Kuriozitete

A është e vërtetë që konsumi i verës e dëmton trurin e njeriut?

Debate lidhur me këtë çështje ka edhe në botën mjekësore-shkencore, por edhe në atë politike.

Published

on

Bashkimi Evropian ka vendosur të lejojë Irlandën që të vendosë paralajmërimeve mbi dëmet shëndetësore në etiketat e shisheve alkoolit. Dhe këtu përfshihen dhe ato të verës.

Kjo çështje shkaktoi që në fillim diskutime të forta nivel politik, duke nxitur zemërimin e vendeve si Franca, Spanja dhe Italia, që kundërshtojnë me forcë një lëvizje që mund të barazojë (në perceptimin e konsumatorëve) alkoolin me produkte tejet të dëmshme për shëndetin, siç janë cigaret.

Por debate ka edhe në botën mjekësore-shkencore. Në Itali në krye të mbështetësve të vendimit të Brukselit është Antonela Viola, imunologe në Universitetin e Padovës, që përmes një editoriali të gjatë botuar në “La Stampa”, pretendon se alkooli e dëmton trurin, edhe në rastin e konsumimit të butë ose të moderuar.

Ndërkohë në anën e kundërt të debatit qëndron Mateo Baseti, që u kundërpërgjigj duke siguruar konsumatorët se një gotë verë në darkë nuk ka lënduar ndonjëherë askënd. Po kush ka të drejtë? Duke supozuar se kur flet për këshilla shëndetësore, çdo mjek shprehet siç e sheh më të përshtatshme “sipas shkencës dhe ndërgjegjes”, le të shohim çfarë thonë studimetmë të fundit mbi marrëdhëniet midis alkoolit, trurit dhe shëndetin në përgjithësi.

Së pari, pse flasim për trurin? Dëmet më të njohura të shkaktuara nga konsumimi i alkoolit janë në mëlçi, siç e dinë pothuajse të gjithë. Por në këtë rast cirroza, steatoza hepatite dhe probleme të tjera pak a shumë serioze, janë rezultat i abuzimit të shpeshtë, dhe jo i konsumit të një gotë verë, që është një praktikë e zakonshme e italianëve gjatë darkës.

E njëjta gjë vlen edhe për problemet psikologjike, dhe rrezikun e aksidenteve ndaj të cilave ekspozohemi duke u dehur. Por kur flasim për ndikimin negativ të etanolit në tru, disa studime duket se tregojnë një rrezik më të madh. Dhe në këtë rast, efektet e dëmshme shfaqen edhe tek njerëzit që konsumojnë atë që konsiderohet një dozë standarde e alkoolit në ditë, e cila zakonisht përkufizohet një gotë verë për gratë dhe 2 gota për burrat (një gotë verë konsiderohet e barabartë me një kanaçe birre, një gotë e vogël raki, dhe në përgjithësi 12 gramë alkool të pastër).

Hulumtimi i fundit në këtë fushë (i përmendur edhe nga Viola) u botua në revistën “NatureCommunications” nga një ekip shkencëtarësh nga Universiteti i Pensilvanisë në SHBA. Studimi u krye duke përdorur të dhënat e Biobank në Britaninë e Madhe që përmban një mori informacionesh mbi shëndetin e qindra mijëra qytetarëve britanikë, e krijuar enkas për të kryer studime mbi marrëdhëniet midis stilit të jetesës dhe sëmundjeve.

Studiuesit analizuan më shumë se 36.000 skanime të trurit të njerëzve të moshës së mesme, konsumi mesatar ditor i alkoolit të të cilëve dihej me saktësi. Ata vlerësuan efektet që ka alkooli në vëllimin e trurit dhe mikrostrukturën e tij, lëndën e bardhë (lënda e trurit e përbërë nga tufa aksionesh, e cila luan një rol të rëndësishëm në sigurimin e performancës sonë njohëse).

Duke analizuar të dhënat që kishin në dispozicion, studiuesit llogaritën më pas ndikimin qëka konsumimi i alkoolit në vëllimin dhe morfologjinë e trurit (karakteristika që lidhen me shëndetin e trurit), duke përdorur si referencë atë që dikush do të priste të gjente bazuar në parametrat e tjerë të njohur të pjesëmarrësve.

Dhe zbuluan prova të dëmtimeve jo vetëm te ata që pinë shumë, por edhe tek të ashtuquajturit konsumatorë të moderuar, të cilët konsumojnë një ose dy gota alkool në ditë, dhe për të cilët më parë nuk kishte rezultate të qarta. Po sa serioze janë dëmet e vërejtura?

Krahasuar me trurin e një njeriu që nuk pi fare alkool, ata që konsumojnë një gotë verë në ditë, kanë një tru 6 muaj më të moshuar. Konsumi ditor i 1-2 gotave në ditë e modifikon morfologjinë e trurit sikur të jetë plakur me 2 vjet. Katër gota në ditë e bëjnë konsumatorin nëfjalë të ketë një tru 10 vjet më të moshuar se ai që nuk pi fare alkool.

Duke marrë parasysh moshën mesatare të pjesëmarrësve, pirja e 2 gotave alkool në ditë deri në moshën 60 –vjeçare, truri mund te plaket si ai i një 62-vjeçari. Ndërsa me 4 gota në ditë, ose gjysmë litri, truri i tij do të jetë ai i një 70 vjeçari. Një aspekt tjetër i rëndësishëm kurflitet për rreziqet e konsumimit të sasive të moderuara të alkoolit është ai i kancerit.

Alkooli etilik është një substancë irrituese, dhe konsumi i tij i rregullt mund të rrisë drejtpërdrejt rrezikun e zhvillimit të disa llojeve të neoplazmave:tumoreve të gojës, zgavrësdhe buzëve, tumoret orofaringeale në përgjithësi, kanceri i ezofagut dhe faringut, kanceri kolorektal, kanceri i mëlçisë dhe ai i gjirit.

Së fundmi, OBSH-ja ka lëshuar një deklaratë në këtë drejtim, duke kujtuar se studimet e deritanishme nuk e lejojnë llogaritjen e një pragu sigurie për konsumimin e alkoolit:çdo gotëe rrit sado pak rrezikun e zhvillimit të kancerit, dhe gjasat rriten me rritjen e vëllimit të alkoolit që konsumohet.

Në këtë drejtim, një studim i vitit 2020 llogariti se sa kancere shkaktohen në Evropë çdo vit nga konsumimi i lehtë dhe i moderuar i alkoolit (i përcaktuar si më pak se 20 gram alkool i pastër, pak më pak se dy gota verë). Llogaritjet i referohen vitit 2017 dhe flasin për 23.000 tumore të shkaktuara drejtpërdrejt nga konsumimi i lehtë ose i moderuar i alkoolit.

Në total në Evropë gjatë vitit 2017 ka pasur 3.723.600 raste me kancer. Nga këto 988.500 ishin kancere për të cilat alkooli është një faktor rreziku i njohur. 172 mijë tumore që i atribuohen konsumimit të alkoolit në përgjithësi dhe 23 mijë raste konsumit të lehtë dhe të moderuar. / Wired – Bota.al

Kuriozitete

Parashikimet rrëqethëse të Simpsons për vitin 2025

Published

on

Seriali i animuar “The Simpsons” ka fituar famë për parashikimet e tij të çuditshme, disa prej të cilave janë realizuar me saktësi. Ky film vizatimor ka parashikuar ngjarje të rëndësishme që kanë ndodhur në realitet, duke përfshirë zhvillime politike, teknologjike dhe shoqërore.

Pas suksesit të disa prej këtyre parashikimeve, ka lindur pyetja nëse parashikimet për vitin 2025 do të realizohen gjithashtu.

Një nga parashikimet më të frikshme të “The Simpsons” është fundi i botës. Në një episod, Homeri Simpson mendon se fundi i botës është afër dhe fillon të paralajmërojë njerëzit, duke bërë disa vëzhgime të frikshme, si “yjet që bien nga qielli” dhe “fundi është afër”.

Në fillim, ato dukeshin të pabesueshme, por disa prej tyre fillojnë të realizohen. Homeri ngjitet në parajsë dhe lutet për të shpëtuar familjen e tij, duke biseduar me Zotin, që e pranon dhe e zhbën rrezikun.

Tjetër parashikim shqetësues është Lufta e Tretë Botërore. Ky parashikim është bërë që më 1987, kur u transmetua episodi ku Homeri i thotë familjes se Lufta e Tretë Botërore ka nisur dhe i detyron të hyjnë në strehimore për t’u mbrojtur nga bombat. Bart e zgjon Homerin dhe i thotë se bota po merr fund. Ata shkojnë në strehimin antiaerian dhe Bart mbyll Homerin, duke e lënë aty për të kaluar natën.

Një tjetër parashikim që duket më fantastik është apokalipsi zombie. Në një episod të vitit 2009, Springfield përballet me një shpërthim mumjesh, i shkaktuar nga një hamburger i bërë nga mish bagëtish që kanë ngrënë mish të tjerë. Ky hamburger i kthen njerëzit në zombie, dhe qyteti pushtohet pas 28 ditësh. Bart është imun ndaj virusit, dhe njerëzit besojnë se ngrënia e Bart do t’i shpëtojë ata.

Edhe pse është e mundur që asnjë nga këto parashikime të mos realizohet, është e rëndësishme të kujtojmë se “The Simpsons” parashikuan Presidencën e Donald Trumpit që në vitin 2000. Kjo tregon se gjithçka është e mundur dhe disa nga parashikimet për vitin 2025 mund të realizohen gjithashtu. /UBT News/

Continue Reading

Bota

Murgesha braziliane adhuruese e futbollit bëhet personi më i vjetër i gjallë në botë me afro 117 vjet

Published

on

Në qytetin jugor të Porto Alegres, Brazili, një grua e jashtëzakonshme feston një arritje që sfidon ligjet e natyrës dhe të kohës. Motra Inah Canabarro, një murgeshë me dashuri të madhe për futbollin dhe një personalitet të ngrohtë, është konfirmuar si personi më i vjetër i gjallë në botë, duke mbushur së shpejti afro 117 vite jetë.

Një histori e mbijetesës dhe e devotshmërisë

E lindur më 8 qershor 1908 (ose ndoshta më 27 maj, sipas një moskoherence të regjistrimeve të hershme), Inah Canabarro u rrit në një familje të madhe në Brazilin jugor. Historia e saj është e mbushur me momente sfiduese. Në fëmijëri, ajo ishte aq e brishtë sa shumëkush dyshonte për mbijetesën e saj. Por, kundër të gjitha gjasave, ajo jo vetëm që mbijetoi, por përqafoi jetën me energji dhe pasion të pashoq.

Stërmbesa e një gjenerali të shquar brazilian, Canabarro e kaloi pjesën më të madhe të jetës së saj në shërbim fetar dhe edukativ. Ajo dha mësim për dekada, duke frymëzuar gjenerata nxënësish dhe duke lënë gjurmë të pashlyeshme në komunitetin e saj.

Futbolli dhe dashuria për njerëzit

Një nga pasionet më të mëdha të saj është futbolli. Tifoze e zjarrtë e ekipit të futbollit Internacional, ajo i kushton zemrën ngjyrave të kuqe dhe të bardha të ekipit të saj të dashur. Dhoma e saj është e dekoruar me simbolet e klubit, dhe çdo vit, ditëlindja e saj festohet nga komuniteti sportiv lokal. Në një nga intervistat e saj, ajo deklaroi me krenari:
“I bardhë apo i zi, i pasur apo i varfër, kushdo që të jeni, Interi është ekipi i njerëzve.”

Sekreti i jetëgjatësisë: Besimi dhe humori

Motra Inah shpesh i atribuon jetëgjatësinë e saj besimit të saj të palëkundur katolik. Megjithatë, ajo nuk harron të përmendë edhe humorin si një mjet të fuqishëm për të jetuar gjatë. Në një moment të veçantë, ajo u përgjigj me një buzëqeshje plot jetë:
“Unë jam e re, e bukur dhe miqësore – të gjitha cilësitë shumë të mira, pozitive që i keni edhe ju!”

Një jetë e mbushur me nderime

Ndër vite, Canabarro është nderuar nga figura të shquara, përfshirë Papa Françeskun në ditëlindjen e saj të 110-të. Ajo mbetet një figurë e dashur në komunitetin e saj, jo vetëm për jetëgjatësinë, por edhe për shpirtin e saj të jashtëzakonshëm.

Pas vdekjes së Tomiko Itooka nga Japonia më 29 dhjetor 2024, Canabarro u bë personi më i vjetër i gjallë në botë. Ajo renditet gjithashtu si personi i 20-të më i vjetër i dokumentuar në histori, një listë e kryesuar nga Jeanne Calment e Francës, e cila jetoi deri në moshën 122 vjeçare.

Në një botë ku koha shpesh duket se kalon shpejt, historia e Motrës Inah është një kujtesë frymëzuese e fuqisë së shpirtit njerëzor dhe rëndësisë së dashurisë, besimit dhe pasionit për jetën./UBTNews/

 

Continue Reading

Kuriozitete

Katër veprimet që nuk duhet t’i bëni në festën e Vitit të Ri

Published

on

Përgatitjet për festën e Vitit të Ri kërkojnë disa javë kohë, që gjithçka të jetë në rregull dhe festa të shijohet në ditët e fundit të vitit.

Rekomandohet që planifikimet të mos i lini për momentet e fundit, pasi kjo mund të shkaktojë stres dhe ndjesi të pakëndshme. Planifikoni dhe përgatituni më herët, qoftë për ushqime apo dhurata, që darka e fundit e vitit të jetë siç keni dëshirë.

Rekomandohet të mos harxhoni shumë, festat janë periudhë kur shpenzimet rriten, kjo s’nënkupton të ketë blerje jashtë nevojës. Ndani buxhetin e përpiquni ta zbatoni, që harxhimet të jenë me plan, thotë roboti virtual ChatGPT, duke cituar uebsajtin “Psychology Today”.

Në prag të festave dhe pas tyre, shëndeti rrezikohet pasi ushqimet e shumta e pijet alkoolike ulin imunitetin.

Kujdesuni për shëndetin, duke mos harruar aktivitetin fizik që të jenë në formë. Mundohuni që festat t’i kaloni me të afërm dhe familjarë. Shmangni vetminë pasi mund t’iu bëjë të ndiheni keq dhe jorehat. Festat përjetohen me njerëzit më të dashur.

Continue Reading

Kuriozitete

Tacos, ushqimi më i popullarizuar i rrugës në botë! Hot Dog renditet e dyta

Published

on

Kthimi nga pushimet dimërore nuk do të jetë mundësi e lehtë, por një gjë që ndoshta do të mbetet më gjatë me ty sesa kujtimet është shija e asaj gjellës së vërtetë e të shijshme që ke ngrënë.

Nëse është ndonjë ceviche që ke provuar në Peru, ndonjë paella që shijoje në Spanjë, ose poutine që e shijove në Kanada, kushdo që është kaq aventurier me shije sa me planet e udhëtimit do të kujtojë një ushqim në rrugë që ka qenë pak transformues.

Por, cilat janë më të popullarizuarat?

Remitly, një platformë, ka përdorur numrin e postimeve në TikTok si pikë referimi për të përcaktuar cilat janë ushqimet më të popullarizuara të rrugës dhe tacos kanë dalë në vendin e parë me shifër marramendëse prej 1.8 milionësh.

Në vendin e dytë, megjithëse me më pak se gjysma e këtij numri marramendës, janë pani puri, ato lëvozhgat krokante të mbushura me patate pikante e qepë të grira që origjinën e kanë nga India, një ndër një shije që ka pasur 734,200 postime në rrjetet sociale.

Në vendin e tretë është hot dog-u amerikan, i cili ka 653,700 postime lidhur me të, shkruan TimeOut.

Këtu janë 20 ushqimet më të popullarizuara të rrugës, në botë:

Tacos, Meksikë
Pani Puri, Indi
Hot Dog, Shtetet e Bashkuara
Waffles, Belgjikë
Croissant, Francë
Tamales, Guatemalë
Empanadas, Spanjë
Phở, Vietnam
Ceviche, Peru
Crêpes, Francë
Macarons, Francë
Churros, Spanjë
Shawarma, Bahrein
Frites (Patate të skuqura), Francë
Nasi Goreng, Indonezi
Poutine, Kanada
Paella, Spanjë
Fou Fou, Guine
Croquetas, Spanjë
Elote, Meksikë

Ushqimi i rrugës është më shumë se një mundësi për të ngopur urinë e shkaktuar nga udhëtimi dhe një nga mënyrat më të mira për të parë një vend në mënyrën më autentike. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara