Lajmet

Evropa ndihmon Malin e Zi për borxhin masiv ndaj Kinës

Këtë borxh, Mali i Zi e kishte marrë për një projekt të diskutueshëm të autostradës.

Published

on

Një institucion financiar evropian është gati për ta ndihmuar Malin e Zi që t’i shlyejë një borxh Kinës, në vlerë prej një miliard dollarësh.

Këtë borxh, Mali i Zi e kishte marrë për një projekt të diskutueshëm të autostradës.

Ministri malazez i Financave, Millojko Spajiq, tha se kredia me interes të ulët nga institucioni financiar do t’i mundësojë Qeverisë malazeze të bëjë kursime dhe të ulë normat e interesit.

Spajiq tha se nuk mund ta zbulojë huadhënësin, por shtoi se bisedimet janë “në fazën e fundit”.

Ai i bëri këto komente më 17 qershor, para Komisionit parlamentar për Financa dhe Buxhet.

Një burim i Bashkimit Evropian konfirmoi për Radion Evropa e Lirë se marrëveshja për sigurimin e kredisë është në proces të përfundimit dhe se ajo do të nënshkruhet nga presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen.

Marrëveshja mund t’u japë fund pasigurive të vazhdueshme rreth borxhit në Mal të Zi dhe marrëdhënieve të këtij vendi me BE-në.

Autostrada, e cila nuk ka përfunduar ende, dhe borxhi për të cilën Mali i Zi ka marrë kredi nga Banka Export-Import e Kinës, janë në qendër të një debati të nxehtë për ndikimin e Kinës në Evropë.

Prania e Kinës në Ballkan duket e madhe dhe është rritur viteve të fundit.

Kina ka investuar miliarda në rajon dhe ka rritur shqetësimet për varësi financiare nga Pekini – gjë që mund të komplikojë zgjerimin e BE-së drejt lindjes dhe shpresat e Malit të Zi për t’u anëtarësuar në BE.

Stefan Vlladisavlev, analist në Fondin për Përsosmëri Politike në Beograd, thotë për Radion Evropa e Lirë se rifinancimi i borxhit të Malit të Zi do ta ndihmojë luftën kundër ndikimit në rritje të Kinës në Ballkan.

“Mali i Zi është më i rëndësishëm për BE-në sesa është për Pekinin. Kjo [kredi] është një hap i arsyeshëm për Brukselin”, thotë Vlladisavlev.

Por, sipas tij, BE-ja po ndërhyn për të ndihmuar Podgoricën që t’i stabilizojë financat, vetëm pasi zyrtarët malazezë i kanë kërkuar në mënyrë të vazhdueshme ndihmë.

“Përgjigjja duhet të jetë më vendimtare”, thotë Vlladisavlev.

“Megjithatë, është gjë e mirë që BE-ja po kërkon një mekanizëm të mundshëm për ta ndihmuar Malin e Zi dhe kjo duhet të ndihmojë në përmirësimin e imazhit të bllokut [në Ballkan]”, shton ai.

Borxhi i autostradës

Mali i Zi ka huazuar një miliard dollarë nga Kina në vitin 2014, për të financuar pjesën e parë të autostradës prej 163 kilometrash, për në Serbinë fqinje.

Vetë projekti është i ndarë në tre seksione, ndërsa huaja kineze mbulon vetëm 41 kilometrat e parë.

Seksioni i parë i autostradës fillimisht është dashur të përfundojë në vitin 2019, por vonesat në ndërtim dhe pandemia COVID-19 e kanë shtyrë afatin deri më 30 nëntor.

Pavarësisht dështimit të disa studimeve të fizibilitetit, projekti e ka marrë dritën jeshile nga qeveria e kryeministrit të atëhershëm malazez, Millo Gjukanoviq, e cila ka marrë huanë masive kineze për të financuar autostradën.

Gjukanoviq është tani president i Malit të Zi, ndërsa qeveria aktuale – e cila është votuar në muajin dhjetor – përbëhet nga partitë e opozitës, që kryesisht e kanë kundërshtuar projektin e autostradës dhe tani kërkojnë zgjidhje financiare për borxhin në rritje.

