Kulturë

44 488 faqe dorëshkrimesh të Kadaresë ekspozohen në COD, një jetë krijimi që në moshën 11-vjeçare!

Published

on

Dorëshkrimet e Ismail Kadaresë janë shfaqur për herë të parë para publikut në mjediset e Bibliotekës së Kryeministrisë, një ngjarje që shënon një moment të veçantë në jetën kulturore dhe letrare të Shqipërisë. Këto dorëshkrime, që përfaqësojnë një jetë të tërë krijimi, janë ekspozuar në një instalacion poliedrik, që nderon me madhështi dhe respekt jetën dhe veprën e shkrimtarit të njohur shqiptar, i cili ka lënë një shenjë të pashlyer në letërsinë botërore.

Hapja e ekspozitës u bë mbrëmjen e sotme, dhe morën pjesë shumë dashamirës të Kadaresë, familjarë të tij, por edhe figura të njohura të kulturës dhe autoriteteve shtetërore. Drejtoresha e Qendrës për Hapje dhe Dialog (COD), Jetona Koçibelli, u shpreh gjatë fjalës së saj se ekspozita nuk është thjesht një shfaqje e veprës së Kadaresë, por një hap në rrugën e zbulimit të thellë të mendimit dhe krijimtarisë së tij. “Vendekspozimi i këtyre dorëshkrimeve rrezikon të mbajë mbi vete peshën e veprave që i japin jetë një pallati ëndrrash të dëshiruara, të mbetura përgjysmë, dhe tani na ngelet ne t’i rrugëtojmë dhe të udhëtojmë përmes tyre siç duhet”, theksoi Koçibelli.

Ekspozita shpalos për publikun një pasuri të papërsëritshme, që përbëhet nga 44,488 faqe dorëshkrimesh të Kadaresë, duke përfshirë romane të pabotuara, poezi, shënime dhe skica që ndriçojnë procesin e tij krijues gjatë gjithë jetës. Ky arkiv letrar ka filluar që në moshën 11-vjeçare të shkrimtarit dhe do të vijojë deri në fund të jetës së tij, duke përbërë një kronikë të pasur të zhvillimit të një artisti, i cili ka krijuar një botë të tërë përmes fjalës.

Për këtë ekspozitë ka pasur një bashkëpunim të ngushtë me Drejtorinë e Përgjithshme të Arkivave, ndërsa drejtori i kësaj institucioni, Ardit Bido, theksoi se veprat e Kadaresë janë një dëshmi e fortë e ngjitjes së shqiptarëve nëpër shekuj, dhe janë një pasuri që duhet ruajtur dhe çmuar. “Kadare është një shkrimtar që gjithmonë ka ngritur lart shqiptarinë dhe kulturën shqiptare, një element i pranishëm në çdo faqe të veprës së tij”, u shpreh Bido.

Një moment prekës ishte fjalimi i vajzës së Kadaresë, e cila shprehu mirënjohjen e familjes për këtë mundësi të veçantë që dorëshkrimet të jenë të ekspozuara dhe të shërbejnë për brezat e ardhshëm. Ajo ndau me të pranishmit një poezi, që e cilësoi si një testament të shkruar herët nga babai i saj. “Një ndjesi krejt e re për mua t’i shoh këtu, pasi kam mësuar t’i shoh këto dorëshkrime të mbështjella në kartona dhe të fshehura në dollape. Kjo është një mundësi që t’i ofrojmë brezi tjetër, pasi këto dorëshkrime janë një kronikë e rrugëtimit të kombit shqiptar”, u shpreh ajo, duke nënvizuar rëndësinë e këtij projekti për trashëgiminë kulturore.

Ekspozita e dorëshkrimeve të Kadaresë është një mundësi e jashtëzakonshme për të eksploruar botën e tij të brendshme, procesin e krijimtarisë dhe zhvillimin e ideve që kanë ndriçuar rrugën e letrave shqiptare dhe botërore. Çdo faqe është një hap në një udhëtim që përshkruan jo vetëm veprat e shkrimtarit, por dhe ndjesitë, pasionet dhe dilemat që kanë udhëhequr jetën e tij letrare. Ajo çka është e jashtëzakonshme është se kjo ekspozitë nuk është vetëm një mundësi për të parë krijimtarinë e Kadaresë, por gjithashtu një mundësi për të prekur dhe përjetuar thelbin e mendimit të tij artistik, një univers që është gjithmonë në lëvizje, gjithmonë në kërkim të thellësive të reja.

Kjo ekspozitë shënon një pikë kthese për jetën kulturore të Shqipërisë dhe është një mundësi e jashtëzakonshme për ata që dëshirojnë të njohin më mirë një nga shkrimtarët më të mëdhenj të shekullit të 20-të./ATSH/

 

Kulturë

Mbrëmja finale e ciklit “Netët e Filmit Shqiptar” në Kino Armata

Published

on

Cikli kulturor “Netët e Filmit Shqiptar”, i organizuar nga Ambasada e Republikës së Shqipërisë në Kosovë, përmbyllet me një mbrëmje të veçantë filmike të mërkurën, më 12 nëntor 2025, në Kino Armata, Prishtinë, duke nisur nga ora 19:00.

Në këtë mbrëmje do të shfaqet një nga veprat më të njohura të kinematografisë shqiptare, filmi “Kapedani” (1972), me regji të Muharrem Fejzos dhe bashkëskenarist Fehmi Hoshafin.

Cikli, i zhvilluar nga shtatori deri në nëntor 2025, në bashkëpunim me Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit dhe Kino Armata, ka sjellë pranë publikut të Prishtinës disa prej veprave më të spikatura të kinematografisë shqiptare.

Hyrja është falas, por vendet janë të kufizuara. Pjesëmarrësit mund të konfirmojnë praninë deri më 11 nëntor 2025, ora 16:00, në adresën:
📧 [email protected]

Ambasada e Shqipërisë në Prishtinë ju fton me shumë kënaqësi të merrni pjesë në këtë mbrëmje të veçantë, kushtuar trashëgimisë së pasur kinematografike shqiptare. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

“Libri i Xhunglës” magjeps të vegjlit në Teatrin e Kukullave

Published

on

Fëmijët, të shoqëruar nga prindërit, udhëtuan këtë fundjavë në një botë plot ngjyra e aventura, teksa skena e Teatrit të Kukullave u shndërrua në një xhungël magjike.

Kukulla anatomike në përmasat e kafshëve të gjalla, të sjella me mjeshtëri nga aktorët, i futën të vegjlit në botën e përrallës “Libri i Xhunglës”, ku për 50 minuta u bënë pjesë e aventurës së Moglit dhe miqve të tij, Balusë dhe Bagerës.

Shfaqja, e konceptuar nga regjisorja Ina Morinaj, solli interpretim të ri të klasikës së njohur, duke bashkuar kukullat me lojën e aktorëve në mënyrë të gjallë e plot energji.

“Reagimet e publikut ishin fantastike, kishte shumë elemente të veçanta,” tha aktori Ilia Kaçi, ndërsa Erdit Asllanaj e cilësoi shfaqjen “një kryevepër që u prit me shumë entuziazëm”.

Sipas Aleksandër Gramit, “qëllimi ishte ta fusnim publikun brenda xhunglës – dhe besoj se ja dolëm”.

Edhe Juxhin Plovishti u shpreh i lumtur për pritjen e ngrohtë nga publiku: “Fëmijët u kënaqën dhe kjo është shpërblimi më i madh”.

Aventura e Moglit në xhungël do të vijojë edhe fundjavën e ardhshme në Teatrin e Kukullave, për të gjithë ata që duan të përjetojnë magjinë e përrallës klasike. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Mënyra e Jetës

Si ndikon rritja në një familje të rreptë tek personaliteti në moshë madhore?

Published

on

Mënyra si rritemi ka ndikim në formimin e personalitetit, stilin e komunikimit dhe mënyrën si i qasemi autoritetit.

Fëmijët e rritur në mjedise të rrepta mësohen të respektojnë rregullat dhe disiplinën, por shpesh bartin me vete modele emocionale që vazhdojnë edhe në jetën e të rriturve.

Edhe pse një edukim i tillë buron nga qëllime të mira, si sigurimi i rendit dhe përgjegjësisë pasojat e tij reflektohen më vonë në mënyrën se si një person shprehet, vendos kufij dhe përjeton afërsinë emocionale.

Sipas këshilltarëve familjarë dhe terapistëve të marrëdhënieve, disa tipare dallohen tek ata që janë rritur në ambiente tepër të rregullta dhe autoritare.

1. Kufizim emocional

Personat që janë rritur në një familje të rreptë ndihen të detyruar të jenë “nën kontroll”. Ata e kanë të vështirë të shprehin ndjenjat, sepse në fëmijëri u është mësuar se emocionet janë shenjë dobësie. Në pamje të parë duken të qetë e të qëndrueshëm, por fshihet frika nga gabimet apo nga mospranimi nga të tjerët.

2. Frika nga dështimi

Ekspertët e shëndetit mendor theksojnë se fëmijët që ndëshkohen apo kritikohen shpesh për gabime, më vonë zhvillojnë frikë nga dështimi. Si të rritur, ata vendosin standarde të larta për veten dhe e kanë të vështirë të pranojnë dobësitë e tyre. Kjo frikë mund t’i pengojë të marrin iniciativa të reja, nga droja se mund të përjetojnë sërish ndjesinë e turpit ose zhgënjimit.

3. Vështirësi në shprehjen e emocioneve

Në një mjedis të rreptë, fëmijët mësohen të shtypin emocionet për të shmangur ndëshkimin ose konfliktin. Kjo ndikon në moshë madhore, duke e bërë të vështirë shprehjen e ndjenjave në mënyrë të sinqertë. Shumë individë ndihen emocionalisht të izoluar e përballen me sfida në krijimin e marrëdhënieve të ngushta.

4. Vetëbesim i ulët

Rregullat e tepërta dhe kërkesa e vazhdueshme për përsosmëri dëmtojnë vetëvlerësimin e një fëmije. Kur ai ndien se kurrë nuk është “mjaftueshëm i mirë”, kjo ndjenjë e ndjek në moshë madhore. Këta individë dyshojnë në aftësitë e tyre e ta kenë të vështirë të pranojnë lavdërime apo dashuri pa kushte.

5. Vështirësi në besim

Nëse një fëmijë mësohet se gabimet nuk falen, rritet me ndjenjën se të tjerët do ta gjykojnë ashpër. Në moshë madhore, kjo shndërrohet në vështirësi për të besuar njerëzit përreth. Në vend që të relaksohen në marrëdhënie, mbajnë distancë e analizojnë çdo veprim të të tjerëve.

6. Nevoja për miratim

Psikologët theksojnë se individët që janë rritur në mjedis disiplinor kërkojnë vazhdimisht miratim e vlerësim nga të tjerët, qofshin figura autoriteti, partnerë apo miq. Ata janë mësuar me idenë se dashuria duhet “fituar” dhe jo dhënë pa kushte, gjë që mund të sjellë lodhje emocionale dhe ndjenjë tensioni të përhershëm. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Mënyra e Jetës

Si ndikojnë emocionet në kujtesën tonë?

Published

on

Sipas studimeve të fundit, njeriu mund të përjetojë deri në 28 emocione të ndryshme, nga gëzimi te turpi apo irritimi.

Asnjë emocion nuk është “i mirë” ose “i keq”; secili ka rol të rëndësishëm në jetën tonë dhe në mënyrën se si kujtojmë ngjarjet.

Emocionet ndikojnë në kujtesë. Ato mund të forcojnë ose dobësojnë mënyrën se si ruajmë dhe rikthejmë informacionin. P.sh ndjenja të forta si gëzimi, frika apo zemërimi rrisin fokusin tonë ndaj detajeve të rëndësishme, duke i bërë më të lehta për t’u mbajtur mend.

Ngjarjet emocionale shpesh mbahen mend më qartë se ato neutrale, pasi aktivizojnë pjesë të trurit si amigdala dhe hipokampusi, të cilat janë përgjegjëse për ruajtjen e kujtimeve.

Atresi mund të ketë efekt të dyfishtë. Nivelet e larta të kortizolit, hormoni i stresit, mund të ndihmojnë në ruajtjen e kujtimeve afatshkurtra, por stresi kronik lodh neuronet e kujtesës dhe e vështirëson ruajtjen e informacionit afatgjatë. Për shembull, ankthi para një provimi përmirëson përqendrimin në minutat e fundit, por stresi i vazhdueshëm gjatë ditës mund të pengojë rikthimin e informacionit.

Psikologët sugjerojnë strategji për menaxhimin e emocioneve: reduktimi i stresit, praktika e mindfulness-it, shkrimi në ditar, aktiviteti fizik dhe gjumi i mjaftueshëm. Ushtrime të vogla për rikujtim të kujtimeve pozitive, si ato të falënderimit ose të humorit, janë të dobishme.

Kur kujtesa ndikohet nga shqetësime emocionale, ndihma profesionale nga terapistë apo psikiatër mund të jetë vendimtare. Trajtimi i ankthit, depresionit ose traumës jo vetëm përmirëson gjendjen emocionale, por ndihmon në rikthimin e kujtimeve dhe stabilizimin e trurit.

Në fund, emocionet janë thelbësore për kujtesën. Menaxhimi i tyre në mënyrë të qëllimshme jo vetëm që ndihmon në ruajtjen e kujtimeve, por kontribuon edhe në mirëqenien tonë të përgjithshme. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara