Lajmet

Gjendja e shëndetit oral të fëmijëve është përkeqësuar, apelohet për kujdes

Sipas hulumtimit, tek 114 fëmijë janë evidentuar 1188 dhëmbë të qumështit të prishur.

Published

on

Gjendja e dhëmbëve te fëmijët është shqetësuese. Krahasuar me vitin 2020 fëmijët e grupmoshave 2.5-7 vjet, nё mesatare kanë mbi 10 dhëmbë tё qumështit tё prishur, ndërsa ata nga 7 deri në 14 vjeç në mesatare kanë 4 dhëmbë të prishur.

Kështu thotë rezultati i një hulumtimi të bërë nga udhëheqësi i projektit “Dhëmbë të Shëndoshë, fëmijë të lumtur”, Xheladin Ujkani, i cili me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Dentistit kërkoi nga prindërit, por edhe institucionet kujdes më të shtuar për shëndetin e gojës te fëmijët.

Dentisti i fëmijëve, Xheladin Ujkani u shpreh se krahasuar me hulumtimin e vitit 2020 shëndeti i dhëmbëve të fëmijëve është përkeqësuar.

Sipas hulumtimit të bërë gjatë dy muajve të fundit, tek 114 fëmijë janë evidentuar 1188 dhëmbë të qumështit të prishur.

“Gjendja në raport me vitin 2020 është përkeqësuar, jo që është shqetësuese por është përkeqësuar. Pse për shkak se tek 114 fëmijë i kemi 1188 dhëmbë të qumështit të prishur. Që i bie moshat prej 2.5 deri në 7 vjeç ku janë shumica dhëmbë të qumështit, mosha mesatare e tyre është 5.3 vjet kemi 10.4 dhëmbë të prishur tek kjo grupmoshë. Ndërsa, tek dhëmbët e përhershëm kemi deshtë me pa edhe sa dhëmbë të përhershëm i kanë të prishur moshat 7 deri 14 vjet edhe kjo është shqetësuese shumë, sepse ka dalë se afër 4 dhëmbë të prishur të përhershëm i kanë fëmijët nga 7 deri 14 vjet e që mosha mesatare e tyre ka dalë që është 9-vjeçar”, tha ai.

Dentisti Ukjani u shpreh se përveç dhëmbëve të prishur, shumica e fëmijëve për shkak të moskujdesit nuk kanë nofull të zhvilluar mirë, dhe se ballafaqohen edhe me kafshim të gabuar.

Ai theksoi se deri në këtë gjendje të rëndë për fëmijët po vjen si rezultat i pakujdesisë dhe neglizhencës nga ana e prindërve.

“Shumica e këtyre fëmijëve kanë të zhvilluar nofull shumë të dobët, kafshim të gabuar e këto probleme vijnë për shkak të frymëmarrjes me gojë që duhet me qenë me hundë, mandej gëlltitjes të kundërt të gabuar, pozicionit të ulët të gjuhës, mandej pasivizimit dhe mosfunksionalizimit të muskujve të gjuhës. Ndikojnë edhe përdorimi i tepërt i shisheve e biberoni dhe ushqyerja me ushqime të bluara deri në moshën 4-5 vjeçare”, theksoi Ujkani.

Dentisti i fëmijëve, Xheladin Ujkani kërkoi nga institucionet e vendit që të investojnë më shumë për edukimin dhe promovimin e shëndetit të dhëmbëve dhe gojës.

Ai kërkoi që të bëhen të detyrueshme vizitat stomatologjike te fëmijët para moshës 3-vjeçare.

“Kemi kërkuar që vizita me u bë të detyrueshme për fëmijët para moshës 3-vjeçare, atëherë kur kompletohen dhëmbët e qumështit edhe nëse nuk ka asnjë dhëmbë të prishur me bë vizitën e parë tek dentisti. Pse? Për shkak se në 2020 hulumtimi i fundit që kemi bërë mosha mesatare që vizitojnë dentistin për herë të parë ka qenë mosha 5-vjeçare. Mirëpo, mesatarja e dhëmbëve të prishur ka qenë 10 dhëmbë të prishur tek grup-moshat 5-vjeçare… Kemi kërkuar prej Qeverisë të fillojë zbatimin e sigurimit shëndetësor, kemi kërkuar nga MASHTI me e ndalu futjen e ushqimeve të dëmshme në të gjitha objektet e arsimit fillor, me i bë funksionale kuzhinat nëpër çdo institucion të arsimit fillor… Kemi kërkuar që për regjistrimin e fëmijëve në klasën e parë kërkimin e një raporti prej dentistit për gjendjen e dhëmbëve të fëmijëve të tyre”, theksoi ai.

Continue Reading

Lajmet

Hamza për heqjen e masave të BE-së: Vendim i drejtë, qytetarët nuk duhet të ndëshkohen për gabimet e kësaj qeverie

Published

on

By

Kryetari i PDK-së, njëherit kandidati për kryeministër nga radhët e kësaj partie, Bedri Hamza e quan lajm të mirë heqjen e masave të Bashkimit Evropian ndaj Kosovës, duke theksuar se qytetarët nuk duhet të ndëshkohen për gabimet e kësaj qeverie.

Fillimi i heqjes së masave të BE-së ndaj Kosovës është një lajm i mirë dhe një vendim i drejtë. Qytetarët tanë nuk duhet të ndëshkohen për gabimet e kësaj qeverie. I falënderoj partnerët evropianë për mbajtjen e premtimit. Tani duhet të hapet një kapitull i ri me BE-në, i bazuar në reforma, integrim evropian dhe zhvillim ekonomik. Bashkë me aleatët, Kosova do të ecë përpara!”, ka shkruar Hamza.

Continue Reading

Lajmet

Meloni: Pranimi i Ballkanit Perëndimor në BE nuk mund të shtyhet

Published

on

By

Shqipëria dhe Mali i Zi kanë mundësi konkrete për anëtarësimin në BE në një të ardhme shumë të afërt, deklaroi sot kryeministrja italiane, Giorgia Meloni.

Italia është plotësisht e përkushtuar për të siguruar që Këshilli Europian i nesërm të dërgojë një mesazh të fortë politik mbi zgjerimin, për të dërguar një sinjal uniteti dhe besueshmërie kolektive. Anasjelltas, pa përparim në udhëtimin e partnerëve tanë drejt pranimit në BE, ne rrezikojmë t’ua dorëzojmë ata rivalëve tanë sistemikë, duke destabilizuar përgjithmonë fqinjësinë tonë dhe duke e lënë BE-në të parëndësishme”, theksoi kryeministrja Meloni në fjalimin e saj para Dhomës së Deputetëve përpara Këshillit të BE-së.

Në veçanti, ne nuk mund të përballojmë vonesën e mëtejshme të pranimit të Ballkanit Perëndimor, i cili tashmë është pjesë e familjes europiane dhe është themelor për autonominë tonë strategjike”, shtoi ajo.

Do ta përsëris këtë përsëri sonte në samitin BE-Ballkan, ku do të mbërrij menjëherë pas përfundimit të debatit në Dhomën e Deputetëve. Rezultatet e arritura nga Shqipëria dhe Mali i Zi gjatë vitit të kaluar janë me të vërtetë shumë inkurajuese dhe tregojnë se të dy vendet kanë një shans të vërtetë për pranim në një të ardhme shumë të afërt”, theksoi ajo./ANSA/ATSH

Continue Reading

Lajmet

​NATO bie dakord për një buxhet ushtarak prej gati 3 miliardë dollarësh për vitin 2026

Published

on

Aleatët e NATO-s kanë rënë dakord për buxhetet e tyre të financuara nga të dyja palët për vitin 2026, duke miratuar shpenzime në rritje që synojnë forcimin e gatishmërisë dhe aftësive ushtarake të aleancës.

Sipas marrëveshjes, buxheti civil i NATO-s për vitin 2026 është caktuar në 528.2 milionë euro (623 milionë dollarë), ndërsa buxheti ushtarak do të arrijë në 2.42 miliardë euro.

Vendimi u mor të martën në një takim të Këshillit të Atlantikut të Veriut.

NATO tha në një deklaratë se buxhetet e financuara nga të dyja palët për vitin 2026 do të mbështesin aftësitë kritike dhe do të promovojnë gatishmërinë, duke ndihmuar në bërjen e aleancës më të fortë, më të drejtë dhe më vdekjeprurëse, shkruan Anadollu Agency.

Buxheti do të kontribuojë në përshtatjen ushtarake të NATO-s, do të përmirësojë ndërveprimin midis forcave aleate dhe do të mbështesë parandalimin dhe menaxhimin e krizave, si dhe sigurinë bashkëpunuese, thuhet në deklaratë.

Financimi do të vazhdojë gjithashtu për Strukturën e Komandës së Integruar të NATO-s, trajnimet dhe ushtrimet e udhëhequra nga NATO, operacionet dhe misionet e aleancës dhe mbështetjen për ndërtimin e kapaciteteve për vendet partnere./S.K/EO/

Continue Reading

Lajmet

50 vjet nga themelimi i Akademisë së Shkencave të Kosovës

Published

on

Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës u themelua në vitin 1975, fillimisht si Shoqatë e Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, e në vitin 1978 shndërrohet në Akademi.

Shoqata u transformua në Akademi të Shkencave dhe të Arteve të Kosovës përmes Ligjit mbi Themelimin e Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës të nxjerrë nga Kuvendi i Kosovës i datës 18 prill 1978.

Në fillim veprimtarinë e saj ASHAK duhej ta zhvillonte në një bashkërenditje me universitetin në rritje, brenda të cilit vepronin institute e bërthama shkencore dhe hulumtuese në Fakultetin Filozofik/ më vonë të Shkencave të Natyrës, në Fakultetin e Mjekësisë, në Fakultetin Teknik, në Fakultetin Eko­no­mik, në Fakultetin Filozofik, me institutet e pava­rura nga Universiteti dhe nga Akademia – Instituti Albanologjik, Instituti i Historisë, Instituti Hidrome­teorologjik, pastaj institutet që vepronin në kuadër/ ose të lidhura me kapacitetet industriale të Kosovës, si Instituti Teknologjik që vepronte në kuadër të Kom­binatit Trepça, Instituti i Hulumtimeve që vep­ronte në kuadër të Elektroekonomisë, Instituti Agroteknologjik në Pejë i lidhur me agroekonominë, dhe të institucioneve të tjera me interes në fushat e shkencës, të arteve dhe të kulturës.

ASHAK qysh në fillim duhej ta formësonte veprimtarinë e vet si insti­tucioni më i lartë i shkencave dhe i arteve dhe të merrte role të rëndësishme në fushat e shkencave dhe të arteve në suaza të organizimit shtetëror të Kosovës brenda Federatës së Jugosllavisë.

Ajo po ashtu duhej ta harmonizonte punën me Unionin e Akademive të Shkencave dhe të Arteve të Jugo­sllavisë, ku bënte pjesë si anëtare e barabartë dhe në një mandat (1985-1987) qe Kryesuese e Unionit dhe qendër e selisë së tij. Përmes atij Unioni ASHAK e zhvillonte dhe veprimtarinë ndërkombëtare.

ASHAK asokohe kishte Sek­sionin e Shkencave Shoqërore, Seksionin e Shken­cave të Natyrës dhe Seksionin e Gjuhësisë, të Letër­sisë dhe të Arteve.

Më 1985, Kuvendi i ASHAK mori vendim për themelimin e Arkivit të Akademisë e të Institutit të Arkeologjisë dhe të Etnografisë. Arkivi dhe Biblioteka, që ishin funksionalizuar, u shkatërruan pas ndërhyrjes së policisë serbe në selinë e Akademisë më 1994, çka pamundësoi punën e saj më tej në atë ndërtesë.

Instituti i Arkeologjisë dhe i Etnografisë nuk arriti të the­melohej për shkak të trysnive politike dhe tenden­cave drejt rrëgjimit të Akademisë pas vitit 1985 dhe për arsye edhe buxhetore më vonë.

Qysh në diskutimet për ndryshimet kushtetuese të vitit 1989, Kuvendi i ASHAK-ut doli me angazhimet publike së pari me Deklaratën Kushtetuese, pastaj me angazhimet dhe veprimtaritë e tjera në favor të mbrojtjes së të drejtave që po shkeleshin në mënyrë drastike.

Përveç angazhimit bashkë me mekanizmat e tjerë të rezistencës në drejtim të organizimit të Referendumit për pavarësi, në drejtim të organizimit e të hartimit të dokumenteve themelore për shpalljen e pavarësisë së Kosovës./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara