus, analist në Qendrën për Studime Lindore me seli në Varshavë.

Kërcënimet për sigurinë e Moldavisë janë reale. Më 10 shkurt, një raketë ruse e lëshuar nga deti kaloi përmes hapësirës ajrore moldave dhe goditi caqe në Ukrainë. Pas incidentit, Moldavia thirri në bisedë informuese ambasadorin rus.

Edhe para se të konfirmohej në postin e kryeministrit, Recean kishte zemëruar Moskën, duke bëtë thirrje për çmilitarizimin e rajonit të Transnistrisë dhe tërheqjen e 1.1000 trupave ruse që gjenden atje. Kjo thirrje nxiti një përgjigje nga zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov.

“Ne do t’iu rekomandonim bashkëbiseduesve tanë moldavë që të jenë shumë të kujdesshëm me deklarata të tilla”, tha Peskov gjatë një konference për media në Moskë më 20 shkurt, duke shtuar se raportet mes dy shteteve ishin “shumë të tensionuara”.

Transnistria, me shumicën e banorëve që flasin rusisht, shpalli pavarësinë nga Moldavia më 1990 për shkak të frikës se Kishinjevi mund të kërkonte ribashkim me Rumaninë fqinje, me të cilën ndan një histori dhe gjuhë të përbashkët.

Të dyja palët zhvilluan një luftë të shkurtër, por lufta e përgjakshme e pranverës së vitit 1992 përfundoi me stacionimin e trupave ruse në Transnistri për të intervenuar në anën e separatistëve. Që atëherë, ata kanë pretenduar se kanë vepruar si trupa paqeruajtëse.

Kur Moska nisi pushtimin e shkallës së gjerë të Ukrainës vitin e kaluar, zyrtarët amerikanë dhe të tjerët paralajmëruan se Kremlini po ashtu kishte sytë kah Transnistria, duke shpresuar që të krijojë një urë tokësore përgjatë brigjeve të Detit të Zi të Ukrainës.

Agjencia kombëtare e inteligjencës së Moldavisë ka paralajmëruar për disa skenarë në dhjetorin e vitit 2022, duke thënë se Kremlini po e shqyrton mundësinë e hapjes të një fronti të dytë.

Lajmet

​Flet drejtori i KH Rahovecit: Vendimi për të na përjashtuar nga palestra i pakuptimtë

Published

on

Klubi i hendbollit Rahoveci ka njoftuar se të dyja ndeshjet ndaj ekipit nga Luksemburgu, Dudelange, në kuadër të garave evropiane, do të zhvillohen në Luksemburg.

Shkak për këtë është bërë fakti se palestra Mizahir Isma në Rahovec, për shkak të zgjedhjeve, kalon nga nesër në menaxhim të KQZ-së dhe rrjedhimisht nuk mund të shfrytëzohet për ndeshje sportive.

Drejtori Sportiv i këtij klubi, Afrim Deliu, thotë se vendimi për t’i përjashtuar klubet nga palestrat është krejtësisht i pakuptueshëm.

“Sigurisht që është problematike, tereni është një lojtar shtesë në fushë, ajo nuk diskutohet por përveç kësaj janë edhe shumë probleme të tjera sepse palestra kalon në menaxhimin e KQZ-s nga nesër dhe përveç tereni që duhet të zhvillohet ndeshja jashtë, ne e kemi problem edhe stërvitjet t’i vazhdojmë. DO të thitë është shumë problem kjo pjesa dhe sinqerisht nuk e kuptoj se si mund të merret një vendim që palestra të lirohen nga klubet ose të mos kenë mundësi t’i zhvillojnë stërvitjet. Pra përveç lojës, problem tjetër shumë i madh është edhe stërvitjet ku do t’i zhvillojmë”, tha Deliu.

Ai ka shtuar se me këtë problematikë përballen sa herë që në Kosovë ka zgjedhje.

“Edhe në zgjedhjet e kaluara ka qenë i njëjti problem dhe e kemi ditur që nuk ka mundësi të arrihet asgjë nga kjo marrëveshje dhe menjëherë kemi kontaktuar me ekipin kundërshtar dhe kemi kërkuar që t’i zhvillojmë dy ndeshjet sepse e dimë që kjo nuk mund të realizohet, nuk është problem vetëm Rahoveci por e gjithë Kosova…Nuk është se kemi tentuar të shkojmë edhe ne KQZ direkt por e kemi ditur se është e pamundur sepse jo vetëm për Rahovecin por edhe për të gjitha klubet tjera ka qenë e pamundur”, shtoi Deliu.

Përveç hendbollit, me telashe të njëjta po përballet edhe sporti i volejbollit dhe ai i basketbollit./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

​Bashkimi kërkon suksesin historik në Evropë

Published

on

Bashkimi pas fitores shumë të rëndësishme përballë Anwil-it kërkon për herë të parë të jetë pjesë e grupeve në FIBA Europe Cup.

Për të arritur suksesin historik për klubin më të vjetër në Kosovë, prizrenasit duhet të ruajnë epërsinë e pikëve nga fitorja e parë.

Sfida në Prizren përfundoi 80:75 për Portokallezinjtë, derisa në grupe do të hyjë skuadra që është më e mirë nga dy ndeshjet.

Nënkampionët për herë të parë janë në kualifikimet e FIBA Europe Cup, ndërsa nëse kalojnë pengesën në Poloni, atëherë do t’i bashkoheshin kampiones së Kosovës, Trepçës, si dhe PAOK-ut të Greqisë dhe Braunschëeig të Gjermanisë në Grupin F.

Anwil është një nga skuadrat më të forta polake në vitet e fundit, ku para dy vitesh kishte triumfuar në FIBA Europe Cup, kurse edicionin e kaluar ishte ndalur në Raundin e 1/16-tes.

Ndeshja zhvillohet të mërkurën në Poloni nga ora 18:30./S.K/KP/

Continue Reading

Aktualitet

UBT hap thirrjen për pjesëmarrje në Konferencën Ndërkombëtare të Gazetarisë, Medias dhe Komunikimit 2025

Published

on

UBT fton studiuesit, profesionistët dhe studentët për të marrë pjesë në Konferencën Ndërkombëtare të Gazetarisë, Medias dhe Komunikimit (ICJMC 2025), një ngjarje që synon të bashkojë ekspertët për të prezantuar rezultatet e fundit të kërkimeve, për të shkëmbyer ide dhe përvoja në fushën e gazetarisë, medias dhe komunikimit.

Kjo konferencë është pjesë e edicionit të 14-të të Konferencës Ndërkombëtare të UBT-së për Biznes, Teknologji dhe Inovacion, ku fokusi i këtij viti do të jetë Reziliencia dhe Qëndrueshmëria.

Datat e rëndësishme:

  • Dorëzimi i abstrakteve: 10 Tetor 2025
  • Njoftimi për pranimin e abstrakteve: 17 Tetor 2025
  • Regjistrimi i hershëm: 17 Tetor 2025
  • Regjistrimi i vonë: 20 Tetor 2025
  • Dorëzimi i artikujve të plotë: 14 Nëntor 2025
  • Peer review: 17 Tetor 2025

Qëllimi i konferencës:

Konferenca synon të krijojë një platformë për shkëmbimin e njohurive ndërmjet studiuesve inovativë, akademikëve, hulumtuesve të rinj, studentëve pasuniversitarë dhe kandidatëve për doktoraturë, si dhe ekspertëve të fushës, duke mbështetur diskutime mbi sfidat, trendet dhe zhvillimet më të fundit në Gazetari, Media dhe Komunikim.

Tema e vitit:

  • Inteligjenca Artificiale dhe Sensacionalizmi i Informacionit në Kohë Krize dhe Konflikti

Nën-temat përfshijnë:

  • Roli i medias në kohë krize dhe kriza gjeopolitike
  • Transformimi i komunikimit politik në epokën dixhitale
  • Etika e medias dhe komunikimit gjatë krizave humanitare: Përdorimi i Chat GPT

Temat e tjera të trajtuara:

  • Reklama, media alternative dhe komunitare
  • Inteligjenca artificiale dhe gazetaria
  • Komunikimi biznesor dhe marketingu i integruar
  • Media dhe globalizimi, media dhe sporti
  • Etika e medias, dezinformimi dhe lajmet false
  • Komunikimi ndërkulturor dhe ndëretnik
  • Studime kritike dhe kulturore, rinia dhe gjinia
  • Gazetaria, ligji dhe ndikimi shoqëror
  • Media, ndryshimet klimatike dhe studimet mjedisore
  • Komunikimi i rrezikut, stigma dhe shëndeti publik
  • Media vizuale, muzikore, multimediale dhe teknologjitë e reja

Dorëzimi i artikujve:

Materiali i dorëzuar duhet të jetë origjinal, nuk duhet të jetë publikuar më parë apo të jetë duke u shqyrtuar diku tjetër. Maksimumi i artikullit është 6 faqe. Artikujt që nuk përmbushin kriteret e formatit nuk do të konsiderohen.

Për më shumë detaje mbi standardet e pranimit dhe regjistrimin, vizitoni faqen zyrtare: Konferenca Ndërkombëtare e UBT-së

Continue Reading

Lajmet

​Portieri 42 vjeçar kthehet për kualifikueset e Botërorit

Published

on

Portieri me përvojë Craig Gordon është rikthyer në kombëtaren e Skocisë për ndeshjet kualifikuese të Kupës së Botës kundër Greqisë dhe Bjellorusisë.

Gardiani 42-vjeçar nuk ka luajtur që nga maji dhe ende nuk është paraqitur me Hearts këtë sezon, por tashmë është rikuperuar plotësisht nga një dëmtim në qafë. Gordon, i cili ka 81 ndeshje me kombëtaren, zëvendëson shokun e tij të ekipit, Zander Clark.

Ndërkohë, mbrojtësi i Derby County, Max Johnston, dhe qendërmbrojtësi i Blackburn Rovers, Dominic Hyam, janë lënë jashtë listës. Po ashtu nuk është përfshirë as sulmuesi i formës së mirë i Hearts, Lawrence Shankland, i cili ka shënuar shtatë gola këtë sezon, si dhe Tommy Conway i Middlesbrough.

Skocia ka grumbulluar katër pikë në dy ndeshjet e para të grupit, pas barazimit 0-0 në Danimarkë dhe fitores 2-0 kundër Bjellorusisë. Greqia viziton Hampden Park më 9 tetor, ndërsa tre ditë më vonë Bjellorusia do të përballet me skocezët në Glasgow.

Trajneri Steve Clarke ka rikthyer edhe Anthony Ralston pas mungesës së tij, ndërsa Angus Gunn dhe Liam Kelly kompletojnë listën e portierëve, pavarësisht se kanë pak minuta me klubet e tyre./S.K/KP/

 

Continue Reading

Të kërkuara