Kulturë
35 vjet nga protesta e parë antikomuniste në Shqipëri
Published
8 months agoon
By
EAd SulMë 26 mars të vitit 1990, Shqipëria do të shënonte një ngjarje historike që do të ndryshonte rrjedhën e fatit të saj politik dhe shoqëror. Ishte dita kur në qytetin e Kavajës u zhvillua protesta e parë antikomuniste, një ngjarje që do të shënonte fillimin e rrugëtimit të Shqipërisë drejt demokracisë dhe lirisë. Në përvjetorin e saj të 35-të, Muzeu Historik Kombëtar e kujtoi këtë ngjarje, e cila mbetet një simbol i guximit dhe shpresës për ndryshim.

Në fund të viteve ’80 dhe fillim të viteve ’90, Blloku Lindor ishte përfshirë nga një sërë ngjarjesh që do të ndryshonin rrënjësisht politikat dhe sistemet e shteteve komuniste. Rrëzimi i Murit të Berlinit në 1989 ishte një moment kyç në këtë proces, dhe ndikimi i tij u ndje gjithashtu në Shqipëri, ku regjimi komunist i Enver Hoxhës, pas vdekjes së udhëheqësit, po përballej me presionin e jashtëm dhe të brendshëm për ndryshim. Edhe pse Shqipëria ishte një nga shtetet e fundit që e përjetoi këtë valë të ndryshimeve, ajo nuk mund të qëndronte më indiferente ndaj erës së re të lirisë që po frynte kudo në Europë.
Protesta që ndodhi më 26 mars 1990 ishte pasojë e një ngjarjeje të tjera të rëndësishme që ndodhi më 25 mars 1990 në stadiumin “Besa” të Kavajës, gjatë ndeshjes futbollistike ndërmjet Besës dhe Partizanit. Ajo ditë shënoi shpërthimin e një revoltë spontane nga të rinjtë që ishin mbledhur për të ndjekur ndeshjen. Thirrjet “Poshtë regjimi”, “Liri, Demokraci” dhe kundërshtimi i hapur ndaj diktaturës komuniste morën ngjallje në zemrat e të rinjve, që kërkonin një të ardhme më të ndritur dhe më të lira. Gjatë kësaj proteste, autoritetet e kohës arrestuan një numër të konsiderueshëm protestuesish, ndërsa dhuna e përdorur tregoi se regjimi ishte ende i gatshëm të mbante me çdo çmim pushtetin.
Por, më 26 mars, një numër i madh qytetarësh, shumica e të rinjve, iu drejtuan rajonit të policisë me thirrje të tjera: “Lironi shokët tanë”, “Poshtë diktatura”, “Liri, Demokraci”. Kjo ditë u bë një simbol i shpresës dhe i forcës së popullit për të kërkuar të drejtat e tij, të drejtat për liri dhe dinjitet. Ajo ishte një pikë kthese në historinë e Shqipërisë, një hap i parë drejt shpërbërjes së një sistemi totalitar që kishte sunduar për më shumë se katër dekada.
Protesta e Kavajës nuk ishte thjesht një akt i një grushti të rinjsh që kërkonin më shumë liri. Ajo ishte një thirrje që erdhi nga thellësitë e zemrës së popullit shqiptar, një kërkesë për ndryshim që përfundimisht do të çonte në shembjen e regjimit komunist. Pas këtij momenti, Shqipëria hyri në një periudhë të pasigurisë, por gjithashtu në një periudhë shprese. Kjo protestë i hapi rrugën zhvillimeve që do të çonin në rënien e komunizmit në vitin 1992 dhe do të ndihmonte në ndërtimin e shtetit të ri shqiptar, të lirë dhe demokratik.
35 vjet më pas, kujtimi i kësaj proteste është një testament i guximit të të rinjve që u ngritën kundër padrejtësive të një regjimi që i kishte shtypur për shumë vite. Ajo mbetet një ditë që e kujtojmë me nderim dhe mirënjohje për ata që e bëri të mundur këtë ndryshim, dhe që na mësoi se forca e popullit është më e madhe se çdo diktaturë./UBTNews/
You may like
Lifestyle
Si t’i lani siç duhet leckat e mikrofibrës?
Published
3 days agoon
November 21, 2025By
UBT News
Leckat e mikrofibrës janë bërë një ndihmë e pazëvendësueshme në pastrimin e shtëpisë, pasi kapin pluhurin, papastërtitë dhe bakteret më mirë se çdo material tjetër.
Falë strukturës së tyre të veçantë, mund të thithin disa herë më shumë lëng se pesha e tyre e pastrojnë sipërfaqet pa përdorur kimikate shtesë. Janë ekologjike, të ripërdorshme dhe ekonomike, leckë cilësore mund të përballojë deri në 500 larje nëse trajtohet si duhet.
Ato prodhohen nga fibra sintetike ultra të holla, kombinim poliesteri e poliamidi, që janë deri 100 herë më të holla se qimet e njeriut.
Në vetëm një inç katror gjenden mbi 200.000 fibra, të cilat kapin edhe grimcat më të vogla të pluhurit. Për këtë arsye, leckat e mikrofibrës janë të buta, të qëndrueshme dhe nuk lënë gjurmë në sipërfaqet më të ndjeshme, si xhami, pasqyra apo ekrane.
Si përdoren dhe sa shpesh duhet t’i lajmë?
Fuqia epastruese i bën ideale për çdo sipërfaqe: dysheme, mobilie, xhama, sipërfaqe pune, madje edhe makina.
Mund të përdoren për pastrim të thatë ose të lagur, si dhe për lustërim.
Për të ruajtur efikasitetin, lecka duhet të lahet rregullisht, pas çdo përdorimi ose pas përdorimit të tretë.
Fibra mbajnë baktere, pluhur dhe lagështi që mund të shkaktojnë erë të keqe dhe të ulin aftësinë thithëse.
Nëse nuk lahen si duhet, sipërfaqet mund të mbeten me njolla dhe vija të vështira për t’u hequr.
Larja – dorazi apo në makinë?
Leckat e mikrofibrës duhet të lahen veçmas nga rrobat tjera, pasi tërheqin pushin dhe grimcat tjera. Para larjes, tundni për të hequr grimcat më të mëdha. Për lecka shumë të ndotura përdorni ujë të ngrohtë; për ato më pak të ndotura, ujë të ftohtë.
Përdorni detergjent të butë, asnjëherë zbutës rrobash, sepse mbyll mikroporet e fibrave dhe pengon thithjen.
Për njolla të forta, mund t’i lini të njomura në ujë të ngrohtë me pak detergjent për 10–15 minuta para larjes.
Larja me dorë: mbushni lavamanin me ujë të ftohtë, shtoni disa pika detergjent, lini lecka të zhyten 15 minuta, pastaj fërkoni lehtë. Shpëlajini mirë dhe shtrydhni ujin e tepërt. Mos përdorni ujë të valë, pasi dëmton fibrat.
Tharja dhe ruajtja
Pasi të lahen, më së miri lecka të thahen natyralisht, të shtrira në sipërfaqe të rrafshët ose të varura, larg diellit. Nëse përdorni makinën e tharjes, vendosni temperaturë të ulët. Para dhe pas tharjes, pastroni filtrin e pushit për të shmangur ngjitjen e grimcave përsëri.
Kur të jenë tharë plotësisht, palosni e ruani në vend të thatë, larg pluhurit dhe lagështisë. Nëse vëreni se nuk thithin më si më parë, janë bërë të ashpra ose kanë erë të pakëndshme që nuk largohet pas larjes, është koha për t’i zëvendësuar.
Me mirëmbajtje të duhur, një leckë cilësore mund të zgjasë deri në dy vjet ose të përballojë 300–500 larje. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Mbrëmje historike e Filharmonisë së Kosovës, performancë e fuqishme
Published
3 days agoon
November 21, 2025By
UBT News
Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, e ka cilësuar si një emocion të veçantë mbrëmjen artistike të Filharmonisë dhe Operës së Kosovës, ku u dha premiera e veprës “La Tempesta sul Lago” nga Domenico Bartolucci.
Nën drejtimin e mjeshtrit italian Jacopo Sipari di Pescasseroli, solistët Besa Llugiqi, Ivana Hoxha, Carlos Cardoso dhe Biagio Pizzuti ofruan një përvojë të paharrueshme, ndërsa koret e përgatitura nga Hajrullah Syla shtuan emocion dhe fuqinë e performancës.

Ky koncert paraprin prezantimin e Filharmonisë dhe Operës së Kosovës në Romë më 23 nëntor.
“Ishte një mbrëmje që tregon fuqinë dhe nivelin e artistëve e institucioneve tona kulturore dhe na mbush me krenari,” tha Ministri Çeku. /A.Z/UBT News/

Kulturë
Nga Azerbajxhani në Shqipëri, udhëtim mes artit të qilimave në GAT
Published
3 days agoon
November 21, 2025By
UBT News
Galeria e Artit Tiranë ka prezantuar një koleksion të veçantë qilimash tradicionalë dhe bashkëkohorë në ekspozitën “Qoftë e shëndetshme dora që krijon – Arti i qilimave: Azerbajxhan & Shqipëri”.
Ekspozita sjell në fokus traditën e endjes përmes historive, teknikave dhe mjeshtërisë së artizanëve që ruajnë e po ashtu e përcjellin këtë trashëgimi të rëndësishme kulturore.
Qilimat shumëngjyrësh paraqiten si një pikëtakim mes kulturave shqiptare dhe azerbajxhanase, ndërsa artizanët e të dy vendeve ndajnë punimet dhe përvojat e tyre, duke treguar pasionin që kalon brez pas brezi.
Ky dialog artistik do të qëndrojë i hapur për publikun deri më 20 janar 2026.
Ekspozita, e kuruar nga Edit Pula dhe Azerkhalcha, përfaqëson një bashkëpunim të rëndësishëm mes Galerisë së Artit Tiranë dhe kompanisë azerbajxhanase Azerkhalcha, i cili nisi nëntë muaj më parë me mbështetjen e Ambasadës së Azerbajxhanit. /A.Z/UBT News/

Kulturë
Ledia Xhoga sjell romanin e saj të suksesshëm pranë lexuesve kosovarë
Published
4 days agoon
November 20, 2025By
UBT News
Në edicionin e radhës të programit “Në bisedë / In Conversation”, Heritage Space mirëpret për herë të parë në Prishtinë shkrimtaren dhe dramaturgen shqiptaro-amerikane Ledia Xhoga.
Ajo do të zhvillojë një diskutim me shkrimtaren dhe përkthyesen Doruntina Vinca, i cili do të fokusohet në romanin e saj të parë, “Keqkuptimi”, i nominuar në listën e gjatë për Booker Prize 2025.
Romani “Keqkuptimi” trajton trashëgimitë e errëta familjare dhe të vendlindjes, si dhe kufirin delikat mes dhembshurisë dhe vetëmbrojtjes.

Në qendër të ngjarjes është një përkthyese shqiptare në Nju Jork, qnjë përfshihet në historinë e një të mbijetuarit të torturave në Kosovë.
Duke u përballur me makthet e klientit e përpjekjet për t’i ndihmuar të tjerët, nis të përjetojë ringjalljen e kujtimeve të mohuara prej kohësh.
Ledia Xhoga, e lindur në Tiranë dhe aktualisht me banim në Bruklin dhe Catskills, ka fituar me këtë roman New York City Book Award, ndërsa është finaliste edhe për Center for Fiction First Novel Prize. Shkrimet e saj janë botuar në platforma prestigjioze si Electric Literature, Lit Hub, Brooklyn Rail, Large Hearted Boy, Intrepid Times, Hobart dhe revista të tjera letrare.
Doruntina Vinca—shkrimtare, hulumtuese dhe përkthyese nga Prishtina, me bazë në Tiranë notohet për punën e saj mbi gjuhën, letërsinë feministe dhe mënyrat se si teksti krijon forma të reja të shpërndarjes së dijes.
Ngjarja organizohet në kuadër të platformës Heritage Space, e zbatuar nga CHwB Kosova, e mbështetur nga Qeveria Suedeze, duke ofruar mundësi të veçantë për publikun me një nga zërat më të rëndësishëm të letërsisë bashkëkohore shqiptaro-amerikane. /A.Z/UBT News/
Kurti flet për paradoksin e zgjerimit të BE-së
KQZ fillon përgatitjet për zgjedhjet e 28 dhjetorit, këto janë afatet kryesore
Si t’i lani siç duhet leckat e mikrofibrës?
Rumer Willis: Babai im ndonjëherë nuk më njeh për shkak të demencës
Përjetoni avantazhin e privatësisë me Samsung Galaxy, liria fillon nga siguria
FSK në ushtrimin “Golden Sabre 25”, të organizuar nga misioni i NATO-s në Kosovë
BE kërkon sinkronizim të reformave, Kos u dërgon porosi të qartë vendeve të Ballkanit Perëndimor
Libri i ri hedh dyshime mbi BBC-në: Intervista e Princeshës Diana mund të ishte siguruar me mashtrim
Ariana Grande infektohet me COVID-19 gjatë turit promocional për “Wicked: For Good”
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
