Kulturë
104 vjet pa Amedeo Modiglianin, gjeniun ”e mallkuar” të artit modern
Published
10 months agoon
By
EAd SulMë 24 janar 1920, vdiq një nga figurat më enigmatike dhe të jashtëzakonshme të artit modern: Amedeo Modigliani. Piktori dhe skulptori italian, me talentin e tij të pazakontë, ka lënë një trashëgimi të pashlyeshme, duke u kthyer në një nga artistët më të dashur dhe më të kërkuar në botë, një simbol i shprehjes artistike autentike dhe thellësisht njerëzore.

Përveç se ishte një artist brilant, Modigliani mishëroi mitin e artistit bohem, të cilin e jetoi me pasion, varfëri dhe gjithçka që ishte e mundur për të arritur veprat e tij të jashtëzakonshme. Jeta e tij e shkurtër dhe e munduar ishte e mbushur me sëmundje, përballje me varfërinë dhe një pasion të pakontrolluar për artin. Ajo përshkruan një periudhë të errët dhe të dhimbshme, ku ai u bë mishërimi i mitit të artistit të “mallkuar”, një njeri që u sakrifikua plotësisht për artin e tij.
Dhe ndërsa jeta e tij u mbyll pas vetëm 35 vitesh, veprat e tij sot janë ndër më të pëlqyerat dhe më të kërkuarat në botë. Pikturat dhe skulpturat e Modiglianit janë shumë më tepër se thjesht një përpjekje për të kapur momentet e jetës, ato janë një reflektim i thellë i shpirtit njerëzor dhe i pasioneve të brendshme të artistit. Ato janë një udhëtim i pashembullt në kompleksitetin e natyrës njerëzore, një shpërthim krijues që e bën Modiglianin të paharrueshëm.

I lindur në Livorno, një qytet port i Italisë, Modigliani u bë pjesë e një grupi artistësh avangardë që u vendosën në Paris në fillim të shekullit të njëzetë. Ky grup, që përfshinte emra të tjerë të njohur si Pablo Picasso dhe Henri Toulouse-Lautrec, ndante jo vetëm një hapësirë fizike, por dhe përvoja artistike dhe personale. Ata ndihmuan njëri-tjetrin të shkonin përtej kufijve të artit tradicional dhe të hapnin rrugën për lëvizjet e artit modern.
Megjithatë, Modigliani mbeti gjithmonë i veçantë. Ai nuk i përkiste ndonjë shkolle apo rryme të caktuar artistike. Ndonëse ishte i ndikuar nga Fauvizmi, kubizmi dhe impresionizmi, ai krijoi një stil të tijin unik, që u fokusa në figurën njerëzore, me një theks të veçantë në fytyrat dhe trupat femërorë. Portretet e tij janë të njohura për ata sy të zmadhuar dhe për forma të zgjatura që përshkruajnë një ndjenjë të mistershme dhe të thellë.
Fëmijëria e Modiglianit ishte e shënuar nga shëndeti i dobët. Prej disa vitesh ai vuante nga sëmundje të ndryshme, përfshirë tuberkulozën, që do t’i shkaktonte vdekjen e parakohshme. Gjatë gjithë jetës, ai ishte një njeri i izoluar, i cili kaloi shumë kohë duke luftuar për të mbijetuar, dhe ende më shumë për të realizuar artin që e mbushte me jetë.
Ai nisi studimet në pikturë në qytetin e tij të lindjes, nën drejtimin e piktorit Guglielmo Micheli, dhe më pas kaloi në Firence, ku u regjistrua në Akademinë e Arteve të Bukura në vitin 1902. Pas kësaj, ai u transferua në Paris në vitin 1906 dhe u regjistrua në Académie Colarossi, ku filloi të bëhej pjesë e shoqërisë artistike avangardë që ndikoi në zhvillimin e artit modern.
Veprat e tij u ndikuan nga shumë artistë të njohur, përfshirë Henri Toulouse-Lautrec dhe Paul Cézanne. Gjithashtu, Modigliani zhvilloi një interes të veçantë për skulpturën, dhe në vitin 1909, Dr. Paul Alexandre, mbrojtësi i tij dhe miku më i afërt, e prezantoi me Constantin Brancusi, një nga shenjatorët e skulpturës moderne. Ky takim do të kishte një ndikim të madh në punën e tij, veçanërisht në krijimin e seri figurash dhe kokash, që janë një pjesë e rëndësishme e pasurisë së tij artistike.
Ndikimi i artit afrikan dhe maskave që Modigliani mund të ketë parë nëpërmjet Picasso-s ishte gjithashtu i theksuar në krijimet e tij. Kjo ndihmoi që ai të zhvillonte një estetikë të veçantë dhe të ndihmonte në përcjelljen e një ndjenje të thellë shpirtërore dhe fizike që ka karakterizuar gjithmonë punën e tij.
104 vjet pas vdekjes së tij, Amedeo Modigliani mbetet një nga më të mëdhenjtë e artit modern. Vepra e tij është një dëshmi e pasionit të papërmbajtur dhe e sakrificës për artin. Disa e cilësojnë atë si një “gjeni i mallkuar”, por pavarësisht nga vuajtjet që kaloi gjatë jetës së tij, puna e tij vazhdon të shndërrohet në një burim frymëzimi për artistët e sotëm dhe admiruesit e artit në mbarë botën./UBTNews/
You may like
Kulturë
Galeria Kombëtare e Kosovës – Restaurimi dhe modernizimi për një hapësirë bashkëkohore artistike
Published
16 hours agoon
November 12, 2025By
UBT News
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku, vizitoi punimet që po zhvillohen në Galerinë Kombëtare të Kosovës, e cila po kalon një proces të thellë restaurimi dhe modernizimi.
Sipas ministrit Çeku, projekti ka për qëllim ta transformojë këtë institucion në një hapësirë bashkëkohore, funksionale dhe inspiruese, si për artistët, ashtu edhe për publikun.

Përveç rinovimit të plotë të ndërtesës ekzistuese, po krijohen gjithashtu 400 metra katrorë hapësira të reja nëntokësore.
Ato do të shërbejnë për ruajtjen dhe inventarizimin e koleksionit shtetëror të veprave të artit, duke i përmbushur standardet moderne muzeale.
Ky investim, që kap vlerën prej 1.5 milionë euro, pritet të përfundojë në fillim të vitit të ardhshëm, dhe do të hapë rrugën për një etapë të re për artin pamor në Kosovë.
“Galeria Kombëtare po kthehet në një hapësirë moderne, funksionale dhe frymëzuese për artistët dhe publikun,” tha Çeku, duke theksuar angazhimin e ministrisë për përmirësimin e infrastrukturës kulturore në vend. /A.Z/UBT News/

Kulturë
Gazeta Rilindja, nga printi në digjital
Published
19 hours agoon
November 12, 2025By
UBT News
Falë bashkëpunimit mes Bibliotekës Kombëtare të Kosovës dhe Arkivit Shtetëror të Kosovës, gazeta historike Rilindja po plotësohet në formë digjitale.
Numrat që mungonin në fondin e Bibliotekës për periudhën 1945–1963 gjenden në Arkivin Shtetëror.

Sipas marrëveshjes dypalëshe, Arkivi po i digjitalizon këto numra, duke mundësuar që koleksioni digjital i Rilindjes të jetë i plotë.

Ky projekt synon ruajtjen dhe aksesimin e trashëgimisë mediatike shqiptare, duke ofruar një mundësi të jashtëzakonshme për studiues, historianë dhe lexues të interesuar.
Gazetën Rilindja mund ta shfletoni në platformën digjitale të Bibliotekës Kombëtare: https://bibliotekadigjitale-ks.org/documents?query=Rilindja.
/A.Z/UBT News/

Kulturë
Robert De Niro vjen në ekran si babai i Fitim Krasniqit në film historik për Kosovën
Published
22 hours agoon
November 12, 2025By
UBT News
Një film ndërkombëtar mbi luftën e Kosovës pritet të sjellë në një ekran të madh disa nga emrat më të njohur të Hollywood-it, përfshirë legjendën e kinemasë, Robert De Niro.
Lajmin e ka bërë të ditur producenti kosovar Fitim Krasniqi, i cili konfirmoi se De Niro do të luajë rolin e babait të tij në një histori të bazuar në ngjarje reale, duke përfshirë masakrën e Reçakut dhe zhvillimet kryesore të luftës nga fillimi deri në fund.
“Ky është tregimi i babait tim dhe i luftës që ndodhi në Kosovë. Babai im u plagos dhe më pas u dogj për së gjalli.
Ky film është një homazh për të dhe për të gjithë ata që u flijuan”, rrëfeu Krasniqi në një intervistë me gazetarin Blendi Fevziu.
Producenti bëri të ditur se në projekt do të përfshihen 71 aktorë nga Hollywood-i, të cilët kanë nënshkruar kontratat.
Xhirimet pritet të nisin vitin e ardhshëm, pasi janë shtyrë për arsye organizative.
Filmi do të jetë një dramë me mesazh të fuqishëm human, që synon të pasqyrojë tragjedinë dhe qëndresën e popullit të Kosovës përmes një rrëfimi personal, por me rezonancë universale. /A.Z/UBT News/
Kulturë
David Szalay fiton Çmimin Booker 2025 për romanin “Flesh”
Published
24 hours agoon
November 12, 2025By
UBT News
Autori hungarezo-britanik David Szalay është shpallur fitues i Çmimit Booker 2025 për romanin e tij të gjashtë, “Flesh”.
Vepra ndjek jetën e një burri të quajtur István, nga fëmijëria deri në mesomoshë, duke trajtuar tema të ndjeshme si maskiliteti, klasa shoqërore, migrimi, trauma, seksualiteti dhe pushteti.
Juria e çmimit, e kryesuar nga shkrimtari Roddy Doyle, e cilësoi romanin si “të errët në shumë aspekte, por një kënaqësi për t’u lexuar”.
Doyle theksoi se Szalay ka zgjedhur të vendosë në qendër të rrëfimit një burrë të klasës punëtore, një figurë që rrallë herë portretizohet në mënyrë kaq të ndërlikuar në letërsinë bashkëkohore.
“Flesh” nis me një ngjarje në fëmijërinë e Istvánit e ndjek jetën gjatë shërbimit ushtarak e më vonë në Londër, ku punon për familje të pasura. Me një stil të përmbajtur dhe të kthjellët, romani depërton në shtresat më të thella fizike e emocionale të personazhit kryesor.
Ceremonia e ndarjes së çmimit u mbajt në Old Billingsgate në Londër, ku Szalay mori shpërblimin prej 50,000 paundësh. Ai kishte qenë më parë në listën e ngushtë të Booker-it në vitin 2016 me romanin All That Man Is.
Paneli gjykues i këtij viti përfshinte edhe aktorën Sarah Jessica Parker dhe shkrimtarët Chris Power, Ayọ̀bámi Adébáyọ̀ dhe Kiley Reid.
“Flesh” triumfoi përballë finalistëve tjerë, përfshirë Andrew Miller me The Land in Winter dhe Kiran Desai me The Loneliness of Sonia and Sunny, ndërsa në listën e shkurtër ishin Flashlight e Susan Choi, Audition e Katie Kitamura, dhe The Rest of Our Lives e Ben Markovits. /A.Z/UBT News/

Objekti misterioz ndëryjor, çfarë po fsheh NASA?
Shqipëria luan sonte ndaj Andorrës në Kualifikueset e Botërorit 2026
Pastroni organizmin me këtë lëng natyral detoks
PS5 mbush pesë vjet, por ku mbeti PlayStation 6?
Akuzë për spiunazh, Bedri Shabani e Muharrem Qerimi dalin sot para gjykatës
Sot shënohet Dita Botërore e Mirësjelljes
6 të vdekur nga rrëmuja gjatë rekrutimit ushtarak në Ganë
Barcelona targeton Harry Kane për të zëvendësuar Lewandowskin
Adele nis një kapitull të ri, nga muzika në aktrim
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet3 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
