Lajmet

A duhet të trembemi nga varianti i ri i koronavirusit?

Çfarë dimë për Omicron?

Published

on

Organizata Botërore e Shëndetësisë paralajmëroi se varianti Omicron i koronavirusit ka një rrezik të lartë të infeksionit përreth globit. Varianti mund të çojë në pasoja të rënda në disa rajone, tha OBSH të hënën. Shefi i Organizatës Botërore të Shëndetësisë, Tedros Adhanom Ghebrejesus përsëriti thirrjen për të furnizuar me vaksina vendet më të varfra.

“Covid-19 ende nuk ka mbaruar punë me ne”, paralajmëroi ai. Varianti u zbulua në Afrikën e Jugut herët këtë muaj dhe provat fillestare thanë se rreziku i riinfeksionit është rritur.

Afrika e Jugut është përgëzuar për raportimin e shpejtë të variantit të ri. “Omikroni ka një numër shumë të lartë të mutacioneve, disa prej tyre janë shqetësues për impaktin që mund të kenë në trajektoren e pandemisë” ka thënë OBSH.

Mjekët në Afrikën e Jugut thonë se të infektuarit me variantin e ri të koronavirusit, Omicron po përjetojnë kryesisht simptoma të lehta.

Megjithëse përhapja ka qenë e shpejtë, Dr. Unben Pillay, një mjek i përgjithshëm në provincën Gauteng ku janë raportuar 81% të rasteve të reja, tha se pacientët kanë simptoma të lehta, të ngjashme me gripin, kollë të thatë, ethe, djersitje natën dhe dhimbje trupi. Ai tha se shumica janë trajtuar në shtëpi dhe se të vaksinuarit e kalojnë më lehtë sëmundjen.

Shumica e rasteve të reja në Afrikën e Jugut ka qenë mes personave në të 20-at dhe të 30-at dhe mjekët vënë në dukje se këto grupmosha në përgjithësi kanë simptoma më të lehta të COVID-19.

Ata paralajmërojnë se të moshuarit e infektuar nga varianti i ri mund të kenë simptoma më të rënda.

Rastet e para janë raportuar tashmë në disa vende si Kanada, Britani e Madhe, Portugali, Belgjikë dhe Hollandë.

Varianti i ri ka detyruar Britaninë e Madhe, BE-në dhe SHBA të mbyllin kufijtë me vendet e Afrikës së Jugut. Edhe Japonia ka mbyllur kufijtë për të huajt, ndërsa Australia e ka shtyrë për më vonë planin e shumëpritur të lehtësimit të masave. Hyrja e studentëve dhe punëtorëve të huaj do të shtyhet për në 15 Dhjetor. Edhe Izraeli ka mbyllur kufijtë për të huajt. Në Britaninë e Madhe, doza e tretë iu është ofruar personave mbi 18 vjeç për të parandaluar një valë të re të Omicron.

Presidenti i SHBA, Xho Bajden u ka bërë thirrje amerikanëve “shkoni merrni dozën tuaj të tretë”, ndërsa i nxit të mbajnë maska në ambjente të mbyllura. Por gjithsesi Bajden nuk ka paralajmëruar një mbyllje tjetër këtë radhë.

Që nga nisja e pandemisë ka pasur 261 milion të infektuar dhe 5 milion të vdekur në të gjithë globin.

Çfarë dimë për Omicron

E gjitha është një déjà-vu; shqetësimi dhe frika për një variant të ri të koronavirusit. Ky i fundit shkruan BBC përmban më shumë mutacione se të tjerët, aq sa kur kanë zbuluar listën e gjatë të mutacioneve që përmban varianti i ri, një shkencëtar citohet ta ketë quajtur “të tmerrshme”, ndërsa një tjetër i tha BBC se ky ishte rasti më i rëndë që ai kishte parë ndonjëherë.

Megjithatë, janë vetëm ditët e para dhe shumica e rasteve të konfirmuara janë përqëndruar në një provincë të Afrikës Jugore, megjithëse dita-ditës virusi po shpërndahet në kontinentet e tjera.
Menjeherë janë ngritur pyetjet se me çfarë shpejtësie po përhapet varianti i ri, sa është aftësia e tij për të tejkaluar mbrojtjen që ofron vaksina dhe çfarë duhet bërë për atë.

Ka shumë spekulime dhe shumë pak përgjigje të qarta. Varianti i ri u quajt Omicron nga Organizata Botërore e Shëndetësisë, duke ndjekur radhën e emrave në kod pas varianteve Alfa dhe Delta. Mutacionet që ka pësuar virusi janë të shumta. Profesor Tulio Oliveria drejtor i Qendrës për Epidemitë dhe Inovacionin në Afrikën Jugore e quajti një konstelacion me mutacione dhe se ishte shumë i ndryshëm nga variantet e tjera që qarkullonin.

“Ky variant na surprizoi, ka një kapërcim në evolucion dhe shumë mutacione nga sa ne prisnim” tha ai.

Në një dalje për mediat, profesor Oliviera tha se janë gjithsej 50 mutacione dhe 30 prej tyre janë në xhufkën e proteinës, që është edhe në shënjestër të shumicës së vaksinave dhe që është edhe çelësi që virusi përdor për të hapur dyert e qelizave të trupit tonë.

Një nivel i tillë mutacioni me shumë gjasë ka ardhur nga një pacient i vetëm që nuk ia ka dalë ta mundë virusin. Shumë mutacione nuk do të thotë automatikisht: e keqe. Shumë e rëndësishme është të kuptohet se çfarë bëjnë këto mutacione.

Shqetësimi është që ky virus është rrënjësisht i ndryshëm nga origjinali, ai që doli fillimisht në Vuhan të Kinës. Kjo do të thotë se vaksinat që u prodhuan për t’i ndalur këto, mund të mos jetë aq efektive. Disa mutacione janë hasur edhe më parë, që mund të japë një informacion të këtyre varianteve.

Për shembull, N501Y e bën më të lehtë përhapjen e koronavirusit. Vaksinat e kanë të vështirë ta njohin këtë mutacion. Të tjerë mutacione janë krejtësisht të reja.

Profesor Riçard Lesell nga Universiteti Kuazulu-Natal në Afrikën Jugore tha për BBC: “Jemi të shqetësuar se ky virus e ka shtuar transmetueshmërinë, ka shtuar aftësinë për t’u përhapur nga personi në person dhe për më tepër ka fituar aftësinë ta shmangë sistemin imunitar”.

Më parë ka pasur shembuj të varianteve të koronavirusit që janë dukur të frikshme në letër, por asgjë nuk ka ndodhur.

Në krye të rrezikshmërisë u tha se ishte varianti Beta në fillim të këtij viti, sepse ishte i aftë t’i shpëtonte sistemit imunitar. Por në fund, ishte varianti Delta që e pushtoi botën.

Shkencëtarët nga e gjithë bota thonë se një panoramë më e qartë do të jepet pas studimeve laboratorike të Omicron. Përgjigjet do të jenë më të shpejta pas monitorimit të pandemisë në mbarë botën. Nuk është e qartë ende se si do të përhapet varianti i ri tek vendet me një nivel të lartë vaksinimi të popullsisë se sa Afrika e Jugut që ka 24% të popullsisë së vaksinuar.

Prandaj, deri tani varianti i ri i Covid vetëm sa ka ngritur shqetësime të tjera, ndaj pritet që shkencëtarët ta ndjekin me rigorozitet për të kuptuar kur dhe ku duhet vepruar. Mësimi që na ka mësuar pandemia është se jo gjithmonë duhet pritur derisa t’i kesh të gjitha përgjigjet./Lapsi.al

Continue Reading

Vendi

Dizajneri grafik Berin Hasi ligjëron për studentët e Dizajnit të Integruar në UBT

Published

on

Në kuadër të lëndës Artet dhe Hapësira, pjesë e programit Dizajn i Integruar në UBT, gjatë kësaj jave u organizua një ligjëratë e veçantë me dizajnerin grafik Berin Hasi, i cili u ftua si ligjërues mysafir për të ndarë përvojën dhe njohuritë e tij profesionale me studentët e këtij programi.

Gjatë takimit, Berin Hasi prezantoi rrugëtimin e tij profesional në fushën e dizajnit grafik, duke ndarë me studentët shembuj konkretë nga puna e tij, projekte të realizuara dhe praktikat bashkëkohore që aplikohen sot në industrinë kreative. Ai u ndal në mënyrë të veçantë te procesi kreativ, duke sqaruar fazat kryesore nga ideimi fillestar deri te realizimi final i një koncepti dizajnerik.

Diskutimi u fokusua gjithashtu në trendet më të fundit në dizajnin grafik, ndikimin e teknologjisë dhe mediave digjitale në formësimin e identitetit vizual, si dhe rëndësinë e integrimit të dizajnit me hapësirën, kulturën dhe kontekstin shoqëror. Ligjëruesi theksoi se përshtatja e vazhdueshme me zhvillimet e reja dhe ndërtimi i një mendësie fleksibile janë elemente kyçe për suksesin profesional në këtë fushë dinamike.

Studentët patën mundësinë të angazhohen aktivisht përmes pyetjeve dhe diskutimeve, duke shkëmbyer ide mbi sfidat e profesionit, mundësitë e zhvillimit të karrierës dhe rëndësinë e ndërtimit të një portofoli cilësor që reflekton identitetin personal dhe profesional të dizajnerit.

Continue Reading

Vendi

Elementet konstruktive dhe gjeoteknike të urave, të trajtuara në terren nga studentët e UBT-së

Published

on

Studentët e nivelit Bachelor të programit Inxhinieri e Ndërtimit dhe Infrastrukturës në UBT realizuan një vizitë studimore në terren në kuadër të lëndëve “Urat” dhe “Gjeoteknika Inxhinierike”, me qëllim të ndërlidhjes së njohurive teorike me praktikën inxhinierike reale.

Vizita u zhvillua në intervalin kohor 13:00–14:30, në një urë rrugore funksionale në afërsi të UBT Dukagjini në Prishtinë, nën udhëheqjen e Prof. Arsim Rapuca, bartës i lëndës “Urat”, dhe Prof. Hysen Ahmeti, bartës i lëndës “Gjeoteknika Inxhinierike”.

Qëllimi kryesor i kësaj vizite ishte analizimi praktik i një objekti real inxhinierik, duke u fokusuar në elementet konstruktive dhe gjeoteknike të urave. Studentët patën mundësinë të njihen nga afër me strukturën e urës, mënyrën e projektimit dhe zgjidhjet teknike të aplikuara në ndërtim.

Ura e përzgjedhur u vlerësua si shembull shumë i përshtatshëm studimor, pasi ofron dukshmëri të plotë të elementeve të nënstrukturës dhe mbistrukturës, zgjidhje konstruktive moderne dhe komponentë të qartë gjeoteknikë dhe mbrojtës.

Gjatë vizitës, Prof. Arsim Rapuca realizoi një shpjegim të detajuar praktik për elementet kryesore të lëndës “Urat”, duke përfshirë: nënstrukturën, si: shtyllat bregore, shtyllat e mesit, themelet dhe krahët e urës; mbistrukturën, përfshirë mbajtësin kryesor të tipit tra–pllakë, trarët skajorë, shtresat izoluese dhe shtresat e asfaltit, etj.

Nga ana tjetër, Prof. Hysen Ahmeti trajtoi në mënyrë profesionale aspektet gjeoteknike që ndikojnë drejtpërdrejt në projektimin dhe stabilitetin e urave. Studentët u njohën me: funksionin e mureve mbrojtëse dhe rolin e tyre stabilizues; ndërveprimin strukturë–tokë; arsyetimin teknik të thellësisë së fondimit, etj.

Vizita studimore e realizuar u vlerësua si shumë e suksesshme dhe me vlerë të lartë akademike, duke përmbushur plotësisht objektivat e lëndëve Urat dhe Gjeoteknika Inxhinierike.

Continue Reading

Lajmet

​Gjykata Supreme shfuqizon kufizimin në kohë të së drejtës për kompensim të udhëtimeve zyrtare

Published

on

By

Gjykata Supreme ka aprovuar kërkesëpadinë e Instituti Demokratik i Kosovës (KDI) kundër Qeverisë së Kosovës dhe ka shfuqizuar nenin 6, paragrafi 6, të Rregullores për Kompensimin për Udhëtime Zyrtare dhe Shpenzime të Përfaqësimit.

Paditësi KDI në Gjykatën Supreme ka parashtruar padi kundër të paditurës Qeveria e Kosovës për shfuqizimin e pjesshëm të aktit nënligjor normativ, përkatësisht paragrafit 6 të nenit 6 të Rregullores Për Kompensimin për Udhëtime Zyrtare dhe Shpenzime të Përfaqësimit.

KDI, në korrik 2025, ka pranuar ankesë nga një grup i ushtarëve të Forcës së Sigurisë së Kosovës, të cilët kanë raportuar për shkeljen e Ligjit për Pagat në Sektorin Publik, lidhur me kompensimin e udhëtimeve zyrtare.

Gjykata Supreme, pas shqyrtimit të rastit, ka vlerësuar se kërkesëpadia e paditësit është e bazuar dhe se dispozita e kontestuar bie ndesh me legjislacionin në fuqi.

Neni 6 i kësaj Rregulloreje, vendos kufizimin që shpenzimet e udhëtimit zyrtar nuk mbulohen për periudha më të gjata se një muaj, por, ky kufizim njëmujor për mbulimin e shpenzimeve të udhëtimit zyrtar nuk parashihet në ligj.

Ligji për Pagat në Sektorin Publik garanton qartë të drejtën e zyrtarëve publikë për kompensim të shpenzimeve të udhëtimit zyrtar, pa asnjë kufizim kohor.

Qeveria është e autorizuar vetëm të rregullojë mënyrën, kushtet dhe procedurën e kompensimit, por jo të kufizojë vetë këtë të drejtë, përkujton Gjykata Supreme.

Gjykata Supreme vlerëson se kufizimi njëmujor nuk është thjesht një rregull teknik, por cenon të drejtën e garantuar me ligj dhe tejkalon kompetencat e Qeverisë.

Continue Reading

Lajmet

Komunat në veri votojnë për t’u tërhequr nga Asociacioni i Komunave të Kosovës

Published

on

By

Komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës – Mitrovica e Veriut, Leposaviqi, Zveçani dhe Zubin Potoku – kanë votuar për t’u tërhequr nga Asociacioni i Komunave të Kosovës të enjten, pasi duan të jenë pjesë e një asociacioni të veçuar të komunave me shumicë serbe në vend.

Ky vendim vjen pasi Lista Serbe – partia më e madhe e serbëve të Kosovës që mbështetet nga Serbia – e riktheu pushtetin në këto katër komuna pas zgjedhjeve lokale të tetorit.

Kryetarët e rinj nga kjo parti kishin paralajmëruar në fillim të dhjetorit se do t’i rishikonin vendimet e marra nga kryetarët e deriatëhershëm shqiptarë.

Ata paralajmëruan një “shqyrtim të hollësishëm të gjendjes së trashëguar juridike dhe financiare, në mënyrë që në periudhën e ardhshme të merren vendime në përputhje me ligjin dhe në interesin më të mirë të qytetarëve”.

Në seancën e parë të rregullt më 18 dhjetor, në Mitrovicë të Veriut për kryetar të kuvendit komunal u zgjodh Nemanja Bisevac, në Zveçan Sërxhan Millosavljeviq, në Leposaviq Marko Rakiq, ndërsa në Zubin Potok Nemanja Jakshiq.

Kryetari i Komunës së Mitrovicës së Veriut, Millan Radojeviq, duke arsyetuar kërkesën për t’u tërhequr nga Asociacioni i Komunave të Kosovës, tha se kjo kurrë nuk ka qenë dëshirë e popullsisë serbe në këtë komunë dhe se bëhej fjalë për një “vendim politik”.

Mitrovica e Veriut, Leposaviqi, Zveçani dhe Zubin Potoku u udhëhoqën nga kryetarë shqiptarë nga maji i vitit 2023 deri në zgjedhjet e tetorit 2025, pasi përfaqësuesit e Listës Serbe kishin dhënë dorëheqje në nëntor të vitit 2022, si pjesë e nismës së përbashkët të serbëve për t’i braktisur institucionet e Kosovës në shenjë kundërshtimi ndaj vendimeve të Qeverisë së Kosovës.

Nën udhëheqjen e kryetarëve shqiptarë, këto komuna iu bashkuan Asociacionit të Komunave të Kosovës verën e vitit 2023.

Ky asociacion vepron si organizatë joqeveritare me qëllim të shkëmbimit të përvojave dhe mbrojtjes së interesave të anëtareve të saj.

Lista Serbe e kishte kundërshtuar asokohe anëtarësimin e komunave me shumicë serbe në të, duke vlerësuar se vendimi nuk ishte marrë “në dobi të qytetarëve dhe ishte i paligjshëm”.

Asokohe pati reaguar edhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, duke vlerësuar se komunat me shumicë serbe duhet të ishin pjesë e një asociacioni të komunave me shumicë serbe, për themelimin e të cilit Kosova dhe Serbia u pajtuan disa herë gjatë dialogut të tyre nën ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.

Kosova nuk ka bërë hapa për ta themeluar këtë asociacion, me gjithë trysninë nga bashkësia ndërkombëtare.

Gjatë qeverisjes së tyre në komunat me shumicë serbe, kryetarët shqiptarë gjithashtu morën në administrim objektet në pronësi të tyre ku funksiononin institucionet serbe, ndaluan ndërtimet që i quanin të jashtëligjshme të financuara nga Serbia, si dhe paralajmëruan rrënimin e vendbanimeve të ndërtuara pa leje.

Po ashtu, komuna e Mitrovicës së Veriut, verën e këtij viti, nënshkroi memorandum mirëkuptimi me komunën e Mitrovicës së Jugut, i cili parashikoi ndërtimin e urave mbi lumin Ibër për këmbësorë dhe automjete, gjë që u mbështet nga Qeveria e Kosovës.

Lista Serbe ka paralajmëruar se do të kërkojë rishikimin e të gjitha këtyre vendimeve.

Ligji për vetëqeverisjen lokale parasheh që, për një vendim ose akt tjetër të komunës që nuk është në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet, mund të kërkohet rishqyrtim nga organi mbikëqyrës – në këtë rast Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal ose institucione të tjera përgjegjëse të Qeverisë së Kosovës./REL

Continue Reading

Të kërkuara