Kuriozitete

A e përjetojmë të gjithë botën në të njëjtën mënyrë?

Një vlerësim më i madh i kësaj duhet të na ndihmojë të kultivojmë përulësi për këndvështrimet tona.

Published

on

Nga Anil Seth

Truri i çdo njeriu është i ndryshëm – është koha për të përqafuar diversitetin e përvojave tona.

Imagjinoni që ju dhe unë po ecim së bashku përgjatë bregut të detit të Brighton në një ditë me rreze dielli dhe ne të dy ndalemi për të parë qiellin e thellë blu. Është një pamje e bukur, por a kemi të njëjtën përvojë? A shihni të njëjtën blu që shoh unë?

Është e lehtë të supozohet se ne e shohim. Në fund të fundit, ne të dy përdorim fjalën “blu” dhe ngjyra duket se është një pronë e qiellit, jo e mendjes sonë. Por shkenca e perceptimit – se si truri interpreton informacionin shqisor për të sjellë objekte, njerëz dhe vende – sugjeron të kundërtën. Ashtu siç ne të gjithë ndryshojmë nga jashtë, ka të ngjarë që edhe përvojat tona të brendshme të ndryshojnë.

Mund të duket sikur bota thjesht derdhet drejtpërdrejt në mendjet tona përmes dritareve transparente -syve dhe veshëve tanë. Por psikologët e kanë ditur prej kohësh se perceptimi nuk është thjesht një “lexim” i informacionit shqisor. Ne jemi shumë të ndikuar nga konteksti.

Nga efekti i hijeve në mënyrën se si ne e perceptojmë shkëlqimin e një sipërfaqeje, te tendenca jonë për të interpretuar shprehjet e fytyrës në varësi të asaj që mendojmë se po ndodh, konteksti përshkon të gjitha përvojat tona të ndërgjegjshme dhe e bën këtë në një mënyrë që zakonisht nuk jemi kurrë të vetëdijshëm.

Disa studiues, përfshirë mua, shkojnë edhe më tej. Në vend që konteksti të ndikojë thjesht në përmbajtjen e perceptimit, ideja këtu – e cila bazohet në trashëgiminë e polimatit të madh gjerman Hermann von Helmholtz – është se përvoja perceptuese ndërtohet nga lart poshtë, kryesisht me sinjalet ndijore hyrëse duke rregulluar “supozimet më të mira” të trurit për atë që ndodhet atje jashtë.

Në këtë këndvështrim, truri bën vazhdimisht parashikime për shkaqet e informacionit shqisor që merr dhe e përdor atë informacion për të përditësuar parashikimet e tij. Me fjalë të tjera, ne jetojmë në një “halucinacion të kontrolluar” që mbetet i lidhur me realitetin nga një valle parashikimi dhe korrigjimi, por që nuk është kurrë identik me atë realitet.

Një pasojë e habitshme e kësaj është se duke qenë se ne të gjithë kemi tru të ndryshëm, duke bërë supozime më të mira – paksa të ndryshme, të gjithë do të kemi edhe përvoja të ndryshme perceptuese – edhe nëse përballemi me të njëjtin realitet të jashtëm objektiv. Ashtu si bluja e qiellit mund të jetë e ndryshme për secilin prej nesh, të gjitha përvojat tona mund të ndryshojnë – a shijon një pjeshkë për mua njëjtë si për ju? Ndryshe nga dallimet tona të jashtme, dallimet në perceptim janë private, subjektive – të fshehura nën gjuhën e përbashkët që përdorim për t’i përshkruar ato.

Epo, jo gjithmonë. Disa lloje të diversitetit perceptues janë shumë të njohura. Përshkrimet e halucinacioneve dhe deluzioneve shkojnë mijëra vjet më parë, por ato zakonisht interpretohen si një dështim i perceptimit kundër standardit të një mënyre të idealizuar, normative të perceptimit të botës.

Kohët e fundit, koncepti i “neurodiversitetit” ka tërhequr vëmendjen rrënjësisht për mënyrat e ndryshme që disa njerëz i përjetojnë botët e tyre. Ky kuadër thekson se ato dallime nuk janë deficite, megjithëse ky theks shpesh humbet sepse neurodiversiteti zakonisht shoqërohet me kushte të përcaktuara nga mjekësia si autizmi ose ADHD, të cilat zakonisht mendohet se janë të vështira për t’u menaxhuar.

Ajo që mungon nga ideja e neurodiversitetit është mundësia që secili prej nesh ta shohë botën në mënyrën tonë, megjithëse jo aq të dukshme sa të dalin dallimet në mënyrën se si ne sillemi ose përshkruajmë përvojat tona.

Disa vite më parë, një fotografi e ekspozuar dobët e një fustani shpërtheu nëpër mediat sociale sepse gjysma e botës e pa atë në një mënyrë (të bardhë dhe ari) ndërsa gjysma tjetër e pa atë në një mënyrë tjetër (blu dhe zi). Njerëzit e njërit interpretim nuk mund të besonin se interpretimi tjetër ishte i mundur. Kjo mund të ketë qenë shumë argëtuese, por nuk dukej se çoi në një kuptim më të gjerë se mënyra se si i shohim (ose dëgjojmë, nuhasim, shijojmë ose prekim) gjërat mund të ndryshojnë nga personi në person.

Një projekt i ri me të cilin jam përfshirë, i quajtur Perception Census, synon të ndryshojë të gjitha këto. I zhvilluar nga një ekip që përfshin shkencëtarë, filozofë dhe artistë, qëllimi është të përcaktojë peizazhin e fshehur të diversitetit perceptues. Ai përbëhet nga eksperimente tërheqëse, argëtuese, të lehta dhe të shpejta në internet dhe iluzione interaktive. Përveç dhënies së të dhënave të vlefshme, pjesëmarrësit mund të mësojnë për fuqitë e tyre të perceptimit dhe se si lidhen me të tjerët. E rëndësishme është që ky projekt shkon përtej perceptimit vizual, duke eksploruar tingullin dhe muzikën, emocionet dhe mënyrën se si e përjetojmë kalimin e kohës.

Nxjerrja në dritë e diversitetit tonë të brendshëm mund të jetë po aq transformuese për shoqërinë sa ka qenë njohja e diversitetit tonë të dukshëm nga jashtë. Ashtu siç nuk ka ngjyrë “më të mirë” të lëkurës, nuk ka asnjë mënyrë të vetme për të perceptuar botën me të cilën të tjerët mund të krahasohen dhe të gjenden të varfër. Dhe ndryshe nga koncepti i neurodiversitetit, i cili tenton të rezervohet për kushte specifike, diversiteti perceptues vlen për të gjithë ne.

Një vlerësim më i madh i kësaj duhet të na ndihmojë të kultivojmë përulësi për këndvështrimet tona. Ashtu siç na shërben mirë që herë pas here të vëmë në dyshim bindjet tona sociale dhe politike, është e dobishme të dimë se të tjerët mund t’i shohin gjërat ndryshe nga ne dhe se këto dallime mund të evoluojnë në besime dhe sjellje të ndryshme. Madje mund të ndodhë që angazhimi i njerëzve në ushtrime të thjeshta që zbulojnë natyrën e ndërtuar të perceptimit do të hapë mendjet e tyre ndaj këndvështrimeve të tjera dhe do të ndihmojë në zgjidhjen e mosmarrëveshjeve.

Megjithatë, kryesisht, një kuptim i diversitetit perceptues thjesht e bën botën një vend më të pasur dhe më të mrekullueshëm. Herën tjetër që do të shkoni për një shëtitje buzë detit ose nëpër një qytet, përpiquni të imagjinoni të gjitha universet e brendshme unike, të personalizuara në mendjet e të gjithë njerëzve përreth jush.

Nuk ka vetëm një botë të bukur atje, ka shumë./UBTNews/

Kuriozitete

Pse qafa plaket më shpejt se fytyra?

Published

on

Regjisorja dhe shkrimtarja amerikane Nora Ephron ka thënë dikur: “Fytyrat tona janë gënjeshtra, qafat tona janë e vërteta”.

Dhe në fakt, kjo shprehje është e saktë: ndërhyrjet estetike mund të zbusin shenjat e moshës në fytyrë, por qafa shpesh i tregon vitet e kaluara. Rrudhat dhe lëkura e varur në këtë zonë mbeten dëshmi e kohës. Por pse qafa plaket më shpejt dhe a mund ta parandalojmë?

Pse qafa plaket shpejt?

Sipas specialistëve, disa faktorë ndikojnë në plakje, qëndrimi i dobët, mungesa e kujdesit të rregullt, ekspozimi në diell dhe dobësimi natyral i muskujve. Lëkura e qafës është më e hollë, ka më pak gjëndra dhjamore dhe më pak kolagjen, duke e bërë më të ndjeshme ndaj rrudhave.

Qafa e teknologjisë

Një shkak modern është “qafa e teknologjisë” – qëndrimi i përkulur para kompjuterit a telefonit. Ky zakon jo vetëm që shkakton dhimbje dhe tension, por krijon vija horizontale në qafë dhe poshtë mjekrës. Për ta shmangur, pajisjet vendosni në nivelin e syve.

Kujdesi i përditshëm

Ashtu si fytyra, dhe qafa duhet mbrojtur nga dielli duke përdorur krem mbrojtës, qafa duhet të trajtohet njësoj si fytyra: me serume, kremra hidratues e produkte ushqyese në mëngjes dhe mbrëmje. Lëkura thahet shpejt, shmang produktet me bazë alkooli ose sapunët agresivë.

Trajtimet estetike

Pas moshës 50-vjeçare, kur shenjat bëhen më të dukshme, mjekësia ofron alternativa për stimulimin e prodhimit të kolagjenit: trajtimet me plazmë të pasuruar me trombocite, acid hialuronik ose biostimulues që rigjallërojnë dermën.

Po ashtu përdoren metoda si lifting me fije, radiofrekuencë ose lazer nënlëkuror që ndihmojnë në shtrëngimin e lëkurës.

Në rastet kur qafa është e relaksuar dhe e varur, zgjidhja e vetme mbetet ndërhyrja kirurgjikale, si liposuksioni për heqjen e yndyrës së tepërt apo lifting-u i plotë që riformëson muskujt dhe përmirëson konturin e qafës. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Prezantohen dy mega jahtet luksoze të projektuara nga Giorgio Armani

Published

on

Për vite me radhë, Giorgio Armani ka shprehur vizionin e tij për të transferuar filozofinë e dizajnit të shtëpisë së modës në sektorin e jahteve luksoze. Ky vizion u realizua përmes krijimit të dy mega jahteve 72 metra, një projekt i ekskluziv i bashkëpunimit të Armani me Italian Sea Group.

Jahtet përfaqësojnë një kombinim unik të dizajnit të jashtëm dhe të brendshëm nga vetë Armani.

Pamjet e jashtme dallohen për linjat e pastra gjeometrike që harmonizohen me sipërfaqet e lakuara, ndërsa interierët, të konceptuar nga Armani Casa, nxjerrin në pah filozofinë estetike të projektuesit.

Rezultati është një sintezë e sofistikimit stilistik, teknologjive të avancuara dhe përsosmërisë detare, duke vendosur standarde të reja për jahte luksoze të nivelit të lartë. Vetë Giorgio Armani e përshkroi projektin si një fushë personale krijimi:

“Deti dhe dizajni janë dy nga pasionet e mia më të mëdha. Me këtë bashkëpunim, e kam zgjeruar idenë e dekorimit dhe mobiljeve në botën detare, ku – ashtu si në modë – estetika dhe funksionaliteti bashkëjetojnë në mënyrë natyrale dhe elegante.”

Një nga pionierët që besoi në vizionin e tij ishte biznesmeni Kostas Cleanthos, i cili bleu dy mega jahtet që do të prezantohen së shpejti në Panairin e Jahteve në Monako. Jahti i parë është në fazën e lundrimit provë, ndërsa i dyti është në fazën përfundimtare të ndërtimit.

Cleanthous është sipërmarrës me një aktivitet të shumanshëm në financë, pasuri të paluajtshme, hotele, media dhe transport detar.

Ai themeloi kompaninë XM në 2009, e cila u zhvillua në një platformë globale tregtare me mbi 10 milionë klientë në 190 vende. I lindur dhe rritur në Qipro, përfundoi studimet në London School of Economics dhe City Business School.

Përveç aktivitetit ndërkombëtar, ka investuar në projekte ikonike në Qipro, duke përfshirë hotele e media, dhe përmes Fondacionit Cleanthous mbështet iniciativa sociale dhe bamirëse, përfshirë ndërtimin e një Klinike të re Onkologjike Pediatrike në Nikozia.

Ai ka zgjeruar aktivitetin në fushën e jahteve luksoze me dy jahte unike që mbajnë firmën e Giorgio Armani dhe prodhimin e The Italian Sea Group, duke respektuar çdo detaj të vizionit të projektuesit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Ja pse shkopinjtë e kanellës lihen jashtë derës në shtator

Published

on

Kanella është përdorur prej mijëra vitesh jo vetëm si erëz në kuzhinë, por edhe si mjet shërues dhe simbolik në rituale shpirtërore.

Përveç vlerave medicinale, lidhet me tërheqjen e energjive pozitive, pasurisë dhe begatisë veçanërisht në shtator, kur praktikohen shumë rite të lidhura me të.

Një trend në TikTok ka bërë bujë, ku të rinj nga e gjithë bota vendosin shkopinj kanelle para derës së shtëpisë ose shpërndajnë pluhur kanelle mbi prag.

Videot e kësaj praktike kanë mbledhur mbi 4.5 milionë shikime. Në traditën ezoterike, dera e përparme shihet si një portal që lidh botën e jashtme me hapësirën e brendshme shpirtërore, ndaj rekomandohet që rituali të zhvillohet pikërisht aty.

Rituali është i thjeshtë, merrni një majë të bollshme kanelle të bluar, vendosni në pëllëmbën e dorës e fryni drejt derës së përparme, praktikohet në ditën e parë të muajit, por mund të bëhet në çdo kohë.

Sipas besimit popullor dhe praktikave të feng shui-t, ky veprim jo vetëm që tërheq pasuri dhe fat të mirë, por edhe ndihmon në pastrimin e energjisë së rënduar në shtëpi, duke sjellë një atmosferë më të lehtë dhe harmonike. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Shkencëtarët zbulojnë akuifer të madh nën Oqeanin Atlantik

Published

on

Një zbulim befasues nën Oqeanin Atlantik pranë SHBA-ve mund të ofrojë shpresë për mungesën globale të ujit të pijshëm.

Gjatë një ekspedite këtë verë, shkencëtarët nga Woods Hole Oceanographic Institution dhe Universiteti i Kolumbias konfirmuan praninë e një rezervuari të madh me ujë të ëmbël nën fundin e detit, nga Massachusetts deri në New Jersey.

Përdorimi i teknologjisë elektromagnetike dhe një shpime deri në 1,300 metra nën dyshemenë e detit tregoi se uji ka përmbajtje kripë të ulët, brenda standardeve për ujin e pijshëm. Mostrat janë duke u analizuar për mikrobet dhe për të vlerësuar sigurinë e përdorimit.

Shkencëtarët ende nuk e dinë moshën e ujit, e cila përcakton nëse rezervuari është i ripërtëritshëm apo i kufizuar. Origjina e ujit lidhet me akullnajat e shkrira ose reshjet mijëra vjet më parë.

Ekspertët thonë se akuiferi mund të përmbajë ujë të mjaftueshëm për të furnizuar një qytet si New York për qindra vjet. Megjithatë, nxjerrja e ujit nga këto thellësi kërkon energji të madhe dhe përballen sfida logjistike dhe mjedisore.

Shkencëtarët besojnë se akuiferët nën det mund të jenë një burim i rëndësishëm për të adresuar krizën globale të ujit, por përdorimi i tyre nuk zëvendëson nevojën për mbrojtjen e burimeve ujore në tokë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara