20 vite përpjekje që u shkatërruan në 1 ditë. Kështu është konsideruar gjerësisht situata kaotike në Afganistan, ku talebanët morën pushtetin duke përparuar në mënyrë të jashtëzakonshme. Talebani, që i referohen vetes si Emirati Islamik i Afganistanit, është një lëvizje islamike Deobandi dhe organizatë ushtarake në Afganistan, e cila aktualisht po zhvillon luftë brenda vendit. Ja çfarë duhet të dini për konfliktin:
Talebanët kanë deklaruar se lufta në Afganistan ka mbaruar pasi morën kontrollin e pallatit presidencial në Kabul, ndërkohë që forcat e udhëhequra nga SHBA u larguan dhe vendet perëndimore u përpoqën të evakuonin qytetarët e tyre.
Zëdhënësi Mohammad Naeem tha në intervistat për Al Jazeera TV se talebanët nuk donin të jetonin të izoluar. Ai tha se grupi respektonte të drejtat e grave dhe pakicave dhe lirinë e shprehjes brenda ligjit të sheriatit.
“Sot është një ditë e madhe për popullin afgan dhe muxhahedinët. Ata kanë qenë dëshmitarë të frytit të përpjekjeve dhe sakrificave të tyre për 20 vjet, “tha ai. “Falë Zotit, lufta ka mbaruar në vend.”
Naeem tha se talebanët donin të kishin marrëdhënie paqësore me vendet e huaja. “Ne i kërkojmë të gjitha vendeve dhe njësive të ulen me ne për të zgjidhur çdo çështje,” tha ai.
Tërheqja e Shteteve të Bashkuara nga vendi hapi rrugën për talebanët për të marrë pushtetin dhe mposhtur forcat afgane të sigurisë. Shumë qytete të mëdha ranë me pak ose aspak rezistencë, përfshirë qytetin kryesor të Jalalabad, të cilin talebanët e pushtuan të dielën.
Suhail Shaheen, një zëdhënës dhe negociator i talebanëve, tha për Associated Press të dielën se militantët do të zhvillojnë bisedime në ditët e ardhshme që synojnë krijimin e një “qeverie të hapur, gjithëpërfshirëse islamike”.
Por shumë afganë kanë frikë se talebanët do të kthehen në praktikat e ashpra të së kaluarës në imponimin e sheriatit, ose ligjit fetar islam. Gjatë sundimit të tyre 1996-2001, gratë nuk mund të punonin dhe u zbatuan dënime të tilla si vrasja me gurë, fshikullimi dhe varja. Vendi tani mund të përballet me kthimin e talebanëve në pushtet, pushtet që nëse është i ngjashëm me atë të viteve 1990, do të nënkuptonte një përkeqësim të lirive civile, veçanërisht për gratë dhe vajzat, liritë e të cilave u rritën këto 20 vjet.
Të dielën aeroporti u mbush me mijëra njerëz të dëshpëruar për të shpëtuar. Qindra afganë prisnin fluturimet, disa tërhiqnin bagazhet nëpër pista në errësirë, ndërsa gratë dhe fëmijët flinin pranë korridoreve të sigurisë.
Massouma Tajik, një analiste të dhënash 22-vjeçare ishte në mesin e qindra afganëve që prisnin me ankth në aeroportin e Kabulit për të hipur në një fluturim evakuimi. “Unë shoh njerëz duke qarë, ata nuk janë të sigurt nëse fluturimi i tyre do të ndodhë apo jo. As unë,” tha ajo.
Këshilli i Sigurimit i OKB-së do të mblidhet të hënën. Hapat që do të ndërmerren janë duke u debatuar. Diskutimet janë duke u zhvilluar midis këshilltarëve kryesorë të Shtëpisë së Bardhë se si duhet të adresojë Biden krizën në thellim, thanë zyrtarët të dielën.
Shqipëria ka pranuar të strehojë përkohësisht refugjatët afganë.
Kryetari i Zubin Potokut, Izmir Zeqiri deklaroi se terreni ku po zhvillohet operacioni i kërkim-shpëtimit është i vështirë. Në liqenin e Ujmanit po vazhdon operacioni i njësiteve të specializuara të Forcës së Sigurisë së Kosovës për gjetjen e një personi, i cili raportohet se kërceu nga ura, që dyshohet të jetë mbytur të dielën, më 27 korrik.
Para mediave, Zeqiri u shpreh se thellësia ku po zhvillohen kërkimet mund të jetë në thellësi më shumë se 60 metra.
“Ne e kemi policinë e komunës dhe ka qenë në vendin e ngjarjes, pastaj edhe ekipet emergjente. Ne e kemi një ekip të zjarrfikësve, mirëpo nuk kemi zhytës, zhytësit kanë ardhur në kohën e duhur me thirrjen edhe të stafit lokal të komunës. Kështu që unë edhe dje por edhe tani, meqë siç po e shihni edhe sot dashti Zoti që t’i bashkëngjitet ekipeve të kërkimit, ekipet në maksimalisht të pajisura si Forcat e Sigurisë së Kosovës edhe dje kam bërë thirrje. Mirëpo, ja që kjo është mirë që po ndodhë për shkak se zhytësit e dinë më së miri. Terreni është bukur i vështirë në 30 deri në 40 e më shumë metra thellësi, 60 është këtu por mund të jetë edhe më tepër. Ka mbeturina të ndryshme që në thellësi është vështirë që operimi duhet teknikisht të jetë i pajisur”, deklaroi ai.
Ai tha se intervenimi është i duhur dhe se njësitet e kërkim-shpëtimit janë të kompletuara.
“Ekipa është e kompletuar, teknikisht janë të pajisur me pajisje të duhura dhe unë uroj që sa më shpejt të gjindet, sepse teknikisht deri më tani ekipa është e kompletuar. Siç po e shihni intensivisht, pa ndërprerë janë duke u ndërruar ekipet e zhytësve në ujë dhe besoj e uroj që sa më shpejt të gjendet trupi, ani pse terreni është shumë i vështirë…Paraprakisht isha me familjarët, jo vetëm sot por dje, pardje jam takuar”, shtoi ai.
Kërkimi deri më tash është zhvilluar vetëm nga Policia e Kosovës dhe Shoqata e Kosovës për Kërkim dhe Shpëtim. FSK-ja iu bashkua ekipeve në ditën e tretë të kërkimeve. Kjo u bë vetëm pas një bashkërendimi me misionin e NATO-s në Kosovë, KFOR.
Kryesuesi i Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, Kreshnik Radoniqi, iu është drejtuar me një videomesazh të gjithë shtetasve të Kosovës që jetojnë jashtë vendit, duke i informuar mbi të drejtën dhe mundësinë për t’u regjistruar si votues jashtë Kosovës për zgjedhjet lokale më 12 tetor.
Periudha e regjistrimit ka nisur më 23 korrik dhe do të zgjasë deri më 29 gusht 2025. Radoniqi thekson se për të votuar nga diaspora është e domosdoshme regjistrimi brenda këtij afati përmes platformës elektronike të KQZ-së.
Në mesazhin e tij, kryesuesi i KQZ-së fton të gjithë qytetarët që të marrin pjesë në procesin zgjedhor, duke nënvizuar rëndësinë e pjesëmarrjes së tyre: “Vota juaj ka ndikim të drejtpërdrejtë në të ardhmen e komunës tuaj.”
Vetëm ata votues që regjistrohen brenda periudhës së përcaktuar do të kenë mundësinë të votojnë përmes postës gjatë periudhës së votimit nga jashtë, e cila fillon më 17 shtator dhe mbyllet më 11 tetor 2025.
Ndryshe nga zgjedhjet për Kuvendin e Kosovës, ku votimi jashtë vendit mund të kryhet edhe nëpërmjet përfaqësive diplomatike, në zgjedhjet lokale votimi jashtë shtetit realizohet vetëm përmes postës. Kjo parashikohet nga Ligji për Zgjedhjet e Përgjithshme, i cili sqaron se votimi në përfaqësitë diplomatike nuk aplikohet për zgjedhjet lokale.
KQZ u bën thirrje qytetarëve të Kosovës që jetojnë jashtë vendit që të regjistrohen në kohë dhe të ushtrojnë të drejtën e tyre zgjedhore, duke kontribuar në zhvillimin demokratik të komunave të tyre.
Ish-sekretari i Ministrisë së Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, Irfan Lipovica, është paraqitur për intervistim në Prokurorinë Speciale të Republikës së Kosovës.
Prokuroria Speciale ka konfirmuar për KosovaPress se Lipovica është ftuar për intervistim në cilësinë e të pandehurit.
“Lidhur me çështjen për të cilën keni adresuar pyetje, Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës ju njofton se z.Irfan Lipovica është ftuar në cilësinë e të pandehurit, në kuadër të hetimeve lidhur me rastin “Rezervat shtetërore”. Derisa rasti është në fazën e hetimeve, për veprimet e tjera, publiku do të njoftohet me kohë“, thuhet në përgjigjen e Prokurorisë Speciale për KosovaPress.
KosovaPress ka komunikuar edhe me avokatin e Lipovicës, Feim Alaj, megjithatë në përgjigjjen e tij ai e konfirmoi shkurtimisht lajmin.
“Është rasti i rezervave shtetërore“, ka thënë Alaj.
Kujtojmë se në vitin 2023 ishin arrestuar tre persona për rastin e rezervave shtetërore. Në mesin e të arrestuarve ishte Lipovica dhe zyrtari tjetër i MINT, Hafiz Gara.
Në Ministrinë e Industrisë Ndërrmarrësisë dhe Tregëtisë të udhëhequr nga Rozeta Hajdari në vitin 2023 u kryen bastisje për keqpërdorimet me rezervat shtetërore të vajit dhe grurit.
Ish-sekretari i Ministrisë së Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë, Irfan Lipovica, është paraqitur për intervistim në Prokurorinë Speciale të Republikës së Kosovës.
Avokati i tij, Feim Alaj ka pranuar që ftesa e ish-sekretarit lidhet me rastin e rezervave shtetërore.
“Është rasti i rezervave shtetërore“, ka thënë Alaj.
Kujtojmë se në vitin 2023 ishin arrestuar tre persona për rastin e rezervave shtetërore. Në mesin e të arrestuarve ishte Lipovica dhe zyrtari tjetër i MINT, Hafiz Gara.
Në Ministrinë e Industrisë Ndërrmarrësisë dhe Tregëtisë të udhëhequr nga Rozeta Hajdari në vitin 2023 u kryen bastisje për keqpërdorimet me rezervat shtetërore të vajit dhe grurit.