Zëvendëskryeministri Dritan Abazoviq i ka shprehur publikisht shqetësimet për borxhin ndaj Kinës në muajin mars. Atëbotë, ai u ka thënë ligjvënësve malazezë se BE-ja duhet të ndihmojë në shlyerjen e huasë, për ta mbrojtur Malin e Zi prej varësisë nga Kina.

BE-ja, megjithatë, nuk ka pranuar të ndihmojë drejtpërdrejt me huanë, por agjencia e lajmeve Reuters ka njoftuar më 11 qershor se Brukseli po përpiqet të mbështetet në një kombinim midis Bankës gjermane të Kredive të Rindërtimit, Agjencisë franceze të Zhvillimit dhe bankës CDP në Itali, për të ndihmuar Malin e Zi.

Qeveria e Malit të Zi – një koalicion me një diferencë të vogël në parlament – aktualisht po lufton me një mori çështjesh politike dhe ekonomike, derisa përpiqet të stabilizojë edhe financat e saj.

Sipas Fondit Monetar Ndërkombëtar, ekonomia e këtij vendi, e cila varet nga turizmi, është tkurrur për 15.2 për qind në vitin 2020, për shkak të kufizimeve në udhëtime të shkaktuara nga pandemia e koronavirusit.

Por, parashikimet aktuale tregojnë se ekonomia e Malit të Zi mund të rritet për 9 për qind në vitin 2021.

Kina mban afërsisht një të katërtën e borxhit të përgjithshëm të Malit të Zi, i cili ka arritur në 103 për qind të Bruto Prodhimit të Brendshëm, vitin e kaluar.

Pekini është pajtuar që të shtyjë pagesën e këstit të parë të huasë nga Mali i Zi. Kjo pagesë fillimisht është dashur të bëhet në korrik, por është shtyrë për në fund të vitit 2022.

Kina dhe Bashkimi Evropian

Gjetja e një zgjidhjeje për problemet ekonomike të Malit të Zi është një test për qëndrimin e Brukselit në Ballkan dhe për gatishmërinë e BE-së për t’iu kundërvënë gjurmëve të Kinës në këtë rajon, thonë analistët.

“Nuk ka dyshim se Kina është faktori kryesor që udhëheq vendimmarrjen e BE-së”, thotë për Radion Evropa e Lirë, Vuk Vuksanoviq, studiues në Qendrën e Beogradit për Politika të Sigurisë.

“Mali i Zi mund të jetë një [fitore] gjeopolitike e lehtë, por shumë e madhe për Kinën në rajon. Dëmtimi i interesave të BE-së në rajon do të jetë i pariparueshëm nëse ajo nuk ndërhyn”, thotë ai.

Mali i Zi, i cili është bërë shtet i pavarur kur është shkëputur nga Serbia në vitin 2006, është anëtarësuar në NATO në vitin 2017 dhe po punon për të marrë dritën jeshile për anëtarësim në BE.

Si shumë vende në rajon, Mali i Zi gjithashtu ka lidhje të forta me Rusinë dhe i është drejtuar Kinës gjithnjë e më shumë, për investime dhe ndërtim të infrastrukturës.

Vuksanoviq thotë se kredibiliteti i BE-së në rajon do të varet nga mënyra se si Brukseli vazhdon ta ndihmojë fqinjin e tij të vogël në Ballkan.

“Kjo i jep Qeverisë malazeze më shumë hapësirë për të marrë frymë dhe një manovrim më të mirë në trajtimin e borxheve ndaj Kinës”.

“Megjithatë, Kina nuk është tërësisht humbëse këtu. Le të mos harrojmë se ajo do të paguhet në fund”, thotë Vuksanoviq.

Lajmet

Ndarja e shtesave prej 100 eurove – Kurti: Çdo herë para vitit të ri ne i gëzojmë të moshuarit dhe fëmijët

Published

on

By

Kryeministri në detyrë, Albin Kurti thotë se vendimi për ndarjen e shtesave të fundvitit prej 100 euro për fëmijët dhe pensionistët nuk është asgje e re, por e re është se qeverisja e tij do të vazhdojë edhe për një mandat.

Dje qeveria në detyrë e Kosovës ka ndarë nga 100 euro mbështetje për fëmijët dhe pensionistët.

Kurti këtë vendim e komentoi pas përurimit të investimeve dhe punimeve të bëra në stadiumin e komunës se Shtimes. Ai tha se shtesat në kohë festash si qeveri i ka ndarë edhe dy vitet paraprake.

A kanë qenë ato shtesa edhe vitin e kaluar, a kanë qenë edhe para vitit të kaluar çdo herë para vitit të ri kur kemi dimër dhe kemi festa ne i gëzojmë të moshuarit dhe fëmijët nuk ka asgjë të re në këtë aspekt. E re është qeverisja jonë e cila do të vazhdojë edhe mandatin e tretë”, tha ai.

Vendimi i qeverisë në detyrë për ndarjen e shtesave të fundvitit në vlerë prej 100 euro për fëmijët dhe pensionistët u kritikua duke u konsideruar si vendim për blerje votash meqenëse vendi ndodhet në fushatë zgjedhore.

Kujtojmë se edhe vitin e kaluar qeveria e Kosovës në prag të festave të fundvitit kishte ndarë nga 100 euro për fëmijët dhe pensionistët.

Continue Reading

Lajmet

12 traditat më të çuditshme të Krishtlindjeve në botë

Published

on

By

Venezuelianët shkojnë me patinazh në kishë, norvegjezët i fshehin fshesat e tyre dhe katalanasit janë të fiksuar pas jashtëqitjes festive. Le të zbulojmë traditat e çuditshme dhe të mrekullueshme festive në të gjithë botën…

Krishtlindjet në mbarë botën festohen në një mori mënyrash. Edhe pse varja e kalendarëve të Adventit, ngrënia e darkave me gjel deti të pjekur dhe pritja që Babagjyshi të mbyllë oxhakun janë pjesë të njohura të sezonit festiv në vendet e botës, disa kombe dhe rajone kanë tradita më unike. Këtu, ne kemi zgjedhur disa nga traditat më të çuditshme, por të mrekullueshme të Krishtlindjeve në të gjithë globin.

1. Japoni

Harrojeni gjelin e Krishtlindjeve. Për shumë japonezë, darka tradicionale e Krishtlindjeve është pula e skuqur. Për shkak të një kombinimi të furrave të vogla japoneze dhe një fushate të zgjuar marketingu që bind vendasit se pula e skuqur është një festë tradicionale amerikane e Krishtlindjeve, duhet të bëhen rezervime për të ngrënë në një KFC në Ditën e Krishtlindjeve. Gjatë periudhës para Krishtlindjeve, statujat e Kolonel Sandersjashtë pikave japoneze të KFC-së veshin veshje të Babagjyshit. Pula shërbehet në paketim të veçantë festiv. Kërkesa është e tillë që është krijuar një shërbim online: porositni paraprakisht kovën tuaj familjare të Krishtlindjeve dhe ju vijnë në shtëpi.

(Shutterstock)

2. Norvegji

Norvegjezët besojnë se nata e Krishtlindjeve përkon me mbërritjen e shpirtrave të këqij dhe shtrigave. Është logjike atëherë që pronarët e shtëpive norvegjeze i fshehin të gjitha fshesat e tyre para se të shkojnë të flenë.

Në fund të fundit, asgjë nuk e prish Krishtlindjen më shpejt sesa të gjesh fshesën tënde të thyer në këmbët e një peme, të shkatërruar nga ndonjë shtrigë që shëtit në një kalë.

(Shutterstock)

3. Karakas, Venezuelë

Në javën para Krishtlindjeve, venezuelianët marrin pjesë në një shërbesë kishtare të përditshme të quajtur Misa de Aguinaldo(Mesha e mëngjesit të hershëm).

Në kryeqytet, Karakas, është zakon të udhëtosh në shërbesën kishtare me patina.

Në të vërtetë, kjo praktikë është kaq e përhapur, sa shumë rrugë në kryeqytet janë të mbyllura deri në orën 8 të mëngjesit për t’u siguruar besimtarëve të Krishtlindjeve një kalim të sigurt.

(Shutterstock)

4. Austri

Në Austri, Shën Nikolla ka një homolog të lig të quajtur Krampus. Ai është polici i keq, një krijesë e ngjashme me demon me një detyrë: të ndëshkojë fëmijët e këqij para Krishtlindjeve.

Njerëz të veshur me kostume djallëzore enden rrugëve, duke mbajtur zinxhirë dhe një shportë për rrëmbimin e fëmijëve veçanërisht të këqij dhe për t’i çuar ata në ferr. Është sigurisht një mënyrë për t’i mbajtur fëmijët larg rrugëve.

(Shutterstock)

5. Kataloni, Spanjë

Mirë se vini në traditën e çuditshme katalanase të ‘trurit të jashtëqitjes’.

Vendasit në Katalonjë krijojnë një personazh nga një trung, duke vizatuar një fytyrë mbi të dhe duke i vënë një kapelë. Pastaj kalojnë dy javë duke e ‘ushqyer’ me fruta, arra dhe ëmbëlsira.

Në prag të Krishtlindjeve, e gjithë familja e rrah trungun me shkopinj dhe këndon një këngë tradicionale që përkthehet si ‘nëse nuk bën keq, do të rrah me shkop’, derisa trungu të nxjerrë të gjitha ëmbëlsirat e tij. Është e vështirë të kuptohet pse kjo traditë nuk është përhapur diku tjetër.

Ata gjithashtu i dekorojnë skenat e tyre të lindjes me figura të vogla qeramike që bëjnë jashtëqitje. Zakonisht personazhe të njohur, shpesh të nxjerra nga lajmet e atij viti, figurat gjithmonë i kanë pantallonat rreth kyçeve të këmbëve.

(Shutterstock)

6. Suedi

Yule e do këtë dhi gjigante. Kjo traditë e pazakontë të paktën ka një histori të gjatë. Origjina e saj fillon në shekullin e 11-të, me përmendjen e një figure dhie “me madhësinë e një njeriu” që shoqëronte Shën Nikollën. Tani, është bërë shumë më e madhe.

Qytetet në të gjithë Suedinë ndërtojnë “Dhitë e Krishtlindjeve” çdo vit, me më të famshmen që është në Gävle, një strukturë me dru që shpesh arrin një lartësi marramendëse prej 40 metrash.

Fatkeqësisht, ajo tërheq njerëz që duan ta shndërrojnë atë në një zjarr gjigant, dhe ekspozita është shkatërruar për fat të keq rreth 36 herë që nga viti 1966.

(Shutterstock)

7. Guatemalë

Sa e pastër është shtëpia juaj?

Në Guatemalë, pastërtia është vërtet pranë Perëndishmërisë. Vendasit besojnë se djalli dhe shpirtra të tjerë të këqij jetojnë në cepat e errët dhe të ndyrë të shtëpisë suaj.

Prandaj, ata e kalojnë javën para Krishtlindjeve duke pastruar, duke mbledhur mbeturina dhe pastaj duke i grumbulluar të gjitha në një grumbull të madh jashtë. Më në fund, një shëmbëlltyrë e djallit vendoset sipër dhe e gjithë gjëja vihet në zjarr.

Quhet La Quema del Diablo, “Djegia e Djallit”. Ideja për guatemalanët është të djegin të gjitha të këqijat e vitit të kaluar dhe të fillojnë një vit të ri nga hiri.

(Shutterstock)

8. Ukrainë

Të zbukurosh korridoret me… rrjeta merimange?

Përveç xhinglave standarde, dritave të zanave dhe zbukurimeve, ukrainasve u pëlqen të hedhin edhe një merimangë artificiale dhe një rrjetë mbi pemë.

Tradita ka origjinën në një përrallë të vjetër të një gruaje të varfër që nuk kishte mundësi të dekoronte pemën e saj dhe u zgjua në mëngjesin e Krishtlindjeve për të zbuluar se një merimangë e kishte mbuluar atë me një rrjetë të mrekullueshme e të shkëlqyeshme.

Është për fat të mirë. Nuk ka të bëjë me mirëmbajtjen e dobët të shtëpisë.

(Shutterstock)

9. Portugali

Darka me të afërm të vdekur. Gjatë consodës, festës tradicionale të Krishtlindjeve në Portugali, familjet ndonjëherë caktojnë vende shtesë në tryezën e ngrënies për të afërmit e vdekur.

Mendohet se kjo praktikë do të sigurojë fat të mirë për familjen. Në disa zona, thërrimet lihen edhe në vatër. Dhe mendonit se ushqyerja e të gjithë të afërmve tuaj të gjallë ishte mjaft e vështirë?

(Shutterstock)

10. Itali

Ku ndihmësja e vogël e Babagjyshit është një shtrigë e vjetër

I paaftë për të provuar në mënyrë përfundimtare ekzistencën e Babagjyshit, Vatikani vendosi të mbështeste diçka me të cilën kishin pasur shumë marrëdhënie: një shtrigë të vjetër të quajtur La Befana, e cila u shpërndan dhurata fëmijëve në Itali.

Historia thotë se tre burrat e mençur e ftuan shtrigën t’i shoqëronte për të parë foshnjën Jezus. Ajo tha se ishte shumë e zënë dhe legjenda lindi.

(Shutterstock)

11. Çeki

Një çift mblesësh.

Në prag të Krishtlindjeve, gratë e pamartuara çeke qëndrojnë me shpinë nga dera dhe hedhin njërën nga këpucët e tyre mbi shpatull.

Nëse bie me majën e këmbës nga dera, do të thotë se ato do të martohen brenda vitit. Nëse bie me thembrën nga dera, ato do të jenë edhe një vit beqare.

(Shutterstock)

12. Gjermani

Mbushni çizmet tuaja.

Mbrëmjen e 5 dhjetorit, fëmijët gjermanë lënë një çizme ose një këpucë jashtë derës së dhomës së tyre të gjumit.

Në mëngjes, nëse kanë qenë të mirë, do të zgjohen dhe do të gjejnë këpucët plot me ëmbëlsira. Nëse nuk kanë qenë të mirë, do të gjejnë vetëm një degë.

Sigurisht, është më mirë të lini jashtë palën më të re të këpucëve që keni – mundësisht, të saponxjerra nga kutia.

(Shutterstock)

Burimi: wanderlustmagazine.com/Shutterstock

Continue Reading

Lajmet

REL: Kurti: Kosova dhe Serbia duhet t’i normalizojnë marrëdhëniet

Published

on

By

Kosova dhe Serbia duhet t’i “normalizojnë” marrëdhëniet mes vete, tha kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, në një intervistë për agjencinë e lajmeve AFP, disa ditë para mbajtjes së zgjedhjeve të parakohshme parlamentare. Megjithatë, ai tha se ky proces është i vështirë.

Kurti është në pushtet që nga viti 2021 dhe dy vjet pasi mori pushtetin, arriti Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit të raporteve dhe Aneksin e zbatimit të saj, por marrëveshja ende nuk është zbatuar.

“Ne duhet t’i normalizojmë raportet me Serbinë”, tha Kurti. “Por, normalizimi i raporteve me një fqinj që ka regjim autoritar dhe që nuk të njeh, dhe po ashtu nuk i pranon krimet e kryera gjatë luftës, është shumë i vështirë”, shtoi ai.

Tensionet mes dy vendeve vazhdimisht janë të larta dhe një rikthim i trazirave do t’i ofronte Rusisë mjete për ta destabilizuar Kosovën.

“Ne kemi një marrëveshje për normalizim”, tha Kurti duke iu referuar marrëveshjes së vitit 2023, të arritur nën ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.

“Ne duhet ta zbatojmë, që nënkupton njohje të ndërsjellë mes shteteve, të paktën njohje de facto”.

Kjo marrëveshje, me 11 nene, veç tjerash parasheh një nivel të vetëmenaxhimit për komunitetin serb në Kosovë, njohje të ndërsjellë të simboleve shtetërore, që Serbia të mos bllokojë anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare, dhe kërkon nga Prishtina dhe Beogradi që t’i zbatojnë, po ashtu, të gjitha marrëveshjet e mëhershme të arritura gjatë dialogut.

