Kulturë

16 autore të nominuara për çmimin e grave për ‘non-fiction’ 2025

Published

on

Çmimi i grave për ‘Non-Fiction’ ka shpallur listën e gjatë të fituesve për vitin 2025, duke përfshirë emra të njohur dhe të rëndësishëm në fushën e shkrimeve jo-fikcionalë. Midis 16 autoreve të nominuara, gjenden figura të njohura si këngëtarja suedeze Neneh Cherry, anëtarja e parlamentit britanik-kinez Yuan Yang dhe fituesja e Çmimit Pulitzer, Anne Applebaum.

Duke përfshirë 11 autore britanike nga 16 gjithsej, ky çmim synon të nxjerrë në pah një koleksion librash që ofrojnë “njohuri për përvoja dhe perspektiva të reja”, duke rikthyer dhe shpërndarë histori të shikuara më pak. Kavita Puri, kryetare e këtij viti të jurisë, shprehu se librat që janë përzgjedhur janë “lexime që na orientojnë me mjeshtëri përmes çështjeve më të ngutshme të kohës tonë.”

Në mesin e autorëve të nominuar, Cherry është shpallur për kujtimet e saj të thella “A Thousand Threads”, një vepër që ndjek karrierën e saj muzikore dhe jetën e saj përmes lartësive dhe uljeve emocionale që e kanë formësuar atë. Për Yang, u përzgjodh portreti intim i katër grave kineze në librin “Private Revolutions”, ndërsa Anne Applebaum u nominuua për librin e saj “Autocracy, Inc.: The Dictators Who Want to Run the World”, që trajton kërcënimet demokratike të autoritarizmit kleptokratik.

Nominee të tjerë përfshijnë Rachel Clarke për “The Story of A Heart”, Jenni Fagan për “Ootlin”, dhe Sue Prideaux për “Wild Thing: A Life of Paul Gauguin”, ndërsa Chloe Dalton është përzgjedhur për librin e saj “Raising Hare”.

Puri shtoi se disa nga këto libra “shpërfaqin forcën dhe qëndrueshmërinë e shpirtit njerëzor, ndërkohë që të tjerë ndriçojnë rreziqet e pushtetit të pakontrolluar, pasojat e shtypjes dhe nevojën për veprim dhe kundërshtim.”

Ky çmim është hapur globalisht për çdo libër të shkruar nga autorë të grave të publikuar në Mbretërinë e Bashkuar midis 1 prillit 2024 dhe 31 marsit 2025. Paneli i jurisë i këtij viti përbëhet nga shkrimtarët Dr. Leah Broad, Elizabeth Buchan, Dr. Elizabeth-Jane Burnett dhe Emma Gannon, të cilët do të ngushtojnë listën e gjatë në një përzgjedhje prej gjashtë finalistësh, që do të shpallen më 26 mars. Ceremonia finale e çmimeve do të mbahet më 12 qershor në Londër, në të njëjtën ditë si Çmimi i Grave për Fiksion 2025.

Naomi Klein, autorja kanadeze dhe aktiviste, fitoi çmimin inaugural vitin e kaluar për librin e saj “Doppelganger: A Trip into the Mirror World”, një hulumtim i thellë dhe kritik mbi pasojat e keqinformimit në internet.

Ky çmim u formua pas një studimi që tregoi se vetëm 35.5% e librave të çmuar me çmime të non-fiction në dekadën e fundit ishin shkruar nga gra, ndërsa në vitin 2022, vetëm 26.5% e librave të non-fiction të autorëve të grave ishin rishikuar në gazetat kombëtare.

Lista e gjatë për Çmimin e Grave për Non-Fiction 2025:

  • Anne Applebaum, Autocracy, Inc.: The Dictators Who Want to Run the World
  • Eleanor Barraclough, Embers of the Hands: Hidden Histories of the Viking Age
  • Helen Castor, The Eagle and the Hart: The Tragedy of Richard II and Henry IV
  • Neneh Cherry, A Thousand Threads
  • Rachel Clarke, The Story of A Heart
  • Chloe Dalton, Raising Hare
  • Jenni Fagan, Ootlin
  • Lulu Miller, Why Fish Don’t Exist: A Story of Loss, Love and the Hidden Order of Life
  • Clare Mulley, Agent Zo: The Untold Stories of Fearless WW2 Resistance Fighter Elżbieta Zawacka
  • Rebecca Nagle, By the Fire We Carry: The Generations-Long Fight for Justice on Native Land
  • Sue Prideaux, Wild Thing: A Life of Paul Gauguin
  • Helen Scales, What the Wild Sea Can Be: The Future of the World’s Ocean
  • Kate Summerscale, The Peepshow: The Murders at 10 Rillington Place
  • Harriet Wistrich, Sister in Law: Fighting for Justice in a System Designed by Men
  • Alexis Wright, Tracker
  • Yuan Yang, Private Revolutions: Coming of Age in a New China

 

Continue Reading

Lifestyle

4 mënyra të lehta për t’i dhënë jetë flokëve të dëmtuar

Published

on

Thënia se flokët janë gjysma e bukurisë është bërë fakt i njohur. Kujdesi për ta zë një pjesë të rëndësishme të ditës dhe të shpenzimeve për shumicën e njerëzve.

Për disa, eksperimentimi me stile të ndryshme është mënyra për të pasur pamje tërheqëse, ndërsa për të tjerët, ruajtja e flokëve natyralë dhe të shëndetshëm është një sfidë e përditshme.

Pavarësisht preferencave, të gjithë kërkojnë një gjë të përbashkët: flokë të shëndetshëm. Flokët e dëmtuar, të thatë, me maja dyshe apo të djegur janë problematikë e të pakëndshëm. Për ta parandaluar këtë, zgjidhja më e mirë është përdorimi i metodave natyrale dhe të buta.

Më poshtë janë katër mënyra të thjeshta për të rikthyer shkëlqimin dhe shëndetin flokëve, të cilat mund t’i provoni në shtëpi.

1. Maskë me kos dhe vaj ulliri: Ky trajtim është ideal për flokët e thatë, të dëmtuar nga boja apo tharësja. Ai i hidraton menjëherë.

Përbërësit:

60 ml kos

1 lugë gjelle vaj ulliri

Udhëzimet:

Përzieni mirë përbërësit. Aplikoni maskën në pjesën e majave të flokëve e lëreni të veprojë 10-15 minuta. Lani flokët me ujë dhe shampo si zakonisht. Përsëritni trajtimin 1-2 herë në javë për rezultate të dukshme.

2. Maskë me vezë dhe mjaltë: Mjalti dhe veza janë të pasura me proteina dhe aminoacide që parandalojnë këputjen e flokëve dhe minimizojnë majat dyshe.

Përbërësit:

1 të verdhë veze

1 lugë çaji mjaltë

Udhëzimet:

Përzieni përbërësit dhe aplikojeni tek majat e flokëve. Lëreni maskën të thahet për dy orë. Lani flokët me ujë dhe shampo si zakonisht.

3. Maskë me vaj kokosi: Vaji i kokosit është një hidratues natyral i shkëlqyer për flokët.

Përbërësit:

60 ml vaj kokosi

Udhëzimet:

Ngrohni vajin për disa sekonda në mikrovalë ose shkrijeni në duar. Lyeni majat e flokëve dhe lëreni të veprojë gjatë gjithë natës. Mëngjesin tjetër, lani flokët si zakonisht.

Përdoreni edhe pas dushit, duke aplikuar pak vaj tek majat për efekt zbutës, por kujdes mos te teproni që të mos yndyrosen flokët.

4. Maskë me erëza dhe uthull molle: Uthulla i jep flokëve shkëlqim dhe i zbut majat dyshe.

Përbërësit:

250 ml ujë

Disa gjethe nenexhik, sherebelë dhe rozmarinë

2 lugë gjelle uthull molle

Udhëzimet:

Vendosni ujin dhe erëzat në zjarr mesatar dhe lëreni të ziejnë 10 minuta. Pasi të ftohet, kullojeni dhe shtoni uthullën e mollës. Lyeni pjesën problematike të flokëve ose majat e tyre gjatë dushit, pas larjes me shampo. Mbani maskën për 1 minutë e shpëlajeni me ujë të bollshëm.

Këto metoda natyrale do t’ju ndihmojnë të keni flokë më të shëndetshëm, të hidratuar dhe me shkëlqim pa u dëmtuar. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Urtësia e Fishtës, thëniet më të fuqishme të Homerit shqiptar

Published

on

Gjergj Fishta (1871–1940) nuk ishte vetëm poet, shkrimtar dhe françeskan; ai ishte edhe një mendimtar i thellë i jetës dhe shoqërisë shqiptare.

Përmes veprave dhe fjalëve të tij, Fishta la një trashëgimi të pasur intelektuale, duke reflektuar mbi patriotizmin, edukimin, drejtësinë, unitetin dhe natyrën njerëzore.

Më poshtë gjeni një përmbledhje të disa nga thëniet më të njohura dhe të mençura të Fishtës, të cilat vazhdojnë të frymëzojnë edhe sot.

Rreth urtësisë dhe veprimit:

“I urti kurr nuk ngutet, prej burrnís e jo prej tutet.”

“Në kjoftë se provon, mundesh me hupë, por në kjoftë se nuk provon – je i hupun gjithsesi!”

Rreth edukimit dhe natyrës njerëzore:

“Njerëzit janë tanë njisoj prej natyrës, edukata i ban me u dallue!”

“Pak din njaj që ja kallzon të tana grues!”

Rreth unitetit dhe patriotizmit:

“Vërtet ne kemi Bajram e Pashkë, por Shqiptarinë e kemi bashkë.”

“Edhe hâna do t’a dije, edhe dielli do t’ket pa, se përqark ksaj rrokullije, si Shqypnija vend nuk ka!”

“Ma kollaj asht me mbushun një thes me pleshta sesa me i ba bashk dy shqiptarë!”

Rreth drejtësisë dhe moralit:

“Në kjoftë se thue at çka dishron, duhet me ndie edhe ate çka nuk e dishron!”

“Ma mirë n’vorr me u kja për mallë / se nën shkja me ndejë për t’gjallë.”

Rreth politikës dhe shoqërisë:

“Më dhemb kryet me njato parla-parla të parlamentarëve: dokrra pa kokrra!”injor

“Injoranca dhe krenaria shkojnë bashkë si shtati e hija.”

Rreth unitetit fetar dhe bashkëjetesës:

“Në rast se ata nuk na duan në një shtet të vetëm… na kristianët do t’i shkriejmë kryqet tona dhe do t’i bajmë fishek me mbrojt vllaznitë tanë muslimanë shqyptarë!”

Thëniet e Fishtës nuk janë fraza të bukura, ato përmbajnë mësime të thella për moralin, drejtësinë, patriotizmin dhe vetëdijen kombëtare.

Ato vazhdojnë të frymëzojnë breza, duke kujtuar shqiptarëve rëndësinë e unitetit, edukimit dhe veprimit të guximshëm për të mirën e përbashkët. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Artisti kosovar Jakup Ferri nderohet në St James’s Palace

Published

on

Një moment i rrallë dhe i veçantë për artin shqiptar ka ndodhur në zemër të Londrës.

Artisti i njohur kosovar, Jakup Ferri, u takua me Madhërinë e Tij, Mbretin Charles III, gjatë një pritjeje zyrtare në St James’s Palace, një nga rezidencat më të njohura mbretërore të Mbretërisë së Bashkuar.

Ky takim u zhvillua në kuadër të Samitit të Liderëve të Ballkanit Perëndimor, ku Mbretëria e Bashkuar priti artistë nga e gjithë rajoni.

Në këtë event prestigjioz, Ferri u përzgjodh për të ekspozuar veprat e tij, duke përfaqësuar Kosovën përkrah artistëve ndërkombëtarë.

Në një postim në Instagram, Ferri shprehu emocionet pas takimit me monarkun britanik, duke e quajtur atë “nder të madh” dhe falënderoi British Council për ftesën dhe mundësinë për të qenë pjesë e kësaj ngjarjeje të jashtëzakonshme.

I lindur në Prishtinë në vitin 1981, Jakup Ferri është një nga artistët bashkëkohorë më të vlerësuar nga Kosova. Ai njihet për stilin e tij unik dhe poetik, ku ndërthur elemente të artit popullor me vizatime naive dhe ngjyra të forta e të gjalla.

Punimet e tij përfshijnë piktura, vizatime dhe tapiceri të endura, të cilat janë prezantuar në disa nga ekspozitat dhe institucionet më të njohura ndërkombëtare, përfshirë Biennalen e Venecias 2022, Kunstmuseum Luzern në Zvicër dhe EMΣT – Muzeun Kombëtar të Artit Bashkëkohor në Athinë.

Continue Reading

Kulturë

Prishtina bëhet qendër e fotogazetarisë me katër ekspozita të The VII Foundation

Published

on

Në kuadër të edicionit të sivjetëm të FOTOIST, Festivalit Ndërkombëtar të Fotografisë në Prishtinë, për publikun janë hapur katër ekspozita ndërkombëtare të realizuara nga The VII Foundation, një ndër organizatat më të njohura botërore në fushën e fotogazetarisë.

Ekspozitat janë vendosur në ndërtesën e Grandit dhe në Galerinë e Arteve, ku do të qëndrojnë të hapura deri më 24 tetor 2025. Ato trajtojnë tema të fuqishme si lufta, mjedisi, historia dhe identiteti shoqëror.

“A Brief Guide to Investigating War Crimes” – Ron Haviv

Fotoreporteri i njohur dhe bashkëthemeluesi i The VII Foundation, Ron Haviv, prezanton në Prishtinë ekspozitën “A Brief Guide to Investigating War Crimes”, realizuar në bashkëpunim me Global Investigative Journalism Network (GIJN).

E kuruar nga vetë Haviv, ekspozita bazohet në udhëzuesin e GIJN për gazetarët që raportojnë mbi krimet e luftës dhe përfshin imazhe të fuqishme të realizuara nga anëtarët e The VII Foundation. Përmes saj, theksohen pasojat njerëzore të konflikteve dhe rëndësia e gazetarisë hulumtuese në kërkim të drejtësisë ndërkombëtare.

“Élévations” – Éric Bouvet

E hapur më 17 tetor 2025 në ndërtesën e Grandit dhe Galerinë e Arteve, ekspozita “Élévations” e fotografit francez Éric Bouvet paraqet peizazhe madhështore të Alpeve, të realizuara me teknika të fotografisë së shekullit XIX.

Qasja e ngadalësuar krijuese synon t’i ftojë vizitorët në reflektim mbi raportin mes njeriut dhe natyrës. Fotot përcjellin njëkohësisht respekt për bukurinë natyrore dhe paralajmërim për pasojat e ndryshimeve klimatike.

Kjo ekspozitë është pjesë e një nisme të përbashkët të The VII Foundation dhe Institut Français në Bosnje e Hercegovinë, mbështetur nga UNESCO përmes “Culture and Creativity for the Western Balkans”, me fokus në diskutimin mbi qëndrueshmërinë mjedisore dhe rolin e tregimit vizual.

“USA 3.0” – The VII Foundation

Në këtë ekspozitë paraqitet një projekt i gjerë i fotogazetarisë bashkëkohore, që dokumenton në kohë reale realitetin shoqëror dhe politik në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Kuratorë të ekspozitës janë Ron Haviv dhe Danny Wilcox Frazier. Pjesëmarrës janë emra si Doug Barrett, Ashley Gilbertson, Ed Kashi, Maggie Steber, Nichole Sobecki e të tjerë, që përmes fotografive ofrojnë perspektivë mbi zhvillimet amerikane e ruajtjen e kujtesës kolektive.

“MONUMENTAL: The Dome of the Rock” & “Notre-Dame de Paris” – Ziyah Gafić dhe Tomas van Houtryve

Projekti “MONUMENTAL” eksploron lidhjen mes besimit, identitetit kombëtar dhe politikës, përmes simbolikës së dy monumenteve të rëndësishme fetare: Kupolës së Shkëmbit në Jerusalem dhe katedrales Notre-Dame në Paris.

Fotografët Ziyah Gafić e Tomas van Houtryve patën qasje të rrallë në objekte kulturoro-fetare përgjatë 2019–2023, duke dokumentuar dimensionet e arkitektonike dhe historike. Ekspozita nxjerr në pah marrëdhëniet mes fesë, pushtetit e trashëgimisë në kontekst global.

Ekspozitat e këtij edicioni të FOTOIST përforcojnë pozitën e Prishtinës si qendër kulturore rajonale, ku fotografia shërben si mjet reflektimi dhe dialogu mbi sfidat bashkëkohore.

Të gjitha ekspozitat mbesin të hapura deri më 24 tetor 2025. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara