

Shëndeti
8 ushqimet që nuk e dini se shkaktojnë alergji
Published
1 year agoon
By
UBT newsAlergjitë janë shumë të përhapura dhe mund të prekin një numër të madh personash.
Mund të shkaktohen si nga ushqimet ashtu edhe nga faktorë të jashtëm siç janë polenet e luleve apo pluhrat. Në botë numërohen rreth 170 ushqime të cilat shkaktojnë alergji, por vetëm 8 prej tyre janë më të përhapurat.
Në këtë artikull nga AgroWeb.org do të flasim për alergjitë më të zakonshme ndaj ushqimit dhe disa mënyra alternative me çfarë mund ti zëvendësoni.
Çfarë janë alergjitë ndaj ushqimit?
Një alergji ndaj ushqimit shkaktohet kur trupi ka një reaksion ndaj një enzime të caktuar që futet në organizëm. Disa nga këto enzima apo proteina trupi i disa njerëzve mund ti përkthejë si të dëmshme dhe ti konsiderojë si sulme. Për tu mbrojtur trupi krijon një sërë procesesh që shkaktojnë inflamacionin.
Këto reaksione të brendëshme të trupit përkthehen menjëherë edhe jashtë tij.
Duke shkaktuar kështu:
- Enjtje të zonës së fytyrës apo gojës
- Vështirësi në frymëmarrje
- Presion i ulët gjaku
- Të vjella
- Diarre
- Kruarje të lëkurës
Në disa raste alergjitë mund t’i shkaktojnë të gjithë këto reaksione njëherazi dhe të jenë një problem shumë i rrezikshëm për shëndetin.
Disa nga këto ushqime të cilat i përdorni çdo ditë AgroWeb.org j’ua shpjegon mëposhtë.
Qumështi i lopës
Alergjitë nga qumështi i lopës zakonisht prekin fëmijët nën moshën 3 vjeç, por edhe persona të rritur.
Fëmijët në 90% të rasteve e kalojnë këtë alergji teksa rriten, kështu që në mosha madhore mund të mos jenë më të rrezikuar.
Gjithësesi si për fëmijët ashtu edhe për të rriturit, simptomat e alergjisë mund të fillojnë 5-30 minuta pas konsumimit të këtij qumështi.
Simptomat mund të variojnë që nga enjtja e fytyrës, skuqje, kruarje, të përziera apo inflamacion të stomakut.
Nëse jeni diagnostikuar nga mjeku me këtë lloj alergjie bëni kujdes të evitoni jo vetëm qumështin e lopës, por edhe produktet që e përmbajnë atë.
Këtu futet djathi, gjalpi, kosi, margarina, kremi i qumështit apo akullorja.
Vezët
Alergjia ndaj vezëve është e dyta për nga më të përhapurat në të gjithë botën.
Rreth 68% e personave janë alergjik ndaj vezës deri në moshën 16 vjeç. Pas kësaj moshe alergjia mund të largohet gradualisht.
Simptomat e alergjive nga veza fillojnë që nga kruarjet e lëkurës, problemet me tretjen dhe problemet me frymëmarrjen.
Në disa raste të veçanta këto simptoma mund të shkaktohen të gjitha sëbashku.
Ajo që e shkakton alergjinë tek veza është proteina, ndaj nëse jeni alergjik ndaj të verdhave të vezës jeni edhe ndaj të bardhave të saj.
Nëse shikoni që pas konsumimit të këtij ushqimi keni simptoma shqetësuese, drejtohuni menjëherë tek mjeku dhe hiqni dorë nga konsumimi i tyre.
Ky përjashtim mund të mos jetë i vlefshëm edhe për të gjitha ushqimet që përmbajnë vezë.
Sipas të dhënave, rreth 70% e fëmijëve të cilët vuajnë nga kjo lloj alergjie nuk përjetojnë simptoma të rrezikshme kur konsumojnë biskota apo kek me vezë.
Arrorët
Alergjitë ndaj arrorëve janë gjithashtu shumë të përhapura.
Këtu përfshihen të gjithë ushqimet të cilët rriten në pemë në formën e arrive, bajameve apo fistikëve.
Nëse vuani nga kjo lloj alergjie, nuk duhet në asnjë mënyrë të konsumoni ushqime që i përmbajnë këto produkte.
Këshillohet përshtatja me një dietë pa arrorë, salca apo vajra të ndryshëm.
Kikirikët
Megjithëse mund të mendoni se futen në familjen e arrorëve, kikirikët janë bishatjorë.
Njihen si shkaktarë të alergjive për shumë persona dhe mund të jenë të rrezikshëm për shëndetin në këto raste.
Zakonisht shfaqet në mosha të vogla dhe mund të zhduket gjatë jetës gjithësesi kujdesi maksimal është i nevojshëm.
Nëse vuani nga kjo alergji, eleminoni menjëherë këtë ushqim nga dieta juaj.
Ushqimet e detit
Alergjitë nga ushqimet e detit shkaktohen kur trupi reagon ndaj proteinave që këto ushqime përmbajnë.
Këtu futen të gjithë llojet e guackave, aragosta apo karkalecat e detit.
Proteina e quajtur tropomiosinë që këto ushqime përmbajnë, mund të shkaktojnë një sërë reaksionesh në organizëm.
Evitojini të gjitha këto ushqime nëse ndjeni se jeni alergjikë prej tyre.
Drithërat
Alergjia ndaj drithrave mund të zhduket gjatë 10 viteve të para të jetës, por është gjithësesi e rrezikshme.
Këtu futen të gjithë ushqimet me bazë drithrat, brumërat, buka dhe çdo gjë tjetër që përmban këtë produkt.
Soja
Megjithëse nuk janë shumë të përhapura, alërgjitë ndaj sojës janë prezente në 0.4% të fëmijëve.
Kjo alergji shkaktohet nga farat e sojës dhe produktet që i përmbajnë ato.
Peshku
Alergjitë nga peshku prekin rreth 2% të të gjithë të rriturve
Kjo lloj alergjie mund të zhvillohet edhe gjatë jetës dhe në mosha të mëdha.
Përveç alergjive nga ushqimi disa njerëz mund të përjetojnë edhe intolerancën nga ushqime të ndryshme.
Intoleranca ndaj ushqimit mund të shkaktojë efekte anësore minimale të cilat nuk prekin sistemin imunitar dhe nuk janë të rrezikshme./AgroWeb.org
Shëndeti
Shtatë perimet që bëhen më të shëndetshme nëse i gatuani
Published
28 minutes agoon
May 7, 2025
Perimet na bëjnë mirë, është e vërtetë, por mënyra e gatimit ose më saktë, nevoja për gatim ose jo, luan një rol jo pak të rëndësishëm në aspektin e vlerave shëndetësore që ato ofrojnë.
Kohët e sotme, nevoja e gatimit luan një rol kyç në sasinë dhe volumin e ushqyesve që marrim prej perimeve.
Disa prej tyre janë mirë të hahen të pagatuara e disa të tjera bëhen më të shëndetshme nëse gatuhen.
Këto 7 perime bëhen më të shëndetshme nëse i gatuan
Procesi i gatimti është i domosdoshëm për perimet se aktivizon vitaminat e mineralet, i bën të përthithshme prej trupit.
Domatet
Ka pretendime që gjatë gatimit, domatet humbasin shumë prej sasisë së vitaminës C që ofrojnë, gatimi rrit sasinë e likopenit, një prej antioksidantëve më të fuqishëm, i cili ul rrezikun e sëmundjeve kronike si të zemrës dhe tumoret.
Ekspertët thonë se duhet të siguroheni që domaten ta gatuani me një yndyrë të shëndetshme siç është vaji i ullirit.
Shpargu
Plot me vitaminat A, C dhe E. Gatimi e përmirëson aktivitetin e antioksidantëve me 16 deri 25 përqind e rrit nivelet e acidit fenolik që ul rrezikun e kancerit.
Spinaqi
Duhet gatuar në avull të pakësojë acidin oksalik i cili ndërhyn në përthithjen e hekuri me 53%. Avulli ndihmon në ruajtjen e folatit, që luan rol thelbësor tek ADN-ja dhe ul rrezikun e disa sëmundjeve kancerogjene.
Kërpudhat
Janë të mbushura me antioksidantë, aktiviteti i të cilëve zmadhohet drastikisht kur kërpudhat gatuhen, ato përmbajnë shumë kalium, niacinë dhe zink.
Karrotat
Përmbajnë beta karoten të cilin trupi e transformon në vitaminë A. Gatimi i karrotës me lëkurë trefishon fuqinë e antioksidantëve por mënyrat e duhura janë pjekja, zierja dhe mikrovala. Skuqja e karrotës ul sasinë e antioksidantëve .
Patëllxhani
Nëse patëllxhani gatuhet në avull, përbërësit ndërveprojnë mirë me lëngjet biliare duke lejuar mëlçinë të shpërbëjë më mirë përbërësit dhe sidomos kolesterolin. Studimet thonë se nëse patëllxhani gatuhet në skarë, perimja ruan sasi të larta të acidit klorogenik që ngadalëson çlirimin e glukozës në gjak dhe mundet të ulë tensionin e gjakut dhe rrezikun e diabetit.
Kur patëllxhani zihet, ai arrin të ruajë pjesën më të madhe të antioksidantëve.
Argjinarja
Konsiderohet si e plotfuqishme sa i përket antioksidantëve, që përftohen më shumë kur ajo gatuhet me avull. Kjo mënyrë gatimi rrit me 15 herë sasinë e antioksidantëve. Zierja nuk rekomandohet shumë për argjinaren nëse dëshironi që ajo të ruajë pjesën dërrmuese të vitaminave.

Përveç se një regjim ushqimor i shëndetshëm, disa vitamina specifike mund të jenë të dobishme gjatë muajve të nxehtë të verës për një shëndet optimal, thonë ekspertët botërorë të shëndetit.
Vitamina A – Ndihmon në formimin dhe mirëmbajtjen e lëkurës, dhëmbëve, indeve skeletore dhe membranave të mukozës të shëndetshme. Përfitimi që lëkura merr nga vitamina A është më i rëndësishmi verës. Kjo se priremi të kalojmë më shumë kohë jashtë kësaj stine, është thelbësore të përmirësoni dhe të kujdeseni për shëndetin e lëkurës. Nëse nuk merrni mjaftueshëm, mund të konsideroni marrjen e suplementeve të vitaminës A.
Vitamina C – Kjo vitaminë, është antioksidant që ndihmon në mbrojtjen e qelizave nga dëmtimi i radikaleve të lira, forcon sistemin imunitar, i cili mund të dobësohet si rezultat i udhëtimeve të shumta gjatë verës. Temperaturat e ngrohta shkaktojnë simptoma të ftohjes dhe gripit, që shmangen me vitaminën C.
Vitamina D – Duket e çuditshme që mund t’ju duhet të rrisni marrjen e vitaminës D gjatë verës, pasi trupi ynë prodhon vetë “vitaminën e diellit” kur lëkura e zhveshur ekspozohet ndaj diellit, e gjeneruar nga dielli nuk shpërndahet në mënyrë të barabartë. Faktorë të tillë si koha e ditës, vendndodhja gjeografike, ndotja e ajrit, mosha, ngjyra e lëkurës dhe përdorimi i kremit të diellit, mund të kufizojnë efektivitetin e saj. Nëse nuk po merrni mjaftueshëm vitaminë D nga rrezet e diellit, ngrënia e ushqimeve të fortifikuara me këtë vitaminë dhe marrja e suplementeve të saj, mund të ndihmojë në ngushtimin e hendekut.
Vitamina E – I siguron lëkurës antioksidantë për të eliminuar radikalet e lira të dëmshme e për të mbrojtur lëkurën nga dëmtimet. Kjo vitaminë është e njohur për aftësinë e saj për të nxitur prodhimin e kolagjenit, i cili është thelbësor për ruajtjen e elasticitetit të lëkurës. Kjo është ajo që lëkura ka nevojë gjatë muajve të nxehtë të verës. Përveç kësaj, vitamina E luan një rol në luftimin e mikrobeve. /UBT News/

Menaxhimi i nivelit të lartë të sheqerit në gjak është thelbësor për personat me diabet dhe ndonjëherë edhe disa ushqime të shëndetshme mund të ndikojnë negativisht.
Diabeti i Tipit 2 është forma më e zakonshme, lidhet me mbipeshën, mungesën e aktivitetit fizik apo faktorët gjenetikë.
Sipas institucioneve të shëndetësisë në Britani, rreth 1 në 10 persona mbi 40 vjeç atje vuajnë nga kjo gjendje.
Nëse nuk menaxhohet siç duhet, diabeti çon në komplikime serioze si sulmi në tru, sëmundjet e zemrës e dëmtimet e organeve
Për këtë arsye, njohja e ushqimeve që rrisin sheqerin në gjak është jetike. Ja disa prej tyre që duhen shmangur ose konsumuar me shumë kujdes:
Rrushi
Edhe pse i pasur me antioksidantë, një kokërr rrushi përmban rreth 1 gram karbohidrate. Sasia duket e vogël, por nëse hani një grusht, karbohidratet e sheqeri shtohen. Mjekët kanë këshilluar ta konsumoni në sasi të vogla dhe ta krahasoni me burime të tjera frutash që kanë më pak ndikim në glukozë.
Supat e gatshme
Shumë lloje të supave të gatshme kanë karbohidrate të rafinuara dhe shumë natrium, që mund të ndikojnë negativisht në sheqerin në gjak dhe tensionin e lartë. Mjekët këshillojnë që ato të zëvendësohen me supë me perime të freskëta dhe makarona integrale.
Patatet
Të ziera apo të skuqura, patatet kanë indeks të lartë glikemik, përthithen shpejt dhe rrisin nivelin e sheqerit në gjak. Mjekët këshillojnë që ato të zëvendësohen me patate të ëmbla, të cilat e kanë më të ulët indeksin glikemik dhe përmbajnë më shumë fibra.
Sushi
Ndonëse përmban peshk të shëndetshëm, orizi i bardhë në sushi është i përpunuar e rrit menjëherë nivelin e sheqerit në gjak. Mjekët këshillojnë që të konsumoni sasi të vogla ose provoni sushi me oriz integral.
Frutat e thata
Vetëm një lugë gjelle me rrush të thatë ka 20 gramë karbohidrate dhe sheqer total. Përqendrimi i sheqerit rritet shumë pas tharjes. Mjekët këshillojnë që ta zëvendësoni me fruta të freskëta si mollë apo dardhë në copa të vogla.
Lëngjet e frutave
Edhe pa sheqer të shtuar, një gotë me lëng portokalli përmban aq sheqer sa një pije e gazuar. Mjekët këshillojnë që të zëvendësohen me fruta të freskëta ose ujë me limon dhe mente për freski natyrale.
Drithërat e përpunuara të mëngjesit (cereal)
Shumë marka të drithërave të përpunuara kanë sheqer të fshehur. Ato treten e rrisin sheqerin në gjak menjëherë. Zgjidhja më e mirë është konsumimi i tërshërës së papërpunuar ose drithërave pa sheqer, të kombinuara me fara chia dhe fruta mali.
Shëndeti
Mos e zieni ujin disa herë, është më rrezik se sa mendoni!
Published
1 day agoon
May 6, 2025
Zierja e ujit është një praktikë e zakonshme në shumicën e shtëpive për ta bërë atë të sigurt për konsum, por ekspertët paralajmërojnë se vlimi i përsëritur i tij shkakton probleme serioze shëndetësore.
Edhe pse nuk është i rrezikshëm në mënyrë dramatike në çdo rast, ky veprim i përsëritur nuk rekomandohet, sidomos kur uji përdoret për pije apo gatim.
Çfarë ndodh kur e zieni disa herë ujin?
Fillimisht, vlimi i parë ndihmon në largimin e mikroorganizmave, por me zierjen e përsëritur ndodhin ndryshime në përbërjen kimike të ujit.
Mineralet e dobishme shndërrohen në substanca të dëmshme, ndërkohë që krijohen gurëz në enë, lidhet direkt me rrezikun e formimit të gurëve në veshka.
Në zona ku uji është i pasigurt ose i ndotur, vlimi i shpeshtë përqendron ndotës si nitratet, fluoridet dhe arseniku duke i bërë më të rrezikshëm për trupin.
Rreziqet shëndetësore të identifikuara nga mjekët:
– Nitratet mund të shndërrohen në nitrozamina kancerogjene, të lidhura me kancerin e vezoreve, zorrës së trashë dhe lukthit.
– Fluoridet janë të rrezikshme për zhvillimin neurologjik të fëmijëve dhe mund të ndikojnë negativisht në fertilitet.
– Arseniku, një ndotës natyral, është identifikuar si shkaktar i helmimeve, sëmundjeve të tretjes, diabetit dhe sëmundjeve të zemrës.
Zierja e përsëritur ndikon edhe në shijen e ujit, duke e bërë metalik ose të ngurtë, veçanërisht në zona me ujë të fortë gjë që ndikon negativisht edhe në shijen e çajit, kafesë apo ushqimeve që gatuani.
Kur është e sigurt të vloni ujin disa herë?
– Kur përdorni ujë të filtruar mirë ose distiluar, rreziku është minimal.
– Nëse uji zien vetëm për qëllime sterilizimi, dhe jo për konsum të drejtpërdrejtë, nuk përbën shqetësim.
Ekspertët këshillojnë që për konsum të përditshëm të përdoret ujë i freskët dhe i filtruar, duke shmangur vlimin e përsëritur nëse nuk është i domosdoshëm.
Shëndeti juaj fillon me një gotë ujë – sigurohuni që ajo të jetë e pastër dhe e sigurt!

Shtatë perimet që bëhen më të shëndetshme nëse i gatuani

PE: Kosova të bëjë reforma për t’iu afruar BE-së, të hapë kapitull të ri bisedimesh me Serbinë

92 vjet nga lindja e mbretëreshës së këngës shqipe, Nexhmije Pagarushës

Publikohet punimi shkencor i profesorit të UBT-së, Alfred Marleku dhe studentes Elona Belaj në revistën prestigjoze “Sage Journals”

Lavrov: Armëpushimi nuk mund të sjellë zgjidhje të qëndrueshme me Ukrainën

Rikthehet “Squid Game”: Publikohet trailer-i i sezonit të tretë dhe të fundit

Arrestohet i dyshuari për shpërthimin e veturës së u.d. të drejtorit të QKUK-së

Pakistani zotohet se do të kundërpërgjigjet ndaj Indisë

Osmani përkujton Betejën e Çabratit: Piedestali i qendresës dhe lavdisë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet4 weeks ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT1 week ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim