Lajmet

Porosia e grave që përjetuan dhunë në familje: Paraqitni të gjitha rastet

Mërgimja: Abuzuesit janë edhe manipulantë të mirë.

Published

on

Tragjeditë familjare, dyshimet për tradhti, abuzimi me alkoolin e bixhozin bëhen shpesh shkaktarë të dhunës që përjetojnë gratë në Kosovë nga bashkëshortët e tyre.

Radio Evropa e Lirë ka mbledhur rrëfime të disa grave që janë rrahur e keqtrajtuar nga bashkëshortët apo partnerët. Ato porosisin që rastet e dhunës të raportohen tek organet e rendit që në fillimet e tyre.

Në Kosovë, gratë përbëjnë shumicën e viktimave të dhunës në familje.

Sipas të dhënave të policisë, deri në shtator të vitit 2021, si viktima të dhunës në familje janë raportuar 1,437 gra dhe 408 burra.

Çdo vit, që nga 2018-ta, së paku 1,000 gra janë raportuar si viktima të dhunës në familje.

Sipas të dhënave të Këshillit Gjyqësor të Kosovës, gjatë periudhës janar – tetor, 2021, ky institucion ka pranuar 1,028 raste të dhunës, ndërsa ka zgjidhur 711.

Më 25 nëntor shënohet Dita Ndërkombëtare për Ndalimin e Dhunës ndaj Grave. Nga kjo datë nisin edhe 16 ditët e aktivizmit kundër kësaj dhune.

Në vazhdim mund të lexoni rrëfime të shkurtra të disa grave kosovare (emrat e shumicës prej së cilave janë ndryshuar nga redaksia për shkak të mbrojtjes së identitetit), që kanë përjetuar dhunë.

Flora: Dhunë fizike e psikike nga burri i dehur

Edhe pse ia kishte falur një herë, Flora, një 28-vjeçare nga Gjakova, kishte vazhduar të përjetonte dhunë nga burri i saj.

“Ka vazhduar përsëri pas dy-tre muajsh të përdorë alkoolin dhe ka filluar edhe dhunë fizike”.

“Për disa vite me radhë ka vazhduar dhuna psikike, me fyerje, me kërcënime… Nuk kam pasur dëshirë të jetoj më me të”, rrëfen ajo.

Flora thotë se përdorimi i tepërt i alkoolit e ka përkeqësuar sjelljen e dhunshme të bashkëshortit. Ajo u largua nga shtëpia dhe gjeti strehim në një shtëpi të sigurt.

“Punëtoret e shtëpisë së sigurt më kanë ndihmuar shumë. Ka nisur tash të më vijë vullneti më shumë”, tregon Flora.

Kjo grua, viktimë e dhunës në familje, bën thirrje që dhuna të raportohet aty ku duhet, pasi, siç thotë, vetëm kështu mund të ndalet.

Shpresa: Vdekje, tragjedi e dhunë

Shpresa, 35-vjeçare, nuk gjeti ngushëllim as pas përjetimit

“Dhuna ka filluar pasi ai ka qenë i dehur tërë ditën. Thyente gjëra në shtëpi, grindej me mua. Kur këndellej nga dehja, thoshte: jo, nuk kam bërë unë kështu”, tregon Shpresa.

Edhe Shpresa gjeti strehim në një shtëpi të sigurt dhe bën thirrje për vetëdijesim kundër konsumit të pakontrolluar të alkoolit.

“Shkaku i alkoolit më është prishur shtëpia”, thotë ajo.

Zana: Martesë e hershme e dhunë në emër të xhelozisë

Ishte vetëm 14 vjeçe kur u martua. Zana sot, si 18-vjeçare, ka një fëmijë dhe është shtatzënë.

Dyshimet që burri i saj i kishte për tradhti nga Zana, kanë bërë që ai ta rrahë e ta dëbojë nga shtëpia.

më të vështirë.

Asaj i vdiq vajza 4-vjeçare dhe që nga ajo kohë nisi edhe dhuna fizike nga bashkëshorti i saj.

“Më ka larguar nga shtëpia në orën 6 të mëngjesit. I kam thënë që nuk kam ku të shkoj. E lajmërova rastin, kërkova zgjidhje. Më ka lënduar shumë. M’i ka thyer dhëmbët…”, tregon Zana, e cila tani ndodhet në shtëpi të sigurt.

“Më ka goditur në gjoks, më ka lënë pa frymë”, thotë ajo.

Marigona: Bixhoz, dhunë e mohim

Tetë vjet martesë, Marigona i kaloi me probleme, por më e keqja nisi para nëntë muajsh.

Marigona thotë se burri i saj bëhej nervoz sa herë që luante bixhoz dhe e rrihte.

“Për muri më ka rrahur, nofullën e dhëmbët m’i ka prishur”, tregon ajo.

Marigona, 42 vjeçe, thotë se burri nuk e ka pranuar asnjëherë se deri në çfarë niveli ka arritur dhuna.

“Edhe në polici kur e kanë parë që ma ka prishur fytyrën duke më rrahur, nuk e ka pranuar. Ka thënë vetëm disa shuplaka ia kam dhënë”, rrëfen Marigona.

Nga shtëpia e sigurt, ajo ka një porosi për gratë e tjera që mund ta kenë të njëjtin përjetim:

“Secilës grua që e ka problemin e njëjtë si unë, do t’i kisha thënë që sa më shpejt ta lajmërojë rastin dhe të mos rrijë në dhunë si unë”.

Mërgimja: Abuzuesit janë edhe manipulantë të mirë

Mërgimja, atëbotë 22-vjeçare, nuk e kishte menduar se i fejuari i saj mund të jetë i dhunshëm.

Një grindje e parë kur nisën bashkëjetesën, çoi në dhunë. Mërgimja thotë se e kishte problem ta perceptonte.

“Më ka kapur nga krahët dhe më ka shtrënguar dhe më ka shkundur. Edhe me fytyrë në krevat më ka mbajtur diku 30 sekonda. Nuk kam mundur aspak të marr frymë. Asgjë nuk kam mundur të bëj. Gjithçka ka qenë…Oh Zot, çfarë po ndodh!”, tregon Mërgimja.

Sipas Mërgimes, me kalimin e kohës, ai e rrihte për arsye nga më të ndryshmet.

“Kur ai vendoste të më rrihte, unë e dija. Çfarëdo që unë do të thosha, nuk kishte më rëndësi, sepse është ditur çfarë do të bëjë”, rrëfen Mërgimja.

Ajo thotë se abuzuesit nuk mund të profilizohen, pasi shpesh duken “sharmantë” dhe janë “manipulues”.

Dhunuesi është dhunues dhe turpi i tij kurrë s’ka për të ndryshuar”, porosit Mërgimja, e cila tani jeton në Shtetet e Bashkuara.

Dhuna sistematike dhe sistemi patriarkal

Dhuna në familje, përkatësisht ajo ndaj grave, buron nga një sistem patriarkal i mendësisë, thonë ekspertët.

Sipas sociologes Linda Gusia, ligjëruese në Universitetin e Prishtinës, sistemi shoqëror i kontribuon rritjes së nivelit të kësaj dhune.

“Shumë shpesh ka njëfarë tendence të përgjithshme të shoqërisë që ta trajtojë dhunën si problem mes çiftit. Feministet dhe sociologët në përgjithësi insistojnë që dhuna është po ashtu problem strukturor”, thotë Gusia.

Gratë që janë viktima të dhunës në familje, shpesh thonë se nuk kanë arritur të vërejnë shenja se partneri i tyre është i dhunshëm përpara se të niste dhuna.

Sipas psikologut kosovar, Yll Avdiaj, njerëzit afër abuzuesve jo çdoherë mund t’i vërejnë ose parashikojnë tendencat e dhunshme.

“Sa u përket veprimeve të dhunshme, nuk do të thotë që mund t’i vërejmë çdo herë [para se të ndodhin]. Është një lloj konflikti i brendshëm që mund të ndodhë tek ai person deri te pika kulmore [dhuna]”, thotë Avdiaj.

Sipas tij, është mirë që të ketë programe rehabilituese për viktimat e dhunës, por edhe për abuzuesit, në mënyrë që të parandalohet përsëritja e dhunës.

Sipas degës në Kosovë të Organizatës së Kombeve të Bashkuara dedikuar grave, UN Women, shifrat zyrtare të rasteve të dhunës në familje nuk e tregojnë gjendjen reale në terren.

“Frika nga stigma, varësia ekonomike, mungesa e besimit institucional, frika nga dhuna e vazhdueshme, hakmarrja ose humbja e kujdestarisë së fëmijëve janë disa nga arsyet që kontribuojnë në nën-raportim”, thuhet në një deklaratë të UN Women dhënë Radios Evropa e Lirë.

Sipas UN Women, mungesa e shërbimeve të rehabilitimit për autorët e dhunës dhe mosgjetja e zgjidhjes afatgjate për strehimin e viktimave të dhunës janë probleme të theksuara në trajtimin institucional të dhunës në familje.

Në shtator të vitit 2020, Kuvendi i Kosovës ka përfshirë Konventën e Stambollit në Kushtetutë.

Konventa e Stambollit, e hartuar nga Këshilli i Evropës, është instrument obligues që i detyron shtetet ta luftojnë dhunën ndaj grave dhe vajzave dhe dhunën në familje.

Continue Reading

Aktualitet

Laha: Qendra e Laboratorëve testues në UBT është qendra më e madhe në rajon

Published

on

Fisnik Laha, dekan i Fakultetit Biokimi Mjekësore dhe Kimi aplikative në UBT, në një bisedë për mediat e UBT-së, flet për punën që po bëhet për regjistrimin e studentëve të rinj dhe sidomos për përparësitë që mundësitë që ofron studimi në  Biokimi Mjekësore, si dhe në Kimi aplikative, që është një drejtim i ri në këtë institucion 

UBT News: UBT ka filluar regjistrimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/2026. Si po ecin regjistrimet në fakultetin tuaj?

Laha: Procesi i regjistrimit përcillet me angazhim shtesë të stafit drejt realizimit të suksesshëm të këtij procesi. Ne i kemi bërë të gjitha përgatitjet për këtë fazë.

Interesimi është mjaft i madh, sepse drejtimet janë tejet atraktive për tregun e punës dhe është një e ardhme e ndritur e të gjithë studentëve që do të jenë pjesë e jona.

UBT News: A ka interesim të shtuar në krahasim me vitet e kaluara?

Laha: Është një interesim i shtuar në krahasim me vitet paraprake. Kjo reflekton në radhë të parë angazhimin e stafit dhe investimet e tjera shtesë që kanë kryer në infrastrukturë laboratorike. Është një vlerësim i përgjithshëm i të gjithë neve, rruga të cilën ne nëpër vite po e ndjekim tregon që është rrugë e suksesshme – me regjistrime të reja, me vlerësime të reja në nivel ndërkombëtar për fakultetet respektive brenda UBT-së dhe është një zhvillim i hovshëm.

UBT News: Kimia aplikative është një drejtim i ri në UBT. Çka e bën të veçantë atë?

Laha: Sa herë që marrim iniciativa për drejtime të tjera, ne ndjekim tri orientim bazë, mbi të cilat ndërtojmë programe të qëndrueshme.

Një prej drejtimeve që na siguron qëndrueshmëri programore dhe karrierë të suksesshme për studentë është bashkëpunimi ynë direkt me industrinë vendore.

Elementet që i marrin si të dhëna nga ekonomia vendore i analizojmë në kontekstin global të zhvillimeve për fushat respektive dhe bëjmë vlerësime të infrastrukturës sonë dhe të kapacitetit aktual akademik dhe hulumtojmë në qoftë se ka nevojë për përmirësime shtesë.

Te Kimia aplikative, është vlerësim i përgjithshëm se është një kërkesë në rritje për njohjen e një morie të fenomeneve, që e mbështesin industrinë vendore, zhvillimin e saj të mëtutjeshëm.

E kemi kontekstualizuar edhe  nga perspektiva e përgatitjes sonë infrastrukturore dhe akademike . Po ashtu, i kemi shikuar edhe bashkëpunimet tona ndërkombëtare, që zhvillojnë programe të ngjashme dhe kemi ardhë në përfundim se përmbajtja kurikulare e këtij programi është e garantuar për studentë që do të jenë pjesë e jona. Është e garantuar në kuptimin e karrierës së tyre profesionale, në kuptimin e zhvillimit të tyre të gjithmbarshëm edhe pas përfundimit të ciklit të parë të studimeve.

Brena Fakultetit të Biokimisë Mjekësore dhe Kimisë aplikative në UBT kemi edhe programe të tjera të akredituara, që vazhdojnë me një ritëm të qëndrueshëm dhe është një progresion në rritje nëpër vite dhe sigurisht edhe ato eksperienca të programeve të tjera, edhe ato eksperienca shkencore që gjenerohen nga puna hulumtuese në veçse i kemi në dispozicion për gjeneratën e re që vjen në Kimi aplikative.

UBT News: Çfarë laboratorësh ka në UBT dhe a mundem këta laboratorë që profesionalisht t’i zhvillojnë studentët?

Laha: Qendra e Laboratorëve testues në UBT është qendra më e madhe rajonale e laboratorëve testuese, që janë në përdorim nga arsimi i lartë vendor dhe rajonal. Tri qasje që ne i ndjekim në raport me përdorimin e këtyre kapaciteteve janë të orientuara në hulumtim, ngase konsiderojmë se shtylla kryesore e zhvillimit të arsimit të lartë hulumtimi, veçanërisht orientimi ynë si UBT në fushat me aplikim të shkencave të natyrës, sigurisht edhe të shkencave të tjera.

Orientimi i parë i zhvillimit të metodologjive testuese ka shkuar drejt hulumtimeve, pra investimeve infrastrukturore në pajisje dhe në hapësira që sigurojnë hulumtim të qëndrueshëm për stafin dhe për studentët.

Qasja e dytë që ne ndjekim në vlerësimin e kapaciteteve dhe ngritjen e tyre nëpër vite lidhet me përdorimin e metodologjive jostandarde dhe të dizajnuara ekskluzivisht për studentët tanë.

Në fazat e para të studimeve i rregullojmë asisoj funksionet laboratorike, sa që japim njohuritë fillestare për studentët.

Në fazat e avancuara të studimeve të tyre, pastaj, është qasja e tretë, që ne e quajmë qasje standarde, qasja zyrtare e metodave të zbatuara në nivel ndërkombëtar.

Pra, gjithmonë flasim për përdorimin e metodologjive testuese, të aprovuara në nivel ndërkombëtar.

Stafi dhe studentët e UBT-së, pas kalimit të këtyre fazave, janë të gatshëm të ofrojnë testime për palë të treta.

UBT News: Si qëndron bashkëpunimi me industrinë?

Laha: Pikë kyçe e zhvillimit tonë është zhvillimi dhe promovimi i bashkëpunimit me industrinë, me kompanitë vendore, me industritë specifike.

Kur krijojmë  programet e reja, kurikulat e i hartojmë ekskluzivisht bazuar në kërkesat që i ka industria.

Është një bashkëpunim i qëndrueshëm, që rritet vazhdimisht, në kuptimin e akterëve që involvohen aty dhe kjo po jep rezultate të qëndrueshme në të gjitha nivelet.

UBT News: Cilat janë rezultatet konkrete, a mund të na përmendni shifra të studentëve që regjistrohen?

Laha: Sapo studentët tanë shkojnë për praktika profesionale në industrinë vendore, ata bëhen pjesë shumë shpejt e asaj industrie. Ky është një vlerësim për krejt angazhimin që bën stafi akademik në raport me studentët tanë.

Bashkëpunimet ndërkombëtare na mundësojnë që të kemi shkëmbime të studentëve dhe të stafit. Parë nga kjo perspektivë, ne gjithmonë e analizojmë “feed-backun” që na vjen nga universiteti partner.

Është tejet motivuesve të shohësh që studentët tanë janë ndër më të mirët, kudo që janë nëpër universitete të botës.

UBT News: Cili është profili i stafit në Biokimi Mjekësore dhe Kimi aplikative?

Laha: Ne qëndrojmë më së miri me staf në republikën tonë, si për nga metodologjia në mësimdhënie, si për nga numri i hulumtimeve që stafi i zhvillon dhe i publikon në revista me impakt faktor.

Intervistoi: Driton Hyseni

Continue Reading

Lajmet

Sërish s’ka konstituim të Kuvendit, Nisma pret sinjal pozitiv nga LVV-ja

Published

on

By

Deputetët e Kuvendit të Kosovës dështuan për të 49-tën herë me radhë për të konstituuar përbërjen parlamentare të dalë nga zgjedhjet e shkurtit.

Seanca e së shtunës u mbajt mes paralajmërimeve se më vonë gjatë ditës kreu i Lëvizjes Vetëvendosje, Albin Kurti, do të takohet me udhëheqësin e Nismës Socialdemokrate, Fatmir Limaj, në përpjekje për të arritur një marrëveshje për dalje nga ngërçi politik.

Seanca e radhës do të mbahet më 21 korrik në orën 11:00. 

Para seancës, deputetja e Nismës Socialdemokrate, Xhevahire Izmaku, tha se pret që sot të ndodhë takimi dhe të ketë vullnet poliitk nga Kurti.

“Ne presim që sot të zhvillohet takimi. Jemi në afatet e fundit kushtetuese. Unë pres një sinjal pozitiv nga ky takim, që besoj që sot do të ndodhë, dhe vulllnet politik nga lideri i LVV-së”, tha ajo për gazetarët.

Sipas Izmakut, partia e saj pret që Limaj të bëhet kryeparlamentar dhe LVV-ja të udhëheqë Qevernë.

Ajo tha se nuk ka ofertë tjerët, por shtoi se kjo është alternativa e vetme që vendi të dalë nga ngërçi dhe shteti të ketë institucione.

Izmaku po ashtu pretendoi se Limaj ka mbështetjen edhe të deputetëve e partive të tjera.

Deputeti nga AAK-ja, Lah Brahimaj, para nisjes së seancës pretendoi se Nisma, LVV-ja dhe Lista Serbe veçse kanë një marrëveshje në parim. Ai tha se kjo mbështetet në sjelljen e tyre, pasi pas çdo dështimi të seancës, deputetët e Nismës, LVV-së dhe Listës Serbe lëshojnë sallën plenare, ndërkaq partitë e tjera jo.

Sipas tij, AAK-ja nuk ka vota për Limajn kryeparlamentar.

Nga PDK-ja kishte qëndrime të ndryshme para nisjes së seancës. Nait Hasanaj tha se nuk do ta votonte Limajn për kryeparlamentar, por Fadil Nura tha se partia e tij ka interes që vendi të ketë institucione sa më shpejt.

“Shpresoj që PDK-ja do t’ia japë voton Fatmir Limajt”, tha ai.

Deputetët e Partisë Demokratike të Kosovës (PDK), Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) dhe Listës Serbe, që nga 1 maji po refuzojnë të propozojnë anëtarë për një komision që do të mbikëqyrte votimin e fshehtë për zgjedhjen e kryeparlamentarit.

LVV-ja, si parti fituese e zgjedhjeve, e ka të drejtën ekskluzive të propozimit të kryeparlamentarit, e ka propozuar Albulena Haxhiun për kryetare të organit ligjvënës. Megjithatë, Haxhiu është konsideruar si figurë përçarëse nga PDK-ja dhe AAK-ja që kanë kërkuar nga LVV-ja të ndryshojë propozimin, ndërkaq LDK-ja ka thënë se nuk do të votojë asnjë emër të partisë fituese për këtë post.

Lidhur me çështjen e konstituimit të Kuvendit, Gjykata Kushtetuese ka obliguar deputetët që brenda 30 ditësh – deri më 26 korrik – të zgjedhin kreun e ri të Kuvendit dhe më pas të votojnë nënkryetarët, duke përmbyllur kështu konstituimin e organit ligjvënës.

Deputetja e Kuvendit të Kosovës nga Nisma Socialdemokrate, Xhevahire Izmaku i ka thënë të premten Radios Evropa e Lirë se partia e saj qëndron në kërkesën që Limaj të zgjidhet kryeparlamentar.

“Ne qëndrojmë me kërkesën tonë – që mendojmë se është e arsyeshme – për pozitën e kryetarit të Kuvendit. Votat i kemi. Nëse propozohet emri i Fatmir Limajt, atëherë të hënën mund të konstituohet Kuvendi”, ka thënë Izmaku për Radion Evropa e Lirë.

Sipas saj, deri më tani nuk ka ndonjë sinjal të qartë nga Lëvizja Vetëvendosje se mund të arrihet një marrëveshje me Nismën Socialdemokrate, por “ekziston një ambient pozitiv”.

“Por, nuk mund të them se si do të jetë vendimmarrja. Situata është e paparashikueshme”, ka thënë mes tjerash ajo.

Teksa afati i caktuar nga Gjykata Kushtetuese po afrohet, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, më herët gjatë javës paralajmëroi se nëse këto ditë nuk konstituohet Kuvendi, atëherë javën e ardhshme e para e shtetit do t’i drejtohet Kushtetueses.

Partitë që mandatin e kaluar ishin në opozitë argumentojnë se ndryshimi i votimit nga kryesuesi i seancës, Avni Dehari, për kryeparlamenetarin – nga i hapur në të mbyllur – është jokushtetues. Por, LVV-ja argumenton të kundërtën.

LVV-ja kërkon që për Albulena Haxhiun të votohet vetëm një herë përmes votimit të fshehtë dhe nëse nuk i siguron 61 votat e nevojshme, ajo do të tërhiqet nga gara.

Ajo nuk i ka siguruar votat e nevojshme në disa seanca radhazi që janë mbajtur me votim të hapur.

Pjesëtarë të shoqërisë civile kanë protestuar disa herë para ndërtesës së Kuvendit duke i thirrur deputetët në përgjegjësi.

Continue Reading

Lajmet

Popoviq në mbajtje për 48 orë pas fjalimit kundër UÇK-së, i sekuestrohen dy telefona

Published

on

By

Igor Popoviq, ndihmësdrejtor i të ashtuquajturës “Zyrë për Kosovë” në Qeverinë e Serbisë, është ndaluar nga Policia e Kosovës dhe dërguar në mbajtje për 48 orë, pasi u arrestua të premten në pikën kufitare të Bërnjakut.

Arrestimi i Popoviqit vjen pas fjalimit të tij në Hoçë të Madhe të Rahovecit, ku ai akuzoi Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës, duke e quajtur “organizatë terroriste” dhe duke krahasuar veprimet e saj me ato në Rripin e Gazës. Fjalimi u mbajt në një ceremoni përkujtimore.

Sipas raportit 24-orësh të Policisë, ndaj Popoviqit është iniciuar procedurë për veprën penale “Nxitje e përçarjes dhe e mosdurimit”, ndërsa gjatë ndalimit i janë sekuestruar edhe dy telefona.

Ministri i Brendshëm në detyrë, Xhelal Sveçla, deklaroi se “institucionet e sigurisë nuk do të tolerojnë ofendimet dhe shtrembërimet e historisë së Kosovës”, duke shtuar se ndaj Popoviqit do të veprohet në përputhje me ligjet në fuqi.

Ndërkohë, drejtori i të ashtuquajturës “Zyrë për Kosovë”, Petar Petkoviq, reagoi duke e cilësuar arrestimin si “të padrejtë” dhe pretendoi se Popoviq “vetëm tha të vërtetën”./BetimipërDrejtësi

Continue Reading

Lajmet

14-vjeçari ndalohet me armë zjarri dhe sprej në Ferizaj

Published

on

By

Policia e Kosovës ka ndaluar një të mitur 14-vjeçar në Ferizaj, nën dyshimin për armëmbajtje pa leje dhe posedim të sprejit, në orët e para të mëngjesit të së shtunës.

Sipas njoftimit zyrtar, reagimi i policisë erdhi pas marrjes së një informacioni se një person i mitur po mbante me vete armë zjarri dhe sprej. Njësia policore ka ndërhyrë menjëherë, ka identifikuar të dyshuarin dhe e ka ndaluar në vendngjarje.

Gjatë kontrollit fizik, tek i mituri janë gjetur një armë zjarri pa fishekë dhe një sprej, të cilat janë sekuestruar si prova materiale.

I dyshuari është shoqëruar në stacionin policor dhe është intervistuar në prani të prindit dhe avokatit të caktuar sipas detyrës zyrtare. Me urdhër të prokurorit kujdestar, 14-vjeçari është liruar në procedurë të rregullt, ndërkohë që hetimet do të vazhdojnë.

Policia e Kosovës  u ka bërë thirrje qytetarëve që të raportojnë çdo rast të tillë për të garantuar sigurinë publik.

Continue Reading

Të kërkuara