

Shëndet
8 ushqimet që nuk e dini se shkaktojnë alergji
Published
2 years agoon
By
UBT newsAlergjitë janë shumë të përhapura dhe mund të prekin një numër të madh personash.
Mund të shkaktohen si nga ushqimet ashtu edhe nga faktorë të jashtëm siç janë polenet e luleve apo pluhrat. Në botë numërohen rreth 170 ushqime të cilat shkaktojnë alergji, por vetëm 8 prej tyre janë më të përhapurat.
Në këtë artikull nga AgroWeb.org do të flasim për alergjitë më të zakonshme ndaj ushqimit dhe disa mënyra alternative me çfarë mund ti zëvendësoni.
Çfarë janë alergjitë ndaj ushqimit?
Një alergji ndaj ushqimit shkaktohet kur trupi ka një reaksion ndaj një enzime të caktuar që futet në organizëm. Disa nga këto enzima apo proteina trupi i disa njerëzve mund ti përkthejë si të dëmshme dhe ti konsiderojë si sulme. Për tu mbrojtur trupi krijon një sërë procesesh që shkaktojnë inflamacionin.
Këto reaksione të brendëshme të trupit përkthehen menjëherë edhe jashtë tij.
Duke shkaktuar kështu:
- Enjtje të zonës së fytyrës apo gojës
- Vështirësi në frymëmarrje
- Presion i ulët gjaku
- Të vjella
- Diarre
- Kruarje të lëkurës
Në disa raste alergjitë mund t’i shkaktojnë të gjithë këto reaksione njëherazi dhe të jenë një problem shumë i rrezikshëm për shëndetin.
Disa nga këto ushqime të cilat i përdorni çdo ditë AgroWeb.org j’ua shpjegon mëposhtë.
Qumështi i lopës
Alergjitë nga qumështi i lopës zakonisht prekin fëmijët nën moshën 3 vjeç, por edhe persona të rritur.
Fëmijët në 90% të rasteve e kalojnë këtë alergji teksa rriten, kështu që në mosha madhore mund të mos jenë më të rrezikuar.
Gjithësesi si për fëmijët ashtu edhe për të rriturit, simptomat e alergjisë mund të fillojnë 5-30 minuta pas konsumimit të këtij qumështi.
Simptomat mund të variojnë që nga enjtja e fytyrës, skuqje, kruarje, të përziera apo inflamacion të stomakut.
Nëse jeni diagnostikuar nga mjeku me këtë lloj alergjie bëni kujdes të evitoni jo vetëm qumështin e lopës, por edhe produktet që e përmbajnë atë.
Këtu futet djathi, gjalpi, kosi, margarina, kremi i qumështit apo akullorja.
Vezët
Alergjia ndaj vezëve është e dyta për nga më të përhapurat në të gjithë botën.
Rreth 68% e personave janë alergjik ndaj vezës deri në moshën 16 vjeç. Pas kësaj moshe alergjia mund të largohet gradualisht.
Simptomat e alergjive nga veza fillojnë që nga kruarjet e lëkurës, problemet me tretjen dhe problemet me frymëmarrjen.
Në disa raste të veçanta këto simptoma mund të shkaktohen të gjitha sëbashku.
Ajo që e shkakton alergjinë tek veza është proteina, ndaj nëse jeni alergjik ndaj të verdhave të vezës jeni edhe ndaj të bardhave të saj.
Nëse shikoni që pas konsumimit të këtij ushqimi keni simptoma shqetësuese, drejtohuni menjëherë tek mjeku dhe hiqni dorë nga konsumimi i tyre.
Ky përjashtim mund të mos jetë i vlefshëm edhe për të gjitha ushqimet që përmbajnë vezë.
Sipas të dhënave, rreth 70% e fëmijëve të cilët vuajnë nga kjo lloj alergjie nuk përjetojnë simptoma të rrezikshme kur konsumojnë biskota apo kek me vezë.
Arrorët
Alergjitë ndaj arrorëve janë gjithashtu shumë të përhapura.
Këtu përfshihen të gjithë ushqimet të cilët rriten në pemë në formën e arrive, bajameve apo fistikëve.
Nëse vuani nga kjo lloj alergjie, nuk duhet në asnjë mënyrë të konsumoni ushqime që i përmbajnë këto produkte.
Këshillohet përshtatja me një dietë pa arrorë, salca apo vajra të ndryshëm.
Kikirikët
Megjithëse mund të mendoni se futen në familjen e arrorëve, kikirikët janë bishatjorë.
Njihen si shkaktarë të alergjive për shumë persona dhe mund të jenë të rrezikshëm për shëndetin në këto raste.
Zakonisht shfaqet në mosha të vogla dhe mund të zhduket gjatë jetës gjithësesi kujdesi maksimal është i nevojshëm.
Nëse vuani nga kjo alergji, eleminoni menjëherë këtë ushqim nga dieta juaj.
Ushqimet e detit
Alergjitë nga ushqimet e detit shkaktohen kur trupi reagon ndaj proteinave që këto ushqime përmbajnë.
Këtu futen të gjithë llojet e guackave, aragosta apo karkalecat e detit.
Proteina e quajtur tropomiosinë që këto ushqime përmbajnë, mund të shkaktojnë një sërë reaksionesh në organizëm.
Evitojini të gjitha këto ushqime nëse ndjeni se jeni alergjikë prej tyre.
Drithërat
Alergjia ndaj drithrave mund të zhduket gjatë 10 viteve të para të jetës, por është gjithësesi e rrezikshme.
Këtu futen të gjithë ushqimet me bazë drithrat, brumërat, buka dhe çdo gjë tjetër që përmban këtë produkt.
Soja
Megjithëse nuk janë shumë të përhapura, alërgjitë ndaj sojës janë prezente në 0.4% të fëmijëve.
Kjo alergji shkaktohet nga farat e sojës dhe produktet që i përmbajnë ato.
Peshku
Alergjitë nga peshku prekin rreth 2% të të gjithë të rriturve
Kjo lloj alergjie mund të zhvillohet edhe gjatë jetës dhe në mosha të mëdha.
Përveç alergjive nga ushqimi disa njerëz mund të përjetojnë edhe intolerancën nga ushqime të ndryshme.
Intoleranca ndaj ushqimit mund të shkaktojë efekte anësore minimale të cilat nuk prekin sistemin imunitar dhe nuk janë të rrezikshme./AgroWeb.org
Shëndet
Sa është i dëmshëm ndryshimi i orës? Ja çfarë thonë studimet e reja
Published
5 hours agoon
October 4, 2025By
UBT News
Një studim i publikuar në Proceedings of the National Academy of Sciences zbulon se ruajtja e përhershme e kohës standarde të dimrit është më e favorshme për trupin e njeriut, krahasuar me kohën e përhershme të verës ose me sistemin aktual të ndërrimit sezonal të orës.
Studiuesit analizuan ekspozimin ndaj dritës në 48 shtete të SHBA-së dhe e krahasuan me të dhëna shëndetësore, duke përdorur modele matematikore për të matur “ngarkesën cirkadiane” stresin që ora biologjike e trupit përjeton nën skenarë të ndryshëm kohorë.
Përfundimi ishte i qartë: koha e dimrit shkakton më pak stres dhe është më e shëndetshme.
Dr. Karin Johnson, neurologe, thekson se trupi rregullohet nga dielli dhe sa më shumë të përputhemi me kohën natyrore, aq më i mirë është gjumi, funksioni i trurit dhe mirëqenia.
Ajo paralajmëron se ora e përhershme e verës mund të shkaktojë mungesë dritë në mëngjes, duke ndikuar negativisht tek shëndeti, veçanërisht për fëmijët dhe ata që punojnë herët.
Sondazhet tregojnë një ndarje të opinionit publik: sipas Gallup 2024, 48% mbështesin kohën e dimrit, ndërsa 24% preferojnë kohën e verës.
Një sondazh YouGov 2023 tregoi të kundërtën, me 50% që favorizonin kohën e përhershme të verës.
Mbështetësit e kohës së verës përmendin përfitime si më shumë dritë pasdite, kursim energjie dhe më pak aksidente, por Akademia Amerikane e Mjekësisë së Gjumit e konsideron atë opsionin më të dëmshëm nga tre alternativat.
Dr. Johnson thotë se ndryshimi është i vështirë, por studime si ky mund të ndihmojnë gradualisht në zhvendosjen e opinionit publik drejt kohës së përhershme të dimrit, duke përmirësuar shëndetin dhe ritmet natyrale të trupit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si të trajtoni një ndrydhje të kyçit të këmbës?
Published
20 hours agoon
October 3, 2025By
UBT News
Është e rëndësishme të dini se si të kujdeseni në mënyrë të duhur për një dëmtim akut të indeve të buta në kyçin e këmbës.
Dikur, trajtimi konsistonte në vendosjen e akullit dhe pushim disa ditë. Sot, kërkimet tregojnë se ndrydhja është një proces që kërkon trajtim në disa faza.
Faza akute e ndrydhjes
ënjtje
mavijosje
gjakderdhje të lehtë
inflamacion
Në këtë fazë është e rëndësishme të:
Mbroni vendin e lënduar: Pushoni dhe përdorni suport (paterica ose fashë mbështetëse) nëse është e nevojshme. Mbani këmbën të ngritur: Përdorni jastëkë për ta mbajtur kyçin lart e për të reduktuar ënjtjen. Shmangni ilaçet anti-inflamatore: Inflamacioni ndihmon në shërimin e indeve. Marrja e këtyre ilaçeve mund të vonojë procesin e natyrshëm të shërimit.
Edukohuni: Pasi simptomat të jenë qetësuar, mësoni si të trajtoni dëmtimin për të përmirësuar rikuperimin.
Pas fazës akute:
Kur faza ka kaluar, është koha për të filluar ushtrimet, me mbikëqyrjen e një mjeku. Ai do të vendosë nëse duhet të filloni me ushtrime me peshën e trupit ose të kaloni në ushtrime me rezistencë. Rëndësi ka të ndiqni rendin e kohën e përshtatshme, për të forcuar përsëri kyçin.
Qëndrimi pozitiv ndihmon në rikuperim. Personat optimistë shërohen më shpejt dhe më mirë se ata që kanë frikë ose janë të shqetësuar.
Edhe gjatë rikuperimit, është e rëndësishme të ruani shëndetin kardiovaskular. Nëse nuk ka shumë ënjtje, mund të përdorni biçikletën për të përmirësuar qarkullimin e gjakut dhe aftësinë fizike, duke ndihmuar procesin e shërimit.
Ushtrime për rikuperim dhe parandalim:
Ushtrimet e forcës
Ushtrimet e ekuilibrit
Ushtrimet dinamike
Duke ndjekur hapat e duke ruajtur qëndrim pozitiv, rikuperimi nga një ndrydhje e kyçit do të jetë më i shpejtë dhe i qëndrueshëm. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Po e rrezikoni shëndetin, zgjatuesit nuk e përballojnë fuqinë e këtyre pajisjeve!
Published
21 hours agoon
October 3, 2025By
UBT News
Charanjit Mannu, ekspert i fushës elektrike dhe drejtues në Elec Training, ka lëshuar një paralajmërim të fortë mbi rreziqet që lidhen me përdorimin e zgjatuesve elektrikë për disa pajisje shtëpiake.
Ai zbuloi se çdo vit ndodhin shumë zjarre në banesa për shkak të mbingarkesës së zgjatuesve nga pajisjet me konsum të lartë energjie.
“Statistikat janë shqetësuese. Përjetojmë shumë raste ku zjarret shkaktohen nga zgjatuesit, sepse njerëzit nuk kuptojnë se cilat pajisje janë shumë të fuqishme për t’u përdorur me ta,” tha ai.
Mannu theksoi se pajisje si çajnikët elektrikë, ngrohësit dhe tosterët duhet të lidhen gjithmonë direkt në prizë, jo në zgjatues.
“Këto pajisje tërheqin sasi të mëdha rryme, më tepër se sa mund të përballojë në mënyrë të sigurt një zgjatues i zakonshëm. Një çajnik konsumon rreth 3000 vat, ngrohësit elektrikë përdorin 3000 vat ose më shumë, ndërsa një toster 800 deri në 1500 vat,” shpjegoi ai.
Eksperti nga Wolverhampton shtoi se pajisjet me fuqi të lartë mund të shkaktojnë ngrohje të tepërt të zgjatuesve.
“Kur zgjatuesit mbinxehën, plastika mbështjellëse mund të shkrihet dhe të ndezë materialet përreth. Shumë njerëz përkeqësojnë situatën duke i mbështjellë zgjatuesit gjatë përdorimit, gjë që përqendron nxehtësinë në një zonë të vogël,” paralajmëroi ai.
Ai theksoi gjithashtu se rreziku rritet kur në të njëjtin zgjatues lidhen disa pajisje të fuqishme njëkohësisht.
“Kam parë raste ku njerëzit lidhnin një çajnik, një mikrovalë dhe një toster në të njëjtin zgjatues në kuzhinë. Kjo është e rrezikshme, pasi fuqia totale që kërkojnë këto pajisje tejkalon ndjeshëm kapacitetin e sigurt të çdo zgjatësi shtëpiak,” përfundoi ai. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Muaji Rozë – Kujdesi dhe ndërgjegjësimi për kancerin e gjirit
Published
22 hours agoon
October 3, 2025By
UBT News
Tetori njihet si Muaji Rozë, periudhë kur vëmendja i kushtohet ndërgjegjësimit dhe parandalimit të kancerit të gjirit.
Informimi i saktë është fuqi – sa më shumë të dini, aq më të afta jeni të merrni vendime të kujdesshme për shëndetin tuaj.
Kontrolli dhe mamografia
Rekomandohet që gratë mbi 40 vjeç të kryejnë mamografi çdo vit. Në shumë raste, kjo është e mbuluar nga sigurimet shëndetësore ose ofrohet falas nga organizata të ndryshme për ato që nuk kanë sigurim. Kujdesi për shëndetin nuk duhet të ndalet për shkak të arsyeve financiare.
Mos e lini frikën t’ju ndalojë
Edhe pse për disa gra procesi i mamografisë mund të jetë i pakëndshëm apo i dhimbshëm, ai është i sigurt dhe i shpejtë. Për ta lehtësuar, mund ta planifikoni vizitën pas përfundimit të ciklit menstrual, kur gjoksi është më pak i ndjeshëm. Gjithashtu, një qetësues i thjeshtë si ibuprofeni, aspirina apo acetaminofeni, i marrë një orë para vizitës, mund të ndihmojë.
Jo çdo kancer gjiri është i dukshëm
Nuk duhet të prisni të ndjeni një “gungë” për ta kuptuar. Disa forma të kancerit të gjirit nuk shfaqin masa të prekshme. Shenja si ënjtje, dhimbje apo skuqje që zgjat më shumë se cikli menstrual, duhet të jenë sinjal për të kryer një kontroll.
Mund të prekë çdo moshë – edhe burrat
Edhe pse më shpesh prek gratë mbi 40 vjeç, rreth 11% e rasteve ndodhin tek gratë nën 45 vjeç. Po ashtu, edhe burrat nuk janë të përjashtuar – 1 në 830 burra diagnostikohen me këtë sëmundje.
Faktorët gjenetikë
Historia familjare është tregues i rëndësishëm. Gratë që kanë familjarë me kancer gjiri, vezorësh, pankreasi apo koloni, duhet të jenë më të kujdesshme. Megjithatë, një lajm inkurajues është se 90% e rasteve nuk lidhen drejtpërdrejt me gjenetikën.
Kanceri i gjirit është i trajtueshëm
Falë diagnostikimit të hershëm e përparimeve mjekësore, shanset për mbijetesë janë rritur ndjeshëm. Sipas Fondacionit Kombëtar të Kancerit të Gjirit, 62% e rasteve zbulohen në fazë të hershme, kur trajtimi është më efektiv.
Çka mund të bëni vetë?
Stili i jetesës ka një ndikim të madh në uljen e rrezikut:
Ushqehuni shëndetshëm, me shumë fruta dhe perime.
Kufizoni mishin dhe shmangni ushqimet e përpunuara.
Ushtrohuni rregullisht.
Shmangni ose ndaloni duhanin – një nga faktorët më të rrezikshëm për shëndetin. /A.Z/UBT News/

Meta përdor bisedat tuaja me AI për të ju treguar reklama

Vanessa Hudgens tregon për kiminë me Zac Efron në “High School Musical”

FC Ferizaj prezanton trajnerin e ri, Nevil Dede

Lamine Yamal mungon ndaj Sevillas për shkak të një dëmtimi muskulor

Petrit Halilaj fiton çmimin prestigjioz Nasher 2027 për skulpturë

Rektori Hajrizi: Studentët e UBT-së, të gatshëm për tregun global të punës

Sa është i dëmshëm ndryshimi i orës? Ja çfarë thonë studimet e reja

Elon Musk kritikon Wikipedia-n dhe njofton Grokipedia

Zhytësi rus thyen rekordin botëror, 126 metra pa frymë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën