Bota

Mosmarrëveshja për Jerusalemin mund të anulojë votimet palestineze

Published

on

Mosmarrëveshja për votimet në Jerusalemin Lindor mund të çojë në anulimin ose shtyrjen e zgjedhjeve të para palestineze pas më shumë se 15 vjetësh.

Presidenti i autoritetit palestinez, Mahmoud Abbas, është zotuar që votimet do të mbahen, por kufizimet izraelite ndaj votuesve mund t’i japin atij arsye për anulimin e tyre.

Në fakt, këto zgjedhje të planifikuara për 22 maj paraqesin edhe një lloj kërcënimi për mosvazhdimin e qëndrimit në pushtet të Abbasit, shkruan agjencia Associated Press (AP).

Jerusalemi Lindor shihet nga ana e palestinezëve si kryeqyteti i shtetit të tyre të ardhshëm.

Abbas ka thënë që banorët e tij nuk mund të përjashtohen nga zgjedhjet parlamentare të planifikuara për 22 maj.

Por, Autoriteti Palestinez mund të ketë nevojë për lejen e Izraelit që rreth 6,000 banorë të qytetit të dalin në votime sepse Izraeli e konsideron Jerusalemin si kryeqytetin e tij dhe nuk lejon që Autoriteti Palestinez të veprojë në qytet.

Izraeli ende nuk ka njoftuar nëse do të lejojë mbajtjen e votimin në Jerusalemin Lindor, por ka sinjalizuar se nuk do të pranojë.

Mbi 2.5 milionë palestinezë në Bregun Perëndimor dhe në Gaza kanë të drejtë të votojnë dhe 6,000 votat e Jerusalemit Lindor nuk kanë gjasa të ndikojnë në rezultatin e zgjedhjeve.

Por, çështja e të drejtës së votimit të tyre ka një rëndësi simbolike që lidhet me pretendimet palestineze ndaj qytetit. Moslejimi i tyre për të votuar mund të jetë pretekst që Abbas të heqë dorë nga zgjedhjet, në të cilat partia e tij Fatah pritet të humbasë fuqinë dhe ndikimin.

Megjithatë, anulimi i votimit mund të nxisë rritjen e tensioneve në qytet dhe trazira në territore tjera.

Çështja e Jerusalemit

Në luftën e vitit 1967, Izraeli pushtoi Jerusalemin Lindor, Bregun Perëndimor dhe Gazën. Këto territore, palestinezët i duan për shtetin e tyre të ardhshëm.

Izraeli e ka aneksuar Jerusalemin Lindor dhe e konsideron gjithë qytetin – së bashku me vendet e tij të shenjta për hebrenjtë, myslimanët dhe të krishterët – si kryeqytetin e tij të unifikuar.

Në anën tjetër, palestinezët vlerësojnë se Jerusalemi Lindor është një territor i okupuar. Ky pozicion i tyre gëzon mbështetje të gjerë ndërkombëtare. Banorët palestinezë gëzojnë të drejtën e shtetësisë izraelite, por shumica e kanë refuzuar atë në mënyrë që të mos legjitimojnë pretendimet e Izraelit ndaj qytetit. Ata që vendosin të aplikojnë për shtetësi, përballen me një proces të gjatë dhe burokratik.

Shumica e 350,000 palestinezëve në Jerusalemin Lindor posedojnë një leje të përhershme të qëndrimit që u lejon atyre të udhëtojnë lirshëm, të votojnë në zgjedhjet lokale dhe të marrin përfitimet sociale izraelite.

Janë disa arsye që mund të çojnë në revokimin e lejes së qëndrimit, duke përfshirë qëndrimin jashtë qytetit për një periudhë të gjatë kohore. Hebrenjtë izraelitë, të lindur kudo në Jerusalem, marrin automatikisht shtetësinë e plotë.

Qyteti është përballur me dhunë gjatë viteve të fundit, pasi fati i tij dhe vendeve të shenjta, është një nga pikat më të nxehta të konfliktit mes Izraelit dhe palestinezëve.

Paqartësia për zgjedhjet

Zgjedhjet e palestinezëve pritej të ishin një garë mes Lëvizjes Fatah të presidentit Abbas dhe rivalëve të tij nga Lëvizja Hamas.

Hamasi shënoi fitore në zgjedhjet e fundit më 2006 dhe një vit më pas mori pushtetin në Gaza.

Në javët e fundit, Lëvizja Fatah është ndarë në tri lista zgjedhore rivale, përfshirë një të udhëhequr nga Marwan Barghouti.

Ai është një udhëheqës i kryengritjes së dytë palestineze në fillim të viteve 2000. Ai ndodhet në një burg izraelit dhe po vuan dënimin me pesë burgime të përjetshme.

Hulumtimet e opinionit tregojnë se vota për Lëvizjen Fatah është e shpërndarë, duke i siguruar Hamasit pozitën e partisë më të madhe në parlament. Nëse Barghouti vendos të kandidojë për president, ai pritet të mposhtë me lehtësi Abbasin.

Këto rezultatet mbase sinjalizojnë fundin e karrierës politike të 85-vjeçarit Abbas, dhe ngrisin një udhëheqje të re që Izraeli, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian i konsiderojnë si terroristë.

Jerusalemi Lindor ofron një rrugëdalje për të gjithë.

Presidenti i Autoritetit Palestinez, Mahmoud Abbas mund të anulojë zgjedhjet. Për këtë ai mund të fajesojë Izraelin për refuzimin që të lejojë votimin në Jerusalemin Lindor.

Pak palestinezë do të kundërshtojnë vendimin që zgjedhjet të mbahen pa e përfshirë Jerusalemin Lindor.

Izraeli dhe bashkësia ndërkombëtare mund të mirëpresin vendimin për anulimin e mundshëm të zgjedhjeve, për të shmangur kështu një fitore tjetër nga Hamasi, lëvizje kjo që refuzon të njohë të drejtën e Izraelit për të ekzistuar.

Ndërkohë, Abbas ende nuk ka dhënë një sinjal të qartë për qëllimet e tij.

“Ne jemi të vendosur të mbajmë zgjedhje në të gjitha zonat palestineze në të cilat i kemi mbajtur më parë – Bregun Perëndimor, Jerusalemin Lindor dhe Rripin e Gazës”, tha ai në një fjalim të dielën mbrëma.

Një lëvizje e rrezikshme

Në zgjedhjet e kaluara, 6,300 banorët e Jerusalemit Lindor kishin votuar në zyrat postare, mirëpo lejen për të pranuar fletët e votimit ata duhet ta marrin nga izraelitët. Komisioni zgjedhor thotë se edhe në këto zgjedhje të planifikuara, mënyra e votimit do të ishte e njëjtë.

Komisioni thotë se pjesa tjetër e afërsisht 150,000 votuesve të Jerusalemit Lindor mund të hedhin vota në periferi të qytetit me ose pa miratimin e Izraelit.

Për ata që jetojnë në qendër të qytetit, palestinezët mund të sfidojnë kufizimet izraelite përmes një fushate të mosbindjes qytetare apo do të mund të vendosin kabinat e votimit brenda kompleksit të xhamisë Al-Aksa. Kjo xhami është një vend i shenjtë, nën kujdestarinë jordaneze.

Izraeli do të hezitonte të ndërhynte nga frika e ndezjes së tensioneve apo edhe për faktin se nuk do të dëshironte të krijohej bindja se po pengon mbajtjen e zgjedhjeve të lira.

Një mundësi më pak provokative do të ishte nëse 6,300 palestinezët të votojnë në Bregun Perëndimor ose në territore në të cilat banorët e Jerusalemit Lindor zakonisht kanë qasje të lirë.

Palestinezët gjithashtu mund të kërkojnë të përdorin objektet e Organizatës së Kombeve të Bashkuara në Jerusalemin Lindor.

Çdo lëvizje për të anuluar zgjedhjet mund të shkaktojë një efekt të pasigurt ndaj Abbasit, i cili është bërë gjithnjë e më autoritar dhe jopopullor që nga përfundimi i mandatit të tij presidencial katërvjeçar më 2009.

Anulimi i zgjedhjeve, të cilat partia e tij duket se do t’i humbasë, mund të zemërojë palestinezët dhe potencialisht të ndezë dhunë midis fraksioneve.(RFE)

Bota

Yulia Svyrydenko emërohet kryeministre e Ukrainës

Published

on

By

Kuvendi i Ukrainës e ka emëruar Yulia Svyrydenkon kryeministre të vendit, në kuadër të riformatimit më të më madh të kabinetit qeveritar në këtë shtet në vjetët e fundit, me qëllim të përmirësimit të menaxhimit në periudhë lufte.

Svyrydenko, 39-vjeçare, e ka marrë detyrën nga presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, me kërkesë për rritje të prodhimit të brendshëm të armëve dhe ringjallje të ekonomisë së Ukrainës, të varur në mënyrë të konsiderueshme nga kreditë.

Në fjalimin para Kuvendit, Zelensky ka thënë se pret që Qeveria të rrisë numrin e armëve që prodhohen brenda territorit dhe që brenda gjashtë muajve ato jenë të shpërndara në fushëbetejë te 50 për qind e ushtarëve.

Ai e ka përmendur edhe zgjerimin e bashkëpunimit ekonomik me aleatët, si një prej synimeve kryesore të riformatimit më të madh qeveritar prej nisjes së luftës së Rusisë në Ukrainë më 2022.

Svyrydenko është teknokrate me përvojë, e cila ka shërbyer si zëvendëskryeministrja e parë e Ukrainës prej vitit 2021. Ajo është zotuar se do të veprojë “me shpejtësi dhe vendosmëri”.

Lufta nuk lë hapësirë për vonesa”, ka thënë ajo përmes një postimi në X – dikur Twitter.

“Prioritetet tona për gjashtë muajt e parë janë të qarta: furnizime të qëndrueshme për ushtrnë, zgjerim të prodhimit të brendshëm të armëve dhe përforcim të kapaciteteve teknologjike për forcat tona mbrojtëse”.

Svyrydenko është e njohur brenda qarqeve të administratës amerikane, pasi ajo e ka negociuar marrëveshjen për qasjen e Shteteve të Bashkuara në minerale e rralla të Ukrainës.

Këto negociata konsiderohen kryesore në përforcim të marrëdhënieve në mes të Kievit dhe Uashingtonit.

Duke iu adresuar ligjvënësve të enjten, Zelensky ka thënë se do të ketë edhe marrëveshje tjera që do të arrihen me SHBA-në, por ka përmendur diçka specifike.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt të vitit 2022.

Presidenti rus, Vladimir Putin, e quan luftën “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre./REL

Continue Reading

Bota

Senati e kalon planin e Trumpit për shkurtimin e ndihmave amerikane në botë në vlerë 9 miliardë dollarë

Published

on

By

Me 51 vota pro dhe 48 kundër senatorët e kaluan kërkesën e Trumpit për të shkurtime në vlerë prej 9 miliardë dollarësh nga shpenzimet tashmë të miratuara nga Kongresi.

Shumica e shkurtimeve janë për programe që ndihmojnë vendet e huaja për t’i luftuar sëmundjet, luftërat dhe fatkeqësitë natyrore, por plani gjithashtu ndalon plotësisht 1.1 miliardë dollarët që Korporata për Transmetimet Publike do t’i merrte gjatë dy vjetëve të ardhshme.

Trump dhe shumë nga republikanët e tjerë argumentojnë se shpenzimet për transmetimet publike janë të panevojshme dhe e kritikojnë mbulimin e lajmeve të tyre si të njëanshëm.

Paketa të veçanta për anulime të fondeve nuk kanë kaluar prej dekadash, pasi ligjvënësit kanë hezituar ta dorëzojnë kontrollin kushtetues mbi shpenzimet. Por, republikanët e Trumpit, të cilët kanë shumicë të ngushtë në Senat dhe në Dhomën e Përfaqësuesve, kanë treguar pak dëshirë për t’i kundërshtuar politikat e tij që nga fillimi i mandatit të dytë në janar.

Nëntë miliardë dollarët në fjalë përfaqësojnë një shumë goxha të vogël në krahasim me buxhetin federal prej 6.8 trilionë dollarësh, dhe janë vetëm një pjesë e vogël e fondeve të miratuara nga Kongresi që administrata Trump ka mbajtur pezull teksa synon shkurtime të mëdha, shumë prej të cilave të urdhëruara nga Departamenti për Efikasitetin Qeveritar (DOGE) i drejtuar nga miliarderi Elon Musk.

Sipas ligjvënësve demokratë, deri në mesin e qershorit, Trump kishte bllokuar 425 miliardë dollarë financime të miratuara më parë nga Kongresi.

Megjithatë, Trump dhe mbështetësit e tij kanë premtuar më shumë kërkesa për “anulim fondesh”, në përpjekje për ta tkurrur qeverinë federale.

Dhoma e Përfaqësuesve miratoi legjislacionin për anulimin e fondeve muajin e kaluar me 214 vota pro dhe 212 kundër, pa ndryshuar kërkesën e Trumpit. Katër republikanë iu bashkuan 208 demokratëve për të votuar kundër.

Por, pasi disa senatorë republikanë shprehën shqetësim për shkurtimet në programet globale shëndetësore, drejtori i Zyrës për Menaxhimin dhe Buxhetin, Russell Vought, tha të martën se PEPFAR, një program global për luftën kundër HIV/AIDS-it i nisur në vitin 2003 nga Presidenti George W. Bush, do të përjashtohej nga shkurtimet.

Ky ndryshim e uli shumën e shkurtimeve nga 9.4 miliardë në 9 miliardë dollarë, gjë që kërkon një votim tjetër në Dhomën e Përfaqësuesve para se masa të dërgohet në Shtëpinë e Bardhë për nënshkrimin e Trumpit.

Anulimet e fondeve duhet të miratohen deri të premten. Përndryshe, kërkesa do të skadojë dhe Shtëpia e Bardhë do të detyrohet të ndjekë planet e shpenzimeve të miratuara nga Kongresi.

Dy nga 53 senatorët republikanë – Lisa Murkowski nga Alaska dhe Susan Collins nga Maine – iu bashkuan demokratëve në votimin kundër legjislacionit.

Nuk ke pse të shkatërrosh të gjithë Korporatën për Transmetimet Publike”, tha Murkowski në një fjalim në Senat.

Ajo shtoi se administrata Trump nuk kishte dhënë garanci që lufta kundër sëmundjeve si malaria dhe poliomieliti në mbarë botën do të vazhdojë. Mbi të gjitha, Murkowski tha se Kongresi duhet të ruajë rolin e tij në vendosjen e mënyrës se si shpenzohen fondet federale./REL

 

Continue Reading

Bota

Sulmi i Izraelit në Damask, reagon Presidenti i Sirisë: Nuk kemi frikë nga lufta

Published

on

By

Presidenti i përkohshëm i Sirisë, Ahmed al-Sharaa, ka thënë të enjten se mbrojtja e qytetarëve druzi dhe të drejtave të tyre është “prioriteti ynë”, derisa Izraeli u zotua se do t’i shkatërrojë forcat qeveritare siriane që po sulmojnë druzët në jug të Sirisë.

Në fjalimin e tij të parë televiziv pas bombardimeve të fuqishme izraelite mbi Damask të mërkurën, Sharaa iu drejtua druzëve të enjten duke thënë se “ne e kundërshtojmë çdo përpjekje për t’ju tërhequr në duart e ndonjë pale të jashtme”.

Ne nuk jemi nga ata që tremben nga lufta. Ne e kemi kaluar jetën duke u përballur me sfida dhe duke mbrojtur popullin tonë, por kemi vendosur interesat e sirianëve para kaosit dhe shkatërrimit”, tha ai.

Ai shtoi se populli sirian nuk ka frikë nga lufta dhe se është i gatshëm të luftojë nëse rrezikohet dinjiteti i tyre.

Sulmet ajrore izraelite shkatërruan një pjesë të Ministrisë së Mbrojtjes së Sirisë dhe goditën pranë Pallatit Presidencial, pasi Izraeli u zotua se do t’i “shkatërrojë” forcat qeveritare që po sulmojnë druzët në jug të Sirisë dhe kërkoi tërheqjen e tyre.

Bombardimet shënuan një përshkallëzim të madh nga ana e Izraelit kundër administratës së udhëhequr nga Sharaa. Ato ndodhën pavarësisht afrimit të Sharaas me SHBA-në dhe kontakteve të administratës së tij me Izraelin në fushën e sigurisë.

Duke përshkruar sundimtarët e rinj të Sirisë si xhihadistë të maskuar dobët, Izraeli tha se nuk do t’i lejojë ata t’i zhvendosin forcat në jug të Sirisë dhe është zotuar se do ta mbrojë pakicën druzi në këtë pjesë të vendit nga sulmet, pasi u nxit edhe nga thirrjet e pakicës druzi brenda vetë Izraelit.

Ndërkohë, SHBA-ja tha se luftimet do të ndalen së shpejti.

Jemi pajtuar për hapa specifikë që do t’i japin fund kësaj gjendje situatë shqetësuese dhe të tmerrshme sonte”, tha sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, të mërkurën mbrëma.

Të mërkurën, zyrtarë të Qeverisë siriane dhe udhëheqës të pakicës fetare druzi shpallën një armëpushim të ri pas luftimeve disaditore.

Autokolonat e forcave qeveritare filluan të tërhiqen nga qyteti i Suveidës, por nuk është ende e qartë nëse marrëveshja e re – e shpallur nga Ministria e Brendshme e Sirisë dhe nga një udhëheqës fetar druzi përmes një video-mesazhi – do të zbatohet.

Një armëpushim i mëparshëm i shpallur një ditë më parë dështoi shumë shpejt.

Sulmet izraelite vazhduan edhe pas shpalljes së armëpushimit.

Përshkallëzimi më i fundit në Siri nisi me rrëmbime dhe sulme hakmarrëse ndërmjet fiseve vendëse sunite beduine dhe fraksioneve të armatosura druzi në provincën jugore.

Forcat qeveritare që ndërhynë për të rivendosur rendin u përplasën më pas me forcat druzi.

Sekti fetar druzi u formua në shekullin e 10-të si një degë e ismailizmit, që është vetë një degë e Islamit shiit. Më shumë se gjysma e rreth 1 milion druzëve në botë jetojnë në Siri.

Pjesa tjetër jeton kryesisht në Liban dhe Izrael, përfshirë edhe në Rrafshnaltën e Golanit, të cilën Izraeli i mori nga Siria gjatë luftës së Lindjes së Mesme më 1967 dhe e aneksoi në vitin 1981.

Nuk janë publikuar të dhëna zyrtare për viktima që nga e hëna, kur Ministria e Brendshme siriane tha se ishin vrarë 30 njerëz.

Por, vëzhguesi Sirian për të Drejtat e Njeriut me seli në Mbretërinë e Bashkuar raportoi se deri të mërkurën në mëngjes janë vrarë mbi 300 njerëz, përfshirë katër fëmijë, tetë gra dhe 165 ushtarë e forca sigurie.

Continue Reading

Bota

Komisioni Evropian propozon buxhet prej 2 trilionë eurosh

Published

on

By

Komisioni Evropian e ka propozuar të mërkurën një buxhet prej 2 trilionë eurosh për Bashkimin Evropian për periudhën 2028–2034, duke vendosur theks të ri mbi konkurrueshmërinë ekonomike dhe mbrojtjen.

Ky është një buxhet që i përgjigjet ambicies së Evropës, që përballet me sfidat e saj dhe që forcon pavarësinë tonë“, tha presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, para gazetarëve në Bruksel.

Buxheti është më i madh. Është më i zgjuar dhe më i mprehtë. Ai jep rezultate për qytetarët dhe bizneset tona, për partnerët tanë dhe për të ardhmen tonë“, shtoi ajo.

Komisioni tha se propozimi përfaqëson 1.26% të Prodhimit Kombëtar Bruto të Bashkimit Evropian me 27 vende anëtare, një matës i madhësisë së ekonomisë, krahasuar me 1.13% në buxhetin e tanishëm shtatëvjeçar.

Buxheti i ri duhet të miratohet nga të gjitha vendet anëtare dhe të nënshkruhet nga Parlamenti Evropian.

Propozimi përfshin 451 miliardë eurosh për Fondin e ri të Konkurrueshmërisë Evropiane, i fokusuar në forcimin e industrisë së mbrojtjes, nxitjen e inovacionit dhe mbështetjen e tranzicionit të industrisë drejt energjisë së pastër në të gjithë bllokun.

Propozimi ndan 131 miliardë euro në veçanti për mbrojtjen dhe hapësirën, një rritje e pesëfishtë në krahasim me shkallën e tanishme, sipas komisionit.

Gjithashtu, parashikohen 302 miliardë euro për të mbështetur fermerët dhe të paktën 218 miliardë euro për rajonet më pak të zhvilluara të Evropës, si dhe 200 miliardë euro për programe globale.

Shumica e fondeve për buxhetin vijnë nga qeveritë e vendeve anëtare të BE-së.

Megjithatë, komisioni propozoi disa mënyra për t’i rritur fondet drejtpërdrejt për buxhetin, përfshirë një taksë të re ndaj kompanive që bëjnë biznes në Evropë dhe që kanë një qarkullim vjetor neto mbi 100 milionë euro në një vend të BE-së.

Disa vende të BE-së dhe ligjvënës e kritikuan menjëherë këtë propozim.

BE-ja është e rëndësishme për mirëqenien tonë, por buxheti i propozuar është shumë i lartë“, tha ministri holandez i Financave, Eelco Heinen.

Parlamenti Evropian, nga ana tjetër, tha se propozimi i komisionit nuk ishte mjaftueshëm i madh.

Nuk mund të bëjmë më shumë me më pak. Prioritetet e reja kërkojnë burime të reja dhe duhura, jo shkurtime të prioriteteve ekzistuese“, tha Siegfried Mureșan, eurodeputet i qendrës së djathtë dhe negociator për buxhetin e ardhshëm të BE-së.

Debatet për buxhetin janë ndër më të vështirat në politikën e BE-së, sepse nxjerrin në pah ndarjet politike dhe ekonomike mes vendeve anëtare.

Bisedimet në muajt në vijim pritet të theksojnë tensionet politike mes përpjekjeve për të rritur financimet për prioritetet e reja dhe ruajtjen e investimeve tradicionale në bujqësi dhe zhvillim rajonal./REL

Continue Reading

Të kërkuara