Kuriozitete

10 skandalet presidenciale amerikane që të gjithë i kemi harruar

Çështja Petticoat ishte një skandal serioz social dhe politik.

Published

on

Që kur Richard Nixon u rrëzua nga posti  i tij për aferën Watergate, skandalet presidenciale janë normalizuar në mënyrë dëshpëruese. Presidenti Regan u përfol per çështjen Iran-Contra. Clinton kishte lidhje me Monica Lewinsky, Biden për plagjiaturë dhe Trump dukej se kryente një shkelje çdo 48 orë. Por në gjithë kaosin, shumë çështje të tjera historike që përfshijnë presidentët amerikanë janë harruar. Le të hedhim një vështrim në disa çështje të harruara presidenciale nga vitet e mëparshme.

Çështja Petticoat , e njohur gjithashtu si Çështja Peggy Eaton, ishte një skandal serioz social dhe politik gjatë administrimit të Presidentit Andrew Jackson në fillim të viteve 1830. Në thelb të saj ishte martesa e Peggy Eaton, një e ve e re, me John Henry Eaton, një politikan i shquar dhe mik i ngushtë i Presidentit. Skandali shpërtheu për shkak të përbuzjes sociale që Peggy mori nga elita e Uashingtonit. Shumë nga gratë e anëtarëve të kabinetit, të udhëhequra nga Floride Calhoun (gruaja e Zëvendës Presidentit John C. Calhoun), e përjashtuan Peggy Eaton për shkak të thashethemeve rreth sjelljes së saj  të pahijshme përpara vdekjes së burrit të saj të parë. Presidenti Xhekson, duke empatizuar gjendjen e vështirë të Peggy-t dhe duke u mbështetur nga përvojat e tij me gruan e tij të ndjerë Rachel, e mbështeti me vendosmëri Eatons. Skandali çoi në një riorganizim të kabinetit të Jackson, i njohur si “Kitchen Cabinet”, pasi disa anëtarë, veçanërisht zëvendëspresidenti Calhoun, dhanë dorëheqjen për këtë çështje.

9. Skandali Teapot Dome

Skandali Teapot Dome ishte një tjetër skandal i rëndë politik që u shpalos në fillim të viteve 1920, gjatë presidencës së Warren G. Harding. Ky u përqëndrua në dhënien me qira të rezervave federale të naftës, sic ishte Teapot Dome në rrethinën e Wyoming dhe vende të tjera në Kaliforni, për kompanitë private të naftës pa oferta konkurruese. Albert B. Fall, Sekretari i Brendshëm, luajti një rol qendror në skandal. Ai pranoi ryshfet dhe kredi nga kompanitë private të naftës në këmbim të dhënies së qirave fitimprurëse për të shfrytëzuar rezervat. Harry Sinclair dhe Edward Doheny ishin figura të shquara të përfshira në këtë skandal, duke përfaqësuar përkatësisht Sinclair Oil Corporation dhe Pan American Petroleum. Skandali doli në dritë teksa po kryheshin hetimet, duke zbuluar korrupsionin dhe ryshfetin që kishte ndodhur. Fall ishte anëtari i parë i kabinetit në historinë e SHBA-së i cili burgoset për krime të kryera gjatë kohës që ishte në detyrë. Skandali Teapot Dome njollosi administratën e Hardingut dhe humbi besimin e publikut te qeveria, duke theksuar nevojën për transparencë dhe etikë në postet publike.

8. Skandali i Credit Mobilier

Skandali i Credit Mobilier ishte një rast klasik i korrupsionit amerikan të shekullit të 19-të, me intriga, ryshfete gjate konstruksionit të dy hekurudhave. Në fund të viteve 1860, gjatë ndërtimit të Hekurudhës së Parë Trans kontinentale, u formua kompania e ndërtimit Credit Mobilier. Ju duket i rastësishëm krijimi saj, por nuk është kështu.

Punonjesit e Credit Mobilier ishin gjithashtu zyrtarë të lartë të Hekurudhës Union Pacific, të cilës iu dha kontrata për ndërtimin e pjesës lindore të hekurudhës. Këtu fillon kthesa: Credit Mobilier e ngarkoi në mënyrë drastike qeverinë për ndërtimin, duke bërë fitime të mëdha ndërsa  ajo paguante faturat. Për t’i mbajtur gjërat në heshtje, ata shperblenin politikanë të ndryshëm me aksione kompanish. Një ryshfet i maskuar si një opsion aksionesh ishte një manovër financiare novatore. Kjo marrëveshje komode nuk mbeti sekret përgjithmonë. Gazetarët e kuptuan dhe e hapën çështjen, si një pjesë të drejtë të zemërimit publik. duke çuar për tu hetuar  nga Kongresi (midis atyre të hetuar, por të liruar përfundimisht, ishte Schuyler Colfax, Zëvendës Presidenti i Ulysses S. Grant).

7. Skandali i Unazës së Uiskit

Ulysses S. Grant ishte një gjeneral i madh dhe krijoi Departamentin e Drejtësisë për të luftuar KKK-në. Por si President, ai mbikëqyri shumë korrupsion. Skandali i Unazës së Uiskit në veçanti ishte si një kthesë e komplotit të një drame politike të shekullit të 19-të, duke përzier evazionin fiskal, ryshfetin dhe joshjen ndaj uiskit. Gjatë periudhës së pas Luftës Civile, qeveria federale vendosi një taksë të madhe për pijet alkoolike të distiluara, i cili u bë një burim i rëndësishëm të ardhurash. Megjithatë, disa distilues dhe zyrtarë qeveritarë kishin në mendje një plan tjetër. Në fillim të viteve 1870, një grup distiluesish dhe agjentësh qeveritarë komplotuan për t’iu shmangur taksave duke manipuluar shifrat e prodhimit të uiskit. Plani ishte i guximshëm, por efektiv: futja në xhep e parave të taksave që duhej t’i shkonin qeverisë dhe  fytyrat miqësore ishin vendosur në pozicione kyçe për të lehtësuar këtë skemë. Sekretari privat i Presidentit Ulysses S. Grant, Orville Babcock, dyshohet se ishte i përfshirë në ketë lojë. Festa mori fund kur një nëpunës i ndershëm i Departamentit të Thesarit, John McDonald, vuri alarmin. Hetimet e mëvonshme ekspozuan operacionet , duke çuar në padi dhe dënime të shumta, duke përfshirë atë të Babcock-ut. Ky skandal jo vetëm që hodhi dritë mbi korrupsionin e përhapur në administratën e Grantit, por gjithashtu theksoi rëndësinë e zbatimit të ligjeve tatimore dhe ruajtjes së integritetit brenda radhëve të qeverisë. 

6. Bombardimi Sekret i Nixon mbi Kamboxhia

Në epokën e trazuar të Luftës së Vietnamit, Presidenti Richard Nixon hapi një kapitull të diskutueshëm duke urdhëruar fshehurazi bombardimin e Kamboxhias . Ky operacion i fshehtë, i njohur si Sulmi i papritur drejt Kamboxhias, filloi në vitin 1969. Arsyeja ishte furnizimi i Vietnamit të Veriut (Shtegu Ho Chi Minh) dhe zonat bazë që shtriheshin në Kamboxhia. Megjithatë, vendimi i Nixon për të kryer këto bombardime pa miratimin apo edhe dijeninë e Kongresit të SHBA-së shkaktoi një stuhi debatesh ligjore dhe morale. Dega ekzekutive kishte tejkaluar autoritetin e saj kushtetues, duke anashkaluar sistemin e kontrollit dhe balancimit. Mungesa e transparencës vetëm sa ushqeu mosbesimin e publikut ndaj qeverisë, tashmë të përkeqësuar nga lëvizja e vazhdueshme kundër luftës. Për më tepër, Inkursioni Kamboxhian e përshkallëzoi konfliktin gjeografikisht dhe zgjati kohëzgjatjen e luftës. Bombardimet patën gjithashtu pasoja shkatërruese për Kamboxhian, duke destabilizuar rajonin dhe duke kontribuar në ngritjen e Khmerëve të Kuq, të cilët më vonë e zhytën Kamboxhian në tmerret e gjenocidit.