Por, për të rinisur dialogu, Serbia “duhet ta dorëzojë Millan Radoiçiqin”, tha Kurti, duke iu referuar ish-nënkryetarit të Listës Serbe, i cili ka marrë përgjegjësinë për sulmin e armatosur ndaj Policisë së Kosovës në Banjskë më 2023.

Kurti tha se shpreson që “BE-ja, Franca dhe Gjermania do t’i bëjnë presion” Serbisë që ta dorëzojë Radoiçiqin, ndaj të cilit dhe disa personave të tjerë Kosova ka ngritur aktakuzë për sulmin në Banjskë.

Që nga shtatori i vitit 2023, disa ditë para sulmit të armatosur në Banjskë, nuk është mbajtur asnjë rund i nivelit të lartë në Bruksel, teksa bisedimet në nivel kryenegociatorësh kanë vazhduar, por nuk kanë prodhuar ndonjë marrëveshje.

Serbia po ashtu nuk ka ndërprerë raportet me Rusinë, pavarësisht luftës në Ukrainë, dhe Beogradi varet nga energjia ruse.

“Ka shumë lidhje” mes dy shteteve, tha Kurti, dhe nëse Rusia vendos ta destabilizojë rajonin, “në marshin e saj drejt Evropës Perëndimore, mund të llogarisë në Serbinë si aleat. Dhe, kjo është shqetësuese për shtetin tonë. Por, ne po punojmë me partnerët tanë për të parandaluar një gjë të tillë”.

Kosova, që shpreson t’i bashkohet NATO-s, së voni ka hequr tarifat ndaj produkteve amerikane dhe është pajtuar që të pranojë deri në 50 migrantë nga shtetet e treta që do të dëbohen nga SHBA-ja. Deri më tani, në Kosovë ka arritur vetëm një migrant.

“Nuk po kërkojmë asnjë ndihmë financiare në këmbim”, tha Kurti. “Ne po e bëjmë këtë për të ndihmuar SHBA-në, që është partnerja, aleatja dhe mikja jonë”, shtoi Kurti, i cili nuk e përjashtoi mundësinë e arritjeve të marrëveshjeve të ngjashme edhe me vendet evropiane.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Punëtori statistikore për studentët e Psikologjisë në UBT me ligjëruese nga ShBA

Published

on

Fakulteti i Psikologjisë në UBT, nën organizimin e Asst. Prof. Elona Krasniqi, organizoi me sukses një punëtori statistikore me ligjëruese të ftuar Besjana Krasniqi, kandidate doktorante në Psikologji Zhvillimore të Aplikuar në Universitetin e Maryland, Baltimore County (UMBC), ShBA, si dhe pjesë e Laboratorit për Zhvillimin e Fëmijëve, Familjes dhe Shkollës.

Punëtoria u zhvillua në kuadër të lëndës Metodologji e Avancuar Kërkimore dhe ishte i dedikuar për studentët e programit master në Psikologji. Qëllimi kryesor i këtij aktiviteti ishte avancimi dhe praktikimi i njohurive statistikore, me fokus në përdorimin e modeleve parashikuese përmes analizave të regresionit.

Gjatë punëtorisë, studentët u angazhuan në mënyrë aktive përmes ndërveprimeve dinamike, shembujve konkretë nga kërkimi empirik, testimit të hipotezave kërkimore duke përdorur programin SPSS, si dhe interpretimit të rezultateve statistikore. Ky format praktik u mundësoi studentëve të lidhin teorinë me aplikimin real në kërkimin shkencor.

Ky aktivitet kontribuoi në ngritjen e kapaciteteve shkencore dhe profesionale të studentëve, duke promovuar njëkohësisht rrjetëzimin profesional dhe bashkëpunimin ndërkombëtar me studiues dhe profesionistë nga institucione prestigjioze. Punëtoria është në përputhje me planin strategjik të UBT-së për zhvillimin e kapaciteteve kërkimore profesionale, si në nivel institucional ashtu edhe në atë kombëtar.

Continue Reading

Të kërkuara