Kulturë

A do të jenë ndonjëherë njerëzit të pavdekshëm?

Njeriu që ka jetuar më shumë deri tani është Zhan Kalment nga Franca.

Published

on

Nga Patrick Pester

Nëse je njeri, do të vdesësh! Ky nuk është mendimi më ngushëllues i mundshëm. Por vdekja është çmimi i pashmangshëm që duhet të paguajmë të gjithë, për shkakun e të qenit gjallë. Megjithatë njerëzit, po bëhen gjithnjë e më të aftë në shtyrjen e datës së vdekjes, pasi ilaçet dhe teknologjitë tona po përparojnë vazhdimisht.

Nëse jetëgjatësia e njeriut do të vazhdon të rritet, a mund të bëhemi ne një ditë të pavdekshëm? Përgjigja varet nga ajo që mendoni se do të thotë të jesh një njeri i tillë.

“Unë nuk mendoj se kur njerëzit pyesin mbi pavdekësinë, ata nënkuptojnë në fakt pavdekësinë e vërtetë”-thotë Suzan Shnajder, filozofe dhe drejtoreshë themeluese e Qendrës për Mendjen e së Ardhmes në Universitetin Atlantik të Floridas. “Nëse dikush, do tapërmirësonte trurin dhe trupin e tij për të jetuar një kohë vërtet të gjatë, ai sërish nuk do të ishte në gjendje të jetonte përtej fundit të Universit”- thekson ajo.

Shkencëtarët presin që një ditë Universi të shkatërrohet. Por disa shkencëtarë kanë spekuluar për mbijetesën edhe pas kësaj ngjarjeje, siç mendon eksperti Xhon Horgan. Gjithsesi nuk ka gjasa që ndonjë nga njerëzit e gjallë të përjetojë zhdukjen e Universit.

Shumë njerëz plaken dhe vdesin. Për të jetuar pafundësisht, ne duhet që të ndalim plakjen e trupit. Një grup kafshësh mund ta kenë zgjidhur tashmë këtë problem, prandaj kjo ide nuk është dhe aq e çuditshme sa na duket.

Hidra janë jo–vertebrorë të vegjël, të ngjashëm me kandilët detit. Ato kanë një qasje të jashtëzakonshme ndaj plakjes. Hidrat përbëhen kryesisht nga qeliza burimore që ndahen vazhdimisht për të krijuar qeliza të reja, kur vdesin qelizat e tyre të vjetra.

Fluksi i vazhdueshëm i qelizave të reja, i jep mundësi hidrës të përtërijë veten dhe të qëndrojë përgjithmonë e re. “Këto specie duket se nuk plaken ndonjëherë, kështu që ato janëpotencialisht të pavdekshme”- thotë Daniel Martinez, profesor i biologjisë në Kolegjin Pomona në Klermont, Kalifornia.

Rastri i hidrës tregon se kafshët nuk mund të plaken. Por kjo nuk do të thotë se njerëzit mund të përsërisin zakonet e tyre rigjeneruese. Me një gjatësi prej vetëm 10 milimetrash, hidrat janë të vogla dhe nuk kanë organe. “Ne nuk mund të kopjojmë proceset e tyre, pasi trupat tanë janë super kompleksë”-thekson Martínez.

Njerëzit kanë qeliza burimore që mund të riparohen dhe madje të rigjenerojnë pjesë të trupit, si për shembull mëlçia. Por trupi i njeriut nuk është i përbërë tërësisht nga këto qeliza, siç ndodh janë hidrat. Kjo gjë ndodh sepse njerëzit kanë nevojë për qeliza për të kryer funksione të tjera, përveç ndarjes dhe krijimit të qelizave të reja.

Për shembull, qelizat tona të kuqe të gjakut e transportojnë oksigjenin nëpër trup. “Ne i nxisim qelizat të angazhohen për një funksion, dhe duke e bërë këtë, ato e humbasin aftësinë për t’u ndarë. Pra ndërsa qelizat plaken, po kështu ndodh edhe me ne”- shton eksperti.

Ne nuk mund t’i flakim tej qelizat tona të vjetra siç bëjnë hidrat, pasi kemi nevojë për to. Për shembull, neuronet në tru transmetojnë informacionet. “Ne nuk duam që ato të zëvendësohen. Pasi përndryshe, ne nuk do të kujtojmë dot asgjë”-deklaron Martinez.

“Hidra mund të frymëzojë kërkime, që t’i lejojnë njerëzit të kenë një jetë më të shëndetshme. Për shembull, duke gjetur mënyra sesi qelizat tona të funksionojnë më mirë me kalimin e moshës”- thekson më tej ai. Gjithsesi Martinez, beson se njerëzit nuk do të arrijnë asnjëherënjë pavdekësi të tillë biologjike.

Gjithsesi ai mendon se njerëzit tashmë janë të aftë të arrijnë një formë të pavdekësisë. “Unë gjithmonë them se ne njerëzit jemi të pavdekshëm. Shkrimtarët janë për mua të pavdekshëm, pasi ata ndikojnë ende tek ne pas kaq shumë vitesh. Pra unë mendoj se njerëzit do tëmbijetojnë përmes trashëgimisë së tyre”- thotë ai.

Njeriu që ka jetuar më shumë deri tani është Zhan Kalment nga Franca, që vdiq në moshën 122 vjeçare në vitin 1997. Në një studim të këtij viti, të botuar në revistën “Nature Communications“, studiuesit raportuan se njerëzit mund të jenë në gjendje të jetojnë deri në maksimumi 120–150 vjet, pas së cilës, studiuesit parashikojnë një humbje të plotë të aftësisë së trupit për t’u rikuperuar nga gjëra si sëmundja apo dëmtimet.

Për të jetuar përtej këtij kufiri, njerëzit do të duhet të ndalojnë plakjen e qelizave dhe të parandalojnë sëmundjet. Ata mund të jenë në gjendje të jetojnë përtej kufijve të tyre biologjikë falë përparimeve të ardhshme teknologjike që përfshijnë nanoteknologjinë.

Konkretisht përmes prodhimit të materialeve në një shkallë nano, më pak se 100 nanometra (1 miliardi i metrit). Pajisje kaq të vogla mund të udhëtojnë në gjak, dhe ndoshta të parandalojnë plakjen, duke e riparuar dëmtimin e qelizave me kalimin e kohës.

Po ashtu e ashtuquajtura Nanotech, mund të shërojë sëmundje të caktuara, përfshirë disa lloje kanceri, duke zhdukur qelizat kanceroze nga trupi. Ndërsa teknologjia po përparon, futuristët parashikojnë dy arritje përcaktuese. E para është veçantia, në të cilën ne do të dizajnojmë inteligjencën artificiale (AI) mjaftueshëm të zgjuar për të ridizajnuar vetveten, e cila do të bëhet progresivisht më e zgjuar, derisa të jetë shumë më superiore krahasuar me inteligjencënsonë.

Hapi i dytë është pavdekësia virtuale, ku ne do të jemi në gjendje të skanojmë trurin tonë, dhe të transferohemi në një mjedis jo-biologjik, si një kompjuter. Studiuesit tashmë kanë hartëzuar lidhjet nervore të një krimbi të rrumbullakët (Caenorhabditis elegans ).

Si pjesë e projektit “OpenWorm”, ata simuluan trurin e krimbit në një softuer që përsëriste lidhjet nervore dhe e programuan atë softuer për të drejtuar një robot Lego. Më pas vetëroboti nisi të sillej si një krimb i rrumbullakët.

Shkencëtarët nuk janë ende afër krijimit të një harte me lidhjet midis 86 miliardë neuroneve të trurit të njeriut (krimbat e rrumbullakët kanë vetëm 302 neurone), por përparimet në inteligjencën artificiale mund të na ndihmojnë të arrijmë në atë pikë.

Marrë me shkurtime “Live Science” / Bota.al

Kulturë

​Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë: Qeveria ta shtyjë procesin e liberalizimit të tregut energjetik

Published

on

Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë Kosovë dorëzon në Qeverinë e Kosovës kërkesën që të shtyhet procesi i liberalizimit të tregut energjetik.

Në konferencë të jashtëzakonshme për media, para objektit të Qeverisë, drejtori ekzekutiv i Dhomës së Tregtisë dhe Industrisë, Kushtrim Ahmeti tha se ky proces po vazhdon të përcillet me shkelje.

“Kemi edhe paralajmërime por edhe vet kërcënimet nga KEK-u sa i përket furnizimit me energji elektrike, e cila tashmë po u dërgon të gjitha bizneseve njoftimet kërcënuese e do tua ndërpres energjinë elektrike me 30 të këtij muaji. Asnjë biznes deri më sot nuk e ka marrë asnjë faturë sa u përket shpenzimeve që i ka bërë në periudhën qershor edhe korrik. Ky është një fakt i radhës qe dëshmon se i gjithë procesi i liberalizimit të energjisë elektrike në Kosovë është përcjell dhe vazhdon të përcjellët me një numër të madh të shkeljeve”, tha ai.

ZRRE dje ka njoftuar bizneset lidhur me përfundimin e periudhës së furnizimit të garantuar nga Furnizuesi i Mundësisë së Fundit.

Sipas ZRRE-së të gjithë konsumatorët që aktualisht furnizohen me energji elektrike nga (KEK) si Furnizues i Mundësisë së Fundit (FMF), se periudha maksimale e këtij furnizimi të garantuar përfundon më 30.07.2025, për konsumatorët që kanë shfrytëzuar këtë shërbim nga data 1 qershor 2025.

Gjithashtu edhe KEK ditë më parë ka njofuar se 30 korriku është data e fundit që do të furnizojë me energji elektrike të gjithë konsumatorët që nuk kanë gjetur furnizues në treg të hapur.

Në anën tjetër, më 12 qershor 2025 Bordi i Zyrës së Rregullatorit për Energji në mbledhjen e saj ka caktuar subjektin juridik KEK si Furnizues të Mundësisë së Fundit për periudhë gjashtë  mujore.

Continue Reading

Kulturë

​Vdes mundësi legjendar Hulk Hogan

Published

on

Legjendari amerikan dhe ikona e kulturës pop Hulk Hogan ka vdekur në moshën 71- vjeçare. Vdekja e tij erdhi vetëm disa javë pasi gruaja e tij Sky mohoi thashethemet për gjendjen e tij të rëndë shëndetësore.

Lajmi u konfirmua nga TMZ Sports, duke deklaruar se shërbimet e emergjencës u thirrën në shtëpinë e tij në Clearwater, Florida, herët në mëngjes të enjten për shkak të arrestit kardiak, raporton KosovaPress.

Hulk Hogan, emri i vërtetë Terry Bollea, e transformoi mundjen profesionale nga një sport i veçantë në një spektakël global argëtues familjar.

Karizma dhe teatraliteti i tij në ring tërhoqën miliona shikues, veçanërisht fëmijë dhe prindërit e tyre, dhe e ndryshuan përgjithmonë industrinë.

Në vitin 1996, ai bëri një kthesë në karrierën e tij, duke kaluar nga hero në horr duke themeluar fraksionin NWO (Rendi i Ri Botëror), dhe Hogan i “Hollywood-it”, ai arriti një nivel të ri fame.

Hogan ka pasur edhe një karrierë të shquar filmike, duke filluar me rolin ikonik të Thunderlips në filmin “Rocky III”.

Reality show “Hogan Knows Best” gjithashtu i solli atij popullaritet të madh. Karriera e tij është shënuar gjithashtu nga polemika. Ai u fut në Sallën e Famës së WWE në vitin 2005, por u përjashtua më 2015 për shkak të një skandali me komente raciste. Ai u rikthye në vitin 2020 si anëtar i NWO.

Continue Reading

Magazinë

Jimmy Kimmel sfidon Donald Trumpin

Published

on

Jimmy Kimmel, prezantuesi i emisionit “Who Wants To Be A Millionaire?”, ka shprehur dëshirën që presidenti amerikan Donald Trump të jetë pjesëmarrës në emisionin e tij, jo për ta nderuar, por për ta testuar publikisht.

I pyetur se cilin personazh të famshëm do të donte më së shumti ta kishte në karrigen e nxehtë, Kimmel u përgjigj me ironi për presidentin e SHBA-së.

“A nuk do të ishte argëtuese ta vendosnim Donald Trumpin në atë karrige, ta shihnim sa shumë di ai ‘gjeniu’? Do t’i thosha: ‘Të lutem, ulu. Çdo orë që kalon në një emision loje është një orë më pak që je president, kështu që unë e mbështes këtë!’”, ka thënë Kimmel për Extra, ka raportuar FemaleFirst.

Kimmel, 57 vjeç, ka theksuar se e vlerëson çdo të ftuar që merr pjesë në emision, pavarësisht rrezikut për reputacionin e tyre.

“E admiroj cilindo që vjen në këtë emision, sepse po rrezikon shumë nga reputacioni i vet”, ka thënë tutje ai.

Komentet e tij vijnë pasi presidenti Trump ka sulmuar disa nga figurat më të njohura të “late night shows” të televizioneve amerikane, përfshirë Kimmelin.

“Fjala është, dhe është një fjalë e fuqishme, që Jimmy Kimmel është tjetri që do të largohet nga loja e ‘talentëve të munguar’ në emisionet e natës, dhe menjëherë pas tij vjen Fallon. Këta janë njerëz pa asnjë talent, të paguar me miliona dollarë për të shkatërruar atë që dikur ishte televizion i shkëlqyer.  Është mirë t’i shohim duke ikur, dhe shpresoj që kam luajtur një rol të madh në këtë!”, ka shkruar Trump në platformën e tij Truth Social.

Kimmel iu përgjigj me ironi përmes Instagramit.

“Po dëgjoj që ti je tjetri. Apo ndoshta është thjesht një tjetër sekret i mrekullueshëm”, ka shkruar komediani.

Kontrata e Kimmel për emisionin “Jimmy Kimmel Live!”, që transmetohet në televizionin ABC, përfundon në vitin 2026.

Komediani Stephan Colbert ka hedhur dyshime mbi deklaratën e CBS, që e quajti vendimin për mbylljen e emisionit të tij një “vendim thjesht financiar”.

“Si mund të jetë thjesht një vendim financiar kur ‘The Late Show’ është numer 1 në shikueshmëri?”, pyeti Colbert.

Ky zhvillim erdhi pasi “Paramount Global”, kompania CBS, pranoi të paguante një dëm prej 16 milionë dollarësh ndaj Trump, pas një padie që ngriti lidhur me një intervistë të Kamala Harris në “60 Minutes”, që sipas tij ishte redaktuar në mënyrë mashtruese.

Në reagimin e tij, Colbert e quajti marrëveshjen “një ryshfet të madh dhe të trashë”, duke nënkuptuar lidhjen me pritjen që “Paramount” ka për miratimin e bashkimit të saj me kompaninë Skydance nga rregullatorët federalë.

Continue Reading

Magazinë

Probleme ligjore për Cardi B, paditet për hedhjen e mikrofonit

Published

on

Një grua nga Ohio po padit Cardi B, duke pretenduar se është goditur “me forcë” nga një mikrofon i hedhur nga reperja gjatë një performance në Drai’s Beachclub në Las Vegas në vitin 2023.

Sipas një padie të paraqitur në Gjykatën e Tetë Gjyqësore në Qarkun Clark, Nevada, gruaja, e identifikuar si Jane Doe, ishte në udhëtimin e saj të parë solo në Las Vegas dhe mori pjesë në performancën kryesore të Cardi-t në Drai’s Beachclub më 29 korrik 2023.

Padia pretendon se gjatë performancës së saj, Cardi, 32 vjeç, “u shfaq në skenë në kushte të temperaturës dukshëm të lartë dhe, ndërsa mbante një mikrofon, kërkoi verbalisht që publiku të spërkatte ujë mbi të”.

Në atë kohë, një klip nga koncerti u bë viral ku shfaqej krijuesja e “Bodak Yellow” duke i kërkuar turmës ta “spërkatnin me ujë” me një kusht .

Padia pretendon se Cardi “bëri gjeste dhe deklarata të përsëritura duke i inkurajuar pjesëmarrësit në koncert të hidhnin ujë, duke autorizuar dhe ftuar në mënyrë implicite spërkatjen e lehtë nga pijet”.

Doe pretendon se Cardi “e demonstroi më tej pëlqimin dhe pjesëmarrjen e saj duke derdhur ujë nga një shishe mbi trupin e saj ndërsa ishte në skenë” dhe se ajo “reagoi fizikisht ndaj spërkatjeve duke e goditur të pasmet ndërsa lëngjet e hedhura nga publiku binin në kontakt me të”.

Sipas padisë, Doe, në një përpjekje për të vepruar “në përputhje me mjedisin” dhe “në një mënyrë të pajtueshme me të pranishmit e tjerë, spërkati një pjesë të vogël të pijes së saj në drejtim të Cardi B”. Mirëpo më pas Cardi B hodhi mikrofonin në drejtim të saj.

Continue Reading

Të kërkuara