5. Fëmija i paligjshëm i Grover Cleveland

Grover Cleveland, Presidenti i 22-të dhe i 24-të i Shteteve të Bashkuara, e gjeti veten të ngatërruar në një skandal që përfshin akuzat për lindjen e një fëmije të paligjshëm . Në vitin 1874, ndërsa ai ishte  beqar dhe punonte si avokat në Buffalo, Nju Jork, Cleveland supozohet se kishte një marrëdhënie me Maria Halpin, një grua e ve. Marrëdhënia përfundoi dhe Halpin lindi një djalë, Oscar Folsom Cleveland, në 1874. Cleveland, pasi mësoi për fëmijën, mori përgjegjësinë dhe ofroi mbështetje financiare. Kjo çështje u shfaq gjatë fushatës presidenciale të vitit 1884, kur Cleveland ishte kandidati demokrat. Kundërshtarët e tij kërkuan t’i prishnin imazhin duke vënë në pah këtë skandal. Në vend që të mohonte akuzat për atësinë, Cleveland pranoi se paguante mbështetjen e fëmijës dhe pranoi mundësinë për të pranuar ligjërisht atësinë. Ai arriti të përballojë stuhinë duke qenë i çiltër dhe transparent për situatën, gjë që ndihmoi në zbutjen e ndikimit të skandalit në perspektivat e tij elektorale.

Befasisht, Cleveland u zgjodh si Presidenti i 22-të i Shteteve të Bashkuara. Trajtimi që i bëri ai skandalit tregoi ndershmërinë dhe drejtësinë e tij, cilësi që tërhoqën publikun. 

4. Çështjet jashtëmartesore të Warren G. Harding 

Warren G. Harding, Presidenti i 29-të i Shteteve të Bashkuara, ishte përfshirë në një seri skandaloze lidhjesh jashtëmartesore gjatë kohës së tij në detyrë. Djaloshi ishte i njohur për karizmën dhe sjelljen e tij të këndshme, dhe qartësisht e përdori atë për disa përfitime romantike. Ai shpejt u përfshi në disa marrëdhënie romantike jashtë martesës së tij me Florence Kling Harding. Ai ishte i lidhur me gra si Nan Britton dhe Carrie Fulton Phillips. Një nga çështjet më famëkeqe kishte lidhje  me Nan Britton, e cila filloi përpara se Harding të merrte presidencën. Britton pretendoi se kishte pasur një marrëdhënie të gjatë me Harding, duke rezultuar në lindjen e një vajze të quajtur Elizabeth Ann në vitin 1919. Pavarësisht natyrës skandaloze të çështjes, ajo doli në dritë pas vdekjes së Harding, duke njollosur reputacionin e tij pas vdekjes. Çështjet e Harding ishin një sekret i mbajtur në qarqet politike dhe shoqërore, por historia e tyre e plotë doli në dritë vetëm vite më vonë, mbajtja e tyre e fshehtë e pati ndihmuar atë të mbijetonte politikisht. 

3. Dehja e Andrew Johnson

Andrew Johnson, presidenti i 17-të i Shteteve të Bashkuara, ishte i njohur për betejat e tij me alkoolin dhe rastet e dehjes publike. Dashuria e tij me alkolin ishte shumë e dukshme, në sytë e publikut, si para dhe gjatë presidencës së tij. Sjellja e Johnson ishte shpesh e çrregullt dhe nganjëherë e turpshme, gjë që ngriti shqetësime për aftësinë e tij për të qeverisur në mënyrë efektive.

Raportet për zakonet e tij me alkolin datojnë që nga vitet e tij në politikë në Tenes, ku prirja e tij për pirë ishte mjaft e njohur. Gjatë presidencës  se tij u vu re i dehur  gjatë disa ngjarjeve të rëndësishme. Konsumimi i alkoolit i Johnson, nxiti kritika dhe spekulime rreth aftësisë së tij për detyrën gjatë një kohe shumë të rëndësishme për kombin. Duke pasur parasysh se sa i tmerrshëm ishte ai si President, frika për gafa ishte permanente. 

2. Lista e armiqve të Niksonit 

Nixon ishte i përfshirë në më shumë skandale dhe jo vetëm në cështjen Watergate. Gjatë presidencës së tij, u shfaq “Lista e armiqve” famëkeqe, e titulluar zyrtarisht “Lista e Kundërshtarëve”. Kjo listë u përpilua nga asistentët në administratën e Nixon për të gjurmuar individët të cilët ata i perceptonin si kundërshtarë politikë ose kritikë të presidentit dhe politikave të tij. Lista përfshinte politikanë, gazetarë, aktivistë dhe figura të ndryshme publike që shiheshin si të dëmshëm për administratën e Nixon.

Lista u zbulua gjatë skandalit Watergate, i cili përfshiu presidencën e Nixon. Ajo u bë publike pasi u zbulua nga Dean Butterfield, një ish-këshilltar i Shtëpisë së Bardhë, gjatë seancave dëgjimore të Senatit mbi cështjen e Watergate dhe mbulimin e saj më pas. Zbulimi tronditi kombin, pasi tregonte një përpjekje sistematike për të minuar kundërshtarët politikë. Ekzistenca e kësaj liste vërtetoi se sa paranojak ishte Nikson dhe sa larg ishte i gatshëm të shkonte për të shtypur disidencën dhe opozitën. 

Duelet e Andrew Jackson 

Andrew Jackson, presidenti i shtatë i Shteteve të Bashkuara, ishte përfshirë në disa duele gjatë jetës së tij. Ndoshta nuk është shumë e çuditshme, pasi djali shquhej edhe për temperamentin e tij të zjarrtë dhe mosgatishmërinë për të lënë të shkuara të kaluara në jetën e tij personale. Një nga duelet më famëkeq që përfshin Andrew Jackson u zhvillua në 1806 me Charles Dickinson. Dickinson kishte fyer gruan e Jackson, Rachel, në një letër të publikuar. Në duelin e tyre, Dickinson qëlloi i pari Jackson, duke e goditur atë në gjoks afër zemrës. Jackson, i vendosur për të mbrojtur nderin e tij, mori shenjë dhe qëlloi, duke vrarë Dickinson. Plumbi që goditi Jackson mbeti trupin e tij për pjesën tjetër të jetës. Një tjetër duel i dukshëm ishte me Senatorin e Misurit, Thomas Hart Benton në 1813. Në këtë duel, të dy burrat qëlluan por nuk arritën të vrisnin njëri tjetrin, dhe më pas u pajtuan, duke krijuar një miqësi të përjetshme. Por ka vërtet mënyra më të mira për të bërë një shok sesa duke dështuar për të vrarë njëri-tjetrin për gjëra të vogla.  Gatishmëria e Jackson për të mbrojtur nderin e tij përmes duelit ishte një pasqyrim i normave dhe qëndrimeve shoqërore të kohës së tij./TopTenz – Syri.net

Kuriozitete

Fakte interesante nga ballkoni i famshëm i Juliet

Published

on

Qyteti më romantik në Itali dhe padyshim një nga vendet më të bukura është Verona. Ky lokacion është një destinacion kryesor për shumë udhëtarë që e vizitojnë.

Në sajë të William Shakespeare, duke vendosur “Romeo dhe Julieta” në qytet, Verona u bë qyteti më i parapëlqyeri për të gjithë vizitorët, për këtë arsye, nuk ka vizitë në Verona pa një ndalesë nga ballkoni i famshëm i Juliet.

Para se ju vizitoni këtë vend romantik, po ju japim disa fakte interesante për këtë vend:

  • Shtëpia është blerë nga familja Cappello në vitin 1905. Falë ngjashmërisë së mbiemrit në Juliet-së në lojë, qyteti deklaroi se ajo ishte, në fakt, shtëpia e Juliet. Kështu u bë një tërheqje e famshme, por e vërteta është se ajo kurrë nuk ka jetuar atje.
  • Shtëpia është themeluar që në shek 14 dhe është shembull i bukur i arkitekturës Gotike.
  • Ballkoni i cili Julieta merrte serenata nga Romeo nuk është ballkon i vërtet, është krijuar për t`u përshatur mirë me origjinalin.
  • Aty gjendet një statujë e Julietës, gojëdhëna është se nëse vizitorët prekin gjoksin e saj, kjo ju sjelli atyre fat në gjetjen e dashurisë.
  • Një tjetër fakt është që nëse lini shënime dashurie brenda, kjo dashuri zgjat përgjithmonë, prandaj kjo shtëpi është e mbulur në çdo cep të saj me shënime dashurie.
  • Edhe në ditët e sotme egziston në këtë vend një staf të quajtur si sekretaret e Julietës ku i japin përgjigje të gjithë pyetjeve që u vinë nga gjithë bota, pra japim këshilla dashurie.
  • Dhomat në shtëpi janë të zbukuruar me copa nga koha e Romeo e Julieta, që vizitorët të kenë ndjenjën si jeta ishte në atë periudhë.

Përndryshe, çdo vit ky qytet mirëpret qindra dhe mijëra vizitorë të cilët janë të mahnitur nga bukuria dhe të interesuar për të mësuar më shumë rreth vendit të Romeos dhe Julietës. /UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Del në ankand kopja 237 vjeçare e Kushtetutës së SHBA-së

Published

on

Gjendet një kopje e rrallë e Kushtetutës së SHBA-së e vitit 1787, e fshehur brenda një kabineti në Karolinën e Veriut.

Kjo kopje, e vetmja e llojit të saj, do të dalë në shitje nga shtëpia e ankandeve, Brunk, më 28 shtator në Asheville, me një ofertë minimale prej 1 milionë dollarë.

Kjo kopje 237 vjeçare u shtyp pasi Konventa Kushtetuese miratoi kuadrin e propozuar të qeverisë së kombit në vitin 1787 dhe ajo u ratifikua nga Kongresi i qeverisë së parë amerikane joefektive nën Nenet e Konfederatës, duke kërkuar që ata ta dërgonin atë në shtetet për t’u ratifikuar nga populli.

 

Continue Reading

Kuriozitete

Publikohet studimi që zbulon se sa të vjetra janë unazat e Saturnit

Published

on

Hulumtimet e reja sugjerojnë se unazat e Saturnit mund të jenë më të vjetra sesa duken – ndoshta po aq të vjetra sa planeti.

Në vend që të jenë 400 milionë vjeçare siç mendohet zakonisht, unazat e akullta dhe vezulluese mund të jenë rreth 4.5 miliardë vjet të vjetra ashtu si Saturni, sipas një ekipi nga Japonia.

Unazat e Saturnit mendohet të jenë midis 100 dhe 400 milionë vjet të vjetra bazuar në më shumë se një dekadë vëzhgimesh nga anija kozmike Cassini e NASA-s, shkruan AP, përcjell Telegrafi.

Imazhet nga Cassini nuk treguan asnjë provë të ndonjë errësimi të unazave nga ndikimi i mikrometeoroideve, duke i shtyrë shkencëtarët të konkludojnë se unazat u formuan shumë kohë më parë sesa mendohet.

Ryuki Hyodo i Institutit të Shkencave të Tokios dhe ekipi i tij thanë se është e mundur që unazat e Saturnit mund të jenë diku midis dy moshave ekstreme.

Rezultatet e tyre shfaqen në revistën Nature Geoscience.

Continue Reading

Kuriozitete

Fakte interesante nga Mona Liza

Published

on

Buzëqeshja misterioze dhe magjepsëse e kanë bërë “Mona Lizën” një prej femrave më të famshme në historinë botërore. Nuk është për t’u habitur që piktura ose më mirë të themi portreti më i famshëm në botë është punuar nga një autor si Leonardo da Vinçi.

Krahas zotësisë së tij si piktor njihet edhe si arkitekt, shpikës, skulptor, dijetar, matematikan, dhe inxhinier. Duke qenë se kjo është piktura më e famshme e të gjitha kohërave s’do mend që e ka edhe histori të pasur.

Në vijim mund t’i gjeni disa fakte që mbase nuk i keni ditur për këtë portret të famshëm.

Pikë së pari, Mona Liza nuk është emri i gruas në pikturë, në të është paraqitur portreti i Lisa Gherardini del Giocondo, të cilin e kishte porositur bashkëshorti Francesco del Giocondo. Që këtej rrjedh emri i saj më pak i njohur La Gioconda. Emërtimi Mona Liza (siç e quajnë italianët) e ka kuptimin e ‘Zonja Ime Liza’ (My Lady Lisa).

Napoloni ka qenë i dashuruar në Mona Lizën, e më pas një pasardhëse. Piktura e Mona Lizës kohë ka qenë e varur në dhomën e gjumit të perandorit francez, dhe thuher se ai kalonte orë të tëra duke e parë pikturën e duke shijuar bukurinë e Mona Lizës.

Për shkak të magjepsjes së tij, Napoloni u dashurua në bukuroshen italiane Teresa Guadagni, që ishte pasardhëse e Lisa Gherardini.

Piktura e Mona Lizës është e vogël. Ndikimi i Mona Lizës në kulturë është i jashtëzakonshëm, vetë piktura është më e vogël se sa shumica e njerëzve e mendojnë. Dimensionet e kësaj pikture me ngjyra vaji në dru janë 76,8 x 53 centimetra, ndërsa ajo peshon rreth tetë kilogramë.

Vetullat e Mona Lizës janë temë diskutimi, pati pohime që ajo s’ka vetulla, sepse pjesëtaret e shtresës së lartë sipas modës së kohës i fshihnin a hiqnin. Të tjerët ngulin këmbë që mos ekzistimi i vetullave është dëshmi që kemi të bëjmë me kryevepër të papërfunduar. Pas skanimeve të detajuara digjitale, më 2007 u zbulua që da Vinçi e ka pikturuar Lizën me vetulla dhe qerpikë, por me kalimin e kohës janë zbehur e kanë rënë ‘viktimë’ e restaurimeve gjatë shekujve të kaluar.

Kur portreti i Mona Lizës u ekspozua për herë të parë në Muzeun e Luvrit (Louver) më 1815, i hipnotizoi shumë meshkuj, të cilët i çuan lule pikturës, i kushtuan këngë dhe i shkruan letra dashurie. Ata shkonin në Luvër për t’i parë sytë e kthjellët e plot zjarr.

Mona Liza ka adresën elektronike në të cilën ruhen letra të shumta të dashurisë që edhe sot e kësaj dite i pranon. Meshkujt kanë vdekur nga dashuria për të. Më 1852, Luc Maspero u hodh nga kati i katërt i hotelit në Paris. Në porosinë lamtumirës shkroi: “Me vite luftova në mënyrë të pashpresë me buzëqeshjen e saj. Më mirë do të vdes.” Më 1910, adhuruesi qëndroi para pikturës, e vrau veten me armë zjarri.

Mona Liza është e paçmueshme. Më 1960 ajo u dërgua në turne dhe gjatë kësaj kohe vlera e sigurimit të saj ishte njëqind milionë dollarë amerikan. Polica e sigurimit su pajtua kurrë, pasi shpenzimet ishin më të larta se sa shpenzimet e agjencisë më të mirë në botë për mbrojtje.

Pas shpërthimit të Luftës së Dytë Botërore, kujdestarët e Luvrit e fshehën Mona Lizën, nga frika se nazistët do ta përvetësonin atë për muzeun që Herman Goring planifikonte ta hapte në Linz. Piktura u ekspozua sërish në tetor të vitit 1947. Piktura është vendosur në një dhomë të posaçme në Luvër, në të cilën temperatura kontrollohet vazhdimisht, që piktura të qëndrojë në kushtet ideale.

Piktura gjendet edhe pas xhamit të blinduar që shërben për ta mbrojtur atë nga dëmtimet apo vjedhja. Portreti i Mona Lizës është sulmuar disa herë. Nëse e shikoni bërrylin e majtë të saj e vëreni dëmtimin që e ka shkaktuar boliviani Hugo Ungaza më 1956, pasi e gjuajti me gur.

Disa muaj më parë, një tjetër sulmues gjuajti acid në pikturë por, acidi e kapi vetëm pjesën e saj të poshtme. Për shkak të këtyre sulmeve, Liza u vendos pas xhamit të blinduar. Ky veprim u tregua efikas në vitin 2009 kur një turist i zemëruar rus, të cilit i ishte refuzuar shtetësia franceze, e hodhi një filxhan të kafesë në këtë pikturë. Piktori i famshëm Pablo Pikaso ishte i dyshuar për vjedhjen e Mona Lizës.

Mona Liza u vodh nga Luvri në vitin 1911. E tërë Franca e vajtoi këtë incident, kurse me mijëra njerëz shkuan në Luvër për të parë murin bosh ku kishte qenë piktura dhe linin lule dhe porosi si dhe dhurata të tjera lamtumire. Pas vjedhjes, Pablo Pikaso u mor në pyetje, sepse asokohe e kishte një dosje të hapur për shkak të blerjes së veprave të artit të vjedhura nga Luvri. Hajduti i vërtetë u kap më 1913. Ai ishte një ish-punëtor i Luvrit, Vincenzo Peruggio, nacionalist italian, i cili e nxori pikturën duke e fshehur nën kostumin e tij të punës.

Ai besonte që Mona Liza i përkiste Italisë dhe jo Francës. Pasi e kishte mbajtur të fshehur për dy vjet, Peruggio u arrestua gjatë tentimit për t’ia shitur Mona Lizën një tregtari të veprave të artit nga Firence. Kthimi i Mona Lizës në Luvër e frymëzoi një trend të modës.

Femrat filluan të vinin në fytyrë dhe në qafë pudër të verdhë si imitim të tenit të artë të Mona Lizës si dhe i lëviznin muskujt e fytyrës për të imituar buzëqeshjen e saj. Në kabaretë e Parisit, valltaret e veshura si La Joconde (emri francez për Mona Lizën) e vallëzonin vallen provokuese can-can (kan-kan). Mona Liza u largua nga Luvri si vepër arti, por u kthye si ikona e parë masive e artit.

Studimet e reja kanë dëshmuar që s’ndryshon buzëqeshja e Lizës por mendja e njeriut. Pyetja nëse ajo buzëqesh apo jo, për një kohë të gjatë i ka preokupuar historianët. Më 2000 shkencëtarja e neurologjisë, Dr. Margaret Livingstone e shpjegoi arsyen pse na duket se buzëqeshja e Monës ndryshon, varet nga cili këndvështrim shikohet portreti dhe mënyra si truri e përjeton pikturën – portretin e Mona Lizës.

Më 2005, piktura e Mona Lizës u analizua në Universitetin e Amsterdamit përmes një programi kompjuterik për njohjen e emocioneve. Në bazë të krahasimit të vijave të fytyrës (Syve dhe buzëve) është arritur në përfundimin që Mona Liza është 83 për qind e lumtur, 9 për qind e tmerruar, 6 për qind e frikësuar, dhe 2 për qind e zemëruar. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara