Lajmet

Pas ikjes së burrave nga mobilizimi i Putinit, gratë ruse përballen me sfida të ndryshme

Shumë prej tyre tani kanë barrën për t’u vetëm kujdesur për fëmijët.

Published

on

Yekaterina Filimonova kalon me biçikletë nëpër rrugët e mbuluara me borë të Moskës me tre djemtë e saj për të shkuar në çerdhen e tyre.

I shoqi i saj i dërgonte ata më parë, por jo më. Tani duke jetuar në mërgim jashtë vendit, ai iku pasi Presidenti Vladimir Putin njoftoi në shtator se burrat rusë po thirreshin masivisht për të luftuar në Ukrainë.

“Ai u largua dhe unë u sëmura të nesërmen. Isha aq e stresuar sa nuk u shërova për një muaj”, tha për AFP Filimonova, 34 vjeçare.

Disa ditë pas thirrjes për rektrutim, bashkëshorti i saj Yaroslav Leonov mori biçikletën e tij, më pas një tren 1,500 kilometra për në një qytet afër Kazakistanit fqinj dhe kaloi me biçikletë përtej kufirit.

“Ai nuk donte të na linte”, tregon Filimonova, përcjell UBT News.

Por ajo nuk është e vetmja që përballet vetëm me barrën e re të rritjes së fëmijëve vetëm. Eksodi kaotik dhe i nxituar i dhjetëra mijëra burrave në moshë ushtarake ka copëtuar familjet dhe ka grumbulluar presion mbi nënat anembanë Rusisë.

Nuk ka shifra për numrin e familjeve të prekura, por një punonjës i çerdhes në Moskë tha për AFP në kushte anonimiteti se rreth një e treta e baballarëve në një grup ishin jashtë vendit.

“Muaji i parë ishte sigurisht shumë i trishtuar. Ishte shumë i vështirë për mua dhe ishte i vështirë për fëmijët”, tregon Filimonova.

“Kur unë jam e mërzitur, ata vetëm qajnë dhe qajnë gjithë natën. Dhe kuptova se duhet të mbledhë veten”.

Ndarja në familjen e saj e ka bërë atë të mendojë për gjyshen e saj, e cila u nda nga burri i saj gjeolog kur ai u dërgua në Mongoli për punë.

“Po filloj të kuptoj se si u ndje ajo”, thotë Filimonova. “Nuk e kisha menduar kurrë më parë”.

Tani në Beograd — tani e kthyer në qendër për punonjësit rusë të IT-së në mërgim — Leonov ka vështirësitë e tij gjithashtu.

Leonov, një zhvillues softueri nuk pa zgjidhje tjetër veçse të largohej nga Rusia në shtator, nga frika se mund të rekrutohej.

“Unë nuk doja të rrezikoja”, tha ai. “Me shumë mundësi, ju do të fitoni, por ka një shans të vogël për një fund mjaft dramatik”.

Në Beograd, ai u ribashkua me një mësues të vjetër matematike, i cili u largua nga Rusia menjëherë pasi Putin dërgoi trupa në Ukrainë më 24 shkurt. Ata tani po marrin me qira një apartament së bashku.

Por fakti se tani është i sigurt, nuk e ka lehtësuar dhimbjen e ndarjes.

“Fëmijët nga distanca nuk është njëjtë si kolegët nga distanca”, tha ai duke bërë shaka. “Nuk mund të luash me fëmijët nga distanca”.

Në apartamentin e tyre komod familjar në Moskë, Filimonova mbledh djemtë e saj në mënyrë që babai i tyre t’u lexojë atyre një histori para gjumit në një video-telefonatë.

Ajo i dërgoi atij foto të faqeve për t’i lexuar, ndërsa fëmijët e tyre të vegjël e mbajnë librin, transmeton UBT News.

“Shpresoj që fëmijët e mi ta kuptojnë se babi i tyre është këtu, ai i do ata — edhe nga Beogradi”, tha ai.

Rusia njoftoi fundin e mobilizimit në fund të tetorit, por shumë jashtë vendit kanë frikë nga një valë e dytë dhe Yaroslav sheh “rreziqe” në kthim.

Ai gjithashtu po vë në dyshim nëse ka “madje diçka për t’u kthyer”, me autoritetet që vendosin kontrolle mbi sektorin e teknologjisë dhe “të gjitha aspektet e realitetit”.

Zgjedhja e ‘jetës dhe vdekjes’
Anastasia Arsenicheva, bashkëthemeluese e një shoqate bamirësie që mbështet nënat, tha se organizata e saj mori një rritje të thirrjeve pas mobilizimit.

Ajo tha se shumë gra inkurajuan partnerët të largoheshin, duke e parë atë si një “zgjedhje midis jetës dhe vdekjes”, por tani ato po kanë vështirësi.

“Kur një grua është në vakum plotësisht vetëm, kjo është shumë e frikshme”, tha Arsenicheva, psikologe.

Punonjësit e IT si Leonov ende mund të mbajnë familjet e tyre nga jashtë, por kjo nuk është gjithmonë kështu, shtoi Arsenicheva.

“Ka disa familje ku burri ishte shtylla kryesore e familjes dhe është e paqartë se si ta vazhdoni jetën tani”, tha ajo.

Alexandra, 32-vjeçarja nga Moska, duhej të gjente shpejt një mënyrë për t’ia dalë mbanë pasi burri i saj, i cili punon në kinema dhe merret me reklama, u largua.

Fillimisht ai shkoi në një qytet në Taxhikistan dhe më pas në Uzbekistanin fqinj, i cili është bërë gjithashtu një qendër për burrat që i shmangen rekrutimit.

Alexandra më pas hapi dyqan për të bërë veshje të thurura, të veçanta, ndërsa ajo kujdesej për vajzën e saj shtatëvjeçare.

“Kur ai u largua, gjithçka ra mbi mua”, – tha ajo, “dhe buxheti i familjes u prish”.

Ajo filloi të merrte më shumë projekte dhe së fundmi mori një porosi për të bërë më shumë se 200 lodra për Vitin e Ri, duke e lejuar atë të punësojë disa gra të tjera. Ajo gjithashtu ka qenë duke restauruar mobilje dhe duke i rishitur ato në internet.

Ajo tha se kishte “harruar se si të ishte e pavarur… por kur djemtë u larguan, ne thjesht nuk kishim zgjidhje!”

Ndërsa ajo tha se e kuptonte vendimin e shumë burrave për t’u larguar — dhe megjithëse e ardhmja e familjes është e pasigurt — ajo është e vendosur të qëndrojë në vend.

“Unë jam nga Rusia. Unë dua të jetoj në Rusi. Nuk kam dashur kurrë të largohem”./AFP/UBTNews/

Rajoni

Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut

Published

on

Profesor i UBT-së, Hazir Çadraku, ishte mysafirë i radhës në podcastin tonë, ku foli për gjendjen aktuale të ujërave në Kosovë, duke theksuar rëndësinë e menaxhimit të qëndrueshëm dhe parandalimit të krizave të mundshme ujore në të ardhmen.

Sipas Profesor Çadrakut, sfidat që përballet Kosova janë të dyfishta: ndikimet klimatike dhe aktiviteti i pakontrolluar i njeriut.

Institucionet arsimore dhe kërkimi shkencor, sipas Profesor Çadrakut, luajnë një rol kyç në parandalimin e krizave ujore. Ai nënvizoi rëndësinë e punës intensive kërkimore në terren dhe publikimeve ndërkombëtare për të siguruar vendimmarrje të bazuar në të dhëna dhe fakte shkencore.

Për më shumë ndiqni podcastin: PODCAST

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë

Published

on

Në kuadër të aktiviteteve akademike dhe ligjëratave tematike me ekspertë ndërkombëtarë, UBT ka mirëpritur Dr. Dimitar Keranov, politolog dhe ekspert i sigurisë ndërkombëtare, i cili mbajti ligjëratën me temën “Kosova’s European Future: What Bulgaria’s Experience Can Offer”, para studentëve të programit të Studimeve të Sigurisë.

Ligjërata u fokusua në rrugëtimin evropian të Kosovës, sfidat e integrimit, si dhe mësimet që mund të nxirren nga përvoja e Bullgarisë në proceset e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, duke vënë theks të veçantë në çështjet e sigurisë, qëndrueshmërisë demokratike dhe përballjes me kërcënimet hibride.

Në këtë aktivitet akademik ishin të pranishëm edhe dekania e Fakultetit, Hajdi Xhixha, si dhe prodekani Arian Kadriu, të cilët vlerësuan rëndësinë e përfshirjes së ekspertëve ndërkombëtarë në procesin mësimor dhe në zgjerimin e perspektivës akademike të studentëve të UBT-së.

Dr. Dimitar Keranov është anëtar i Bordit Drejtues të Bulgarian Institute for International Politics (BIIP) dhe njihet si një nga zërat e rëndësishëm në fushën e politikës së jashtme, sigurisë dhe demokracisë në Evropën Juglindore. Fushat e tij të specializimit përfshijnë kërcënimet hibride, reziliencën demokratike dhe sigurinë ndërkombëtare, me fokus të veçantë në vendet që përballen me presione gjeopolitike.

Ai ka një përvojë të pasur profesionale në institucione prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë German Marshall Fund of the United States dhe Institut für Europäische Politik në Berlin, ku ka kontribuar në analiza politike dhe kërkime shkencore mbi zgjedhjet, ndikimin e huaj dhe qeverisjen demokratike.

Publikimet dhe analizat e Dr. Keranov janë cituar nga media ndërkombëtare me ndikim të madh, si The New York Times dhe Euronews, duke e bërë atë një referencë të rëndësishme në debatet bashkëkohore mbi sigurinë dhe demokracinë. Ai është gjithashtu anëtar i American Political Science Association dhe flet rrjedhshëm më shumë se dhjetë gjuhë, çka i mundëson një qasje krahasuese dhe ndërkombëtare ndaj sfidave globale të sigurisë.

Ligjërata u prit me interes të veçantë nga studentët, të cilët patën mundësi të diskutojnë drejtpërdrejt me ligjëruesin për rolin e Kosovës në arkitekturën evropiane të sigurisë, sfidat aktuale rajonale dhe rëndësinë e përgatitjes akademike për profesionistët e ardhshëm të kësaj fushe.

Përmes aktiviteteve të tilla, UBT vazhdon të forcojë profilin e tij ndërkombëtar dhe të ofrojë një arsim cilësor, të lidhur ngushtë me zhvillimet aktuale globale dhe me praktikat më të mira akademike dhe profesionale.

Continue Reading

Vendi

Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja

Published

on

Prishtina ka qenë në fokus të një analize të thelluar shkencore mbi zhvillimin dhe zgjerimin e saj urban, përmes temës së masterit të kandidates nga UBT, MSc. Eglantina Buja, e cila u mbrojt me sukses në kuadër të studimeve pasuniversitare.

Tema me titull “Analizë sasiore e shtrirjes dhe zgjerimit urban në Prishtinë për periudhën 1990–2024” u prezantua para komisionit profesional, i përbërë nga Prof. Dr. Egzon Bajraktari (kryetar), Prof. Dr. Edon Maliqi (mentor) dhe Dr. sc. Elvida Pallaska (anëtare).

Studimi trajton transformimet urbane të kryeqytetit gjatë një periudhe 34-vjeçare, duke përfshirë kohën e okupimit, periudhën e pasluftës dhe zhvillimet pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Përmes përdorimit të të dhënave të hapura dhe metodave bashkëkohore shkencore, tema ofron një pasqyrë të qartë dhe të matshme të zgjerimit urban të Prishtinës.

Analiza është realizuar mbi bazën e imazheve satelitore Landsat 5 TM dhe Landsat 8 OLI, të përpunuara përmes klasifikimit të mbikëqyrur (Supervised Classification) në platformën Google Earth Engine, si dhe përmes analizave hapësinore me sisteme GIS. Si rezultat, janë gjeneruar harta tematike dhe produkte vizuale që dokumentojnë ndryshimet urbane ndër vite.

Të dhënat tregojnë një rritje të ndjeshme të sipërfaqes së ndërtuar në Prishtinë – nga 437.5 hektarë në vitin 1990 në mbi 1,410 hektarë në vitin 2024, që përfaqëson një zgjerim urban mbi 220%, një ritëm që tejkalon dukshëm rritjen e popullsisë. Ky zhvillim ka ndikuar në kalimin nga një strukturë urbane kompakte drejt një forme më të shpërndarë dhe të fragmentuar, duke sjellë sfida serioze për planifikimin hapësinor, infrastrukturën dhe përdorimin efikas të tokës.

Studimi identifikon gjithashtu zonat kryesore të zgjerimit urban dhe vë në pah ndikimin e ndërtimeve informale dhe mungesës së planifikimit të qëndrueshëm urban. Në përfundim, tema ofron rekomandime konkrete për vendimmarrësit, duke theksuar nevojën për zhvillim kompakt, forcim institucional dhe përdorim sistematik të teknologjive gjeohapësinore në monitorimin urban.

Me rastin e diplomimit, kandidatja u vlerësua për qasjen serioze akademike, rigorozitetin metodologjik dhe kontributin e vlefshëm në studimet e zhvillimit urban të Prishtinës.

UBT vazhdon të dëshmojë përkushtimin e tij ndaj kërkimit shkencor dhe formimit të kuadrove profesionale që kontribuojnë drejtpërdrejt në analizën dhe zgjidhjen e sfidave zhvillimore të vendit.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave

Published

on

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi bëhet anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave, në bazë të kontributit të tij të jashtëzakonshën në shkencë dhe teknologji, si dhe duke u bërë i vetmi dhe i pari shkencëtar nga Kosova që i bashkohet këtij institucioni prestigjioz. Diploma e anëtarësimit iu dorëzua gjatë një ceremonie solemne nga Kryetari dhe Nënkryetari i Akademisë, në Qendrën Evropiane për Shkencë (CERN) në Gjenevë, Zvicër.

Ky anëtarësim përfaqëson një njohje ndërkombëtare për kontributin e Rektorit Hajrizi në avancimin e arsimit të lartë, kërkimit shkencor dhe inovacionit në Kosovë, si dhe forcon lidhjet e vendit me komunitetin akademik evropian dhe botëror.

“Ky është një moment jashtëzakonisht i rëndësishëm, jo vetëm për mua personalisht, por edhe për Kosovën dhe komunitetin tonë shkencor. Anëtarësimi im në Akademinë Evropiane të Shkencës hap dyert e kësaj akademie prestigjioze për vendin tonë dhe për gjeneratat e reja të shkencëtarëve kosovarë,” ka thënë Rektori Hajrizi.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë dhe domethënien e këtij anëtarësimi, duke shprehur falënderimet e tij dhe duke ndarë vizionin për të ardhmen.

“Ky anëtarësim përfaqëson vlerësimin e punës sime mbi 30-vjeçare në fushën e shkencës dhe teknologjisë, dhe më jep një motiv shtesë për të vazhduar angazhimin në forcimin e arsimit cilësor, avancimin e kërkimit shkencor dhe lidhjen e institucioneve akademike të Kosovës me rrjetet evropiane të dijes dhe inovacionit. Dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të thellë për të gjithë ata që kontribuan në nominimin dhe vlerësimin tim. Një falënderim i veçantë shkon për familjen time dhe për kolegët e mi, për mbështetjen e vazhdueshme dhe bashkëpunimin profesional gjatë gjithë këtyre viteve”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave është e njohur për promovimin e ekselencës shkencore, kërkimit ndërdisiplinar dhe inovacionit, duke përfshirë në radhët e saj studiues me reputacion të lartë ndërkombëtar, përfshirë edhe laureatë të Çmimit Nobel.

Nën udhëheqjen e Prof. Dr. Edmond Hajrizi, UBT është pozicionuar si një institucion lider në arsimin e lartë, kërkimin shkencor, inovacionin dhe sipërmarrjen në rajonin e Evropës Juglindore, duke krijuar mundësi të reja për studentët, akademikët dhe institucionet partnere.

Continue Reading

Të kërkuara