Lajmet

A është e vërtetë që konsumi i verës e dëmton trurin e njeriut?

Debate lidhur me këtë çështje ka edhe në botën mjekësore-shkencore, por edhe në atë politike.

Published

on

Bashkimi Evropian ka vendosur të lejojë Irlandën që të vendosë paralajmërimeve mbi dëmet shëndetësore në etiketat e shisheve alkoolit. Dhe këtu përfshihen dhe ato të verës.

Kjo çështje shkaktoi që në fillim diskutime të forta nivel politik, duke nxitur zemërimin e vendeve si Franca, Spanja dhe Italia, që kundërshtojnë me forcë një lëvizje që mund të barazojë (në perceptimin e konsumatorëve) alkoolin me produkte tejet të dëmshme për shëndetin, siç janë cigaret.

Por debate ka edhe në botën mjekësore-shkencore. Në Itali në krye të mbështetësve të vendimit të Brukselit është Antonela Viola, imunologe në Universitetin e Padovës, që përmes një editoriali të gjatë botuar në “La Stampa”, pretendon se alkooli e dëmton trurin, edhe në rastin e konsumimit të butë ose të moderuar.

Ndërkohë në anën e kundërt të debatit qëndron Mateo Baseti, që u kundërpërgjigj duke siguruar konsumatorët se një gotë verë në darkë nuk ka lënduar ndonjëherë askënd. Po kush ka të drejtë? Duke supozuar se kur flet për këshilla shëndetësore, çdo mjek shprehet siç e sheh më të përshtatshme “sipas shkencës dhe ndërgjegjes”, le të shohim çfarë thonë studimetmë të fundit mbi marrëdhëniet midis alkoolit, trurit dhe shëndetin në përgjithësi.

Së pari, pse flasim për trurin? Dëmet më të njohura të shkaktuara nga konsumimi i alkoolit janë në mëlçi, siç e dinë pothuajse të gjithë. Por në këtë rast cirroza, steatoza hepatite dhe probleme të tjera pak a shumë serioze, janë rezultat i abuzimit të shpeshtë, dhe jo i konsumit të një gotë verë, që është një praktikë e zakonshme e italianëve gjatë darkës.

E njëjta gjë vlen edhe për problemet psikologjike, dhe rrezikun e aksidenteve ndaj të cilave ekspozohemi duke u dehur. Por kur flasim për ndikimin negativ të etanolit në tru, disa studime duket se tregojnë një rrezik më të madh. Dhe në këtë rast, efektet e dëmshme shfaqen edhe tek njerëzit që konsumojnë atë që konsiderohet një dozë standarde e alkoolit në ditë, e cila zakonisht përkufizohet një gotë verë për gratë dhe 2 gota për burrat (një gotë verë konsiderohet e barabartë me një kanaçe birre, një gotë e vogël raki, dhe në përgjithësi 12 gramë alkool të pastër).

Hulumtimi i fundit në këtë fushë (i përmendur edhe nga Viola) u botua në revistën “NatureCommunications” nga një ekip shkencëtarësh nga Universiteti i Pensilvanisë në SHBA. Studimi u krye duke përdorur të dhënat e Biobank në Britaninë e Madhe që përmban një mori informacionesh mbi shëndetin e qindra mijëra qytetarëve britanikë, e krijuar enkas për të kryer studime mbi marrëdhëniet midis stilit të jetesës dhe sëmundjeve.

Studiuesit analizuan më shumë se 36.000 skanime të trurit të njerëzve të moshës së mesme, konsumi mesatar ditor i alkoolit të të cilëve dihej me saktësi. Ata vlerësuan efektet që ka alkooli në vëllimin e trurit dhe mikrostrukturën e tij, lëndën e bardhë (lënda e trurit e përbërë nga tufa aksionesh, e cila luan një rol të rëndësishëm në sigurimin e performancës sonë njohëse).

Duke analizuar të dhënat që kishin në dispozicion, studiuesit llogaritën më pas ndikimin qëka konsumimi i alkoolit në vëllimin dhe morfologjinë e trurit (karakteristika që lidhen me shëndetin e trurit), duke përdorur si referencë atë që dikush do të priste të gjente bazuar në parametrat e tjerë të njohur të pjesëmarrësve.

Dhe zbuluan prova të dëmtimeve jo vetëm te ata që pinë shumë, por edhe tek të ashtuquajturit konsumatorë të moderuar, të cilët konsumojnë një ose dy gota alkool në ditë, dhe për të cilët më parë nuk kishte rezultate të qarta. Po sa serioze janë dëmet e vërejtura?

Krahasuar me trurin e një njeriu që nuk pi fare alkool, ata që konsumojnë një gotë verë në ditë, kanë një tru 6 muaj më të moshuar. Konsumi ditor i 1-2 gotave në ditë e modifikon morfologjinë e trurit sikur të jetë plakur me 2 vjet. Katër gota në ditë e bëjnë konsumatorin nëfjalë të ketë një tru 10 vjet më të moshuar se ai që nuk pi fare alkool.

Duke marrë parasysh moshën mesatare të pjesëmarrësve, pirja e 2 gotave alkool në ditë deri në moshën 60 –vjeçare, truri mund te plaket si ai i një 62-vjeçari. Ndërsa me 4 gota në ditë, ose gjysmë litri, truri i tij do të jetë ai i një 70 vjeçari. Një aspekt tjetër i rëndësishëm kurflitet për rreziqet e konsumimit të sasive të moderuara të alkoolit është ai i kancerit.

Alkooli etilik është një substancë irrituese, dhe konsumi i tij i rregullt mund të rrisë drejtpërdrejt rrezikun e zhvillimit të disa llojeve të neoplazmave:tumoreve të gojës, zgavrësdhe buzëve, tumoret orofaringeale në përgjithësi, kanceri i ezofagut dhe faringut, kanceri kolorektal, kanceri i mëlçisë dhe ai i gjirit.

Së fundmi, OBSH-ja ka lëshuar një deklaratë në këtë drejtim, duke kujtuar se studimet e deritanishme nuk e lejojnë llogaritjen e një pragu sigurie për konsumimin e alkoolit:çdo gotëe rrit sado pak rrezikun e zhvillimit të kancerit, dhe gjasat rriten me rritjen e vëllimit të alkoolit që konsumohet.

Në këtë drejtim, një studim i vitit 2020 llogariti se sa kancere shkaktohen në Evropë çdo vit nga konsumimi i lehtë dhe i moderuar i alkoolit (i përcaktuar si më pak se 20 gram alkool i pastër, pak më pak se dy gota verë). Llogaritjet i referohen vitit 2017 dhe flasin për 23.000 tumore të shkaktuara drejtpërdrejt nga konsumimi i lehtë ose i moderuar i alkoolit.

Në total në Evropë gjatë vitit 2017 ka pasur 3.723.600 raste me kancer. Nga këto 988.500 ishin kancere për të cilat alkooli është një faktor rreziku i njohur. 172 mijë tumore që i atribuohen konsumimit të alkoolit në përgjithësi dhe 23 mijë raste konsumit të lehtë dhe të moderuar. / Wired – Bota.al

Lajmet

Qeveria miraton vendime preliminare për shpronësime në disa projekte infrastrukturore

Published

on

By

Qeveria e Kosovës, në mbledhjen e mbajtur të premten, ka miratuar vendimin preliminar për shpronësim për interes publik të pronave të paluajtshme ish-shoqërore të Ndërmarrjes Shoqërore Industria e Mobileve “Përparimi”, si dhe të pronave private, për nevoja të institucioneve shtetërore të Republikës së Kosovës.

Në të njëjtën mbledhje, Qeveria ka miratuar edhe vendimin preliminar për shpronësim për interes publik të pronave të paluajtshme që preken nga realizimi i projektit “Ndërtimi i Kyçjes së Vitisë në Autoudhën ‘Arbër Xhaferi’, Prishtinë – Hani i Elezit”.

Po ashtu, është miratuar vendimi për shqyrtimin e mëtejmë të kërkesës për interes publik të pronave të paluajtshme që preken nga realizimi i projektit “Ndërtimi i Rrugës Tranzit në Klinë, nga N9 deri në R-104”, Klinë – Gurakoc.

Gjatë kësaj mbledhjeje, Qeveria ka marrë gjithashtu vendim për shqyrtimin e mëtejmë të kërkesës për interes publik të pronave të paluajtshme që preken nga realizimi i projektit “Zgjerimi i Rrugës Nacionale M25 Prishtinë – Podujevë”.

Continue Reading

Lajmet

Nëse kualifikohet në botëror, Kosova fiton rreth 10.5 milionë dollarë

Published

on

FIFA e ka aprovuar rritjen prej 50% të fondit të shpërblimeve për Kupën e Botës, dhe sipas kësaj rritje, fituesi do t’i merrte plot 50 milionë dollarë, derisa nënkampioni 33 milionë dollarë.

Kurse, ata që dështojnë të kualifikohen tutje nga faza grupore, do t’i marrin 9 milionë dollarë.

Derisa, kostoja shtesë për përgatitje shkon deri në 1.5 milion dollarë. Pra, nga kjo përllogaritje, del se një kombëtare që arrijnë të kualifikohet i ka të garantuara 10.5 milionë dollarë.

Në këtë rast, nëse edhe Kosova e arrijnë këtë sukses historik pas ndeshjeve të playoff-it do t’i marrë të paktën kaq para.

Pas mbledhjes së Komitetit Ekzekutiv të shtëpisë më të madhe të futbollit, 727 milionë dollarë, do të shpërndahen mes federatave anëtare si rezultat i Botërorit 2026.

Nga kjo shumë, 655 milionë dollarë do të ndahen si shpërblime direkte për kombëtaret pjesëmarrëse.

Presidenti i FIFA-s, Gianni Infantino, u shpreh se Botërori 2026 do të jetë revolucionar për kontributin financiar ndaj futbollit global.

FIFA pret të arkëtojë 13 miliardë dollarë gjatë ciklit 2022–2026, pothuajse dyfish më shumë se cikli paraprak, rritje që lidhet kryesisht me zgjerimin e Kupës së Botës dhe Botërorit të Klubeve.

Kampionati i ardhshëm botëror zhvillohen në tri shtete, ShBA, Kanada dhe Meksikë, nga 11 qershori i 2026-tës e deri më 19 korrik./S.K/EO/

Continue Reading

Lajmet

Gjilani ndalon përdorimin e fishekzjarreve

Published

on

By

Në prag të festave të fundvitit, Komuna e Gjilanit ka marr vendim për ndalimin e përdorimit të mjeteve piroteknike.

Sipas njoftimi të komunës, përdorimi i mjeteve piroteknike ndalohet në vendet e hapura publike, përkatësisht në tregje, rrugë e sheshe.

Ndalesa sipas kësaj urdhërese vlen për periudhën 20 dhjetor 2025 deri më 03 janar 2026, përjashtuar nga kjo ndalesë periudhën kohore nga ora 23:30 të datës 31.12.2025 deri në orën 00:30 të datës 01.01.2026.

Personat të cilët veprojnë në kundërshtim me këtë urdhëresë do të gjobiten në shumë prej 100 euro”, thuhet në urdhëresën e kryetarit Alban Hyseni.

Continue Reading

Lajmet

Paris Saint-Germain fiton trofeun e gjashtë sezonal pas një drame penalltish ndaj Flamengos

Published

on

Paris Saint-Germain është shpallur fitues i Kupës Ndërkontinentale, duke mposhtur Flamengon në finale pas një serie dramatike penalltish, pasi koha e rregullt dhe vazhdimet nuk dhanë fitues.

PSG e nisi ndeshjen me ritëm të lartë, duke krijuar disa raste që në minutat e para. Një gol i Fabian Ruiz në minutën e 9-të u anulua pas rishikimit me VAR, pasi topi kishte dalë jashtë fushës gjatë aksionit.

Goli i parë i ligjshëm erdhi në minutën e 38-të, kur Khvicha Kvaratskhelia përfitoi nga një pasim perfekt dhe e dërgoi topin në rrjetë, duke i dhënë epërsinë PSG-së 1-0. Pjesa e parë u karakterizua nga ndërhyrje të forta dhe kartonë të verdhë për të dyja skuadrat.

Në pjesën e dytë, Flamengo reagoi dhe shtoi presionin. Momenti kyç erdhi në minutën e 60-të, kur pas një faulli në zonë, gjyqtari Ismail Elfath u thirr nga VAR dhe akordoi një penallti për brazilianët.

Në serinë e penalltive, më të saktë dolën lojtarët e PSG, duke fituar 2-1 dhe duke ngritur trofeun e Kupës Ndërkontinentale për klubin francez.

Ky triumf vjen pas një ndeshjeje të balancuar dhe dramatike, që dëshmoi fuqinë dhe qetësinë e lojtarëve të PSG-së në momentet vendimtare. /S.K/EO/

Continue Reading

Të kërkuara