Shëndet
Shenjat e autizmit te të rriturit
Ata mund të kenë vështirësi në marrëdhënie, si dhe në të kuptuarit e emocioneve të njerëzve të tjerë.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiÇrregullimi i spektrit të autizmit është një nga çrregullimet më të zakonshme neurozhvillimore.
Në shumicën e rasteve, një person diagnostikohet me autizëm në fëmijëri, zakonisht pas moshës katër vjeç.
Megjithatë, disa të rritur jetojnë me autizëm të padiagnostikuar, madje edhe ata me simptoma më të rënda. Ka disa ngjashmëri midis autizmit dhe disa çrregullimeve të tjera, duke përfshirë çrregullimin e hiperaktivitetit të deficitit të vëmendjes (ADHD).
Diagnostifikimi edhe më vonë në jetë mund të jetë i dobishëm për një sërë arsyesh, por veçanërisht sepse mund t’u sigurojë njerëzve qasje më të mirë në shërbime dhe mbështetje.
Simptomat
Ata mund të kenë vështirësi në marrëdhënie, si dhe në të kuptuarit e emocioneve të njerëzve të tjerë. Po ashtu mund të kenë modele dhe sjellje jo fleksibile të mendimit, kështu që shpesh kryejnë veprime të përsëritura. Të rriturit me simptoma të lehta të autizmit shpesh nuk diagnostikohen kurrë, shkruan Medical News Today.
Shenjat dhe simptomat e zakonshme të autizmit te të rriturit mund të përfshijnë
ngathtësi
vështirësi në zhvillimin e bisedave
vështirësi në krijimin ose mbajtjen e miqësive të ngushta
siklet gjatë kontaktit me sy
vështirësi në kontrollin e emocioneve
interes i madh për një temë të veçantë
monologë të shpeshtë për të njëjtën temë ose tema
mbindjeshmëria ndaj tingujve ose erërave që duket se nuk shqetësojnë të tjerët
tinguj të pavullnetshëm, të tillë si pastrimi i përsëritur i fytit
më e vështirë për të kuptuar sarkazmën
të interesuar për vetëm disa aktivitete
prirje për veprimtari të vetmuar
probleme me njohjen e emocioneve të të tjerëve
probleme me të kuptuarit e shprehjeve të fytyrës dhe gjuhës së trupit
mbështetja në rutinat e përditshme dhe vështirësitë nëse kjo rutinë ndërpritet
sjelljet e përsëritura
aftësi superiore në matematikë dhe disiplina të ngjashme (në disa raste)
nevoja që objektet të vendosen në një rend të caktuar.
Gratë me autizëm mund të përballen më mirë në situata sociale sesa burrat me autizëm. Si rezultat, diagnostikimi i autizmit te gratë mund të jetë më sfidues. Sipas disa studimeve, njerëzit me autizëm kanë më shumë gjasa të vuajnë nga kushte të tjera si ankthi ose depresioni sesa popullata e përgjithshme.
Shëndet
Sekreti për një trup pa inflamacion? Gjendet në frigoriferin tënd!
Published
35 minutes agoon
November 12, 2025By
UBT News
Inflamacionet janë probleme të shpeshta të trupit. Hulumtimet mbështesin teorinë se inflamacioni në fakt në disa raste mund të jetë diçka e mirë.
Pse? Sepse ndihmon trupin të zbulojë dëmtimet ose sëmundjet nga të cilat preket organizmi.
Ushqimet anti-inflamatore janë luftëtarë të përsosur kundër inflamacionit dhe janë në dispozicionin tua, madje më afër nga sa mund të mendoni. Ato zvogëlojnë inflamacionin kronik dhe ju sigurojnë peshë të shëndetshme dhe energji.
Shtoni një ose më shumë prej këtyre ushqimeve në vijim në dietën tuaj për të shmangur inflamacionin që mund t’ju shkaktohet në trup.
Speca djegës – Janë alternativë natyrale për evitimin e inflamacionit në trup. “Capsaicin” i gjendur në specin djegës, pengon enzimën COX- 2, e njohur si shkaku i inflamacionit të zhvillohet.
Molla dhe qepët – Përmbajnë kuercetin që është frenues natyror i shumë alergjive të cilat konsiderohen si shkak i inflamacionit. Mos harroni se kuercetin është i pranishëm në lëvozhgën e mollëve, prandaj rekomandohen të konsumohen sa më shumë.
Ananasi – Fruti tropikal që përmban shumë përbërës anti-inflamator duke minimizuar ënjtjet apo dhimbjet e ndryshme të trupit. Rekomandohet të konsumohet i freskët.
Perimet jeshile – Ju duhet t’i konsumoni ato për shkak të përbërësve alfa acid linoleik dhe omega 3 të cilat i bëjën të ngjashme me vlerat që mund të përmbajë peshku.
Fara dhe arra – Ashtu si perimet me gjethe të errëta dhe këto fara dhe arra përmbajnë omega 3. Evitoni arrat e pjekura, temperatura e tyre shkatërron omega 3. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Shikim më i mirë me fuqinë e specave të kuq
Published
18 hours agoon
November 11, 2025By
UBT News
Specat e kuq janë një nga ushqimet më të shëndetshme që mund të përfshini në dietën tuaj.
Ata përmbajnë një sasi të madhe të vitaminës C, një antioksidant që ndihmon trupin të luftojë radikalet e lira e të forcojë sistemin imunitar.
Përveç kësaj, vitamina C luan rol të rëndësishëm në absorbimin e duhur të hekurit nga ushqimet, duke ndihmuar në parandalimin e lodhjes dhe anemisë. Por përfitimet e specave të kuq nuk ndalen këtu.
Ata janë gjithashtu të pasur me vitaminë A, e cila është thelbësore për shëndetin e syve. Konsumimi i rregullt i specave të kuq ndihmon në përmirësimin e shikimit, veçanërisht aftësinë për të parë në dritë të ulët ose natën.
Vitamina A ndihmon në mbrojtjen e retinës dhe parandalon problemet e shikimit që lidhen me moshën.
Specat e kuq janë gjithashtu të pasur me fibra, që ndihmojnë në tretje dhe mbajnë nivelin e sheqerit në gjak të qëndrueshëm.
Ato përmbajnë luteinë edhe zeaksantinë, dy karotenoide të cilët kontribuojnë në shëndetin e syve dhe të reduktojnë rrezikun e sëmundjeve degjenerative të syrit.
Pra, duke shtuar specat e kuq në dietën tuaj, jo vetëm që do të përmirësoni sistemin imunitar dhe tretjen, por do të mbani shikimin tuaj të mprehtë dhe të shëndetshëm. Një zgjedhje e thjeshtë dhe e shijshme për shëndetin tuaj afatgjatë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Kafeja “mbron” zemrën? Studimi që përmbys bindjet e vjetra të mjekëve
Published
19 hours agoon
November 11, 2025By
UBT News
Një studim i ri i publikuar në revistën JAMA dhe prezantuar në konferencën e American Heart Association ka zbuluar se konsumimi i kafesë me kafeinë është i sigurt për personat që vuajnë nga fibrilacioni atrial (A-fib).
Madje mund të ndihmojë në parandalimin e përsëritjes së këtij çrregullimi të zemrës.
Sipas autorit të studimit, kardiologut Gregory Marcus nga Universiteti i Kalifornisë, për vite me radhë pacientëve me A-fib u ishte rekomanduar të shmangnin kafen, por të dhënat e reja tregojnë të kundërtën.
Në studim morën pjesë 200 persona nga SHBA, Kanadaja dhe Australia, të ndarë në dy grupe: njëri ndaloi kafeinën, tjetri pinte të paktën një filxhan në ditë. Pas gjashtë muajsh, vetëm 47% e atyre që pinin kafe patën rikthim të çrregullimit, krahasuar me 64% të grupit pa kafe.
Ekspertët theksojnë se një filxhan në ditë është plotësisht i sigurt, ndërsa sasi më të mëdha apo pijet energjike mund të jenë të rrezikshme.
Shkencëtarët dyshojnë se përbërësit anti-inflamatorë të kafesë, dhe jo vetë kafeina, mund të ndihmojnë zemrën. Megjithatë, gjatë një episodi aktiv të A-fib, këshillohet të shmanget kafeja pasi mund të përshpejtojë rrahjet e zemrës.
“Ky studim tregon se mund të shijoni filxhanin e kafesë në mëngjes pa shqetësim, edhe nëse keni A-fib,” – ka theksuar kardiologia Johanna Contreras nga spitali Mount Sinai në New York. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Kur dhimbja në anën e djathtë të kokës tregon diçka serioze?
Published
20 hours agoon
November 11, 2025By
UBT News
Dhimbja që ndodh vetëm në anën e djathtë të kokës mund të ketë shumë shkaqe, nga të lehta dhe të përkohshme, deri tek ato që kërkojnë vëmendje mjekësore.
Ky lloj dhimbjeje është i zakonshëm e shoqërohet me lodhje, të përziera, ndjeshmëri ndaj dritës dhe turbullim të shikimit. Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë, 50% e të rriturve përjetojnë të paktën një episod dhimbjeje koke çdo vit, duke e bërë ndër më të shpeshtat.
Shkaqet e dhimbjes së njëanshme janë të ndryshme e mund të jenë neurologjike, vaskulare, muskulare ose të lidhura me mënyrën e jetesës.
Një nga shkaqet e mundshme është neuralgjia okcipitale, e cila ndodh kur nervat që shkojnë nga pjesa e sipërme e palcës kurrizore deri në lëkurën e kokës inflamohen ose dëmtohen.
Kjo shkakton dhimbje therëse në pjesën e pasme të kokës dhe qafës, shpesh pas syrit, si dhe ndjeshmëri ndaj dritës.
Arteriti temporal është një tjetër shkak, që prek arteriet e kokës dhe qafës, te personat mbi 50 vjeç.
Ai manifestohet me dhimbje të forta në tëmth, ndjeshmëri të skalpit, dhimbje gjatë përtypjes dhe humbje të përkohshme të shikimit.
Neuralgjia trigeminale shkakton dhimbje të forta dhe të papritura në fytyrë, vetëm në njërën anë, që ndihen si “goditje elektrike” dhe zgjasin sekonda deri minuta. Kjo ndodh kur nervi trigeminal irritohet në bazën e trurit.
Përdorimi i tepruar i medikamenteve kundër dhimbjes, si paracetamoli, aspirina ose ibuprofeni, çon në dhimbje koke të përsëritur, fenomen i njohur si dhimbje koke rikthyese. Ky lloj dhimbjeje bëhet më i fortë për shkak të ndjeshmërisë së trupit ndaj medikamenteve.
Dhimbja në anën e djathtë të kokës mund të lidhet gjithashtu me:
Migrenë
Dhimbje të tipit cluster
Tension muskulor në qafë ose shpatulla
Infeksione të sinuseve
Çrregullime të shtyllës kurrizore
Lodhje, urije ose ndryshime në nivelin e sheqerit në gjak
Në raste më të rralla, shkaku mund të jetë aneurizma ose tumor cerebral, që shkaktojnë dhimbje të forta, të vazhdueshme dhe progresive.
Ekspertët e Harvard Health njoftojnë se ekzistojnë mbi 300 lloje dhimbjesh koke dhe rreth 90% e tyre nuk kanë shkak serioz.
Shumica e rasteve kalojnë vetë, me pushim, hidratim dhe shmangie të stresit. Megjithatë, duhet të kërkohet ndihmë mjekësore nëse dhimbja shoqërohet me:
Turbullim të shikimit;
Konfuzion;
Temperaturë;
Ngurtësi të qafës;
Mpirje ose dobësi në njërën anë të trupit;
Vështirësi në të folur;
Pas dëmtimi të kokës.
Defekti teknik detyron Toyota-n të tërheq mbi 1 milion vetura nga tregu
Bashkëlojtarët e Rashicës në mesin e të dyshuarve për bastvënie
Sekreti për një trup pa inflamacion? Gjendet në frigoriferin tënd!
“Dardanët” të përkushtuar për kualifikimin në Botërorin 2026
David Szalay fiton Çmimin Booker 2025 për romanin “Flesh”
Drita vazhdon ngritjen në Evropë, e tejkalon Ballkanin në renditjen e UEFA-s për klube
E konfirmuar: Meta do të heqë butonat “Like” dhe “Share”
Përshtatja në MLS, Messi: Ende kemi ambicie, por presioni është ndryshe
Netflix publikon trailerin e parë të “Man vs Baby” me Rowan Atkinson në rolin kryesor
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet3 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
