Kuriozitete

12 gjërat që u shpikën nga femrat dhe ndryshuan jetën moderne

Published

on

Identifikuesi i telefonatave dhe telefonata në pritje, Shirley Ann Jackson

Afrikano-amerikania e parë që mori një doktoraturë në “Massachusetts Institute of technology” (MIT), e dyta që ka bërë një karrierë në fizikë në të gjithë Amerikën dhe gruaja e parë që ka marrë Medaljen Kombëtare në Shkenca, Shirley Ann Jackson u specializua në teori mbi grimcat elementare dhe ka bërë kërkime në fushën e telekomunikacionit. Nga viti 1976-1991, ndërsa drejtonte laboratorin e “AT &T Bell” mori pjesë në zhvillimin e identifikimit të telefonatave dhe telefonatës në pritje, dy hallka pa të cilat nuk mund të konceptohet praktika telefonike. Gjithashtu i detyrohet asaj edhe kompozimi me tone dhe faksi portabël mes shpikjeve të tjera.

Akullorebërësja, Nancy Johnson

Patenta me numër 3274 e 9 shtatorit 1843 tregon një kovë rrethore prej druri, një cilindër të brendshëm prej kallaji dhe një lopatë në brendësi e lidhur me një manivelë. Është e regjistruar në emër të Nancy Johnson, lindur në 1795 dhe ka mahnitur breza të tërë fëmijësh; është një ftohës artificial, emrin ia vuri shpikësja e tij që shërbente për të bërë akullore. Kova e jashtme mbushej me akull, cilindri i brendshëm me dy shije ftohej kur rrotullohej manivela. Nancy e shiti shumë lirë, megjithatë u kthye në mekanizmin standard për shumë vite dhe njerëzit janë pasuruar me këtë mjet.

Azatioprina, një medikament që bën të mundur transplatet, Gertrude Elion

Gjatë adoleshencës, në vitet 1920 kimistja që do të fitonte çmimin Nobel, pa të vdiste nga kanceri gjyshi i saj dhe vendosi që në të ardhmen t’i kushtohej kësaj sëmundje. Edhe pse u kthye nga Universiteti i Nju Jorkut nuk arrinte të gjente punë, vetëm atëherë kur gjatë Luftës së Dytë Botërore shumë shkencëtarë ishin në front arriti të hynte në laboratorë që sot i përkasin GlaxoSmithKline. Këtu Gertrude Eliot njohu George Hichings, i cili kërkonte medikamente që ndërprisnin një mekanizëm të veçantë. Ajo sintetizoi për herë të parë purinat, një lloj medikamenti që bëri të mundur trajtimin e leukemisë. Së bashku me Hitchings, me të cilin ndau Nobelin dhe me James Black në vitin 1988 krijoi medikamente të tjera kundër malaries, herpesit, Hivit. Medikamenti e saj më i njohur është azatioprina që është një imunosupresor që lejon realizimin e transplantit, pra kontrollon refuzimin e organit.

Çantat e letrës, Margaret Knight

Në moshën 12 vjeçare habitë të ëmën, pasi kishte vënë re një incident në një fabrikë tekstilesh në Maine, kur krijoi një mjet sigurie për të ndaluar automatikisht një makinë, nëse mbetej diçka brenda. Pas Luftës civile u zhvendos në Massachusetts, ku punoi në një fabrikë çantash letre, Columbia. Në atë kohë çantat ishin pak a shumë sa një zarf dhe Margaret Knight  mendoi sa praktike do të ishin, nëse do të kishin një bazë të sheshtë për të krijuar volum për objektet. Një shok pune, Charles Annan i vodhi prototipin dhe e patentoi. Kur Knight e denoncoi, argumenti ishte se një grua nuk mundte kurrë të dizenjojë një makinë kaq novatore, por ajo shpjegoi hapat e shpikjes së saj dhe mori meritat; patenta kaloi në emër të saj pas një gjyqi të gjatë në 1871.

Kevlar, fibra antiplumb, Stephanie Kwolek

Është femra e katërt që ka hyrë në Sallonin e Famës së Shpikësve në vitin 1995 dhe ka fitur Medaljen Kombëtare të Teknologjisë në Amerikë. Gjithë karrierën e saj e zhvilloi në DuPont, kur në vitin 1964 po punonte për një fibër të lehtë, por rezistente për të prodhuar goma. Në një vit krijoi diçka që ishte 5 herë më e fortë se çeliku. Shoqëria e patentoi me emrin Kevlar dhe sot përdoret për jelekët antiplumb, helmetat ushtarake dhe për velat e garave.

Gjuha informatike COBOL, Grace Murray Hopper

Kundëradmiralja ishte një nga tre programueset moderne dhe ka punuar me kompjuterat e famshëm Mark I të Harvardit. Ideja e saj për të krijuar gjuhë programesh të pavarura nga makinat çoi në zhvillimin e Cobol (common business-oriented language) në vitin 1959 që ende përdoret edhe sot. Grace Murray Hopper vdiq në 1992 dhe mori Medaljen e Lirisë dhënë nga presidenti Obama pas vdekjes, sepse jo vetëm që krijoi gjuhën e kompjuterit më të përdorur në botë gjatë dekadës 1970, por edhe për kontributet e saj në informatikë.

Monopoli, Elizabeth Magie

Në vitin 1904 një stenografe dhe shkruese krijoi “The Landlord’s Game”  për të shpjeguar në mënyrë të këndshme rrezikun e monopoleve, kapitalizmi pa kontroll dhe të këqijat e grumbulluara në shumë të mëdha në kurriz të të tjerëve dhe për këtë mori një patentë. Elizabeth Magie ishte një femër përparimtare, feministe dhe militante politike dhe mbështeste “taksën unike” që promovonte Henry George, një politikan karizmatik dhe ekonomist i shek XIX. Si pjesë e aktivizmit ajo krijoi lojën që u popullarizua në veri të Amerikës. 30 vite më vonë, një shitës i papunë, Charles Darrow, kopjoi lojën e saj dhe ia shiti sipërmarrjes Parker Brothers dhe u bë milioner. Në vitin 1935 kjo sipërmarrje kishte negociuar me Magie-n për blerjen e “The Landlord’s Game”  për 500 dollarë.

Avullorja për rigjenerimin e lëkurës, Fiona Wood

Në vitin 1992 një mësues shkolle mbërriti në spitalin Perth në Australi me djegie nga benzina në masën 90% të trupit. E mori nën kurim një mjeke që i shpëtoi jetën me një teknikë që aplikohej në SHBA për të rigjeneruar lëkurën, por në vend që të priste për kulturën e indeve që donte disa ditë dhe që pacienti nuk i kishte, sepse infeksio

net do ta vrisnin më parë, mendoi për një alternativë. Fiona Woods kaloi net në laborator me një kolege Marie Stoner  duke u përpjekur të ndryshonte kriterin e inxhinierisë së indeve. Duke gjetur një mënyrë të vaporizimit qelizor të lëkurës në vend që të kultivonte inde revolucionarizoi trajtimin e djegieve. Ky proces vazhdon e përmirësohet dhe Wood punon në klinikën e saj “Clinical Cell Culture”. Spraj i quajtur ReCell u përdor në vitin 2002 për të trajtuar viktimat e atentatit në Bali, Indonezi.

Fshirëset, Mary Anderson

fshireseMary Anderson shkonte në Nju Jork në një ditë të ftohtë në vitin 1902, kur mendoi se duhej të bënte diçka për të hequr borën që grumbullohej në xhamat e përparmë të tranvajit, me të cilin udhëtonte, meqë pasagjerët ngrinin dhe shoferi i mbante të dyja dritaret hapur për të parë. Kur u kthye në Alabama, aty ku edhe rrinte, filloi të vizatojë një mjet që vepronte manualisht që nga brenda mjetit, të cilin e patentoi në vitin 1903 për 17 vjet. Kur donte ta shiste nuk gjeti blerës. Në vitin 1920 kur patenta kishte skaduar biznesi i automjeteve shpërtheu dhe dizenjoja e Andersenit u kthye në standard.

Enëlarëset, Josephine Cochrane

enelaresetNë shtëpinë e saj në Shelbyville, Ilinois i pëlqente të organizonte festa dhe që t’u shërbente të ftuarve me enë porcelani të trashëguar nga familja. Personeli i kuzhinës thyente sa herë ndonjë, kështu që Josephine Cochrane pati idenë e një makine që të pastronte më mirë dhe më e sigurt. “Nuk gjeta asnjë mashkull që ta bënte ashtu si e doja unë, provonin dhe dështonin,” – tha në 1880 kur e vizatoi modelin e saj. Tre vjet pas vdekjes së të shoqit krijoi një makinë për t’ia shitur restoranteve dhe hoteleve. Themeloi një sipërmarrje që mbajti emrin e saj e që sot njihet si KitchenAid.

Pelena njëpërdorimshe, Marion Donovan

pelenatPas vdekjes së të ëmës, i ati e çonte në një fabrikë ku punonte. Duke u rritur në këtë mjedis e ndihmoi shumë kur lindi djali i dytë; ndërronte shumë pelena dhe çarçafë nga një fëmijë tek tjetri. Marion Donovan filloi të ideonte një pelenë me filtra dhe bëri disa prova me perdet e banjës dhe në fund me një copë parashutash. Ajo e quajti kanotiera dhe pati shumë sukses në vitin 1949. Një vit më vonë kur prezantoi pelenën një përdorimëshe të bërë nga një letër shumë e fortë dhe thithëse të gjithë u tallën, sepse kishte prezantuar një send kaq pak praktik. Victor Mills, krijues i Pampers e rimendoi këtë ide një dekadë më vonë dhe krijoi perandorinë e tij.

Biskota me copëza çokollate, Ruth Wakefield

Një produkt i ëmbëlsirave më popullore lindi si një aksident në Whitman, Massachusetts në vitin 1930. Ruth Wakefield një ditë po përgatiste biskota kur vuri re se nuk kishte kakao për t’i gatuar. Atëherë mori një copë çokollatë, e theu në copëza, i futi në një masë sheqeri të kuq dhe tek arrat, duke imagjinuar se nxehtësia do ta shkrinte çokollatën. Kur i nxori nga furra vuri re se copëzat ishin si kristale të vogla, lindi kështu ajo ide që më vonë do të blihej nga Nestle./syri.net/

Kuriozitete

Ja sa kushton parfumi më i shtrenjtë në botë

Published

on

Nuk do ta kishim problem të paguanim kaq shumë për një parfum që funksionon 60% të rasteve që e hedhim, por për Clive Christian Imperial Majesty No.1, do të ishte e vështirë.

Shtëpia e Clive Christian e parfumeve për 150 vitet e fundit ka furnizuar familjen mbretërore britanike me produkte bukurie. Tradita që filloi me mbretëreshën Viktoria vazhdon edhe sot e kësaj dite dhe nuk është rastësi që simbole të ndryshme të monarkisë zbukurojnë shishet e çmuara të shtëpisë.

Shtëpia vendosi të hedhë në treg, një parfum që do të kalojë në çmim çdo gjë tjetër në treg. Imperial Majesty është një edicion special i Nr.1, roma kryesore e gamës, e cila është e disponueshme në një shishe gjysmë litri.

Vetë shishja është prej kristali Baccarat, qafa e shishes është prej ari 18 karatësh dhe në vend të tapës ka një diamant 5 karatësh.

Prodhimi i tij është kufizuar në 10 shishe dhe 5 ose 7 prej tyre janë dorëzuar te pronarët e tyre me fat. Për dërgesën është kujdesur vetë shtëpia e Clive Christian pasi transportohet me një Bentley që kushton pak më pak se parfumi dhe dërgohet privatisht.

Pjesa tjetër e shisheve janë në dispozicion të shtëpisë dhe po vizitojnë butikët Clive Christian anembanë botës si pjesë e programit “eat fish eyes”.

Nëse vërtet dëshironi ta nuhasni, por mund të merrni me 400,000 euro diçka po aq të çmuar.

 

Continue Reading

Kuriozitete

Kompania kineze, rekord të ardhurash nga “Labubu”

Published

on

Kukullat e famshme Labubu po i sjellin një pasuri të madhe krijueses së tyre, kompanisë kineze të lodrave Pop Mart. Për gjysmën e parë të këtij viti, fitimet e kompanisë janë rritur me 350%, ndërsa të ardhurat janë më shumë se trefishuar.

Kukullat, që shiten për 10 deri 15 dollarë, janë bërë të famshme jo vetëm për pamjen e tyre me tipare të mprehta që krijojnë përshtypjen e magjistarëve, por edhe për strategjinë e suksesshme të Pop Mart, e cila ka lidhur partneritete me yjet e showbizit si: Rihanna, Dua Lipa, Kim Kardashian, që shfaqen në rrjetet sociale duke i mbajtur ato si aksesorë.

Një tjetër faktor i rritjes së menjëhershme të popullaritetit është shitja përmes kutive-surprizë, ku blerësit nuk e dinë se çfarë kukulle do të marrin derisa hapin kutinë. Kjo strategji i ka kthyer kukullat në një trend masiv, sidomos në SHBA, ku shitjet janë rritur me 5,000%.

Një kukull Labubu në përmasa njerëzore u shit për 150,000 dollarë në një ankand në Pekin. Fenomeni ka nxitur edhe një treg të zi, ku vetëm në qershor janë sekuestruar mbi 46,000 kopje të falsifikuara.

Continue Reading

Kuriozitete

Si të largoni insektet dhe fluturat nëpër ushqim?

Published

on

Një nga problemet më të mëdha janë fluturat e ushqimit që pushtojnë çdo cep të dollapëve dhe rafteve të mbushura me ushqime.

Këto flutura fshihen lehtë nëse futen në kutitë ose qeset jo të mbyllura mirë të ushqimeve, një e tillë jeton nga 30 deri 300 ditë, prandaj dhe t’i largosh këto flutura të bezdisshme duket se kërkon shumë mund.

Si të pastrosh kuzhinën nga fluturat e ushqimit?

Këto insekte duhen identifikuar përpara se të eliminohen, fluturat e ushqimit kanë ngjyrë kafe ndërsa larvat ngjajnë si krimba të bardhë që gjenden kryesisht në ushqimet e thata. Fluturat e mëdha thurin rrjeta të imëta nëpër cepat e dollapëve ose të kutive të ushqimeve.

Hapi i dytë është që të hiqni çdo produkt ushqimor nga dollapët dhe t’i kontrolloni një nga një, e rëndësishme është të gjeni burimin që ushqen këto flutura dhe më pas ta hidhni në plehra. Çdo ushqim që ka gjurmën më të vogël të fluturave duhet hedhur menjëherë.

Ushqimet e paketuara duhen futur në frigorifer për disa ditë, ato që i kanë shpëtuar infektimit duhen ruajtur në qese apo enë qelqi të mbyllura mirë.

Pastërtia e dollapëve të ushqimeve

Duhet të lani çdo sipërfaqe me ujë të nxehtë me sapun, sigurohuni të fërkoni mirë çdo cep të dollapëve ku mund të jenë fshehur larvat.

Pastroni me uthull, në po të njëjtën mënyrë duhet të pastroni çdo enë që përdorni për të ruajtur ushqimet. Thani mirë para se t’i mbushni sërish.

Kurthet e duhura për fluturat

Nëpër dyqane mund të blini letra ngjitëse që shërbejnë si kurth për fluturat e ushqimeve, mbani në dollapë e ndërroni deri të mos ketë flutura për t’u ngjitur.

Masa parandaluese

Një tjetër këshillë, të merrni tufë me gjethe dafine e ta vendoseni në dollapët e ushqimeve. Sa herë që të jetë e mundur drithërat dhe miellin mbajini në frigorifer për disa ditë përpara se t’i vendosni nëpër dollapë.

Continue Reading

Kuriozitete

Si ta ndalni të ngrënët nga stresi? Ndryshoni këtë zakon!

Published

on

A e gjeni veten duke ngrënë nga nervoza dhe stresi? Këtë zakon mund ta ndërprisni me këto këshilla për ushqim të shëndetshëm.

Ju ndodh që pas një dite stresuese të keni dëshirë për çokollatë? Apo të “sulmoni” një qese me çips?

Nuk jeni të vetmit! Ngjarjet stresuese aktivizojnë reagime në trup që lidhin metabolizmin me ndjenjën e shpërblimit dhe ngushëllimit.

I pari që “dëmtohet” është beli, apo jo? Stresi kronik zgjon oreksin dhe çon në të ngrënë emocional. Këtu ka arsye si psikologjike, ashtu dhe fiziologjike. Kur niveli i kortizolit, hormonit të stresit, është i lartë për një kohë të gjatë, sjell oreks të shtuar, rritje të peshës trupore dhe grumbullim të yndyrës në shtresa.

Hulumtuesit e Fakultetit të Mjekësisë Johns Hopkins konfirmojnë se rreziku më i madh për të ngrënë është pasdite dhe në mbrëmje.

Prandaj është me rëndësi që ata që janë të prirë ndaj zakonit, të kenë të planifikuar e përgatitur vakt të lehtë, të përbërë nga ushqime të shëndetshme.

Përndryshe, tundimi do t’ju çojë te ushqimet “e shpejta”. Nëse jeni adhurues të të ëmblave, kombinoni një mollë me fruta të thata, gjë që do t’ju ngopë dhe do t’ju sigurojë lëndët ushqyese të nevojshme. Nëse preferoni të kripurat, sigurohuni që gjithmonë të keni humus dhe biskota të kripura, si dhe vezë të ziera fort.

Kur hani, lini anash gjithçka tjetër. Mos u merrni me televizor apo lexime në telefon. Përqendrohuni vetëm tek ushqimi dhe hani ngadalë.

Kontrolloni porcionet tuaja. Asnjëherë mos nxirrni një tas të mbushur me arra në tavolinë. Ndani vetëm porcionin ditor, pjesën tjetër ruani në vend të freskët.

Continue Reading

Të kërkuara