Lajmet

Hashani: 1.3 miliard euro të planifikuara për investime kapitale, nuk u shpenzuan

Published

on

Nga viti 2019 deri në vitin 2023, rreth 1,3 miliard euro të planifikuara për investime kapitale nuk u shpenzuan. Ndërsa investimet e jashtme u rriten 7 për qind në gjysmën e parë të vitit 2024, megjithatë problematikë mbetet struktura e tyre. Kështu u tha në raportin e Institutit Riinvest me temën “Si të dilet nga kurthi i rritjes së pamjaftueshme ekonomike dhe si t’i bëjmë investimet më të frytshme?”.

Sipas raportit ka një ngecje në krahasim me planifikimet e qeverisë sa i përket normës së rritjes së Produktit Vendor Bruto (PVB).

Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) dhe Banka Botërore (BB) i shohin lëvizjet ekonomike në Kosovë në një dritë pozitive se vitin e kaluar, veçanërisht në aspektin e stabilitetit makroekonomik dhe performancës buxhetore. Në fakt, rritja ekonomike është kthyer në trendin para pandemisë COVID-19, rreth 4 për qind.

Drejtori ekzekutiv i Institutit Riinvest, Alban Hashani, tha se Raporti jep përgjigje pse rritja ekonomike në Kosovë është në një lloj kurthi.

“Vlerësojmë së duhet të bëhet më shumë për të tejkaluar këtë kurth. Sipas projeksioneve me ekonomi globale, pritjet për vitin vijues nuk është se dallon shumë më rritjen ekonomike nga vitet paraprake. Ne jemi kthyer në ritmin e rritjes para pandemisë, por që kjo është e pamjaftueshëm Qeveria e Kosovës ndër tjera  duhet të krijoj një trup ekspertësh vendore dhe ndërkombëtare për të hartuar një vizion afatgjatë që tejkalon modelin aktual të rritjes dhe kapërcen ‘kurthin e vendeve me të ardhurave mesatare”, tha Hashani.

Ai tha se sipas perceptimeve të udhëheqësve të kompanive private në Kosovë, viti 2023 ishte më i mirë se viti 2024.

“Pas një rritje me të ngadalësuar në vitin 2023, ekonomia e Kosovës këtë vit dhe vitin e ardhshem pritet të rikthehet në ritmet e rritjes para COVID-19 me katër për qind. Sipas perceptimeve të udhëheqësve të kompanive private në Kosovë, viti 2023 ishte më i mirë se viti 2024. 28 për qind e kompanive raportojnë rritje të shitjeve (55 përqind pa ndryshime dhe 13 për qind rënie. Duhet shtuar dy probleme kronike, përkeqësimi i bilancit tregtar dhe niveli i ultë i pjesëmarrjes në tregun e punës”, tha Hashani.

Sipas tij bazuar në raport shqetësuese është mungesa e investimeve kapitale.

“Investimet e jashtme direkte (ID) u rriten 7 për qind në gjysmën e parë të vitit 2024, megjithatë problematikë mbetet struktura e tyre. Sektori financiar në Kosovë, i dominuar nga bankat komerciale, vazhdon trendet e stabilitetit dhe qëndrueshmërisë, kreditë kanë shënuar një rritje vjetore prej 15 për qind. Rritje më të theksuar kanë pasur kreditë për ekonomitë familjare, krahasuar me firmat, 20 për qind dhe 11 për qind respektivisht pasqyrojnë edhe strukturën e ekonomisë”, Shqetësuese sipas këtij raporti është mungesa e investimeve kapitale. Nga viti 2019 deri në vitin 2023, rreth 1,3 miliard euro të planifikuara për investime kapitale nuk u shpenzuan. “Investimet publike. Rritje nga 789 milionë euro në vitin 2019 në 857 milionë euro në vitin 2023. Gjatë kësaj periudhe, rreth 1,3 miliard euro të planifikuara për investime kapitale nuk u shpenzuan. Në vitin 2023 investimet kapitale”, u shpreh Hashani.

Në fund, Hashani tha se ndërmarrjet publike në pesë viet e fundit, kanë realizuar investime kapitale të konsiderueshme në vlere mbi 307 milionë euro. “Pavarësisht këtyre investimeve, performanca e shumicës së këtyre ndërmarrjeve ka mbetur e njëjtë. Në total prej 59 milionë eurosh të transferuara nga Qeveria e Kosovës, vetëm rreth 9.4 milionë euro janë dhënë për investime kapitale, ndërsa pjesa tjetër përbëhet nga subvencionet”.

Sergiy Maslichenko, Udhëheqës i BERZH-it në Kosovë, tha se ky institucion ndërkombëtar ka investuar rreth 90 milionë euro por shifër më e vogël se shtetet e rajonit. Shkak për këtë sipas tij është mungesa e infrastrukturës.

“BERZh-i në Kosovë ka investuar 90 milionë euro në vit dhe është një shifër e mirë por megjithatë mund të bëhen edhe 200 e 300 pse jo që mund të krahasohet mandej me shtetet tjera të rajonit si Maqedonia e Veriut apo Bosnjën që bëjmë dy, trefish më shumë atje për shkak të infrastrukturës së rrugëve, infrastrukturës së binarëve e energjisë elektrike e kështu më radhë. Edhe me qeverinë e Malit të Zi kohëve të fundit kemi më shumë biznese se sa që kemi në Kosovë sepse qeverisja atje ka një agjendë të qartë dhe shumë projekte me ta. Baza kryesore këtu në Kosovë është me kompanitë e vogla dhe të mesme nëpërmjet linjave kreditore”, u shpreh ai.

Sesioni i sivjetmë i Forumit është i dyti me radhë.  Forumi Ekonomik Vjetor i Instituti Riinvest do të mbahet secilin vit në pjesën e parë të kuartalit të katërt me pjesëmarrës të zgjedhur nga institucionet publike, asociacionet e  biznesit, udhëheqës ekzekutivë të bizneseve, ekspertë nga institucionet financiare, dhe qarqet kërkimore e akademike për të debatuar në mënyrë të angazhuar lëvizjet ekonomike ne vitin aktual dhe pritjet për vitin e ri.

Lajmet

Ngadhnjim Arrni zgjidhet kryetar i Gjykatës Themelore në Prishtinës

Published

on

By

Këshilli Gjyqësor i Kosovës e ka emëruar gjyqtarin, Ngadhnjim Arrnin kryetar të Gjykatës Themelore në Prishtinë. Arrni mori gjithsej 8 vota për, asnjë kundër dhe një abstenim.

Në garë për këtë pozitë ishin edhe gjyqtarët, Alban Ajvazi dhe Kushtrim Shyti.

Kryesuesi i KGjK-së, Albert Zogaj tha se gjyqtarit, Arrni tani në pozitën e kryetarit të Gjykatës Themelore në Prishtinë, ka mandat pesë vjeçar.

“Me 8 vota për, një abstenim dhe asnjë kundër gjyqtari Ngadhnjim Arrni emërohet kryetar i Gjykatës në Prishtinë, mandati i të njëjti është pesë vite” , tha ai.

Në mbledhjen e sotme Këshilli Gjyqësor i Kosovës ka miratuar draft rregulloren për pagesën e shpenzimeve të procedurës penale në gjykatat e Republikës së Kosovës.

Për këtë rregullore, kryesuesi i KGJK-së, Albert Zogaj tha se kjo rregullore të ketë impakt në politikat ndëshkimore, por edhe në të hyrat e sistemit gjyqësor.

“Një prej akteve më të rëndësishme këtë vit meqenëse realisht organizonin qasjen e gjithë gjykata në procese gjyqësore. Por, njëkohësisht se do të ketë impakt në politikën ndëshkimore për dënimet me gjobë sepse nuk mund të jetë pastaj dënimi më i ulët se shpenzimet, pra ka impakt të dyfishtë dhe njëkohësisht besoj se do të kontribuoj në të hyrat që sistemi gjyqësor gjeneron në buxhetin e vendit. Besoj se do të ketë rritje”, theksoi Zogaj.

Sot KGjK kanë miratuar edhe draft rregulloren për sistemin qendror të evidencës penale në Republikën e Kosovës, si dhe draft rregulloren për regjistrat e personave që iu hiqet zotësia e veprimit, regjistrin e personave që iu hiqet e drejta prindërore, si dhe regjistrin e adoptimit.

Po ashtu, përkrahi iu dha edhe udhëzimit administrativ për përmbajtjen e ueb faqes së Këshillit Gjyqësor të Kosovës dhe Gjykatave të Republikës së Kosovës.

Anëtarja e Këshillit Gjyqësor të Kosovës, Drita Rexhaj tha se ky udhëzim kontribuon në rritjen e transparencës dhe digjitalizimit në sistemin gjyqësor.

“Objektiv kryesore e këtij dokumenti është rritja e transparencës, llogaridhënies dhe besueshmërisë në publikun për sistemin gjyqësor përmes publikimit të rregullt dhe në kohë të vendimeve dokumenteve strategjike, raporteve, planeve të punës dhe informatave të tjera që janë me karakter publik”, tha ajo.

Këshilli Gjyqësor i Kosovës në mbledhjen e sotme ka martuar edhe planin vjetor të punës së Këshillit Gjyqësor të Kosovës për vitin 2026.

Drejtori i Zyrës Ligjore në KGJK, tha se planit vjetor i punës së Këshillit Gjyqësor të Kosovës për vitin 2026 paraqet një dokument strategjik që përcakton prioritetet.

Kryesuesi i Këshillit Gjyqësor të Kosovës, Albert Zogaj tha se pikë kyçe në këtë plan të punës për vitin 2026 është drejtësia administrative.

“Pika kyçe me këtë draft që ne miratojmë sot është vendos në fokus drejtësia administrative, por që realisht në dakord edhe me sekretariatin dhe zyrën e BE del edhe nga raporti i Progresit dhe është rekomandim i nënkomiteti për drejtësisë dhe siguri duhet ta kemi të fokusuar drejtësisë administrative…plani është i strukturuar në alternativë nëse eventualisht nuk do të kemi gjykatë administrative gjatë vitit 2026 ky plan shkon në fuqizim të departamentit për çështje administrative në strukturën aktuale që ka por që patjetër do të ketë organogram”, tha ai.

KGJK sot ka miratuar edhe organogramin e përgjithshëm të gjykatave për vitin 2026. Me këtë rast, udhëheqësi i këshillit tha se sistemi gjyqësor i Kosovës ka numrin më të ulët të gjyqtarëve në nivel të Ballkanit Perëndimor.

Ai tha se ky është alarm për pushtetin ekzekutiv dhe legjislativ.

“474 pozita në sistemin gjyqësor përfaqësojnë nivelin më të ulët në Ballkanin Perëndimor, sipas mesatares për numrin e popullsisë dhe kjo do të duhej të paraqiste një alarm për dy pushtetet e tjera ekzekutivin dhe legjislativin sepse Kosova pavarësisht se ka një hartë horizontale të shtrirë të ndryshme nga vendet tjera të Ballkanit Perëndimor që nënkupton që numri i gjyqtarëve duhet të jetë mbi mesataren e vendeve të Ballkanit për fat të keq ne vazhdojmë me qenë nën mesataren”, tha ai.

Këshilli Gjyqësor i Kosovës në mbledhjen e sotme ka shpall tri pozita të lira për anëtar të këtij këshilli, derisa gjyqtarja, Ivana Milenkoviq është emëruar nënkryetare e Gjykatës së Apelit

Continue Reading

Lajmet

REL: Shëndeti në QKUK pret, pavarësisht investimeve milionëshe

Published

on

By

Dy ditë në javë, korridoret e Klinikës së Kardiologjisë në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës (QKUK) mbushen me dhjetëra pacientë që presin një vendim mjekësor me rëndësi jetike për ta – nëse do t’u kryhet koronarografia apo do t’u vendoset stenti.

Përpara tyre është një komision i përbërë nga mjekë dhe infermierë, i cili shqyrton dokumentacionin mjekësor, analizat dhe, kur është e nevojshme, kërkon ekzaminime shtesë, para se pacientët të përfshihen në listat e pritjes.

Koronarografia shërben për të identifikuar ngushtimet ose bllokimet në arteriet që furnizojnë zemrën me gjak, ndërsa stenti është një tub i vogël metalik që vendoset për të mbajtur arteriet e hapura dhe për të rikthyer qarkullimin normal të gjakut.

Sipas stafit të Klinikës së Kardiologjisë, aktualisht janë rreth 2 mijë pacientë që presin për këto shërbime, përfshirë edhe raste të regjistruara në muajt e parë të vitit 2024.

Një nga arsyet kryesore të këtij grumbullimi, sipas mjekëve dhe infermierëve me të cilët bisedoi REL-i, është mosfunksionimi i disa aparaturave për së paku dy muaj gjatë këtij viti.

Ngarkesën e ka shtuar edhe fluksi i madh i pacientëve nga komunat e Kosovës, përfshirë ato ku më herët janë kryer ekzaminime të tilla, si dhe numri i madh i referimeve nga klinikat e tjera brenda QKUK-së.

Stafi, megjithatë, siguron se rastet urgjente trajtohen menjëherë dhe nuk mbeten në listat e pritjes.

“Kam më shumë se një vit që pres”

R. Shala nga Mitrovica e Jugut ishte më 18 dhjetor në mesin e pacientëve që prisnin në korridoret e Kardiologjisë për një termin për vendosjen e stentit.

“I kam vendosur 12 stenta – njëherë katër, njëherë gjashtë dhe njëherë dy. Katër i kam vendosur në spital privat, të tjerat këtu, në QKUK. Terminin për koronarografi e kam bërë para më shumë se një viti dhe ende nuk më kanë thirrur. Erdha të interesohem, sepse kam probleme dhe nuk jam mirë”, tha Shala për Radion Evropa e Lirë, teksa mbante një grumbull dokumentesh në duar.

Edhe pacientë të tjerë thanë se nuk kishin marrë një datë të saktë për procedurën.

“Jo, nuk më caktuan datë. Vetëm më thanë se do të më thërrasin në telefon”, tha një burrë në të 40-at.

Në Klinikën e Kardiologjisë punojnë rreth 40 kardiologë, prej të cilëve afërsisht 12 janë kardiologë invazivë.

Ata kryejnë ekzaminime për identifikimin e ngushtimeve dhe bllokimeve në arteriet e zemrës, ndërhyrje për hapjen e arterieve të bllokuara, si dhe vendosjen e stentave.

Sipas të dhënave të klinikës, çdo ditë realizohen 10 deri në 13 koronarografi.

Këto procedura kryhen edhe në disa spitale private në Kosovë, por janë ndjeshëm më të kushtueshme krahasuar me sektorin publik.

Investime pa efekt në zvogëlimin e listave të pritjes

Gjatë viteve të fundit, në QKUK janë realizuar investime në disa klinika, përmes fondeve qeveritare dhe donacioneve.

Për shembull, në Klinikën e Kardiokirurgjisë, për renovim, shtretër dhe hapësira të reja janë investuar vitin e kaluar 750 mijë euro, ndërsa në Klinikën Emergjente rreth 800 mijë euro.

Janë siguruar edhe aparatura të reja, përfshirë skanerin PET/CT për herë të parë, për diagnostikimin dhe menaxhimin e llojeve të ndryshme të kancerit dhe disa sëmundjeve të tjera.

Në Klinikën e Kardiologjisë, sipas mjekëve, investimet kanë qenë kryesisht infrastrukturore, pa blerje të pajisjeve të reja.

Megjithatë, ata thonë se materialet dhe barnat janë të mjaftueshme dhe se pacientët nuk kanë nevojë t’i sigurojnë vetë.

Pritje të gjata edhe në klinika të tjera

Problemi i listave të pritjes nuk kufizohet vetëm në Kardiologji.

Në Klinikën e Ortopedisë, pavarësisht ndërtimit të një objekti të ri dhe renovimeve, pritja për një protezë gjuri mund të zgjasë mbi tre vjet.

Pacientët, ndërkohë, detyrohen të blejnë shumicën e barnave dhe implanteve.

“Nuk kemi asnjë nga protezat e nevojshme, prandaj kemi numër të madh pacientësh. Aktualisht, ky numër shkon mbi një mijë”, tha një ortoped për REL-in, në kushte anonimiteti.

Në Klinikën e Kirurgjisë Vaskulare, pritja për trajtimin e problemeve me venat tejkalon dy vjet e gjysmë, për shkak të mungesës së anesteziologëve dhe vendeve për hospitalizim, ndonëse gjatë vitit janë kryer rreth 500 ndërhyrje.

Në maj të këtij viti është përuruar rinovimi i Klinikës së Onkologjisë, ku trajtohen pacientët me lloje të ndryshme të kancerit, por me vetëm 60 shtretër, edhe aty ka shpesh pritje të gjata, ose mjekim të pacientëve në salla të improvizuara.

Në Klinikën e Oftalmologjisë, pritja për ndërhyrje kirurgjikale mund të zgjasë deri në nëntë muaj, varësisht nga lloji i operacionit.

Haki Hoti nga Gjilani, që kreu një operacion për katarakt më 18 dhjetor, i tha REL-it se kishte pritur rreth pesë muaj për këtë intervenim.

Kritika dhe kërkesa për llogaridhënie

Në fillim të këtij muaji, Bordi Drejtues i Shërbimit Spitalor Klinik dhe Universitar të Kosovës (SHSKUK) kërkoi një raport të detajuar për listat e pritjes.

Drejtori i SHSKUK-së, Elvir Azizi, tha se tashmë ekzistojnë kushte, aparatura dhe medikamente për trajtimin e rasteve dhe se është caktuar një zyrë e veçantë për përpilimin e këtij raporti.

Për Bujar Vitinë, kryeredaktor i gazetës “Shneta”, që mbulon shëndetësinë në Kosovë, situata mbetet shqetësuese.

“Investimet milionëshe nuk i kanë ulur listat e pritjes. Duhet identifikim i pengesave reale dhe shpërndarje më e mirë e stafit, përfshirë orët shtesë të anesteziologëve”, tha ai për REL-in.

Sipas raportit të Zyrës së Auditorit Kombëtar, vitin e kaluar, QKUK-ja ka qenë e mbingarkuar me rreth 10 mijë pacientë në lista pritjeje, ndërsa pritja mesatare e tyre ka arritur në gati tre vjet.

Auditorët kanë vlerësuar se situatës i ka kontribuar mungesa kritike e personelit mjekësor, sidomos e anesteziologëve, që ka çuar në shtyrjen e operacioneve.

Një problem kronik i sistemit shëndetësor

Me ankesat për kushtet e punës dhe pagat, mbi 100 mjekë largohen nga Kosova çdo vit, sipas të dhënave të Odës së Mjekëve të Kosovës.

Ministria e Shëndetësisë, e pyetur nga Radio Evropa e Lirë për listat e pritjes në QKUK, tha se menaxhimi i tyre është në kompetencë të SHSKUK-së.

Ndërkohë, tollovitë në QKUK nuk shkaktohen vetëm nga pacientët, por edhe nga shoqëruesit e tyre, të cilët shpesh, në mungesë të infermierëve, kryejnë edhe punë që nuk u takojnë.

Në disa reparte, mungesa e furnizimeve bazike – si sapunët apo çarçafët – mbetet gjithashtu e dukshme, duke nxjerrë në pah boshllëqe elementare në organizimin dhe mirëmbajtjen e shërbimeve.

E, këto probleme nuk janë të reja. Ato e shoqërojnë sistemin shëndetësor të Kosovës që nga paslufta, pavarësisht investimeve të herëpashershme, ndërrimit të qeverive dhe premtimeve të vazhdueshme për reforma.

Në vlerësimin e shumë profesionistëve të shëndetësisë, kjo nuk buron vetëm nga mungesa e resurseve, por edhe nga menaxhimi joefikas i kapaciteteve ekzistuese dhe planifikimi i dobët i shërbimeve.

Continue Reading

Lajmet

Studentët e Psikologjisë në UBT vizitojnë Qendrën për Zhvillim, duke u njohur nga afër me shërbimet në shëndetin mendor

Published

on

Disa studentë të Fakultetit të Psikologjisë në UBT, nën udhëheqjen e profesoreshës Dr. Adelina Ahmeti Pronaj, realizuan një vizitë studimore në Qendrën për Zhvillim, me qëllim thellimin e njohurive praktike në fushën e shëndetit mendor dhe shërbimeve multidisiplinare.

Gjatë kësaj vizite, studentët patën mundësinë të njihen nga afër me gamën e gjerë të shërbimeve që ofrohen në qendër, duke përfshirë mbështetjen psikologjike, sociale dhe edukative, të orientuara drejt nevojave të individit dhe familjes. Përmes prezantimeve profesionale dhe diskutimeve të hapura me stafin e qendrës, studentët u njohën me mënyrën se si funksionon bashkëpunimi ndërprofesional në trajtimin e rasteve komplekse në shëndetin mendor.

Një theks i veçantë iu kushtua rëndësisë së punës ekipore mes psikologëve, punëtorëve socialë, pedagogëve dhe profesionistëve të tjerë, si një element kyç për ofrimin e një mbështetjeje gjithëpërfshirëse dhe efektive. Studentët u njohën gjithashtu me praktikat etike, qasjet bashkëkohore të ndërhyrjes dhe sfidat që shoqërojnë punën me individë dhe familje në nevojë.

Kjo përvojë praktike u vlerësua si jashtëzakonisht e vlefshme nga studentët, pasi shërbeu si një urë lidhëse mes teorisë akademike të përvetësuar në auditorë dhe praktikës reale në terren. Vizita nxiti reflektim profesional, rriti ndjeshmërinë shoqërore dhe forcoi përkushtimin e studentëve për të kontribuar në të ardhmen në fushën e shëndetit mendor.

Aktivitete të tilla dëshmojnë angazhimin e UBT-së për t’u ofruar studentëve një arsim cilësor, të orientuar drejt praktikës dhe nevojave reale të shoqërisë, duke i përgatitur ata për sfidat profesionale dhe për rolin e tyre si profesionistë të përgjegjshëm në shërbim të komunitetit.

Continue Reading

Lajmet

Ndarja e shtesave prej 100 eurove – Kurti: Çdo herë para vitit të ri ne i gëzojmë të moshuarit dhe fëmijët

Published

on

By

Kryeministri në detyrë, Albin Kurti thotë se vendimi për ndarjen e shtesave të fundvitit prej 100 euro për fëmijët dhe pensionistët nuk është asgje e re, por e re është se qeverisja e tij do të vazhdojë edhe për një mandat.

Dje qeveria në detyrë e Kosovës ka ndarë nga 100 euro mbështetje për fëmijët dhe pensionistët.

Kurti këtë vendim e komentoi pas përurimit të investimeve dhe punimeve të bëra në stadiumin e komunës se Shtimes. Ai tha se shtesat në kohë festash si qeveri i ka ndarë edhe dy vitet paraprake.

A kanë qenë ato shtesa edhe vitin e kaluar, a kanë qenë edhe para vitit të kaluar çdo herë para vitit të ri kur kemi dimër dhe kemi festa ne i gëzojmë të moshuarit dhe fëmijët nuk ka asgjë të re në këtë aspekt. E re është qeverisja jonë e cila do të vazhdojë edhe mandatin e tretë”, tha ai.

Vendimi i qeverisë në detyrë për ndarjen e shtesave të fundvitit në vlerë prej 100 euro për fëmijët dhe pensionistët u kritikua duke u konsideruar si vendim për blerje votash meqenëse vendi ndodhet në fushatë zgjedhore.

Kujtojmë se edhe vitin e kaluar qeveria e Kosovës në prag të festave të fundvitit kishte ndarë nga 100 euro për fëmijët dhe pensionistët.

Continue Reading

Të kërkuara