Shëndet
Rezistenca e insulinës: Shkaqet, simptomat dhe si trajtohet problemi?
Rezistenca ndaj insulinës është një term që tregon një gjendje kur efekti i insulinës në trup dobësohet.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiPër të ruajtur nivelin e glukozës në gjak në vlera normale dhe për të parandaluar zhvillimin e diabetit të tipit 2, është e nevojshme të ndryshohen zakonet e jetesës.
Rezistenca ndaj insulinës është një term që tregon një gjendje kur efekti i insulinës në trup dobësohet, kështu që muskujt, yndyra dhe mëlçia nuk mund të përdorin glukozën nga gjaku për energji, dhe më shumë insulinë duhet të prodhohet në pankreas dhe niveli i sheqerit në gjak rritet me kalimin e kohës.
Rezistenca mund të njihet nga rritja e presionit të gjakut, shenjat dhe ndryshimet në lëkurë dhe më së miri diagnostikohet duke marrë një anamnezë dhe ekzaminim nga një specialist. Kur nuk trajtohet, rezistenca ndaj insulinës mund të çojë në diabetin e tipit 2.
Kjo mund të jetë një gjendje e përkohshme ose kronike që trajtohet duke ndryshuar zakonet e jetesës.
Shenjat do të shfaqen më së miri në analizat e gjakut ku niveli i glukozës në agjërim do të jetë mbi 100 mg/dL (miligram për decilitër), ndërsa niveli i triglicerideve do të jetë mbi 150 mg/dL. Niveli i kolesterolit të mirë do të ulet, niveli i kolesterolit të keq do të rritet dhe presioni i gjakut gjithashtu mund të rritet.
Nga ana tjetër, niveli i ngritur i sheqerit në gjak mund të njihet nga etja më e fortë, urinimi më i shpeshtë, uria e shtuar, dhimbje koke, shërimi më i ngadalshëm i plagëve, shikimi i paqartë dhe infeksionet e shpeshta të lëkurës.
Përveç kësaj, njolla të ndryshme të errëta mund të shfaqen në lëkurë. Rezistenca ndaj insulinës mund të çojë në para diabet, një gjendje ku nivelet e glukozës në gjak janë më të larta se normale, por jo aq të larta sa për t’u diagnostikuar si diabet.
Nuk dihet saktësisht se çfarë e shkakton rezistencën ndaj insulinës, por rolin më të madh e luan trashëgimia gjenetike e sëmundjes apo nëse dikush në familje ka diabet të tipit 2. Një arsye tjetër është stili i keq i jetesës.
Mund të trashëgohet edhe gjenetikisht dhe është e zakonshme te duhanpirësit dhe te personat mbi 45 vjeç. Megjithatë, pavarësisht nga grupet e përmendura të rrezikut, çdokush mund të zhvillojë rezistencë ndaj insulinës.
Për të bërë një diagnozë të saktë, është e nevojshme të bëhen disa teste. Fillimisht duhet kryer një OGTT (test oral i tolerancës së glukozës) dy orësh, i cili përcakton nivelin e glukozës në gjak dhe urinë me stomakun bosh dhe dy orë pasi njeriu të pijë një sasi të caktuar glukoze të tretur në ujë. Për këtë test është e rëndësishme të mos kryeni asnjë aktivitet fizik 24 orë para testit, si dhe nuk lejohet konsumimi i ushqimeve dhe pijeve një natë më parë.
Nuk duhet të hani, pini apo pini duhan gjatë testit.
Për të ruajtur nivelin e glukozës në gjak në vlera normale dhe për të parandaluar zhvillimin e diabetit të tipit 2, është e nevojshme të ndryshohen zakonet e jetesës.
Bëni ushtrime të rregullta, të paktën tre herë në javë, zvogëloni nivelin tuaj të stresit dhe sigurohuni që të flini mjaftueshëm. Njerëzit obezë duhet të humbin peshë shtesë dhe vetë ushqimi luan një rol të madh.
Trajtimi mund të varet gjithashtu nga ashpërsia e gjendjes dhe shkaku i rezistencës. Mjeku mund të përshkruajë ilaçe, kryesisht metforminë, e cila do të kontrollojë nivelet e sheqerit në gjak.
Nëse kjo gjendje nuk trajtohet në kohë, mund të ndodhin komplikime të ndryshme si sulmi në zemër ose goditje në tru, sëmundje të veshkave dhe syve, kancer dhe nivele shumë të larta ose shumë të ulëta të sheqerit në gjak. Përveç kësaj, gratë mund të përjetojnë ndryshime në ciklin menstrual, probleme të fertilitetit, si dhe shfaqjen e sëmundjeve autoimune të tiroides.
Dieta është e rëndësishme për trajtimin e kësaj gjendjeje, sepse është ushqimi që ka një efekt të rëndësishëm në nivelin e sheqerit në gjak, si dhe në nivelin e insulinës. Menyja duhet të përmbajë ushqime me indeks glicemik më të ulët si: fruta, perime, drithëra, arra, peshk, proteina dhe bishtajore. Gjithmonë duhet të merrni mjaft fibra, minerale dhe vitamina.
Përveç kësaj, konsumi i ushqimeve me yndyrë, ëmbëlsirat dhe ushqimet e përpunuara duhet të reduktohet. Është e rëndësishme të adoptoni zakone të mira dhe të mos mbani një dietë një herë që nuk do të ndihmojë. Nuk rekomandohet anashkalimi i vakteve, por duhet të keni disa vakte më të vogla në ditë.
Shëndet
Ish-anesteziologu francez dënohet me burgim të përjetshëm për helmimin e 30 pacientëve
Published
2 weeks agoon
December 19, 2025By
UBTnews
Një ish-anesteziolog francez është dënuar me burgim të përjetshëm pasi u shpall fajtor për helmimin e qëllimshëm të 30 pacientëve, 12 prej të cilëve humbën jetën.
Frédéric Péchier, 53 vjeç, u dënua të premten pas përfundimit të një gjyqi katërmujor në qytetin lindor të Besançon, në një nga rastet më të rënda të keqpërdorimit mjekësor të regjistruara ndonjëherë në Francë.

Sipas hetimeve dhe aktakuzës, Péchier kishte futur substanca kimike si klorur kaliumi ose adrenalinë në qeset e infuzionit të pacientëve, duke shkaktuar arreste kardiake ose hemorragji të papritura gjatë ndërhyrjeve kirurgjikale.
Viktima më e re ishte një fëmijë katërvjeçar, i cili i mbijetoi dy arresteve kardiake gjatë një operacioni rutinë të bajameve në vitin 2016. Viktima më e moshuar ishte 89 vjeç.
“Ju jeni Doktor Vdekja. Një helmues, një vrasës. Ju turpëroni gjithë profesionin mjekësor”, deklaruan prokurorët gjatë seancave përmbyllëse, duke shtuar se ai “e kishte kthyer klinikën në një varrezë”.
Sipas prokurorisë, Péchier shpesh nuk ishte anestezisti kryesor në operacione. Ai dyshohet se mbërrinte herët në klinikë për të manipuluar qeset e infuzionit, ndërsa më pas, kur pacientët pësonin komplikacione, ndërhynte vetë për t’u paraqitur si “shpëtimtari”.
Në 12 raste, ndërhyrja erdhi shumë vonë ose nuk ndodhi fare, duke përfunduar me vdekjen e pacientëve.
Hetimi nisi në vitin 2017, kur në qesen e infuzionit të një pacienteje u gjet një tepricë e rrezikshme kloruri kaliumi. Autoritetet zbuluan një model alarmues “ngjarjesh serioze të padëshiruara” në klinikën private Saint-Vincent në Besançon.
Ndërsa mesatarja kombëtare për vdekje nga arresti kardiak nën anestezi ishte 1 në 100 mijë, në këtë klinikë shifra ishte më shumë se gjashtë herë më e lartë. Anomalia u zhduk kur Péchier u largua përkohësisht dhe u rikthye sapo ai u kthye në klinikë. Pas pezullimit të tij nga profesioni në vitin 2017, rastet u ndalën përfundimisht.
Gjatë gjyqit, Péchier mohoi vazhdimisht akuzat, duke deklaruar se kishte respektuar “betimin e Hipokratit”. Megjithatë, dëshmia e tij ndryshoi disa herë dhe ai pranoi se mund të ketë pasur “një helmues tjetër” në klinikë.
Psikologu i gjykatës e përshkroi atë si një person me personalitet të dyfishtë, i aftë të shfaqej i respektueshëm në publik, por edhe të shkaktonte dëme të mëdha.
Tani, Péchier pritet të kalojë të paktën 22 vite pas hekurave. Ai ka 10 ditë kohë për të apeluar vendimin.
“Është fundi i një makthi”, tha Sandra Simard, një nga pacientet që i mbijetoi helmimit. Një tjetër i mbijetuar, Jean-Claude Gandon, u shpreh: “Tani mund të kemi një Krishtlindje më të qetë”./BBC
Shëndet
Kur dieta dhe pesha nuk mjaftojnë, arsyeja e fshehur e kolesterolit të lartë
Published
2 weeks agoon
December 16, 2025By
UBT News
Studimet tregojnë se nivelet e kolesterolit në gjak ndikohen më shumë nga gjenet sesa nga ushqimi, pesha apo aktiviteti fizik.
Mëlçia prodhon shumicën e kolesterolit dhe kjo prodhimtari kontrollohet nga gjenet, ndaj disa persona ka kolesterol LDL të lartë edhe pse jetojnë shëndetshëm.
Edhe pse faktorët e stilit të jetesës si ushqimi i pashëndetshëm, mungesa e aktivitetit fizik, mbipesha dhe stresi janë shkaktarë të shpeshtë, forma e trashëguar – hiperkolesterolemia familjare (FH) – përbën rreth 5% të rasteve dhe është më e rrezikshme.
Ajo shfaqet herët dhe shpesh nuk përmirësohet vetëm me dietë.
FH shkaktohet nga mutacione gjenetike që pengojnë largimin e kolesterolit LDL nga gjaku, duke rritur ndjeshëm rrezikun për infarkt ose goditje në tru në moshë të re, shpesh pa simptoma.
Ekspertët theksojnë se pamja e jashtme nuk garanton shëndet të mirë.
Kontrolli i profilit lipidik të paktën një herë në vit, pasi kolesteroli i lartë nuk dhemb, por dëmton në heshtje zemrën dhe enët e gjakut. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si ta kuptoni nëse trupi juaj ka mungesë të vitaminës D?
Published
2 weeks agoon
December 15, 2025By
UBT News
Vitamina D është thelbësore për shëndetin e kockave, pasi ndihmon trupin të përthithë kalciumin dhe kontribuon në forcimin e tyre.
Ajo luan rol të rëndësishëm në rritjen dhe zhvillimin e qelizave, ul inflamacionin dhe mbështet funksionimin e sistemit imunitar.
Kur trupi ka mungesë të vitaminës D, mund të shfaqen disa shenja paralajmëruese.
Djersitje e tepruar
Djersitja e pazakontë, sidomos gjatë dimrit, lidhet me mungesën e vitaminës D, pasi trupi ka vështirësi në rregullimin e temperaturës.
Lodhje e vazhdueshme
Ndjenja e lodhjes, edhe pas gjumit të mjaftueshëm, si dhe marramendja, janë shenja të shpeshta të mungesës së kësaj vitamine.
Ndryshime në humor
Mungesa e saj lidhet me ndjenja trishtimi e depresioni, pasi ndikon në prodhimin e hormoneve të mirëqenies si serotonina dhe dopamina.
Dhimbje në kocka dhe muskuj
Dhimbjet në kyçe, kocka dhe muskuj janë shenjë e niveleve të ulëta të vitaminës D, veçanërisht te personat me probleme reumatike.
Si ta furnizoni trupin me vitaminë D?
Ekspozimi i moderuar në diell ndihmon prodhimin e vitaminës D, duke përdorur gjithmonë mbrojtje nga rrezet UV.
Përveç kësaj, vitamina D merret edhe nga ushqimi, si: peshqit e yndyrshëm (salmon, sardele, ton), vezët, qumështi dhe produktet e bulmetit, kërpudhat, drithërat dhe lëngu i portokallit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Çfarë të hani para gjumit për një natë më të qetë?
Published
2 weeks agoon
December 15, 2025By
UBT News
Nëse vetëm mendimi për gjumin të shqetëson, ajo që ha mund të ketë ndikim të madh. Gjumi cilësor ndihmon shëndetin e trurit, forcon sistemin imunitar dhe ul rrezikun për sëmundje kronike.
Edhe pse rekomandohen 7–8 orë gjumë çdo natë, shumë njerëz e kanë të vështirë ta arrijnë këtë.
Përveç zakoneve të mira të gjumit, edhe ushqimi luan rol kyç.
Ja 9 ushqime dhe pije që mund të ndihmojnë për gjumë më të mirë:
Bajamet – të pasura me magnez, vitamina B dhe melatoninë.
Gjeli i detit – përmban triptofan që nxit përgjumjen.
Çaji i kamomilit – ka efekt qetësues dhe ndihmon kundër pagjumësisë.
Kivi – përmban serotonin dhe antioksidantë.
Lëngu i qershisë së thartë – burim natyral i melatoninës.
Peshqit e yndyrshëm – të pasur me vitaminë D dhe omega-3.
Arrat – ndihmojnë rregullimin e ciklit të gjumit.
Çaji i lules së pasionit – ul stresin dhe nxit relaksimin.
Orizi i bardhë – karbohidratet mund të ndihmojnë rënien në gjumë kur konsumohet me masë. /A.Z/UBT News/
REL: Ku na la viti 2025, sipas statistikave?
UBT në vitin 2025: Arritjet, sfidat dhe perspektivat për të ardhmen
“Bllokadat janë inekzistente”, Kurti thotë se shumë shpejt do ta takojë presidenten Osmani
Afër 70% të votave të numëruara, pesë kandidatët më të votuar te partitë më të mëdha
Viti 2025: Mbi 26 mijë raste penale, 18 vrasje dhe konfiskime mbi 112 milionë euro në Kosovë
Kush janë më të votuarit për deputetë në zgjedhjet e 28 dhjetorit?
UBT në vitin 2025: Arritjet, sfidat dhe perspektivat për të ardhmen
Kosova ngre aktakuzë ndaj 21 personave për masakrën e Reçakut
Gjenden të vdekur dy persona në një vilë në Pejë
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Aktualitet2 months agoU mbajt Mbledhje Komemorative në nder të Prof. Dr. Faton Kabashit në UBT Prizren
-
Lajmet3 months agoPunimi shkencor i profesoreshës së UBT-së, Miranda Sejdiu Abazi dhe bashkëautorëve botohet në Georgian Medical News
-
Rajoni1 month agoProfesorët e UBT-së publikojnë studim shkencor mbi cilësinë e ujërave nëntokësore në Komunën e Suharekës
