Teknologji

15 rreziqet më të mëdha nga inteligjenca artificiale

Kjo sipas Forbes.

Publikuar

Përsa kohë që bota dëshmon një rritje të paprecedentë në teknologjitë e inteligjencës artificiale (IA), është thelbësore të merren parasysh rreziqet dhe sfidat e mundshme që lidhen me miratimin e tyre të gjerë.

Sikurse shkruan revista ”Forbes”, inteligjenca artificiale paraqet disa rreziqe të rëndësishme – nga zhvendosja e punës deri te shqetësimet e sigurisë dhe privatësisë dhe nxitja e ndërgjegjësimit për çështjet na ndihmon të përfshihemi në debate rreth implikimeve ligjore, etike dhe shoqërore të IA.

1. Mungesa e transparencës

Mungesa e transparencës në sistemet e IA, veçanërisht në modelet e të mësuarit të thellë që mund të jenë komplekse dhe të vështira për t’u interpretuar, është një çështje urgjente. Kjo paqartësi errëson proceset e vendimmarrjes dhe logjikën themelore të këtyre teknologjive.

Kur njerëzit nuk mund të kuptojnë se si një sistem IA arrin në përfundimet e tij, kjo mund të çojë në mosbesim dhe rezistencë ndaj adoptimit të këtyre teknologjive.

2. Paragjykimi dhe diskriminimi

Sistemet e IA mund të përjetësojnë ose përforcojnë pa dashje paragjykimet shoqërore për shkak të të dhënave të njëanshme të trajnimit ose dizajnit algoritmik.

Për të minimizuar diskriminimin dhe për të siguruar drejtësi, është thelbësore të investohet në zhvillimin e algoritmeve të paanshme dhe grupeve të ndryshme të të dhënave të trajnimit.

3. Shqetësimet e privatësisë

Teknologjitë e IA shpesh mbledhin dhe analizojnë sasi të mëdha të të dhënave personale, duke ngritur çështje që lidhen me privatësinë dhe sigurinë e të dhënave.

Për të zbutur rreziqet e privatësisë, ne duhet të mbrojmë rregullore të rrepta për mbrojtjen e të dhënave dhe praktika të sigurta të trajtimit të të dhënave.

4. Dilemat etike

Futja e vlerave morale dhe etike në sistemet e IA, veçanërisht në kontekstet vendimmarrëse me pasoja të rëndësishme, paraqet një sfidë të konsiderueshme.

Studiuesit dhe zhvilluesit duhet t’i japin përparësi implikimeve etike të teknologjive të IA për të shmangur ndikimet negative shoqërore.

5. Rreziqet e sigurisë

Derisa, teknologjitë e IA bëhen gjithnjë e më të sofistikuara, rriten edhe rreziqet e sigurisë që lidhen me përdorimin e tyre dhe potenciali për keqpërdorim.

Hakerët dhe aktorët me qëllim të keq mund të shfrytëzojnë fuqinë e IA për të zhvilluar sulme kibernetike më të avancuara, për të anashkaluar masat e sigurisë dhe për të shfrytëzuar dobësitë në sisteme.

6. Përqendrimi i fuqisë

Rreziku i zhvillimit të IA që dominohet nga një numër i vogël korporatash dhe qeverish të mëdha mund të përkeqësojë pabarazinë dhe të kufizojë diversitetin në aplikimet e IA.

Nxitja e zhvillimit të decentralizuar dhe bashkëpunues të IA është çelësi për të shmangur një përqendrim të pushtetit.

7. Varësia nga IA

Mbështetja e tepërt në sistemet e IA mund të çojë në humbje të kreativitetit, aftësive të të menduarit kritik dhe intuitës njerëzore.

Arritja e një ekuilibri midis vendimmarrjes së ndihmuar nga IA dhe kontributit njerëzor është jetik për ruajtjen e aftësive tona njohëse.

8. Zhvendosja e punës

Automatizimi i drejtuar nga IA ka potencialin të çojë në humbje të vendeve të punës në industri të ndryshme, veçanërisht për punëtorët me kualifikim të ulët (megjithëse ka prova që IA dhe teknologjitë e tjera në zhvillim do të krijojnë më shumë vende pune sesa eliminon).

Derisa, teknologjitë e IA vazhdojnë të zhvillohen dhe të bëhen më efikase, fuqia punëtore duhet të përshtatet dhe të fitojë aftësi të reja për të mbetur e rëndësishme në peizazhin në ndryshim. Kjo është veçanërisht e vërtetë për punëtorët me kualifikim më të ulët në fuqinë aktuale të punës.

9. Pabarazia ekonomike

IA ka potencialin të kontribuojë në pabarazinë ekonomike duke përfituar në mënyrë disproporcionale individë dhe korporata të pasura.

Siç potencohet më lart, humbjet e vendeve të punës për shkak të automatizimit të drejtuar nga IA ka më shumë gjasa të prekin punëtorët me kualifikim të ulët, duke çuar në një hendek në rritje të të ardhurave dhe ulje të mundësive për lëvizshmëri sociale.

10. Sfidat ligjore dhe rregullatore

Është thelbësore të zhvillohen korniza dhe rregullore të reja ligjore për të adresuar çështjet unike që dalin nga teknologjitë e IA, duke përfshirë përgjegjësinë dhe të drejtat e pronësisë intelektuale.

Sistemet ligjore duhet të evoluojnë për të mbajtur ritmin me përparimet teknologjike dhe për të mbrojtur të drejtat e secilit.

11. Gara e armatimeve me IA

Rreziku i përfshirjes së vendeve në një garë armatimi të IA mund të çojë në zhvillimin e shpejtë të teknologjive të IA me pasoja potencialisht të dëmshme.

Kohët e fundit, më shumë se 1.000 studiues dhe udhëheqës të teknologjisë, përfshirë bashkëthemeluesin e Apple, Steve Wozniak u kanë kërkuar laboratorëve të inteligjencës që të ndalojnë zhvillimin e sistemeve të avancuara të IA. Ata kanë thënë se mjetet e IA paraqesin “rreziqe të thella për shoqërinë dhe njerëzimin”.

12. Humbja e lidhjeve sociale

Rritja e mbështetjes në komunikimin dhe ndërveprimet e drejtuara nga IA mund të çojë në zvogëlimin e ndjeshmërisë, aftësive sociale dhe lidhjeve njerëzore.

Për të ruajtur thelbin e natyrës sonë sociale, ne duhet të përpiqemi të ruajmë një ekuilibër midis teknologjisë dhe ndërveprimit njerëzor.

13. Keqinformim dhe manipulim

Përmbajtja e krijuar nga IA, të tilla si “deepfakes”, kontribuon në përhapjen e informacionit të rremë dhe manipulimin e opinionit publik. Përpjekjet për të zbuluar dhe luftuar dezinformimin e gjeneruar nga IA janë kritike për ruajtjen e integritetit të informacionit në epokën dixhitale.

Në një studim të Universitetit Stanford mbi rreziqet më urgjente të IA, studiuesit thanë se “sistemet e IA po përdoren në shërbim të dezinformimit në internet, duke u dhënë atyre potencialin për t’u bërë një kërcënim për demokracinë dhe një mjet për fashizmin.

Nga videot e rreme deri te robotët në internet që manipulojnë diskursin publik duke shtirur konsensus dhe duke përhapur lajme të rreme, ekziston rreziku që sistemet e IA të minojnë besimin e shoqërisë”.

14. Pasojat e padëshiruara

Sistemet e AI, për shkak të kompleksitetit të tyre dhe mungesës së mbikëqyrjes njerëzore, mund të shfaqin sjellje të papritura ose të marrin vendime me pasoja të paparashikuara.

Kjo paparashikueshmëri mund të rezultojë në rezultate që ndikojnë negativisht tek individët, bizneset ose shoqëria në tërësi.

Proceset e fuqishme të testimit, vlefshmërisë dhe monitorimit mund të ndihmojnë zhvilluesit dhe studiuesit të identifikojnë dhe rregullojnë këto lloj çështjesh përpara se ato të përshkallëzohen.

15. Rreziqet ekzistenciale

Zhvillimi i inteligjencës së përgjithshme artificiale (AGI) që tejkalon inteligjencën njerëzore ngre shqetësime afatgjata për njerëzimin. Perspektiva e AGI mund të çojë në pasoja të paqëllimshme dhe potencialisht katastrofike, pasi këto sisteme të avancuara të AI mund të mos jenë në përputhje me vlerat ose prioritetet njerëzore.

Për të zbutur këto rreziqe, komuniteti i kërkimit të IA duhet të angazhohet në mënyrë aktive në kërkimin e sigurisë, të bashkëpunojë në udhëzimet etike dhe të promovojë transparencën në zhvillimin e AGI. Sigurimi që AGI u shërben interesave më të mira të njerëzimit dhe nuk përbën kërcënim për ekzistencën tonë është parësore.

© SYRI.net

Arkitekturë

Projektimi i së ardhmes: Zhvillimi dhe suksesi i Fakultetit të Arkitekturës të UBT-së

Publikuar

nga

Në rrugën e zhvillimit të një fakulteti, historia dhe sukseset e tij janë ngjarje që ndriçojnë rrugën drejt përparimit e zhvillimit. Fakulteti i Arkitekturës në UBT është një prej shembujve më frymëzues të këtij rrugëtimi. Duke filluar nga modestia e një grupi studentësh në vitin 2005, deri në rritjen e tij në numër dhe shtrirjen e influencës së tij në rajonin e Ballkanit, ky fakultet ka shkëlqyer në të gjitha fushat e tij. Në këtë reportazh kronologjik, prezantohet rruga e suksesit të Fakultetit të Arkitekturës në UBT, duke ndriçuar zhvillimin, dhe kontributin në botën e arkitekturës dhe planifikimit hapësinor.

“Fakulteti i Arkitekturës në UBT, gjenerata e parë ka filluar në vitin akademik 2005/ 2006 për të vazhduar më tutje deri në ditët e sotme. Gjenerata e parë me 12 studentë ndërsa tani i kemi mbi 1200 studentë që domethënë që jemi fakulteti më i madh në regjionin e Ballkanit në fushën e Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor. Kjo rritje ka ndodhur si rezultat i zhvillimit, angazhimit serioz institucional në kuadër të UBT-së, strukturave udhëheqëse, në krye me rektorin dhe po ashtu angazhimit serioz të stafit akademik, udhëheqësisë së fakultetit dhe studentëve. Të gjithë këta faktorë kanë ndikuar në promovimin e sukseseve të këtij fakulteti deri në ditët e sotme dhe trendi i zhvillimit po ashtu është pozitiv”, theksoi Binak Beqaj, Dekan i Fakultetit të Arkitekturës.

Fokusi te kurrikula dhe internacionalizimi i programit studimor janë dy aspekte që bëjnë Fakultetin e Arkitekturës në UBT të shkëlqejë. Siç e shpalos Dekani, Binak Beqaj, angazhimi i strukturave menaxhuese të institucionit dhe fakultetit, së bashku me përkushtimin e stafit akademik dhe studentëve, ka qenë një element kyç për përparimin dhe suksesin e programit.

“Programi studimor i Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor në UBT e bën të veçantë në radhë të parë vetë kurrikula, e cila me kujdes është e harmonizuar me përvojat më të mira të universiteteve të ndryshme ndërkombëtare, veçanërisht atyre të Bashkimit Evropian. Si rezultat i kësaj studentët tanë nuk kanë probleme që t’iu pranohet diploma diku jashtë, qoftë nëse vazhdojnë me studime të masterit apo edhe që të punësohen. Janë shumë mirë të pranueshëm në secilin shtet dhe kjo na bën të ndihemi mirë sepse shohim një ekuivalencë ose një nivel të kënaqshëm të dijes së studentëve tanë, krahasuar me kolegët e tyre nëpër universitete të ndryshme të Bashkimit Evropian. E dyta është internacionalizimi ose politikat e bashkëpunimit intenziv ndërkombëtar, edhe ky është një faktor shumë i rëndësishëm për arsye se ka mundësuar që të zhvillojmë projekte te përbashkëta me universitete të ndryshme të shkëmbejmë ide dhe përvoja edhe si staf, por edhe me studentët bashkë. Kështu që si rezultat i kësaj kemi shumë fusha të bashkëpunimit me shumë universitete të ndryshme nga Austria, Gjermania, Italia, Turqia dhe nga vende të tjera. Elementi i tretë që e bën të suksesshëm këtë program është angazhimi serioz i strukturave menaxhuese institucionale edhe të UBT-së edhe të fakultetit, angazhimi profesional i stafit akademik me kompetencë dhe angazhimi serioz i studentëve të secilës gjeneratë sepse secila gjeneratë kanë krijuar një shkallë drejt ngjitjes së suksesit”, thekson Binak Beqaj, Dekan i Fakultetit të Arkitekturës.

Kur flitet për cilësinë e mësimdhënies dhe ndihmën që u ofrohet studentëve në zhvillimin e tyre në arkitekturë, profesori Banush Shyqeriu ndan disa përspektiva thelbësore. Profesori thekson se cilësia është e siguruar në nivelet institucionale dhe të fakultetit dhe se ekzistojnë nënkomisionet për sigurimin e cilësisë. Po ashtu, fakulteti dhe institucioni mbajnë nën kontroll arritjen e objektivave të përcaktuara në kurrikulë.

“Cilësia fillimisht në mësimdhënie dhe mësimnxënie sigurohet nga kurrikula dhe pastaj përmes sillabuseve të lëndës, lëndëve specifike të cilat praktikisht kanë korniza me të cilat krijojnë ambientin i cili vlerëson punën e studentëve, mirëpo vlerësohet edhe puna e pedagogëve. Ne kemi sigurim të cilësisë edhe në nivel institucional dhe pastaj kemi edhe nivelin e sigurimit të cilësisë në nivelin e fakulteteve dhe pastaj secila lëndë e kontrollon cilësinë vet. Cilësia lidhet me Feedbackun të cilën e marim nga studentët, që është puna e studentëve në baza semestrale, e cila praktikisht tregon arritjen e targeteve që janë vendosur përmes sillabuseve të lëndës. Pastaj më korniza tjera të cilat padyshim janë të rregulluara në nivelin institucional dhe të fakultetit. Fakulteti i Arkitekturës ka edhe nënkomisionet, njëri prej nënkomisioneve eshtë Nënkomisioni për Sigurimin e Cilësisë me të cilën realisht jepen rekomandime dhe mbahen në kontroll arritja e targeteve të cilën e ka lënda, fakulteti dhe institucioni në përgjithësi”, shprehet Banush Shyqeriu, Profesor i Arkitekturës.

Fakulteti i Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor në UBT po prodhon arkitektë të ardhshëm, të cilët janë të përgatitur për sfidat dhe detyrat e profesionit të tyre, thekson profesori Shyqeriu dhe se sukseset e tyre tashmë janë të dokumentuara, duke treguar se ata janë të aftë për t’u punësuar në tregun e punës, brenda dhe jashtë vendit.

“Nuk ka dyshim që me përgatitjet synohet që studentëve t’u jipen informata, njohuri, shkathtësi, kompetenca për profesionin e ardhshëm dhe kështu studentët tanë të jenë të sukseshëm dhe kështu storia e suksesit tashmë veç është e diktuar, për faktin se studentët tanë janë të punësuar në vend dhe jashtë vendit dhe janë mjaft të suksesshëm. Kjo nënkupton që Fakulteti i Arkitekturës dhe Planifikimit Hapësinor prodhon arkitektë të ardhshëm si individ me etikë, të përgjegjshëm ndaj shoqërisë, ndaj profesionit ska dyshim, ndaj ambientit dhe ndaj kulturës të vendit”, thekson Shyqeriu.

Studentët e Fakultetit të Arkitekturës në UBT shprehin ndjenjën e bashkëpunimit dhe motivimit të lartë nga ana e profesorëve në zhvillimin e tyre profesional. Ata vlerësojnë rolin kritik të arkitektit në shoqëri dhe ndihmën që ofrohet për të konceptuar ide të reja dhe për të përballuar sfidat e procesit të studimit të arkitekturës. Këto perspektiva tregojnë për një ambient të frytshëm studimor dhe përkrahjen e vazhdueshme nga fakulteti në udhën e tyre drejt suksesit.

“Duke marrë parasysh se një arkitekt ka një rol kritik sa i përket projektimit të ndërtesave dhe hapësirave publike, ne kemi arritur në këtë lëndë me profesorin së bashku të konceptojmë disa terme dhe koncepte të ndryshme që në të ardhmen shpresojmë se do t’i elaborojmë edhe në kohën reale”, shprehet Elona Ramadani, studente e Arkitekturës.

“Po ashtu vlen të ceket që mundin të cilin e bëjmë gjatë gjithë semestrit në lëndën e Banimit, profesori mundohet që me çdo kusht të na shpërblejë dhe kjo na motivon, është një motivim shtesë, që ne mos të ndalemi dhe të punojmë me shumë përkushtim”, tha Bardh Tafili, student i Arkitekturës.

Hasan Canolli, një alumn i Fakultetit të Arkitekturës, rrëfen rolin e rëndësishëm që institucioni ka luajtur në udhën e tij drejt suksesit. Si pjesë e gjeneratës së parë që ka kryer studimet në këtë fakultet, Canolli shpreh krenarinë që UBT është një udhërrëfyes dhe një shembull i arritjeve të mundshme në botën e biznesit dhe arkitekturës.

“Unë jam gjenerata e parë që ka kryer Arkitekturën në UBT, kjo shkollë ka qenë një udhërrëfyes i imi, një rrugë për të arritur diçka më shumë në biznes. Edhe shtëpitë që janë të ndërtuara në Washington Residence, janë pjesë e plane të UBT-së, që ne kemi marrë ide se si duhet të funksionojë arkitektura në zhvillim e sipër. Si UBT më ka ndihmuar mjaft shumë si sukses në biznes edhe në pjesën e arkitekturës njëkohësisht. Kemi arritur me bë një ndërrmarje të fuqishme në tregun kosovar për pjesën e ndërtimit, por duke ju falënderuar vazhdimisht UBT, për të arritë këtu ku jemi”, theksoi Hasan Canolli, alumni i UBT-së.

Suksesi i Fakultetit të Arkitekturës në UBT nuk është vetëm një histori e përfaqësuar në harta dhe diagrame. Është një histori e shkruar nga studentët, profesorët dhe personeli i angazhuar në çdo hap të rrugës. Nëpërmjet përkushtimit të tyre të palodhur dhe vizionit për një të ardhme më të ndriçuar, ata po bëjnë histori në botën e arkitekturës. Dhe kjo histori vazhdon të shkruhet, një projektim i vazhdueshëm i së ardhmes, ku çdo veprim është një hap drejt ndërtimeve të mëdha./UBTNews/

©️Dionesa Ebibi

Vazhdo të lexosh

Teknologji

Amazon do të investojë 1.2 miliard euro në Francë, do të krijojë 3 mijë vende pune

Publikuar

nga

Amazon do të investojë mbi 1.2 miliard në veprimtaritë e saj në Francë dhe do të krijojë mbi 3 mijë vende të përkohshme pune.

Presidenca franceze ka thënë të dielën se Amazon dhe kompani të tjera, në mesin e tyre edhe GSK (GSK.L), do të hapë një skedë të re dhe Accenture (ACN.N), do të shpallte investime me vlerë miliarda.

Amazon ka investuar më shumë se 20 miliardë euro në operacionet e saj franceze që nga viti 2010 dhe punëson më shumë se 22 mijë punonjës të përhershëm në cloud dhe bizneset e saj të shitjes me pakicë në internet./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet nga UBT

Në rrugën e sigurisë: UBT i vetmi në Kosovë me programin e përgatitjes profesionale në fushën e sigurisë

Publikuar

nga

Programet e Studimeve të Sigurisë hapin dyert për të ndërtuar rrjetet profesionale. Studentët kanë rastin të bashkëveprojnë me profesorët e tyre, ekspertët e fushës, dhe kolegët e tyre, duke krijuar lidhje të rëndësishme që mund të ndihmojnë në gjetjen e punës dhe zhvillimin e tyre në karrierë.

Fakulteti i Studimeve të Sigurisë në UBT ka një program të specializuar, i cili synon të transformojë studentët në ekspertë të politikave të sigurisë, duke i përgatitur ata për sfidat e shekullit 21. Kjo është një mundësi unike për të zgjeruar kufijtë e njohurive dhe për të kuptuar thellësisht politikat e sigurisë, duke integruar praktikat dhe teoritë në mënyrë të shkëlqyeshme.

Programi i UBT-së ofron një gamë të gjerë lëndësh zgjedhore, duke lejuar studentët të ndjekin interesat e tyre të veçanta studimore dhe të marrin njohuri të thelluara në fusha të ndryshme, nga ligji deri te teknologjia informative. Përveç kësaj, studentët do të zhvillojnë aftësi të analizës së kritike dhe menaxhimit të situatave të sigurisë në nivelet kombëtare dhe ndërkombëtare. Përfundimi me sukses i këtij programi do t’u mundësojë studentëve të kuptojnë dhe të aplikojnë konceptet themelore të politikave të sigurisë në praktikë. Ata do të jenë në gjendje të hartojnë strategji dhe dokumente të ndryshme për Sigurinë Nacionale, Emergjencat Civile dhe Sigurinë Kibernetike, duke demonstruar njohuri të thella dhe aftësi analitike të përputhura me kërkesat e tregut të Kosovës dhe ndërkombëtar.

Për të pasur një përvojë të plotë të mësimit, studentët përfshihen në aktivitete si prezantime nga ekspertë të fushës, konferenca hulumtuese, simulime të situatave politike, dhe praktika në institucione publike dhe private. Kjo qasje e kombinuar e mësimit akademik dhe praktik siguron një përparim të qëndrueshëm të njohurive dhe aftësive të studentëve nëpër vite. Për të mbështetur këtë program, UBT ofron infrastrukturën më moderne për të gjitha kurset, duke përfshirë laboratorët dhe bibliotekat e avancuara. Kjo siguron një mjedis të përshtatshëm për zhvillimin e aftësive të studentëve në analizë kritike dhe hartimin e politikave të sigurisë për të ardhmen.

Programi ka si synim t’i përgjigjet nevojave të tregut për ekspertë të sigurisë të aftë për të përballuar sfidat komplekse të shoqërisë së sotme. Për më tej, programi hedh dritë mbi politikat dhe specifikat e Kosovës nëpërmjet kurseve të tij, duke siguruar që studentët të pajisen me njohuri të përshtatshme për të angazhuar me reformat dhe zhvillimet në fushën e Sigurisë Nacionale. Kjo fletë udhëtimi kujdeset për të shndërruar studentët në agjentë të transformimit dhe zhvillimit të vendit të tyre.

Përmbushja e kësaj flete udhëtimi është e mundur falë një stafi të përkushtuar dhe me përvojë në fushën e studimeve të sigurisë. Ata jo vetëm që janë ekspertë në fushën e tyre, por gjithashtu janë udhëheqës në përgatitjen e gjeneratave të reja të ekspertëve të sigurisë në Kosovë./UBTNews/

©️ Dionesa Ebibi

Vazhdo të lexosh

Internet

Belgjika do të monitorojë Telegramin në përputhje me ligjin e ri të BE-së për moderimin e përmbajtjes

Publikuar

nga

Autoritetet belge do të jenë përgjegjëse për monitorimin e Telegramit dhe do të adresojnë të gjitha shqetësimet lidhur me këtë aplikacion mesazhesh.

Kompania e Telegramit ndodhet në Dubai, por ka zgjedhur një përfaqësues ligjor në Belgjikë, tha një zëdhënës i Institutit Belg për Postën dhe Telekomunikacionin.

Akti i Shërbimeve Dixhitale të BE-së, i cili hyri në fuqi në muajin shkurt, u kërkon kompanive që ndodhen në vendet tjera jashtë bllokut ta kenë një përfaqësues ligjor në një prej shteteve anëtare të BE-së.

Vendet e BE-së duhet gjithashtu të caktojnë një autoritet të pavarur për të mbikëqyrur përputhjen e kompanive me rregullat e reja. Kjo do të fillojë zyrtarisht kur Belgjika të caktojë BIPT si një Koordinator të Shërbimit Dixhital./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara