Lajmet

A do të rikthehet ekonomia botërore në normalitet në vitin 2022?

Pagat në sektorin e argëtimit dhe të turizmit janë në rritje.

Published

on

Nga Henry Curr

“The Economist”

Edhe sa do të zgjasin forcat stagflacioniste që po veprojnë aktualisht mbi ekonominë botërore? Gjatë gjithë vitit 2021, bankat qendrore dhe shumica e ekonomistëve kanë thënë se faktorët që shkaktojnë rritjen e inflacionit dhe ngadalësimin e rritjes ekonomike, do të jenë të përkohshëm.

Se kriza e zinxhirit të furnizimeve do të zbehej, se çmimi i energjisë do të ulej dhe se punonjësit në vendet e zhvilluara që kanë mbetur jashtë fuqisë punëtore – për arsye që askush nuk i kupton plotësisht – do të riktheheshin në punë.

E megjithatë, ndërsa viti 2021 i afrohet mbylljes, tregjet financiare, publiku, madje edhe vetë bankierët qendrorë kanë filluar që ta humbasin besimin. Dilema me të cilën përballen politikë–bërësit është e fortë. Përgjigja që japin tekstet shkollore ndaj inflacionit të shkaktuar nga ndërprerjet e furnizimeve, është shpërfillja dhe duke e lënë që të largohet vetë.

E pse të dëmtohen ekonomitë me normat më të larta të interesit, të cilat tek e fundit nuk do të zhbllokojnë situatën në porte, nuk do të krijojnë furnizime të reja me gaz natyror, dhe as nuk do t’i japin fund pandemisë së Covid-19?

Në vitin 2011, inflacioni në Britani u rrit në 5.2 për qind si pasojë i rritjes së çmimeve të mallrave, por Banka e Anglisë i mbajti të ulëta normat e interesit. Në eurozonë, Banka Qendrore Evropiane i rriti normat, duke ndihmuar në daljen e ekonomisë së saj nga recesioni, dhe shumë shpejt u përball me një inflacion shumë nën objektivin e saj.

Ashtu si atëherë, inflacioni në vitin 2022, i nxitur nga çmimet e larta të energjisë ka të ngjarë që të bjerë. (Inflacioni është shkalla e ndryshimit të çmimeve, gjë që do të thotë që edhe nëse çmimet nuk kthehen në nivelet e mëparshme, mjafton që të mos rriten aq shpejt).

Por krahasimi me fillimin e viteve 2010 është i pasaktë. Vështirësitë që ka hasur tregtia globale këtë vit, nuk janë shkaktuar vetëm nga ndërprerjet e zinxhirëve të furnizimit, siç janë për shembull vatrat e reja tëCovid-19 që po detyrojnë mbylljen e shumë fabrikave në Vietnam.

Ndëkohë stimulimi masiv fiskal dhe monetar, i kombinuar me distancimin social, i nxiti konsumatorët të konsumonin mallra nga më të ndryshmet, për të cilat as nuk kishin nevojë.

Në verën e këtij viti, shpenzimet e amerikanëve për produkte fizike ishin 7 për qind mbi prirjen mesatare para pandemisë. Edhe në vende të tjera, ka mungesë të mallrave në krahasim me kërkesën jashtëzakonisht të lartë për to.

Që ekonomia botërore të rikthehet në një lloj normaliteti, duhet që konsumatorët të shpenzojnë më shumë nga paratë e tyre të bollshme për shërbime, si ushqimi në restorant dhe udhëtimet. Mjerisht, ekonomitë janë të dëmtuara nga mungesa e punëtorëve të nevojshëm në këto industri, gjë që pengon lulëzimin e tyre.

Pagat në sektorin e argëtimit dhe të turizmit janë në rritje. Shumë ekonomistë shpresonin që punonjësit do të riktheheshin në masë, pasi përfundoi mbështetja emergjente për tregjet e punës, siç ishin skemat e ndihmës sociale për ata që u pushuan nga puna.

Por deri më tani, çuditërisht ka pak shenja që kjo gjë do të ndodhë. Që inflacioni të jetë i përkohshëm, duhet që të ndalet si rritja e pagave po ashtu edhe rritja e çmimeve. Alternativat janë një rritje e pamundur e produktivitetit, ose marzhe më të ulëta të fitimit, të cilat për biznese të tilla si restorantet janë tashmë të ulëta.

Disa ekspertë të politikave monetare, kanë filluar që të kenë frikë se mos ndodh e kundërta:rritja e pagave vazhdon, ndërsa punonjësit presin një inflacion më të lartë. Bota e pasur nuk ka parë një spirale të rritjes së madhe të pagave që prej vitit 1970, dhe ekspertët argumentojnë se në ekonomitë pa një rol të rëndësishëm të sindikatave, punëtorët nuk kanë gjasa që të negociojnë me punëdhënësit për paga më të larta.

Por nëse pritshmëria në rritje mbi inflacionin vërtetohet të jetë një profeci vetëpërmbushëse, atëherë puna e bankave qendrore do të bëhet papritmas shumë më e vështirë. Ata nuk do të ishin më në gjendje që ta mbanin inflacionin sipas objektivave të tyre, pa sakrifikuar vendet e punës.

Tregjet në zhvillim janë mësuar me këtë kalim të dhimbshëm midis rritjes ekonomike dhe inflacionit, por për dekada ajo nuk e ka dëmtuar shumë botën e pasur. Ndër vendet e mëdha të pasura, më pranë politikave monetare shtërnguese është Banka e Anglisë, e cila synon të ruajë besueshmërinë e objektivit të saj mbi inflacionin, në vend që kjo të garantohet nga kushtet ekonomike themelore.

Është e lehtë të imagjinohet që politikë–bërësit të rrisin normat e interesit, dhe më pas të pendohen për këtë veprim. Ndonëse inflacioni do të mbetet i lartë në muajt e parë të vitit 2022, bankierët qendrorë zakonisht mendojnë se duhet të paktën një vit e gjysmë që normat më të larta të interesit të japin efektin e tyre të plotë në ekonomi.

Forcat që më parë mbanin në nivele të ulëta normat globale dhe inflacionin – ndryshimi demografik, pabarazia dhe kërkesa e shfrenuar globale për asete të sigurta – mund të kenë rifituar fuqinë e tyre deri atëherë.

Forcimi i menjëhershëm i politikave fiskale në shumë vende, do të ndihmojë në qetësimin e ekonomive:Britania ka njoftuar rritje të mëdha të taksave, ndërsa presidenti amerikan Joe Biden po përpiqet të miratojë në Kongres disa programe të mëdha shpenzimesh.

Dhe rritja më e ngadaltë ekonomike në Kinë, vend që po përballet me një krizë në tregun e pasurive të paluajtshme, mund të përhapet globalisht. Mbi të gjitha, pandemia nuk ka mbaruar ende. Përhapja e mëtejshme e virusit mund t’i dëmtojë sërish ekonomitë nëse zbehet imuniteti, dhe nëse vaksinat nuk do të jenë efektive për variantet e reja të virusit që mund të shpërfaqen.

Por me zinxhirët e furnizimit në limitet e tyre, bota nuk mund të përsërisë iluzionin e ruajtjes së rritjes ekonomike në nivelet e dëshiruara, përmes përdorimit të stimujve fiskalë, që i zhvendos shpenzimet e konsumatorit drejt mallrave fizikë.

Përkundrazi, bankat qendrore do të duhet të frenojnë rritjen e shpenzimeve përmes miratimit të normave më të larta të interesit,për të shmangur inflacionin e tepruar, për aq kohë sa oferta të përshtatet me modelet e shpenzimeve dhe tregun e punës, të cilat aktualisht janë shumë të ndryshme nga situata që mbizotëronte në vitet 2010. Nëse normaliteti nuk kthehet në vitin 2022, alternativa është një rregullim i dhimbshëm ekonomik.Bota.al

Lajmet

​Kosova ndalon importin e shpezëve dhe produkteve të tyre nga Gjermania

Published

on

By

Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë së Republikës së Kosovës (AUV), ka ndaluar importin e shpezëve të gjalla dhe produkteve të tyre si, mish, vezë dhe nënproduktet e tjera me origjinë nga Gjermania, pas përhapjes së gripit të shpezëve të në këtë vend.

Ndalesa hyn në fuqi menjëherë dhe do të mbetet në zbatim deri në vlerësimin e mëtejshëm të situatës nga autoritetet përkatëse ndërkombëtare dhe nga AUV.

Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë thotë se do të vazhdojë të monitorojë me kujdes situatën epidemiologjike dhe operatorët ekonomikë do të informohen me kohë për çdo ndryshim eventual.

Gjermania ka therur më shumë se 400 mijë shpezë ndërsa rastet e gripit të shpendëve vazhdojnë të rriten në të gjithë vendin.

Instituti Friedrich Loeffler (FLI) tha se shpërthimet aktuale i ngjajnë valës së rëndë të regjistruar në vitin 2021, një nga vitet më të këqija për gripin e shpendëve në Gjermani.

Sipas institutit, gripi i shpezëve është zbuluar në 30 ferma deri më tani, duke çuar në therjen dhe shkatërrimin e pulave, rosave, patave dhe gjelave të detit për të përmbajtur përhapjen.

Është e pamundur të parashikohet se si do të zhvillohet situata,” paralajmëroi instituti.

Humbjet më të rënda janë raportuar në shtetet verilindore të Mecklenburg-Pomerania Perëndimore dhe Brandenburg.

Autoritetet në distriktin Markisch-Oderland të Brandenburgut njoftuan plane për të therur 130 mijë shpezë të tjera, pasi kishin shkatërruar rreth 150 mijë shpezë në fillim të këtij viti.

Gjatë sezonit të dimrit 2020-2021, Gjermania u detyrua të therte më shumë se dy milionë shpezë për shkak të shpërthimeve të gripit të shpezëve./KP

Continue Reading

Lajmet

​Rikthehet në punë njësia B2

Published

on

By

Njësia B2 e Termocentralit “Kosova B”, e cila është ndalur më 26 tetor për shkak të rrjedhjeve në kaldajë, është rikthyer në operim më 29 tetor.

Në njoftim KEK-ut ka bërët të ditur se ekipet teknike të mirëmbajtjes dhe operimit kanë punuar pa ndërprerje për sanimin e defekteve të paraqitura, me qëllim të rikthimit sa më të shpejtë të njësisë në funksionim normal.

Njësia B2 është rikthyer në operim dje, rreth orës 12:00 dhe aktualisht njësia është duke operuar me një kapacitet prej rreth 290 MWh, thuhet në njoftim.

KEK sqaron se ndaljet e njësive gjeneruese në termocentrale të këtij tipi janë procese të zakonshme teknike që ndodhin si pasojë e rrjedhjeve të ujit në kaldaja.

“Dëshirojmë të theksojmë se ndaljet e zakonshme teknike nuk kanë asnjë lidhje me projektin madhor të modernizimit të turbinave në Termocentralin “Kosova B”, një projekt që përfaqëson një nga investimet më të mëdha dhe më të suksesshme të dekadave të fundit në KEK.”/KP

Continue Reading

Lajmet

​Gjykata Supreme refuzon ankesën e Arbër Eminit, kandidat i pavarur për kryetar të Kllokotit

Published

on

By

Gjykata Supreme e ka refuzuar si pabazuar ankesën e kandidatit të pavarur për kryetar të Komunës së Kllokotit, Arbër Emini, e paraqitur kundër vendimit të Panelit Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa.

Pasi PZAP ka refuzuar si të pabazuar ankesën e Arbër Eminit, ky i fundit ka paraqitur ankesë në Supreme, duke propozuar që “të urdhërohet rivotim për Kllokot, për shkak të shkeljeve të shumta ligjore dhe procedurale gjatë ditës së votimit, moszbatim të vendimit të Gjykatës Supreme Nr.A.A.nr.93/2025 dhe ndërhyrjes së strukturave ilegale serbe në procesin zgjedhor në Kosovë”.

Gjykata Supreme vlerësoi ligjshmërinë e vendimit të kontestuar dhe gjeti se konstatimi i PZAP-së është i drejtë dhe i ligjshëm.

Në anën tjetër, kolegji i Gjykatës Supreme, ka vlerësuar edhe pretendimet ankimore të ankuesit që kanë të bëjnë me elemente të kryerjes se veprave penale që janë kryer ditën e zgjedhjeve në Komunën e Kllokotit, të përshkruara në ankesën e ankuesit dhe që sipas tij cenojnë procesin zgjedhor në Kosovë.

Si rrjedhojë, sipas vlerësimit të kolegjit të kësaj gjykate, pretendimet ankimore të ankuesit nuk kanë pasur bazë të mjaftueshme dhe me peshë në rezultat për të urdhëruar eventualisht përsëritjen e votimit në vendvotimin e pretenduar./KP

Continue Reading

Lajmet

​Murati pas takimit për pagën minimale: Rritja duhet të marrë parasysh kushtet e tregut

Published

on

By

Ministri në detyrë i Financave, Punës dhe Transfereve, Hekuran Murati, ka zhvilluar sot një takim konsultues me dhomat ekonomike, me përfaqësues të sindikatave të punëtorëve të sektorit privat në kuadër të dialogut social për çështjen e rritjes së pagës minimale.

Murati ka shkruar në Facebook tha se nga ky takim ka dëgjuar propozimet dhe sugjerimet e përfaqësuesve të sindikatave të cilët e mbështetën rritjen e pagës minimale, e po ashtu edhe rekomandimet që erdhën nga përfaqësuesit e bizneseve që kishin të bëjnë me nevojën për më shumë konsultime dhe pagë minimale të përshkallëzuar.

Paga minimale është instrument i rëndësishëm që synon të mbrojë punëtorët nga praktikat jo të mira, por njëkohësisht rritja e saj duhet të marrë parasysh kushtet e tregut dhe kapacitetin absorbues të ndërmarrjeve,” ka theksuar Murati.

Ai rikujtoi se Qeveria aktuale e ka rritur pagën minimale për herë të parë pas më shumë se një dekade stagnimi dhe se rishikimi i saj do të bëhet çdo vit, sipas zotimeve të dhëna më herët.

Nga takimi dola më i informuar dhe do t’i kem parasysh të gjitha sugjerimet dhe rekomandimet kur të bëj propozimin e pagës minimale të re për miratim në Qeveri,” tha Murati, duke falënderuar pjesëmarrësit për kontributin e tyre në proces.

Aktualisht paga minimale në vendin tonë është 350 euro bruto. Kjo rritje u bë në gusht të vitit të kaluar, disa ditë pasi hyri në fuqi Ligji për pagën minimale, i cili parashihte një rritje të pagës minimale në 264 euro bruto. Deri në fuqizimin e Ligjit të ri, paga minimale në Kosovë ishte 130 euro për punëtorët nën 35 vjeç dhe 170 euro për punëtorët deri në 65 vjeç.

Ndërsa, më 26 tetor kryeministri në detyrë Albin Kurti në seancën e jashtëzakonshme ku dështoi formimi i qeverisë së re, përmendi edhe rritjen e pagës minimale në 500 euro./KP

Continue Reading

Të kërkuara