Lajmet

Omicron ekspozon mungesën e fleksibilitetit në spitalet e Evropës

“Ka shumë pacientë që nuk mund t’i pranojmë”.

Published

on

Një zyrtar i Organizatës Botërore të Shëndetësisë paralajmëroi javën e kaluar për një “dritare të mundësive që po mbyllet ” për vendet evropiane për të parandaluar që sistemet e tyre të kujdesit shëndetësor të mbingarkohen, pasi varianti Omicron i koronavirusit prodhon rritje pothuajse vertikale të infeksioneve me koronavirus.

Në Francë, Britani dhe Spanjë, vende me programe relativisht të forta kombëtare shëndetësore, ajo dritare mund të jetë tashmë e mbyllur.

Drejtori i një njësie të kujdesit intensiv në një spital në Strasburg po largon pacientët.

Një kirurg në një spital në Londër përshkruan një vonesë kritike në diagnozën e kancerit të një burri.

Spanja po sheh teksa i vihet në test vendosmëria e saj për të parandaluar një kolaps të sistemit pasi Omicron e mban jashtë punës personelin mjekësor.

“Ka shumë pacientë që nuk mund t’i pranojmë dhe janë pacientët pa COVID viktimat kolaterale të gjithë kësaj,” tha Dr. Julie Helms, e cila drejton Qendrën e Kujdesit Intensiv në Spitalin Universitar të Strasburgut në Francën e largët lindore.

Dy vjet pas pandemisë, me Omicronin jashtëzakonisht ngjitës që ndikon në shërbimet publike të llojeve të ndryshme, efekti i variantit në objektet mjekësore ka vënë në pikëpyetje shumë elasticitetin e sistemeve të shëndetit publik që konsiderohen thelbësore për ofrimin e kujdesit të barabartë.

Problemi, thonë ekspertët, është se pak sisteme shëndetësore kanë krijuar fleksibilitet të mjaftueshëm për të trajtuar një krizë si koronavirusi përpara se të shfaqej, ndërsa kulmet e përsëritura të infeksionit e kanë mbajtur pjesën tjetër shumë të preokupuar për të zbatuar ndryshime gjatë urgjencës së gjatë.

Pranimet në spital tani janë po aq të larta në Francë, Itali dhe Spanjë sa ishin pranverën e kaluar, kur të tre vendet kishin izolime ose masa të tjera kufizuese.

Shkalla e shtrimit në spital të njerëzve me COVID-19 në Angli për javën që përfundoi më 9 janar ishte pak më e lartë se në fillim të shkurtit 2021, përpara se shumica e banorëve të vaksinoheshin. Kësaj radhe nuk ka izolim.

Instituti për Metrikën dhe Vlerësimin e Shëndetit, një organizatë kërkimore për shëndetin e popullsisë me bazë në Universitetin e Uashingtonit, parashikon që më shumë se gjysma e njerëzve në rajonin 53-vendësh të OBSH-së në Evropë do të infektohen me Omicron brenda dy muajve.

Kjo përfshin mjekë, infermierë dhe teknikë në spitalet publike. Rreth 15 për qind e stafit të sistemit spitalor të Strasburgut prej 13,000 personash ishte jashtë punës këtë javë. Në disa spitale, shkalla e mungesës së punonjësve është 20 për qind.

Oraret janë krijuar dhe rivendosen për të mbyllur boshllëqet ndërkaq pacientët nevojat e të cilëve nuk janë kritike duhet të presin.

26 shtretërit e spitalit publik francez janë pothuajse të gjithë të zënë nga pacientë të pavaksinuar, njerëz “që refuzojnë kujdesin, që refuzojnë ilaçet ose që kërkojnë ilaçe që nuk kanë efikasitet,” tha Helms.

Ajo refuzoi 12 kërkesa për pranim të martën dhe 10 të mërkurën.

“Kur keni tre pacientë për një shtrat të vetëm, ne përpiqemi të marrim atë që ka shanset më të mira për të përfituar prej tij,” tha Helms.

Në Britani, si në Francë, Omicron po shkakton çarje në sistemin shëndetësor edhe pse varianti duket se shkakton sëmundje më të lehta se paraardhësit e tij.

Qeveria britanike këtë muaj caktoi personel ushtarak, duke përfshirë mjekë, për të plotësuar spitalet e Londrës, duke shtuar në radhët e anëtarëve të shërbimit që tashmë ndihmojnë në administrimin e vaksinave dhe funksionimin e ambulancave.

Në Spitalin Royal Free në Londër, Dr. Leye Ajayi përshkroi një pacient i cili u përball me vonesa në diagnozën e tij fillestare të kancerit.

“Fatkeqësisht, kur përfundimisht arritëm ta shihnim pacientin, kanceri i tij ishte përhapur tashmë,” tha Ajayi për Sky News.

“Pra, tani kemi të bëjmë me një pacient të ri në mesin e të 50-ave, i cili, ndoshta nëse do ta kishim parë një vit më parë, mund të kishte përfituar një operacion shërues. Tani kemi të bëjmë me kujdesin paliativ.” , tha ai.

Gati 13,000 pacientë në Angli u detyruan të prisnin në barela më shumë se 12 orë përpara se të hapej një shtrat spitalor, sipas shifrave të publikuara javën e kaluar nga Shërbimi Kombëtar i Shëndetit. Britania ka një numër të madh prej rreth 5.9 milionë njerëz në pritje të ekzaminimeve të kancerit, operacioneve të planifikuara dhe të tjera. Disa ekspertë vlerësojnë se kjo shifër mund të dyfishohet në tre vitet e ardhshme.

Në mes të valës së parë të pandemisë në prill 2020, zyra e OBSH-së për Evropën nxori një udhëzues për sistemet shëndetësore për të krijuar fuqi në sistemet e tyre për shpërthime të reja, duke përfshirë identifikimin e një fuqie punëtore të përkohshme shëndetësore.

“Pavarësisht nga fakti që vendet mendonin se ishin të përgatitura për një pandemi që mund të vinte, ato nuk ishin. Pra, po ndërton anijen ndërsa lundron,”tha Dr. David Heymann, i cili më parë drejtoi departamentin e sëmundjeve infektive të Organizatës Botërore të Shëndetësisë.

Por, Franca kishte shkurtuar shtretërit e spitaleve – dhe mjekët dhe infermierët – për vite përpara pandemisë.

Rindërtimi i tij brenda disa muajsh doli i vështirë kur vala aktuale infektonte stafin e spitalit me qindra çdo ditë.

Edhe lejimi i punonjësve shëndetësorë simptomatikë me COVID-19 për të raportuar në punë nuk ka qenë i mjaftueshëm.

Konfederata e Sistemit Kombëtar të Shëndetësisë (NHS) e Britanisë, thotë se shërbimi shëndetësor publik kaloi në pandemi me një mungesë prej 100,000 punonjësish shëndetësorë që vetëm është përkeqësuar.

Vala e parë e pandemisë e shtyu sistemin shëndetësor të Spanjës në kufirin e tij. Spitalet improvizuan mënyra për të trajtuar më shumë pacientë duke ngritur qendra emergjente në salla operacioni, gjimnaze dhe biblioteka.

Publiku ishte dëshmitar, i tmerruar, i pensionistëve që vdisnin në shtëpi pleqsh pa u dërguar ndonjëherë në spitalet shtetërore që tashmë ishin me kapacitete të tejkaluara.

Pas kësaj, qeveria spanjolle u zotua të mos lejonte që një kolaps i tillë të përsëritej. Duke punuar me departamentet rajonale të shëndetësisë, ai hartoi ato që zyrtarët i quajnë “plane elasticiteti” për t’u marrë me ndryshimet e papritura në kërkesat e shërbimit, veçanërisht në qendra të kujdesit intensiv.

Ideja është që spitalet të kenë pajisjet dhe teorikisht personelin, për të rritur kapacitetet në varësi të nevojës.

“Gjëja kryesore është fleksibiliteti, të kesh ndërtesa fleksibile që mund të zgjerohen, të kesh staf që është fleksibil në aspektin e pranimit të ndërrimit të detyrave, të kesh fleksibilitet në drejtim të ndarjes së ngarkesave më shumë të një strukture rajonale,” tha Dr. Martin McKee, një profesor i shëndetit publik. në Shkollën e Higjienës dhe Mjekësisë Tropikale në Londër.

Megjithatë, në fund të fundit, McLee tha: “Një shtrat është një mobilje. Ajo që ka rëndësi është stafi rreth tij, “tha McKee.

“Ne jemi ende në mes të një epidemie komplekse që po ndryshon çdo ditë. Është e vështirë të imagjinohet se çfarë duhet të ndërtojmë për të ardhmen për epidemitë e tjera, por do të duhet të reflektojmë mbi sistemin se si e organizojmë kujdesin,” tha Dr. Nicolas Lefebvre, i cili drejton njësinë e sëmundjeve infektive në Strasburg.

Ai tha se Evropa është e përgatitur të trajtojë shpërthime të izoluara siç ka bërë në të kaluarën, por pandemia ka ekspozuar themelet e dobësuara në të gjithë sistemet shëndetësore, madje edhe ato që konsiderohen ndër më të mirët në botë.

Frédéric Valletoux, kreu i Federatës Franceze të Spitaleve, tha se politikëbërësit në nivel kombëtar janë shumë të vetëdijshëm për problemin tani.

Për vitin 2022, federata ka kërkuar më shumë burime për stafin infermieror.

“Vështirësia në sistemin tonë është t’i shkundim gjërat, veçanërisht kur jemi në zemër të krizës,” tha Valletoux.

Lajmet nga UBT

Dizajneri grafik Berin Hasi ligjëron për studentët e Dizajnit të Integruar në UBT

Published

on

Në kuadër të lëndës Artet dhe Hapësira, pjesë e programit Dizajn i Integruar në UBT, gjatë kësaj jave u organizua një ligjëratë e veçantë me dizajnerin grafik Berin Hasi, i cili u ftua si ligjërues mysafir për të ndarë përvojën dhe njohuritë e tij profesionale me studentët e këtij programi.

Gjatë takimit, Berin Hasi prezantoi rrugëtimin e tij profesional në fushën e dizajnit grafik, duke ndarë me studentët shembuj konkretë nga puna e tij, projekte të realizuara dhe praktikat bashkëkohore që aplikohen sot në industrinë kreative. Ai u ndal në mënyrë të veçantë te procesi kreativ, duke sqaruar fazat kryesore nga ideimi fillestar deri te realizimi final i një koncepti dizajnerik.

Diskutimi u fokusua gjithashtu në trendet më të fundit në dizajnin grafik, ndikimin e teknologjisë dhe mediave digjitale në formësimin e identitetit vizual, si dhe rëndësinë e integrimit të dizajnit me hapësirën, kulturën dhe kontekstin shoqëror. Ligjëruesi theksoi se përshtatja e vazhdueshme me zhvillimet e reja dhe ndërtimi i një mendësie fleksibile janë elemente kyçe për suksesin profesional në këtë fushë dinamike.

Studentët patën mundësinë të angazhohen aktivisht përmes pyetjeve dhe diskutimeve, duke shkëmbyer ide mbi sfidat e profesionit, mundësitë e zhvillimit të karrierës dhe rëndësinë e ndërtimit të një portofoli cilësor që reflekton identitetin personal dhe profesional të dizajnerit.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Elementet konstruktive dhe gjeoteknike të urave, të trajtuara në terren nga studentët e UBT-së

Published

on

Studentët e nivelit Bachelor të programit Inxhinieri e Ndërtimit dhe Infrastrukturës në UBT realizuan një vizitë studimore në terren në kuadër të lëndëve “Urat” dhe “Gjeoteknika Inxhinierike”, me qëllim të ndërlidhjes së njohurive teorike me praktikën inxhinierike reale.

Vizita u zhvillua në intervalin kohor 13:00–14:30, në një urë rrugore funksionale në afërsi të UBT Dukagjini në Prishtinë, nën udhëheqjen e Prof. Arsim Rapuca, bartës i lëndës “Urat”, dhe Prof. Hysen Ahmeti, bartës i lëndës “Gjeoteknika Inxhinierike”.

Qëllimi kryesor i kësaj vizite ishte analizimi praktik i një objekti real inxhinierik, duke u fokusuar në elementet konstruktive dhe gjeoteknike të urave. Studentët patën mundësinë të njihen nga afër me strukturën e urës, mënyrën e projektimit dhe zgjidhjet teknike të aplikuara në ndërtim.

Ura e përzgjedhur u vlerësua si shembull shumë i përshtatshëm studimor, pasi ofron dukshmëri të plotë të elementeve të nënstrukturës dhe mbistrukturës, zgjidhje konstruktive moderne dhe komponentë të qartë gjeoteknikë dhe mbrojtës.

Gjatë vizitës, Prof. Arsim Rapuca realizoi një shpjegim të detajuar praktik për elementet kryesore të lëndës “Urat”, duke përfshirë: nënstrukturën, si: shtyllat bregore, shtyllat e mesit, themelet dhe krahët e urës; mbistrukturën, përfshirë mbajtësin kryesor të tipit tra–pllakë, trarët skajorë, shtresat izoluese dhe shtresat e asfaltit, etj.

Nga ana tjetër, Prof. Hysen Ahmeti trajtoi në mënyrë profesionale aspektet gjeoteknike që ndikojnë drejtpërdrejt në projektimin dhe stabilitetin e urave. Studentët u njohën me: funksionin e mureve mbrojtëse dhe rolin e tyre stabilizues; ndërveprimin strukturë–tokë; arsyetimin teknik të thellësisë së fondimit, etj.

Vizita studimore e realizuar u vlerësua si shumë e suksesshme dhe me vlerë të lartë akademike, duke përmbushur plotësisht objektivat e lëndëve Urat dhe Gjeoteknika Inxhinierike.

Continue Reading

Lajmet

​Gjykata Supreme shfuqizon kufizimin në kohë të së drejtës për kompensim të udhëtimeve zyrtare

Published

on

By

Gjykata Supreme ka aprovuar kërkesëpadinë e Instituti Demokratik i Kosovës (KDI) kundër Qeverisë së Kosovës dhe ka shfuqizuar nenin 6, paragrafi 6, të Rregullores për Kompensimin për Udhëtime Zyrtare dhe Shpenzime të Përfaqësimit.

Paditësi KDI në Gjykatën Supreme ka parashtruar padi kundër të paditurës Qeveria e Kosovës për shfuqizimin e pjesshëm të aktit nënligjor normativ, përkatësisht paragrafit 6 të nenit 6 të Rregullores Për Kompensimin për Udhëtime Zyrtare dhe Shpenzime të Përfaqësimit.

KDI, në korrik 2025, ka pranuar ankesë nga një grup i ushtarëve të Forcës së Sigurisë së Kosovës, të cilët kanë raportuar për shkeljen e Ligjit për Pagat në Sektorin Publik, lidhur me kompensimin e udhëtimeve zyrtare.

Gjykata Supreme, pas shqyrtimit të rastit, ka vlerësuar se kërkesëpadia e paditësit është e bazuar dhe se dispozita e kontestuar bie ndesh me legjislacionin në fuqi.

Neni 6 i kësaj Rregulloreje, vendos kufizimin që shpenzimet e udhëtimit zyrtar nuk mbulohen për periudha më të gjata se një muaj, por, ky kufizim njëmujor për mbulimin e shpenzimeve të udhëtimit zyrtar nuk parashihet në ligj.

Ligji për Pagat në Sektorin Publik garanton qartë të drejtën e zyrtarëve publikë për kompensim të shpenzimeve të udhëtimit zyrtar, pa asnjë kufizim kohor.

Qeveria është e autorizuar vetëm të rregullojë mënyrën, kushtet dhe procedurën e kompensimit, por jo të kufizojë vetë këtë të drejtë, përkujton Gjykata Supreme.

Gjykata Supreme vlerëson se kufizimi njëmujor nuk është thjesht një rregull teknik, por cenon të drejtën e garantuar me ligj dhe tejkalon kompetencat e Qeverisë.

Continue Reading

Lajmet

Komunat në veri votojnë për t’u tërhequr nga Asociacioni i Komunave të Kosovës

Published

on

By

Komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës – Mitrovica e Veriut, Leposaviqi, Zveçani dhe Zubin Potoku – kanë votuar për t’u tërhequr nga Asociacioni i Komunave të Kosovës të enjten, pasi duan të jenë pjesë e një asociacioni të veçuar të komunave me shumicë serbe në vend.

Ky vendim vjen pasi Lista Serbe – partia më e madhe e serbëve të Kosovës që mbështetet nga Serbia – e riktheu pushtetin në këto katër komuna pas zgjedhjeve lokale të tetorit.

Kryetarët e rinj nga kjo parti kishin paralajmëruar në fillim të dhjetorit se do t’i rishikonin vendimet e marra nga kryetarët e deriatëhershëm shqiptarë.

Ata paralajmëruan një “shqyrtim të hollësishëm të gjendjes së trashëguar juridike dhe financiare, në mënyrë që në periudhën e ardhshme të merren vendime në përputhje me ligjin dhe në interesin më të mirë të qytetarëve”.

Në seancën e parë të rregullt më 18 dhjetor, në Mitrovicë të Veriut për kryetar të kuvendit komunal u zgjodh Nemanja Bisevac, në Zveçan Sërxhan Millosavljeviq, në Leposaviq Marko Rakiq, ndërsa në Zubin Potok Nemanja Jakshiq.

Kryetari i Komunës së Mitrovicës së Veriut, Millan Radojeviq, duke arsyetuar kërkesën për t’u tërhequr nga Asociacioni i Komunave të Kosovës, tha se kjo kurrë nuk ka qenë dëshirë e popullsisë serbe në këtë komunë dhe se bëhej fjalë për një “vendim politik”.

Mitrovica e Veriut, Leposaviqi, Zveçani dhe Zubin Potoku u udhëhoqën nga kryetarë shqiptarë nga maji i vitit 2023 deri në zgjedhjet e tetorit 2025, pasi përfaqësuesit e Listës Serbe kishin dhënë dorëheqje në nëntor të vitit 2022, si pjesë e nismës së përbashkët të serbëve për t’i braktisur institucionet e Kosovës në shenjë kundërshtimi ndaj vendimeve të Qeverisë së Kosovës.

Nën udhëheqjen e kryetarëve shqiptarë, këto komuna iu bashkuan Asociacionit të Komunave të Kosovës verën e vitit 2023.

Ky asociacion vepron si organizatë joqeveritare me qëllim të shkëmbimit të përvojave dhe mbrojtjes së interesave të anëtareve të saj.

Lista Serbe e kishte kundërshtuar asokohe anëtarësimin e komunave me shumicë serbe në të, duke vlerësuar se vendimi nuk ishte marrë “në dobi të qytetarëve dhe ishte i paligjshëm”.

Asokohe pati reaguar edhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, duke vlerësuar se komunat me shumicë serbe duhet të ishin pjesë e një asociacioni të komunave me shumicë serbe, për themelimin e të cilit Kosova dhe Serbia u pajtuan disa herë gjatë dialogut të tyre nën ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.

Kosova nuk ka bërë hapa për ta themeluar këtë asociacion, me gjithë trysninë nga bashkësia ndërkombëtare.

Gjatë qeverisjes së tyre në komunat me shumicë serbe, kryetarët shqiptarë gjithashtu morën në administrim objektet në pronësi të tyre ku funksiononin institucionet serbe, ndaluan ndërtimet që i quanin të jashtëligjshme të financuara nga Serbia, si dhe paralajmëruan rrënimin e vendbanimeve të ndërtuara pa leje.

Po ashtu, komuna e Mitrovicës së Veriut, verën e këtij viti, nënshkroi memorandum mirëkuptimi me komunën e Mitrovicës së Jugut, i cili parashikoi ndërtimin e urave mbi lumin Ibër për këmbësorë dhe automjete, gjë që u mbështet nga Qeveria e Kosovës.

Lista Serbe ka paralajmëruar se do të kërkojë rishikimin e të gjitha këtyre vendimeve.

Ligji për vetëqeverisjen lokale parasheh që, për një vendim ose akt tjetër të komunës që nuk është në përputhje me Kushtetutën dhe ligjet, mund të kërkohet rishqyrtim nga organi mbikëqyrës – në këtë rast Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal ose institucione të tjera përgjegjëse të Qeverisë së Kosovës./REL

Continue Reading

Të kërkuara